سلامت نیوز : «غذا مشکلاتی دارد که گفتنش نگران کننده است» این اظهارنظر اخیر وزیر بهداشت و درمان در همایش روز جهانی غذاست. کارشناسان و دیگر مسئولان حوزه غذا هم پیش از وی با ابراز نگرانی از سلامت محصولات غذایی به برخی محصولات غذایی نظیر برنج های آلوده، سوسیس و کالباس، گوشت های آلوده، مرغ های آلوده به سرب و... که غذای مصرفی مردم است، اشاره می کنند و هر روز نگرانی ها درباره غذاهای مصرفی مردم بیشتر می شود.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه خراسان ؛ حال جای سوال دارد چرا با وجود وزارت بهداشت و درمان و سازمان استاندارد به عنوان متولیان کنترل سلامت محصولات غذایی باید محصولات آلوده به سفره غذای مردم راه پیدا کند؟

متولیان سلامت غذا

«قاضی زاده هاشمی» وزیر بهداشت و درمان در همایش غذا به صراحت گفت: غذا مشکلاتی دارد که گفتنش نگران کننده است. تغذیه نامناسب، مواد غذایی ناسالم و غیراستاندارد منجر به کاهش سطح ایمنی بدن، اختلال در تکامل زیستی و کاهش بهره وری جوانان می شود.

او اظهار داشت: مشکل اصلی سیاست ها و مداخلات در سیستم های غذایی است که به ندرت با هدف اصلی تغذیه انجام می شود. به گفته هاشمی، در مقوله ایمنی مواد غذایی، روش های بازرسی، کنترل سنتی و تخلفات به مهم ترین مشکل ساختار سیستم ایمنی غذا در کشورهای در حال توسعه تبدیل شده است. وزیر بهداشت و درمان یادآور شد: سازمان غذا و دارو به عنوان نهاد نظارتی با داشتن منابع اندک و ضوابط در تولیدات و واردات و با برچسب گذاری مواد غذایی به نظارت می پردازد. آن چه در دولت یازدهم پی گیری می شود این است که نظارت سازمان غذا و دارو تعریف های جدیدی شود.

هاشمی به صراحت گفت: صادقانه و واقع بینانه باید اعتراف کنیم در موضوع غذا مشکلاتمان کم نیست، هر چند برشمردن آن ها نگرانی در جامعه ایجاد می کند. اما یک مقام مسئول در پژوهشکده علوم و صنایع غذایی کشور از این اظهارنظر وزیر بهداشت و درمان ابراز تأسف می کند و می گوید: دستگاه های نظارتی که در واقع با سلامت مردم سرو کار دارند باید پاسخگوی این وضعیت باشند. این کارشناس صنایع غذایی به ضعف قانون اشاره می کند و متذکر می شود: در واقع ما نباید سازمان ها و وزارت خانه ها را که متولی سلامت غذا هستند متهم کنیم چرا که قوانین ضعیف است و چنین مسائل و مشکلاتی را در حوزه غذا به وجود می آورد.

وی متذکر می شود: اهرم های موثر کنترل نظارت از مزرعه تا سفره برای کنترل کیفیت مواد غذایی وجود ندارد، از این رو شاهد آلودگی در محصولات غذایی هستیم.

نبود نظام یکپارچه

کارشناسان بر این باورند که پراکندگی و ناهماهنگی در سیاست گذاری ها و تصمیم گیری ها در حوزه غذا مشکلاتی را به همراه دارد.

به طوری که یک مقام مسئول در مرکز پژوهشکده علوم و صنایع غذایی کشور نبود یک نظام یکپارچه در این امر را عامل اصلی مشکلات می داند و می گوید: متأسفانه در کشور ما تولید در حیطه اختیارات یک سازمان است، اما ابزار تولید در دست سازمان دیگری است و کنترل کیفیت محصولات غذایی را سازمان دیگری بر عهده دارد.

وی می افزاید: همین پراکندگی در عمل باعث شده که مشکلات موجود در بحث غذا روند افزایشی پیدا کند و شاهد باشیم که هر روز مواد غذایی آلوده ای به خوردمان بدهند.

از این مقام مسئول سوال می کنیم دیگر کشورها به این امر چگونه پرداخته اند؟ او در پاسخ به کشور آمریکا که در این زمینه بسیار موفق بوده اشاره می کند و می گوید: در این زمینه سازمان «اف پی او » (F.P.O) آمریکا برای کنترل محصولات غذایی و دارویی تشکیل شده است و سال هاست فعالیت می کند، این سازمان از صفر تا صد کیفیت موادغذایی و دارویی را پی گیری می کند و چون فعالیت این سازمان فقط کنترل کیفیت است کاری ندارد که آن محصول به کدام نهاد و سازمان مربوط است و فقط هدفش سلامت محصول عرضه شده به مصرف کننده است. او می گوید:  اگر می خواهیم که محصولات غذایی سالمی داشته باشیم و با اطمینان آن را مصرف کنیم باید چنین سازمانی در کشور به وجود بیاید و این سازمان با برنامه ریزی همه محصولاتی را که با سلامت مردم سر و کار دارد، کنترل کیفی کند.

دکتر «شهریاری» رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس هم از ناهماهنگی بین سازمان ها و نهادهایی که با سلامت محصولات غذایی سر و کار دارند انتقاد می کند و می گوید: ناهماهنگی بین سازمان استاندارد و برخی دستگاه ها وجود دارد و باید طوری عمل شود که افرادی که در مورد استانداردها سخن می گویند تحت تأثیر نفوذ دولتی ها نباشند و اگر این نهادهای نظارتی به صورت غیردولتی اداره می شد بهتر بود.

هاشمی وزیر بهداشت و درمان هم دغدغه اصلی دولت و وزارت بهداشت را تأمین امنیت و سلامت غذا دانسته و گفته است: سلامت مواد غذایی از ۲ مسیر وزارت بهداشت و سازمان ملی استاندارد کنترل می شود.

به گزارش خبر آنلاین، این مقام مسئول متذکر شد: البته تولید کنندگان و عرضه کنندگان مواد غذایی به نظارت دوگانه در این باره انتقاد دارند که انتقادشان هم به جا و وارد است. اما متأسفانه سیستم های نظارتی ما توانمند نیستند و اشکالاتی دارند که باید برطرف شود.

ورود محصولات غذایی آلوده

موضوع ورود محصولات غذایی آلوده چند سال است که سر خط خبرها شده است در واقع این محصولات چگونه وارد کشور می شوند و چرا به این امر نظارت نمی شود؟

«عبدالرضا عزیزی» رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس یکی از مشکلات موادغذایی را ورود محصولات آلوده به کشور می داند و می گوید: سلامت بر همه امور زندگی افراد اولی است و اگر همه چیز داشته باشیم ولی سلامت نداشته باشیم هیچ فایده ای نخواهد داشت.

این نماینده مردم می گوید: مسئول اصلی نظارت بر سلامت مواد غذایی، وزارت بهداشت است و این وزارت خانه باید ناظران مناسب و معتمد در گمرک ها داشته باشد. دکتر عزیزی متذکر می شود: چرا برخی مواد غذایی که واردات آن ها در اروپا ممنوع است، ما وارد کشور کنیم؟ دکتر شهریاری رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس هم از واردات محصولات غذایی آلوده به کشور انتقاد می کند و می گوید: اکثر موارد قانونی در خصوص سلامت و امنیت غذا توسط دولتمردان عملیاتی نشده است و متأسفانه برخی دولتمردان اهمیت سلامت و امنیت غذا را درک نکرده اند و گرنه به آن حساسیت نشان می دادند.

این مقام مسئول به برنج های آلوده اشاره می کند و می گوید: ۲ سال پیش در مورد آلودگی برنج های وارداتی از هند سر و صدا به پا شد، اما نتیجه این شد که مدیرکل وقت استاندارد تهران را بازنشسته کردند، زیرا اطلاعاتی درباره وجود فلزات سنگین در برنج ها ارائه کرده بود.

«احمد آریایی نژاد» عضو کمیسیون بهداشت و درمان هم به برخی مواد غذایی آلوده وارداتی اشاره می کند و می گوید: متأسفانه علاوه بر آلوده بودن برخی محصولات تولیدی، سلامت محصولات وارداتی نیز ابهاماتی دارد، علاوه بر محصولاتی که به صورت قاچاق وارد کشور می شوند، برخی محصولات تحت نظارت برای ورود به کشور نیز کیفیت مناسبی ندارند.

نماینده مردم ملایر در مجلس، ماجرای آلوده بودن برنج های وارداتی یا برخی محصولات لبنی در کشور را مصداقی از مورد تأیید نبودن برخی محصولات کشاورزی می داند. از آریایی نژاد در مورد مافیای محصولات وارداتی سوال می کنیم، او در جواب می گوید: امروزه رقابت های اقتصادی باعث شده محصولات غیراستاندارد وارد کشور شود که همین مسئله باعث شده افرادی به عنوان مافیای محصولات وارداتی فعالیت کنند.

وی تأکید می کند: در این شرایط مافیای واردات، سلطان شکر و امثالهم در پی کسب پول های کلان هستند و اجازه نخواهند داد بازار تولید محصولات غذایی به ثبات مورد انتظار برسد.

اما مهندس «غلامی» معاون مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت درباره آلودگی محصولات غذایی وارداتی و تولید داخل به خراسان می گوید: در مورد آلودگی محصولات غذایی باید بر مبنای ارائه مستندات علمی نظر داد، قطعاً محصولات غذایی وارداتی که از مبادی رسمی و مجاز وارد کشور می شود از سوی وزارت بهداشت، دامپزشکی و جهاد کشاورزی مورد نظارت قرار می گیرد. وی می افزاید: محصولات سالم، مجوز و برچسب فارسی این سازمان ها را دارد و این مسئله در مورد تولیدات داخل نیز صدق می کند. اما محصولاتی که به صورت غیرمجاز وارد کشور می شود، فاقد این برچسب و مجوز هستند و احتمال آلودگی در مورد این محصولات نیز وجود دارد.

مهندس «غلامرضا امینی» مدیرکل نظارت بر اجرای استاندارد صنایع غیرفلزی، غذایی و بهداشتی نیز آلودگی برنج های وارداتی را رد می کند و می گوید: ما بارها اعلام کردیم که موضوع برنج های آلوده وجود ندارد و فقط یک خبر نادرست از میزان آلاینده ها داده شده که در واقع هیچ مبنای علمی نداشت.

وی اظهار می دارد: ما آلودگی برنج های وارداتی را کاملاً رد می کنیم و آن را خبر کذبی می دانیم چرا که هیچ مستندات علمی در این قضیه وجود نداشته است.

این مقام مسئول متذکر می شود، استاندارد برای مواد غذایی حد مجاز آلاینده ها را تعریف کرده است که مجوز فرآوری و واردات محصولات غذایی بر این اساس است.

وی می افزاید: در برنج هم حداکثر میزان مجاز آلاینده ها که «M.R.L» عنوان می شود وجود دارد که با آزمایش میزان آلایندگی این محصول مشکل می شود که مجدد پی گیر قضیه شویم و برنج ها هیچ آلودگی نداشت.

رتبه سلامت غذایی

رتبه بندی سلامت محصولات غذایی یکی از مباحث مهم در امنیت و سلامت غذاست، وضعیت محصولات غذایی ما از این لحاظ چه جایگاهی دارد؟

«احمد آریایی نژاد» عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس به صراحت می گوید: متأسفانه رتبه سلامت غذایی کشور با استاندارد جهانی فاصله دارد. پس باید با نظارت دقیق، گام های خوب و موثری برای کاهش این فاصله برداریم. وی می افزاید: نظارت بر این امر در کشورهای پیشرفته بسیار قوی است و این نظارت به صورت عمومی انجام می شود و مردم مطالبه حق خود را می کنند از این رو هرچه مطالبات بیشتر باشد، قطعاً نظارت ها قوی تر خواهد بود.

این عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس متذکر می شود: هرچه قانون وضع کنیم تا زمانی که مجری آن را به اجرا درنیاورد. شاهد چنین مشکلاتی خواهیم بود.

یک مقام مسئول پژوهشکده علوم و صنایع غذایی کشور هم بر این نظر است که ما از نظر رتبه سلامت موادغذایی جایگاه خوبی نداریم.

اما مهندس غلامرضا امینی مدیرکل نظارت بر اجرای استاندارد صنایع غیرفلزی، غذایی و بهداشتی این اظهارنظرها را رد می کند و می گوید: چنین رتبه بندی در سلامت مواد غذایی از لحاظ استاندارد وجود ندارد و این سازمان نگاهش به سلامت محصولات غذایی منطبق با استانداردهای بین المللی است.

وی تأکید می کند: با اطمینان می گویم که ۹۸ درصد استاندارد موجود در صنایع غذایی منطبق با استانداردهای بین المللی است و ما در بحث آلاینده ها و کنترل آن ها از بسیاری کشورها جلوتر هستیم.

رعایت استانداردهای بین المللی

نقش استاندارد در حفظ سلامت محصولات غذایی چگونه است که هر روز خبرهایی از ورود محصولات غذایی آلوده را به چرخه مصرف می شنویم؟

تعریفی که برای غذای سالم وجود دارد، شامل غذایی می شود که عاری از عوامل خطرزا باشد و بتواند نیاز آحاد جامعه را تأمین کند، چرا که توسعه اقتصادی هر جامعه بستگی به وجود افراد سالم دارد، مهندس غلامرضا امینی مدیرکل نظارت بر اجرای استاندارد صنایع غیرفلزی، غذایی و بهداشتی ضمن بیان این مطلب می افزاید: در سازمان ملی استاندارد چند پایه استانداردسازی برای محصولات و کالاها وجود دارد، ابتدا تهیه و تبیین استاندارد است که استانداردهای تهیه شده باید با آخرین منابع روز دنیا منطبق باشد.

این مقام مسئول به «استاندارد کدکس» اشاره می کند و می گوید: سازمان بین المللی کدکس مسئول تدوین استانداردهای بین المللی غذاست و آخرین تغییرات و تجدید نظرها و استانداردهایی که سازمان بین المللی کدکس اعلام می کند ما بلافاصله از آن ها تبعیت می  کنیم و در استانداردهایمان لحاظ و از این طریق استانداردهای موجود را تکمیل می کنیم.

از مهندس امینی در خصوص نقش اصلی این سازمان سوال می کنیم او در پاسخ می گوید: نقش اصلی سازمان استاندارد، نوشتن و تدوین استانداردهای لازم الاجراست و دیگر سازمان ها هم از چنین استانداردهایی استفاده می کنند و در واقع آن ها هم در تدوین چنین استانداردهایی نقش دارند.

این کارشناس استاندارد متذکر می شود: به طور کل استاندارد چند هدف را دنبال می کند، ایمنی و سلامت مردم در اولویت است، حفظ بهداشت، منابع اقتصادی هم مدنظر می باشد و ملاحظات زیستی هم نادیده گرفته نمی شود.

مهندس امینی یادآور می شود: به تازگی کنترل عوامل خطرزا در غذا شامل عفونت ها، مسمومیت ها، باقی مانده مواد شیمیایی، افزودنی ها و فلزات سنگین و کودها که استانداردهای ملی به آن پرداخته، بیشتر شده است.

از وی سوال می کنیم وزیر بهداشت و درمان گفته است تاکنون لب به سوسیس و کالباس نزده ام آیا این مسئله به بهداشت و سلامت این فرآورده های پروتئینی بر می گردد؟

مهندس امینی در پاسخ می گوید: فرآورده های گوشتی که پروانه کاربری و علامت استاندارد دارند کاملاً تحت کنترل و نظارت هستند و با اطمینان می گوییم که آن محصولات سالم است چون این پروانه نشان از سلامت آن دارد. این مقام مسئول متذکر می شود: اگر وزیر بهداشت چنین محصولات غذایی را استفاده نمی کند، ذائقه او با سوسیس و کالباس سازگار نیست. اما من هم خودم سوسیس و کالباس را مصرف می کنم و هم خانواده ام آن ها را می خورند و من به مردم توصیه می کنم با اطمینان محصولاتی را که بر روی آن ها نشان استاندارد دارد مصرف کنند.

از مدیرکل نظارت بر اجرای استاندارد صنایع غیرفلزی، غذایی و بهداشتی در خصوص نحوه نظارت این سازمان ملی سوال می کنیم او در پاسخ می گوید: در زمینه نظارت یک سیستم کنترل در هر واحد تولیدی ایجاد می شود و مدیر کنترل کیفیت که از سوی سازمان ملی استاندارد صلاحیت او تأیید شده در آن واحد تولیدی حضور دارد، کل مواد ورودی و محصولات هنگام تولید و فرآورده های تولید شده و خروجی تولید کنترل می شود.

وی بیان می کند: با آزمایش های روزانه طبق استاندارد این موارد ثبت و ضبط می شود و ما آن را مانیتورینگ می کنیم. مهندس امینی شیوه دیگر کنترل و نظارت را در پروانه کاربری واحد تولیدی ذکر می کند و می گوید: پروانه کاربری برای واحد تولیدی صادر می شود و این پروانه سالانه صادر می شود، وقتی که صحت و سلامت واحد تولیدی تأیید شد مجدد آن پروانه در سال بعد تمدید می شود. با این اوصاف وقتی که مسئولان بهداشت و درمان از سلامت محصولات غذایی ابراز نگرانی می کنند، ضرورت دارد که به این مسئله به طور ویژه و جدی پرداخته شود تا مصرف کننده که ناگزیر است محصولات بازار را استفاده کند، گرفتار مشکلات و بیماری ها نشود. از طرفی افزایش آمار بیماری ها هزینه سنگینی را به نظام درمانی تحمیل می کند که قطعاً در توسعه پایدار کشورمان تأثیرگذار است.