سلامت نیوز: یک دکترای تخصصی روانشناسی سلامت با بیان اینکه:« افرادی که از ابتلای خود به HIV+ آگاهی پیدا می کنند، دچار یک شوک روانی می شوند.» با تاکید بر اینکه همدلی اطرافیان فرد مبتلا باید صادقانه باشد و باید به وی فرصت ابراز احساسات را بدهند، عضویت در باشگاه یاران مثبت را راهی برای بهبود زندگی افراد مبتلا دانست.
اختلالات روحی و روانی مبتلایان به HIV+
دکتر حمید پورشریفی در گفت و گو با خبرنگار سلامت نیوز،درباره اختلالات روحی و روانی در مبتلایان به HIV گفت:« افرادی که از ابتلای خود به HIV+ آگاهی پیدا می کنند، دچار یک شوک روانی می شوند. در تمام مواردی که فرد با یک شوک مواجه می شود ممکن است یک حالات روانشناختی را تجربه کند که می تواند عملا در حالت عادی مسیری را طی کند و فرد بهبود پیدا کند اما در مبتلایان به HIV+ با توجه به اینکه آسیب روانی شوک بسیار بالاست این مسیر ویژگی های خاص خود را دارد.»
افسردگی و اضطراب مبتلایان را تهدید می کند
وی ادامه داد:« در ابتدا ممکن است این افراد نسبت به اینکه مبتلا به HIV+ هستند با انکار مواجه شوند و سعی کنند که این مسئله را نپذیرند سپس ممکن است واکنش های دیگری مثل عصبانیت، پرخاشگری ها، غم و اندوه ناشی از کنار آمدن با واقعیت و احساس ناامیدی بروز کند اما علاوه بر این واکنش هایی که معمولا به صورت یک توالی اتفاق می افتد ممکن است افسردگی و اضطراب از جمله مشکلاتی باشد که با آن مواجه می شوند.»
علایم افسردگی واضطراب در افراد HIV+
دکتری تخصصی روانشناسی سلامت افزود:« فرد مبتلا به HIV+ در صورتی که دچار افسردگی شود ضمن اینکه روحیه پایینی خواهد داشت، خلق افسرده ای را تجربه می کند، انرژی اش کمتر خواهد بود و احساس لذت بردن از زندگی از ابعاد مختلف در وی کاهش پیدا می کند و ممکن است نگاه های منفی به آینده و وجود خود داشته باشد. »
وی در ادامه به خبرنگار سلامت نیوز، گفت:« مبتلایان به HIV+ ممکن است علاوه بر افسردگی، حالات اضطرابی را نیز تجربه کند و جنبه های جسمی مثل بیقراری، افزایش ضربان قلب، سردرد و هرگونه علایمی که می تواند خاص اضطراب باشد از جمله موارد شایعی است که یک فرد مبتلا به HIV+ با آن مواجه می شود. البته نوع واکنش افراد مبتلا به بیماری اشان بسته به اینکه قبل از تشخیص از چه شخصیت و سوابقی برخوردار بوده اند متفاوت است.»
حالات روانشناختی در کدام دسته از مبتلایان شدیدتر است؟
این روانشناس افزود:« افرادی که قبل از ابتلا به HIV+ ، اوضاع زندگی را در کنترل خود داشته اند ممکن است ابتدا واکنش هایی نظیر انکار، عصبانیت ، غم و اندوه را نشان دهند اما نوع واکنش آنها ممکن است در ادامه پخته تر باشد و به این افراد در مواجهه و سازگاری با مسئله کمک بیشتری کند ولی در افرادی که از قبل نسبت به خود نگاه منفی داشته اند، دچار سایر مشکلات روانشناختی بودند، احساس کنترل امور در آنها پایین تر بوده است و مهارت های لازم برای مقابله با استرس و هیجان های منفی در آنها کمتر بوده است متاسفانه ممکن است حالات روانشناختی حاصله شدید باشد که طبیعتا مداخلات خاصی را می طلبد.»
اثر حمایت های اجتماعی در بهبود سلامت روان فرد مبتلا
وی درباره اهمیت برخورداری مبتلایان از حمایت های اجتماعی تاکید کرد:« مواجه شدن با شوک ناشی از مثبت بودن ابتلا به HIV+ ، ضمن اینکه مداخلات تخصصی را برای بهبود سلامت روان فرد مبتلا می طلبد، همراهی و حمایت های اجتماعی از مسئله های بسیار مهم در این زمینه است.مبتلایان به HIV+ نیاز دارند که فرصتی به آنها داده شود تا احساسات خود را بیان کنند، در مورد بیماری خود حرف بزنند و اگر مسئله ای در ذهن دارند آن را بیان کنند.»
بگذارید فرد مبتلا به HIV+ از احساساتش بگوید
دکتری تخصصی روانشناسی سلامت خاطرنشان کرد:« گاهی اطرافیان فرد مبتلا به HIV+ می خواهند با بیمار همدلی کنند ولی به محض اینکه فرد مبتلا می خواهد از نگرانی های خود بگوید به وی می گویند "اصلا فکرش را نکن" یا "این حرف ها درست نیست" و به قول خودشان می خواهند به وی امید بدهند در حالی که یک فرد مبتلا خودش می داند که ابتلا به HIV+ مسئله مهمی است گرچه می تواند کنترل هایی بر روی بیماری اش داشته باشد اما باید با سختی هایی مواجه شود لذا اگر همدلی اطرافیان وی صادقانه و صمیمی نباشد و به جای اینکه به وی فرصت بیان احساسات بدهند زود آن را سرکوب کنند، دردی از فرد مبتلا دوا نمی کند.»
وی گفت:« برخی از مبتلایان به HIV+ ممکن است در مرحله عصبانیت و خشمی که به دنبال انکار ابتلا به بیمار شدنشان دارند، افکاری در رابطه با دیگران داشته باشند و ممکن است با خود این تفکر را داشته باشند حالا که من مبتلا شده ام و مسئول این بیماری دیگران و جامعه هستند، آن را به دیگران انتقال خواهم داد. در این موارد اگر فرد مبتلا فرصتی برای بیان کردن پیدا کند، راحت تر می توان به وی کمک کرد که با این واقعیت مواجه شود که از طریق انتقام از دیگران نه تنها مشکلش حل نخواهد شد بلکه جنبه های دیگری را به خود خواهد گرفت.»
چطور فرد مبتلا را از فکر خودکشی منصرف کنیم؟
دکتر پورشریفی ادامه داد:« ممکن است فرد که در مرحله غم و اندوه است افکار منفی مثل " دیگر زندگی ام به پایان رسیده است" و یا "دیگر چیزی برای معنا دادن ندارم" داشته باشد و دست به خودکشی بزند. در این مرحله البته به شکل کاملا صمیمانه و واقعی نه به شکل شعارگونه لازم است این فرصت را به فرد مبتلا بدهیم که بداند اگرچه شرایط ، شرایط بسیار سختی است و حتی درک آن برای ما به عنوان افرادی که آن را تجربه نمی کنیم بسیار سخت است ولی همیشه راه حل هایی وجود دارد، هیچ بن بستی نیست و می توان برای این قضیه شواهدی را نشان داد که بسیاری از افراد مبتلا به HIV+ توانسته اند با سازگاری بیشتری با این وضعیت برخورد کنند و زندگی خود را معنا ببخشند.»
عضویت در باشگاه یاران مثبت راهی برای بهبود زندگی
وی با اشاره به تاثیر مهم عضویت در "باشگاه یاران مثبت" در روحیه مبتلایان به HIV+ گفت:« عضویت مبتلایان در "باشگاه یاران مثبت" که فعالیت های آموزشی، تفریحی، کارگاه های آموزشی و مشاوره را به صورت رایگان برای مبتلایان در نظر گرفته است و یا فعالیت در تشکل هایی از این قبیل که خود مبتلایان تشکیل می دهند برای بهبود زندگی مبتلایان بسیار مفید است و این افراد می توانند به همدیگر کمک کنند که با وجود این مشکل چگونه از لحظات زندگی خود به صورت مثبت و معنادار استفاده کنند.»
رفتارهای آسیب زننده به مبتلایان کدام است؟
این روانشناس بالینی ادامه داد:« اگر از حمایت اجتماعی صحبت کرده ایم این حمایت طیف وسیعی از دوستان آگاه و افراد نزدیک و خانواده را شامل می شود که هر کدام در حمایت اجتماعی از فرد مبتلا نقش مهمی دارند. دو اتفاق می تواند به مبتلایان آسیب زننده باشد؛ اینکه در ابتدای اطلاع از بیماری فرد مبتلا آنها را دریابیم اما بعد وی را رها کنیم و از او غافل شویم. دیگر اینکه از فرد مبتلا زیاده از حد حمایت کنیم.»
وی افزود: «به عنوان مثال می خواهیم صمیمانه به وی کمک کنیم ولی احساس مسئولیت زیاده از حد ما ممکن است حریم این افراد در لحظاتی که به تنهایی نیاز دارند را از آنها بگیریم لذا هم زیاده روی در حمایت آزاردهنده و مشکل ساز خواهد بود و هم رها کردن بیمار و عدم درک شرایط وی می تواند مشکلاتی را برای این افراد ایجاد کند؛ که لازم است به آن توجه شود.»
دکتر پورشریفی خاطرنشان کرد:« یکی دیگر از موارد مهمی که لازم است به آن دقت کرد گفتن این جملات است که "من شرایط شما را درک می کنم" که بیان کردن جملاتی نظیر این ممکن است به جای اینکه به فرد مبتلا کمک کننده باشد وی را عصبانی کند و بگوید " تو که دقیقا در شرایط من نیستی چطور می توانی درکم کنی؟!" لذا به جای این جمله بهتر است بگوییم "من می توانم حدس بزنم که چقدر شرایط شما سخت است، هرچند در این شرایط نیستم". شاید این جملات واقعی تر و صمیمانه تر است و به ما کمک خواهد کرد تا ارتباط مثبت تری را با فرد مبتلا داشته باشیم.»
وی در پایان گفت:« واقعیت این است که گرچه خوشبختانه در حوزه کنترل و درمان این بیماری نسبت به سال های قبل، اتفاق های خاصی افتاده و جنبه های پزشکی توسعه خوبی پیدا کرده است ولی باید قبول کنیم این مشکلی است که در افراد مبتلا ، حالات روحی و روانی خاصی را ایجاد می کند و اگر از منظر آنها نگاه کنیم بخشی از مسائل آنها را راحت تر درک خواهیم کرد. فرصت دادن به مبتلایان برای ابراز احساسات خود می تواند به آنها کمک کند که بتوانند به زندگی اشان معنا ببخشند و این برای آنها مفید تر خواهد بود .»
یک دکترای تخصصی روانشناسی سلامت با بیان اینکه:« افرادی که از ابتلای خود به HIV+ آگاهی پیدا می کنند، دچار یک شوک روانی می شوند.» با تاکید بر اینکه همدلی اطرافیان فرد مبتلا باید صادقانه باشد و باید به وی فرصت ابراز احساسات را بدهند، عضویت در باشگاه یاران مثبت را راهی برای بهبود زندگی افراد مبتلا دانست.
نظر شما