سلامت نیوز : قرار گرفتن چهار شهر اهواز، سنندج، كرمانشاه و یاسوج در فهرست 10 شهر آلوده جهان بسیار نگران‌كننده و در عین حال تأمل‌برانگیز است.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه ایران ؛ این رتبه‌بندی را مؤسسه كوارتز منتشر كرده كه یك مؤسسه پژوهشی است و سازمان بهداشت جهانی (WHO) برای ارائه گزارش‌های خود به آمار آن استناد می‌كند. گزارش اخیر سازمان بهداشت جهانی درباره ارتباط میان آلودگی هوا و سرطان ریه بوده كه آن را با همكاری آژانس بین‌المللی تحقیقات سرطان(‌IARC) منتشر كرده‌ و بر اساس این گزارش، آلودگی هوا بیشتر از سیگار كشیدن موجب ابتلای شهروندان به سرطان ریه می‌شود.

پیش از این آژانس بین‌المللی تحقیقات سرطان ذرات معلق آلودگی هوا مانند دود دیزل را سرطان‌زا اعلام كرده‌ بود اما در گزارش اخیر همه تركیبات موجود در هوا به عنوان مواد سرطان‌زا معرفی شده‌اند.بر اساس این گزارش با وجود این‌كه خطر ابتلا به سرطان ریه در اثر آلودگی هوا به تنهایی پایین است، ‌اما مؤسسه كوارتز اعلام كرده وفور عوامل آلوده‌كننده هوا و دشواری اجتناب از این منابع از قبیل سیستم‌های حمل و نقل عمومی، نیروگاه‌ها، آلودگی‌های صنعتی و كشاورزی منجر به افزایش درصد ابتلا به سرطان می‌شود.

مؤسسه كوارتز بر اساس داده‌های ارائه شده در این گزارش روی آلوده‌ترین شهر‌ها متمركز شده و آلوده‌ترین شهر جهان را اهواز اعلام كرده است. در این گزارش جدید میزان آلودگی شهرها براساس میزان ذرات كوچكتر از 10 میكرون هوا محاسبه شده‌ و سنندج سومین، كرمانشاه ششمین و یاسوج نهمین شهر آلوده جهان اعلام شده‌اند.

بررسی ابزار سنجش مؤسسه كوارتز
ریزگردها، چه كم چه زیاد، همیشه مهمان سنندج هستند و به گفته مدیركل محیط زیست كردستان، این شهر دومین شهر آلوده كشور با گرد و غبار است اما حتی اگر هر روز هم در شرایط ناسالم قرار بگیرد باز هم آلودگی آن در حدی نیست كه در رتبه سوم دنیا قرار بگیرد.

ناصح قادری می‌گوید: ریزگردها تنها مبنای سنجش آلودگی نیستند و ممكن است شهرهای عراق و سوریه از شهرهای ایران هم آلوده‌تر باشند اما هیچ وقت مورد سنجش قرار نمی‌گیرند. آلودگی شهر مرزی سنندج به علت وجود پدیده گرد و غبار و كم بودن فضای سبز آن جای تأمل دارد اما آماری كه ایستگاه سنجش آلاینده‌ها در مركز این شهر نشان می‌دهد با عددی كه مؤسسه كوارتز اعلام كرده تفاوت دارد. سازمان بهداشت جهانی این گزارش را به استناد آمار سال 2011 منتشر كرده و ذرات كمتر از 10 میكرون در سنندج را 257میكروگرم بر متر مكعب اعلام کرده، در حالی كه رقم واقعی سنجش شده در سنندج، 119 میكروگرم بر متر مكعب را نشان می‌دهد.

وی معتقد است كه ایران باید مصادیق و ابزار سنجش آلودگی را از مؤسسه كوارتز و سازمان بهداشت جهانی بخواهد و نتایج آن را با یافته‌های داخل كشور مقایسه كند و این امكان وجود دارد كه آمار منتشر شده درست باشد. اما ورود گرد و غبار به استان‌های مرزی ایران چنان بر سلامت مردم و مسائل اقتصادی تأثیر گذاشته كه توجه جدی مسئولان را می‌طلبد؛ فارغ از این‌كه چه شهری در چه رتبه‌ای قرار دارد.

قضاوت نادرست در گزارش كوارتز
كرمانشاه استانی كوهستانی است و مهم‌ترین عامل آلودگی هوای این شهر گرد و غبار بیابان‌های كشورهای عراق و عربستان اعلام شده؛ ضمن این‌كه در ایران هم دو كانون اصلی ریزگردخیز شامل جلگه‌های ایلام - خوزستان و جلگه هامون - جازموریان وجود دارد و گرد و غبار را به كرمانشاه می‌برد.

این آلودگی‌ها هر ساله باعث تعطیلی ادارات، مدارس و لغو پروازها و كاهش شدید دید در برخی روزها می‌شود. پدیده گرد و غبار همچنین بستری‌شدن ده‌ها نفر در بیمارستان‌ها به دلیل مشكلات تنفسی و قلبی را در بر دارد و موجب آسیب شدید به جنگل‌های بلوك، نابودی پوشش گیاهی و بیابانی شدن منطقه می‌شود؛ اما با این‌كه اهالی كرمانشاه روزهای بسیاری از سال را با گرد و غبار سپری می‌كنند، این شهر در مقایسه با شهرهای صنعتی كشور آنچنان آلوده نیست كه بتواند در جایگاه ششمین شهر آلوده دنیا قرار گیرد.

تورج همتی مدیركل حفاظت محیط زیست استان كرمانشاه در واكنش به آمار منتشر شده در گزارش جدید سازمان بهداشت جهانی اظهار می‌كند: مبنای بررسی این سازمان اطلاعاتی است كه از ایستگاه‌های سنجش آلودگی هوا در استان‌ها دریافت می‌شود؛ اما در گزارش اخیر تمركز روی ریزگردها بوده و فقط شاخص pm10 یا ذرات با قطر كمتر از 10 میكرون ارزیابی شده و سایر شاخص‌های مرتبط با آلاینده‌های جوی بررسی نشده است.

به گفته وی با وجود این‌كه مبنای انتشار این گزارش pm10 بوده، اما كشور عراق و بویژه شهر بغداد و شهرهای غربی این كشور كه منشأ اصلی ریزگردها هستند در رده‌بندی مؤسسه كوارتز قرار نگرفته‌اند زیرا در عراق ایستگاه‌های پایش آلودگی هوا وجود ندارد؛ به همین دلیل از شهرهای این كشور در گزارش اخیر خبری نیست.

به عقیده همتی در بررسی شرایط آلودگی هوای یك شهر یا منطقه، علاوه بر ذرات كمتر از 10 میكرون، دیگر شاخص‌ها از قبیل دی اكسید گوگرد، منوكسید كربن، ازن، هیدروكربن، نیتروژن و باران‌های اسیدی هم باید محاسبه شود تا گزارشی واقعی منتشر شود؛ بنابراین می‌توان گفت قضاوت درستی در گزارش اخیر وجود ندارد.

سالم‌ترین آب و هوا در یاسوج
شهر یاسوج در منطقه اقلیم سردسیری واقع شده و هوای معتدل متمایل به سرد دارد. در این شهر، میزان بارش برف و باران به حدی زیاد است كه ارتفاعات آن در بیشتر روزهای سال پوشیده از برف است. از شهری با چنین آب و هوایی انتظار نمی‌رود كه جزو آلوده‌ترین شهرهای دنیا باشد، مگر این‌كه ریزگردها محاسبات را تغییر داده باشد.

عطا پورشیرزاد مدیركل حفاظت از محیط زیست كهگیلویه وبویراحمد آلوده بودن هوای یاسوج را رد می‌كند و می‌گوید: هنگام هجوم ریزگرد‌ها به مناطق جنوبی كشور، گرد و غبار هوای یاسوج را آلوده می‌كند و این قابل انكار نیست؛ اما این پدیده جزئی و زودگذر است و نمی‌تواند سالم و منحصر به فرد بودن آب و هوای یاسوج را نقض كند.

وی با اشاره به این‌كه دو ایستگاه پایش هوا در مناطق سردسیری و گرمسیری كهگیلویه و بویراحمد فعال است كه وضعیت هوای استان را بررسی می‌كند، می‌افزاید: با توجه به گزارش این ایستگاه پایش، یاسوج سالم‌ترین آب و هوا را دارد و شرایط آن بالاتر از استانداردی قرار دارد كه برای هوای سالم تعریف شده است. یاسوج در شش ماه دوم سال 91 شاهد هجوم بیشترین میزان گرد و غبار بود اما آمار ایستگاه پایش یاسوج نشان می‌دهد میانگین میزان گرد و غبار ثبت شده در این شهر 104 میكروگرم بوده كه این میزان از استاندارد جهانی آن در بدترین وضعیت، پایین‌تر است.

به گفته پورشیرزاد براساس استانداردهای جهانی اگر میزان ذرات معلق در هوا 150میكروگرم بر مترمكعب باشد، هوا آلوده است، در حالی كه میزان ذرات معلق در هوای یاسوج كمتر از استاندارد جهانی است و این وضعیت، شرایط مطلوب آب وهوایی منطقه را نشان می‌دهد.

وضعیت وخیم اهواز
اهواز حال و روز خوبی ندارد. چند هفته‌ای از قرار گرفتن اهواز در صدر آلوده‌ترین شهرهای جهان نگذشته كه بارش باران اسیدی 12 هزار نفر از مردم این شهر را دچار تنگی نفس و راهی مراكز درمانی كرده است.

دكتر معصومه ابتكار رئیس سازمان محیط زیست در این زمینه اظهار كرده كه به احتمال قوی آلاینده‌های ازن و گوگرد موجود در هوا موجب بروز تنگی نفس در مردم شده و احتمال وجود یك آلاینده ناشناخته در هوای این شهر زیاد است.

احمد رضا لاهیجان‌زاده مدیركل محیط زیست استان خوزستان هم اعلام كرده كه آلودگی تأسیسات نفتی، آتش زدن مزارع نیشكر، انباشت زباله، سكون هوا و رطوبت 95 درصدی از جمله عواملی است كه در بارش باران اسیدی تأثیرگذار بوده و به احتمال قوی انباشت آلاینده‌ها به علت سكون هوا و نوزیدن باد در سطح شهر و اطراف آن، موجب بارش باران اسیدی شده است.

این اتفاق اخیر و وجود صنایع نفت، گاز و حفاری‌ها كه مستقیماً سلامت مردم شهر اهواز را نشانه گرفته آلودگی هوای این شهر را تأیید می‌كند.

وضعیت وخیمی كه وجود دارد فراتر از آن است كه بخواهیم ثابت كنیم اهواز آلوده‌ترین شهر جهان نیست یا شهرهای دیگر پاك هستند. گرد و غبار در غرب كشور قابل انكار نیست و آنچه اهمیت دارد این است كه مسئولان حتی اگر برای صدمین بار هم هست بشنوند كه مردم اهواز سخت نفس می‌كشند و هزار و یك بیماری در انتظار آنهاست. اكنون گرد و غبار به جای اكسیژن وارد ریه‌های غرب‌نشینان ایران می‌شود و باید هر چه زودتر به داد آن‌ها رسید؛ حتی اگر این شهرها در فهرست آلوده‌ترین‌های دنیا قرار نمی‌گرفتند هم با وضعیتی كه امروز دارند باید از شر گرد و غبار خلاص شوند.