سلامت نیوز : تهران نه تنها انار ندارد، تهران جدیدا چنار هم ندارد. اما در عوضش تهران ترافیک دارد. تهران ماشین‌های فراوان در خیابان‌های تنگ و اتوبان‌های گشاد دارد. تهران دود دارد. تهران آلودگی هوا دارد. این شهر می‌رود که برای تک تک شهروندانش تبدیل به یک گور دسته جمعی گمنام شود. نفس تهران به شماره افتاده است هر روز شاهد مرگ چندین نفر به دلیل آلودگی هوا هستیم. آلودگی هوا موجب شده تهران که یکی از 15 شهر بزرگ جهان است، از نظر استانداردهای شهرنشینی و کیفیت زندگی سالم برای شهروندان آن عملا در انتهای جداول جهانی قرار بگیرد.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از سایت قانون ؛ از طرف دیگر هر روز میلیون‌ها تن منوکسید کربن و گوگرد ، ازت ، ازن و ... وارد ریه‌های شهروندان تهرانی می‌شود. بنا به آمار رسمی بیش از 200 روز از سال هوای تهران آلوده است. میزان آلودگی در فصل‌های پاییز و زمستان بیش از حد خطرناک هم می‌شود تا جای که در شرایطی که آلودگی هوا در تهران در وضعیت ناسالم یا هشدار آمیز قرار می‌گیرد ، میزان آلاینده‌ها به‌ویژه گاز منوکسید کربن و ذرات معلق موجود در هوا ، افزایش می‌یابد و مه ، دود غلیظی آسمان شهر را می‌پوشاند . میزان این آلاینده‌ها در شهر تهران 8 برابر استانداردهای جهانی است.

  جغرافیا بستر ساز آلودگی
موقعیت جغرافیایی تهران به شکلی است که  توسط کوه‌های بلند محاصره شده است. تهران در دامنه ارتفاعات البرز قرار دارد روزها مواد آلوده ساز همراه نسیم دشت به کوه به طرف شمال تهران حرکت می‌کند و پس از برخورد با ارتفاعات شمالی آنجا راکد می‌ماند و شب‌ها به عکس همراه نسیم کوه به دشت از شمال به طرف جنوب کشیده می‌شوند با توجه به اینکه اکثر مراکز صنعتی در غرب تهران واقع شده اند حاکمیت جهت وزش بادهای غربی در آلودگی تهران با توجه به تاسیسات نامبرده اثر بسیار منفی در آلودگی شهر باقی می‌گذارد .
تهران بزرگ با مساحت707 کیلومتر مربع در موقعیت51/10 درجه طول جغرافیایی و38/41 درجه عرض جغرافیایی و در ارتفاع حدودیک هزار و200 متر از سطح دریا قرار گرفته است. قله دماوند با ارتفاع پنج هزار و628 متر از شمال و قله توچال با ارتفاع3 هزار و933 متر ارتفاع در شمال غربی آن قرار دارد. کوههای جنوب و جنوب شرقی آن در حدود2 هزار متر ارتفاع دارند. ارتفاع مرکز تهران حدود یک هزار و200 متر و ناحیه شمیرانات حدود یک هزار و600 متر از سطح دریاست.

تحقیقات به عمل آمده گویای آن است که جنوب تهران نسبت به مرکز آن مرتفع تر است و این ارتفاع با دور شدن به سمت جنوب افزایش می‌یابد. شرق و غرب تهران نیز نسبت به مرکز آن مرتفع‌تر است و با توجه به این موارد شهر تهران را می‌توان به صورت کاسه ای نامنظم مجسم کرد، که از نظر جغرافیایی و اقلیمی مکان مناسبی برای یک شهر گسترده و بزرگ نبوده است.

علاوه بر این، عامل مهمی که در پراکندگی آلاینده های هوا بسیار موثر است مسئله وارونگی دماست که براساس آمار تقریباً دو سوم از روزهای سال وارونگی دما اتفاق می‌افتد و ارتفاع آن در حدود250 تا400 متر از سطح زمین است. وارونگی دما موجب تجمع مواد آلاینده در نزدیکی سطح زمین و تشدید آلودگی هوای تهران می‌شود.
یکی دیگر از عواملی که در تهران باعث بروز آلودگی می‌شود اینورژن یا وارونگی هواست.  بدین معنی که هوای سرد و سنگین در پایین و هوای گرم و سبک در بالا قرار می‌گیرد . این وضع باعث می‌شود که هوای آلوده در مجاورت زمین باقی مانده و در ارتفاعات پراکنده نشود و بدیهی است که ادامه چنین روندی سبب متراکم شدن مواد آلوده خواهد شد .

متهم ردیف اول آلودگی هوای تهران
مقصر اصلی این آلودگی‌ها در شهر تهران همین خودرو‌های رنگارنگ پرسه زننده در سطح شهر است حدود 70 درصد از آلودگی هوای تهران را همین خودرو‌ها به وجود می‌آورند. سهم دیگر منابع آلاینده اعم از کارخانه‌ها و منابع گرمایشی منازل بسیار کم است . همچنین بخشی اعظمی از آلاینده‌های خطرناک و کشنده که همان منوکسید کربن باشد به‌وسیله خودروها بویژه از نوع بنزین سوز و فرسوده آن تولید می‌شود، علاوه بر این وسائل نقلیه شخصی و عموم، موتورسیکلت‌ها، کارخانجات صنعتی و کشاورزی، نیروگاه‌های با سوخت فسیلی، کوره‌های آجر و آهک پزی،سیستم‌های گرم‌کننده منابع خانگی و تجاری ، زباله سوزها و مواد رادیو اکتیو ... از دیگر منابع آلوده کننده هوای تهران هستند .

  قاتلی به نام هوای کثیف
آلودگی هوا چهارمین عامل مرگ و میر در جهان است. طبق آمار، یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون نفر در جهان در معرض آلودگی هوا قرار دارند و سالانه ۳ میلیون نفر در دنیا جان خود را به دلیل عوارض مستقیم یا غیرمستقیم آلودگی هوا از دست می‌دهند. وسایط نقلیه یکی از علل عمده آلودگی هوا هستند.

منواکسید کربن ، دی اکسید نیتروژن‌، هیدرو کربورها و ذرات معلق آلاینده هایی است که وجود آنها در هوا و استنشاق و فرستادنشان به داخل ریه موجب بروز انواع بیماری‌های دستگاه تنفس ، آسم ، سرطان ریه ، کند ذهنی و عقب ماندگی کودکان ، بیماری‌های قلب و عروق ، سرگیجه ، عصبانیت ، پرخاشگری، اختلال در دید و اشکال در رسیدگی اکسیژن کافی به بافت‌های بدن در کوتاه مدت می‌شود. سالانه 4000 مرگ‌و‌میر بر اثر آلودگی هوا در تهران رخ می‌دهد که علاوه بر این تعداد مشابهی نیز که به بیماری سرطان ریه مبتلا شده اند و در معرض اکسیدهای نیتروژن بوده اند، گزارش شده است .

تاثیر آلودگی هوا در بروز بیماری قلبی و عروقی نظیر افزایش فشار خون زیانبار است . آلودگی هوا باعث غلیظ شدن خون و افزایش احتمال بروز التهاب می‌شود . اختلال در انتقال اکسیژن به بافتهای بدن ، ضربات شدید قلب ، سکته قلبی و کاهش ظرفیت ششی را از آثار سوء آلودگی بر سلامت انسان ذکر می‌کنند  . افرادی که زمینه ناراحتی قلبی دارند ، هنگام رفت و آمد در خیابان‌ها ، بیش از افراد عادی در معرض خطر حملات قلبی هستند .  بنابر نظر کارشناسان ، منواکسید کربن موجود در هوای آلوده تهران دلیل اصلی برخی از  اختلالات رفتاری و پرخاشگری در میان شهروندان است. همچنین آلودگی هوا موجب فرسایش روانی در جوانان می‌شود و افسردگی و پرخاشگری را افزایش می‌دهند.
اما آلودگی تنها انسان‌ها را قربانی نمی کند. محیط زیست، جانوراه و گیاهان نیز قربانی هستند.

بر اساس آمار منتشر شده بیش از 70 درصد درختان واقع درحاشیه بزرگ راههای تهران به دلیل انباشت لایه ای از ذرات زیانبار روی شاخ و برگشان در حالت نیمه مردگی قرار دارند همچنین به دلیل به دلیل آلودگی شدید هوا ، به تدریج گونه‌های گیاهی سازگار با اقلیم تهران از  پهن برگ به سوزنی برگ تغییر کرده‌اند و به واقع چنارستان سابق اکنون به شهر کاج‌های نیمه مرده تبدیل شده است. تغییر گونه‌های سازگار از پهن برگ به سوزنی برگ خود عامل دیگری برای افزایش آلودگی هوا می‌شود ، زیرا توان پالایش هوا به‌وسیله سوزنی برگ‌ها خیلی کمتر از درختان پهن برگ است.

برخی دیگر از کارشناسان محیط زیست معتقدند اگر چه نمی توان از آلودگی هوا به عنوان عامل اصلی گریز حیات وحش بومی منطقه تهران نام برد ، اما تردیدی نیست که این پدیده دست کم موجب کاهش شمار پرندگان بومی منطقه شده است . قطعاً در هیچ مقطعی از تاریخ تهران، شمار پرندگان موجود در این شهر تا به این حد کم نبوده است و پرندگان موجود نیز عمدتاً گونه‌های جان سفتی مانند: کلاغ ، قمری و گنجشک هستند. از گونه‌های کم نظیر دامنه‌های البرز همچون عقاب طلایی و هما نیز سال هاست که مطلقاً حتی یک نمونه در حوالی شهر تهران دیده نشده است .