سلامت نیوز : بازار قاچاق تریاک در کشور ۳ شیفت کار می‌کند. هیچ معتادی در کشور وجود ندارد که بگوید برای خرید مواد رفته‌ام و قاچاقچی نبوده است. این یعنی دسترسی ۱۰۰ درصد به مواد.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از فارس ؛ سعید صفاتیان، مدیر کل سابق درمان ستاد مبارزه با مواد مخدر و رئیس کارگروه پیشگیری از اعتیاد مجمع تشخیص مصلحت نظام و مدیر موسسه دانش اعتیاد و روانشناسی در میزگرد تخصصی بررسی وضعیت اعتیاد در کشور،در پاسخ به این پرسش خبرنگار فارس که شمار واقعی معتادان در ایران چقدر است چنین می‌گوید.

صفاتیان: آمار اعلام شده از سوی ستاد مبارزه با مواد مخدر را قبول ندارم، محاسبه دقیق تعداد معتادان از چند راه امکانپذیر است، می‌توانیم از تعداد کسانی که زندانی می‌شوند و تعداد قاچاقچیان آن را محاسبه کنیم.

فارس: چطور؟

صفاتیان: 20 هزار معتاد سالانه زندانی می‌شوند. طبق گزارش سازمان ملل به ازای هر 20 نفر مصرف‌کننده یک فروشنده وجود دارد،‌بنابراین آمار دقیق معتادان از این طریق 3 میلیون و 400 هزار نفر می‌شود.

از طرفی در حوزه درمان 700 هزار نفر درمان می‌شوند به عبارتی 50 درصد از معتادان درمان می‌شوند، این در حالی است که پیشرفته‌ترین کشورها بیش از 25 درصد از معتادان خود را نمی‌توانند درمان کنند و ما هم استثناء نیستیم. بنابراین با محاسبه ضریب افرادی که درمان می‌شوند تعداد معتادان باز هم 3 میلیون و 600 هزار نفر خواهد بود. با این حال حتی در تعیین میزان مصرف هم دچار چالش هستیم.به همین دلیل من بارها از دولت یازدهم خواسته‌ام که بیایند و آمار واقعی معتادان را اعلام کنند.

فارس: به نظر می‌رسد اراده‌ای وجود دارد و نمی‌گذارد آمار واقعی معتادان اعلام شود؟

صفاتیان: در این دولت بعید می‌دانم. هر چند که به دولت قبلی شک داشتم. اگر این دولت آمار واقعی را اعلام کند، با دست باز می‌توانیم مشکل را حل کنیم. همیشه این سؤال مطرح است که چرا در مسائل اجتماعی می‌خواهیم صورت مسئله را پاک کنیم و هنوز هم در بحث کلان مدیریت‌ها وارد بحث‌های اجتماعی نشده‌ایم و فقط در بحث‌های اقتصادی و سیاسی هستیم. اگر تعداد معتادان هرچه زودتر اعلام شود به نفع مردم و دولت خواهد بود و دستگاه‌های مرتبط با اعتیاد نیز با توجه به آمار می‌توانند برنامه‌ریزی کنند و توانشان را بسنجند.

فارس: شاید مطرح شدن تعداد واقعی معتادان در ابعاد بین‌المللی درست نباشد؟

صفاتیان: آیا اکنون فکر می‌‌کنید مجامع بین‌المللی می‌گویند ایران وضعیت خوبی دارد. در سایت UNODC که آمار دولتی را اعلام می‌‌کند یک بار حتی اعلام کرد، 10 میلیون نفر در کشور معتاد هستند البته آمار 3.5 تا 4 میلیون معتاد یکبار در زمان دولت خاتمی هم اعلام شد.

 

فارس: که البته بعد تکذیب کردند.

 

صفاتیان: بله

فارس: پس مسئولان آمارها را می‌دانند اما بنا به مصحلت اعلام نمی‌کنند؟

صفاتیان: من مصلحت‌شان را نمی‌دانم اما الان امیدوارم مسئولان جدید به صراحت آن را اعلام کنند، چرا که حوزه‌های اعتیاد با بسیاری از مشکلات اجتماعی مرتبط است.

 

 

فارس: آقای دژاکام به نظر شما دولت می‌تواند معضل اعتیاد را حل یا کنترل کند؟

دژاکام: موضوع اعتیاد تازگی ندارد. همه فکر می‌کنند اگر مواد مخدر نباشد موضوع حل می‌شود. ما تنها می‌توانیم موضوع مواد مخدر را مهار کنیم و چشم‌اندازی برای آن داشته باشیم. نمی‌توانیم آن را از بین ببریم.راه‌حل من این است که برخی از مواد مخدر را اصلاً آزاد کنیم. مثلاً دولت نظارت بر مصرف تریاک را سبک‌تر کند.

فارس: یعنی توزیع و مصرف آن را قانونی کنند؟

دژاکام: خیر، باید تسهیلاتی فراهم شود تا نسبت به مصرف این ماده این همه فشار وجود نداشته باشد. ماده مخدر کوچکترین تخریبش این است که مصرف کننده به آن نیاز دارد و سر ساعت باید آن را مصرف کند. ولی وقتی این ماده در دسترس نباشد، گران بوده یا ناخالصی داشته باشد،به حال باید مصرف کند وآن وقت معضلات دیگری به وجود می‌آید.

در حال حاضر در برخی کشورها مصرف آن را سبک‌تر (آسان‌تر) می‌گیرند. نباید نگاه ایده‌آل داشته باشیم. باید سختگیری‌ها کمتر شود باید نسبت به برخی مواد (روانگردان‌ها) سختگیری بیشتر نسبت به افیو‌نها مانند تریاک اعمال شود.

فارس: با توجه به این که شما با مصرف کنندگان زیادی سر و کار دارید به نظر شما علت عمده گرایش جوان‌ها به مواد چیست؟

دژاکام: مواد مخدر یکسری کار انجام می‌دهد. هروئین مثل پودر لباسشویی نیست که با استنشاق آن را وارد بینی کنیم. مصرف آن جذابیت دارد و کار انجام می‌دهد. ممکن است راننده‌ای‌ برای پرداخت اقساط ماشین اش ناچار باشد 24 تن بار را در مدت 20 ساعت رانندگی به مکان دوری برساند، بنابراین مصرف کننده‌ با مصرف تریاک، بیدار می‌ماند. کسی که می‌خواهد درس بخواند با ماده مخدر دوپینگ می‌کند و تا صبح بیدار می‌ماند. کسی می‌خواهد در ورزشی موفق باشد، از تریاک به عنوان ماده‌ای برای دوپینگ استفاده می‌کند. واقعاً کار انجام می‌دهد. مواد مخدر کارکرد دارد.اما نمی دانند که اولش خیلی خوب جواب می‌دهد اما بعدها تأثیر مخرب خود را نشان می‌دهد.

فارس: سن اعتیاد در کشور چگونه شده است؟

صفاتیان: سن اعتیاد پایین آمده و با آمدن شیشه هم کمتر شده است اگر مراجعه‌ای به بخش نوزادان در بیمارستان امام داشته باشیم می‌بینیم که حتی نوزادانی که از مادر، معتاد به دنیا آمده‌اند نسبت به گذشته بیشتر شده است البته میانگین کشوری سن اعتیاد را ستاد مبارزه با مواد مخدر باید اعلام کند اما آنچه که می‌بینیم کودکان و نوجوانان 17 ساله بعد از چند سال که وارد مرحله حاد شده‌اند برای درمان مراجعه می‌کنند به عبارتی چند سال قبل از آن معتاد شده‌اند.

فارس: آیا ضعف دولت‌های قبلی در کنترل اعتیاد با مسئله بیکاری که احتمالاً با آسیبی مانند اعتیاد ارتباط دارد مربوط می‌شود؟

دژاکام: به نظر من اصلاً. برخی اعتیاد دارند تا بتوانند کار کنند.ما خیلی از معتادان را می‌بینیم که کار دارند اما برای اوقات فراغتشان برنامه درستی ندارند .در آمارها می بینیم که اعتیاد در گروههای تحصیلکرده و مشاغل آبرومند هم رفته است.در واقع اعتیاد بین شاغل و بیکار فرقی نمی‌گذارد و همه را به یک چشم می‌بیند.

فارس: برخی مسئولان معتقدند که یک گرم ماده مخدر کروکودیل هم وارد ایران نشده است. آیا این موضوع صحت دارد؟

دژاکام: من کروکودیل ندیده‌ام و در مورد جدیدترین ماده مخدر در حال حاضر باید بگویم که هنوز همان شیشه است.

فارس: آیا شما معتقدید که با برداشتن محدودیت‌های قانونی هیجان ناشی از مصرف تریاک از بین می‌رود؟

دژاکام: بله، مادامی که تریاک قاچاق است، هیجان مصرفش بالا است. وقتی محدودیت‌های قانونی برداشته شود هیجانش هم از بین می‌رود.

فارس: آیا ما بیشترین مصرف کننده تریاک هستیم؟

دژاکام: بله، متأسفانه بازار قاچاق تریاک 3 شیفت کار می‌کند.

فارس: آقای صفاتیان شما آینده اعتیاد کشور را چطور می بینید؟

صفاتیان:در حال حاضر هروئین وارد بازار ایران شده اما متأسفانه واکنشی نسبت به آن وجود ندارد و بزرگترین ضربه را وزارت بهداشت می‌بیند چرا که به دنبال آن اعتیاد تزریقی و ایدز بیشتر می‌شود وقتی معتادان شیشه‌ای به سمت هروئین می‌روند به سمت تزریق هم می‌روند و چون شیشه آن لذت‌ها را برای آنها داشته به تزریق ادامه می‌دهند.

موج جدید ایدز در راه است و بار اصلی‌اش بر دوش وزارت بهداشت است باید این وزارتخانه بجنبد چرا که شیب افزایش ایدز از طریق اعتیاد در حال برگشت است و همچنین دوباره یکسری مواد روانگردان جدید خواهیم داشت و این منحنی سینوسی مصرف تریاک و روان‌گردان‌ها ادامه دارد.

باید ببینیم چه پروتکل‌هایی وجود دارد و مسئولان ضعف‌های قبلی را بپوشانند و یک برنامه مدون برای ستاد مبارزه با مواد مخدر و یک برنامه برای دستگاه‌ها داشته باشیم و در این ارتباط وزارت بهداشت اولویت‌ها را ببیند.

ستاد مبارزه با مواد مخدر نیز باید نیاز و برنامه دوساله را ببیند آنچه که وجود دارد فقط برنامه است نه اولویت‌ها. از سال 82 وضع همین بوده است در این میان ماده 16 قانون مبارزه با مواد مخدر هم یک چالش است که همان بحث اردوگاه و درمان اجباری است در نوشتن ماده 16 قانون آمده است که فضایی را برای معتادانی فراهم کنیم که افرادی که خانواده از دست آنها به تنگ آمده به صورت اجباری به جایی فرستاده شوند. اما در حال حاضر نگاهی که به این ماده قانون وجود دارد درست نیست چرا که اثر‌گذاری آن با هزینه‌ایی که می‌شود همخوانی ندارد.در عین حال ارزیابی اجرای این ماده نیز توسط خود مسئولان ستاد انجام می‌شود.

وقتی معتادی به مطب ما می‌آید می‌گوید تا به حال نشده برای خرید مواد برود و قاچاقچی ندیده باشد. این یعنی دسترسی 100در صد به مواد و هر چه مبارزه می‌کنیم یعنی هیچ. مسئولان مقابله باید روی این موضوع بررسی کنند.نمی گویم بودجه داده نمی‌‌شود بلکه برون‌داد آن مناسب نیست. باید پرسید آیا مقابله باید باشد یا کاهش تقاضا. این سؤال را باید مسئولان دولتی جواب دهند.