سلامت نیوز: در سال 90 که روزهای پایانی آن را سپری می کنیم، وقایع ریز و درشت زیادی در حوزه سلامت رخ داد. اختلافات سطوح مختلف مدیریتی این بخش با یکدیگر، موضوع رهاشدن و عدم ارایه خدمات به بیماران و جنجال های پیرامون آن، تعرفه زیرمیزی و انفعال سازمان نظام پزشکی از جمله این موارد بودند ...

اما آنچه از اظهارنظرهای گروه های مختلف عضو جامعه پزشکی بیشتر نظرها را جلب می کند و رنگ غالب دارد، یکی مشکلات جدی اقتصادی حوزه سلامت و دیگری عدم تحقق وعده ها و برنامه های دولت به ویژه درباره پزشک خانواده بود. با هم برخی از این اظهارنظرها را می خوانیم:

اتفاق خوشایندی نظرها را جلب نکرد
دکتر حسن تامینی لیچانی، سخنگوی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی

سال 90 سالی پر از کشمکش و دغدغه بود. حوادث تلخ و شیرینی در این سال اتفاق افتاد که برخی از آنها غیر قابل پیش‌بینی بود و مانند یک شوک بر ما فرود آمد. برخی از این اتفاقات جدا از آنکه در همان زمان شرایط را دستخوش تغییرات می‌کند، عواقب ناگواری به همراه خواهد داشت. تلخ‌ترین رویداد سال 90، بی‌توجهی دولت به برخی از مصوبات و وعده‌های گفته شده است که می‌تواند از آن دست حوادثی باشد که سلامت جامعه را به خطر بیندازد. بهترین رخداد تخصیص اعتبار 3 هزار میلیارد تومانی به بخش سلامت بود و بی‌توجهی و عمل نکردن دولت به وعده داده شده یکی از همان تلخ‌ترین حوادث سال 90 است. در کل متاسفانه در این سال اتفاقی خوشایند که قابل توجه باشد، رخ نداد.

 دکتر عظیم مهرور، فوق‌تخصص بیماری‌های خون و سرطان، مسوول فنی بیمارستان محک

به نظرم گرانی و کمبود داروهای شیمی‌درمانی و تغییراتی که دولت در ارز ایجاد کرده و قطع و وصل شدن ورود داروها به بازار رخداد بسیار مهمی در سال 90 بود. بسیاری از بیماران ما در سال 90 با مشکل مواجه بودند؛ مشکلی که طی 14 سال گذشته که من در این حوزه فعالیت می‌کنم وجود نداشت یا کمتر وجود داشت، اما در سال 90 به اوج خود رسید. در بسیاری مواقع مجبور بودیم به دلیل نبود برخی داروها آنها را با داروهای دیگر جایگزین کنیم که مسلما در روند درمان بیماران تاثیرگذار خواهد بود. گاهی حدود 2 تا 3 هفته هیچ دارویی در زمینه سرطان‌های خون و انکولوژی پیدا نمی‌شد که علل متنوعی مثل علل ارزی، مشکلات ورود دارو به کشور و... داشت. شاید بسیاری از افراد بگویند مهم‌ترین رخداد سال 90 پیدایش داروهای جدید در شیمی‌درمانی باشد اما به نظر من نبود داروها و گرانی آنها در این حوزه بسیار وحشتناک بود.

عدم احراز صلاحیت رییس سازمان نظام پزشکی
دکتر مصطفی محمدی، پزشک عمومی

سال 90 هم مثل هر سال، پر از وعده‌ها و حرف‌های دلنشین و امیدوارکننده برای دست‌اندرکاران بخش بهداشت و درمان البته خالی از عمل به وعده‌ها و قول‌ها بود. از این لحاظ اگرچه داستان رسیدن پزشک خانواده به شهرها، افزایش بودجه بخش سلامت کشور، حل مشکل بیکاری پزشکان جوان، ساماندهی تعرفه‌ها و جمع شدن بحث زیرمیزی و بسیاری موارد دیگر کماکان در حد حرف و بلاتکلیف باقی ماند و به نوعی همه چیز تکراری به نظر می‌رسید، اما در کنار اینها در پایان سال شاهد یک خبر مهم و متفاوت بودیم و آن عدم تایید صلاحیت رییس کل سازمان نظام پزشکی برای شرکت در انتخابات مجلس شورای اسلامی بود. با توجه به سابقه ایشان و این تصور که همواره از افراد بسیار معتمد و موجه نظام بوده‌اند، اتفاقی متفاوت و مهم بود که بر همین اساس می‌توان این موضوع را مهم‌ترین اتفاق سال در حوزه پزشکی و سلامت دانست.

قوانین اجرا نشد
دکتر جواد نظری‌مهر، عضو کمیسیون بهداشت ودرمان مجلس شورای اسلامی

وقتی قانون‌شکنی در کشور زیاد می‌شود، اتفاقات و ناگواری‌های آن نیز بیشتر خواهد شد. سال 90 سال زیرپا گذاشتن قوانین و مقررات و همچنین بدقولی مسوولان دولتی بود.

وعده‌های عمل‌نشده از سوی مسوولان و دولت مانند اعتبار 3 هزار میلیارد تومانی که از سوی دولت باید پرداخت می‌شد و نشد، آلودگی هوا، آلودگی آب، نبود استانداردهای کافی و بی‌توجهی مسوولان می‌تواند هر یک به نوبه خود یک حادثه تلخ را برای ما رقم بزند و متاسفانه این رخدادهای تلخ آنقدر زیاد است که اتفاق شیرینی را در ذهن تداعی نمی‌کند.

وقتی قوانین اجرا نشود و مسوولان اصول اخلاقی را زیرپا بگذارند، هزاران کار خوب هم انجام شود، متاسفانه به چشم نخواهد آمد.


شکست پزشک خانواده
دکتر جمشید زهی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی

بهترین رخداد سال 90 در روزهای پایانی آن اتفاق افتاد و آن پرداخت اعتبارات مابه‌التفاوت‌ دانشگاه علوم پزشکی بود که در نوع خود خبری مسرت‌بخش بود. از شکست طرح پزشک خانواده می‌توان به عنوان بدترین و تلخ‌ترین اتفاق سال یاد کرد. تحریم برخی داروها نیز از حوادث تلخی بود که در سال 90 اتفاق افتاد و باعث شد نتوانیم برخی از داروها را برای بیماران خاص تهیه کنیم.


تصویب و عدم اجرای برنامه پنجم
دکتر انوشیروان محسنی بندپی، نائب رییس کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی

اگر بخواهیم بهترین و تلخ‌ترین رخداد سال 90 را مورد بررسی قرار دهیم هر دو در برنامه پنجم توسعه خلاصه می‌شود. بهترین اتفاق، ارتقای نقش سلامت در برنامه پنجم توسعه بود که یکی از جامع و کامل‌ترین برنامه‌ها در طول چند سال گذشته بود و اجرای آن می‌توانست بسیاری از مشکلات درمانی و بهداشتی مردم را برطرف کند که متاسفانه عملیاتی نشدن آن و عدم تخصیص 3 هزار میلیارد تومان مقرر در قانون از سوی دولت به حوزه سلامت و درمان مشکلاتی را به‌وجود آورد و این واقعه یک اتفاق ناگوار بود.

تورم و افزایش قیمت ها
دکتر شاهین آقابیکلوئی، دانشیار گروه پزشکی قانونی و مسمومیت دانشگاه علوم پزشکی تهران و رییس بخش مسمومیت بیمارستان یافت‌آباد

در سال 90 همچنان در انتظار اتفاقی خوشایند بودیم که به جای آن، با افزایش قیمت‌ها و تورم روبه?رو شدیم. تورمی که باعث بروز مشکلات مالی (افزایش هزینه‌ها و...) در بیمارستان‌ها شد و از طرفی تهدیدی برای ارائه خدمات مناسب و خوب برای بیماران و پزشکان.

هزینه‌های کمرشکن بهداشت و درمان افزایش یافت
دکتر محمدرضا واعظ‌مهدوی، استاد دانشگاه شاهد

افزایش هزینه‌های بهداشت و درمان، مهم‌ترین اتفاق در سال 90 بود. گزارشاتی که در مورد هزینه‌های بهداشت و درمان به دست آمده نشان می‌دهد هزینه‌های کمرشکن بهداشت و درمان چه در شهرستان‌ها و چه در روستاها به نحو چشمگیری بالا رفته است. براساس این گزارش‌ها 4 درصد مردم روستا و 4/3 درصد مردم شهرستان‌ها دچار هزینه‌های کمرشکن درمانی شده‌اند و این مساله زنگ خطری برای مسوولان است. درواقع این جمعیت در اثر تحمیل این هزینه‌ها به زیر خط فقر خواهند رفت. مطالعات دیگری در تهران نشان می‌دهد 10 تا 13 درصد مردم گرفتار هزینه‌های کمرشکن درمانی هستند که به عنوان نیازهای القایی از طریق شرکت‌های واردکننده دارو و تجهیزات پزشکی به مردم تحمیل می‌شود، بدون آنکه نیاز واقعی مردم باشد. این وضعیت نشان‌دهنده آسیب‌پذیر شدن مردم به دلیل هزینه‌های بهداشتی و درمانی است که بخش مهمی از آن ناشی از عدم نظارت و رها کردن هزینه‌ها و مداخلات درمانی توسط متولیان سلامت به‌خصوص وزارت بهداشت است. علاوه بر آن، تدوین و نهایی‌شدن برنامه پنجم توسعه اتفاق مهم دیگری است که در سال گذشته افتاد. درحقیقت فصل بهداشت و درمان برنامه پنجم توسعه بازمهندسی نظام سلامت و دارای الزامات منطقی و نظم فکری است و می‌توان گفت اتفاق مثبتی خواهد بود. با توجه به توان اجرایی سازمان‌ها، بعید به نظر می‌رسد این برنامه به خوبی اجرا شود.

شتابزدگی پزشک خانواده، نگران‌کننده است
دکتر حسین ملک‌افضلی، استاد آمار حیاتی دانشگاه علوم پزشکی تهران

مهم‌ترین اتفاق در سال گذشته، تصویب 52 شاخص عدالت در سلامت توسط هیات وزیران است. این شاخص‌ها بنا به پیشنهاد وزارت بهداشت و مصوبه شورای عالی سلامت تصویب شد و همه وزارتخانه‌ها با کمک وزارت بهداشت موظف شدند در شهرستان‌ها وضعیت این شاخص‌ها را بررسی کنند و از این طریق میزان بی‌عدالتی در مناطق مختلف کشور قابل اندازه‌گیری خواهد بود. درواقع تصویب این 52 شاخص عدالت در سلامت و ابلاغ آن توسط رییس‌جمهور تعهد سیاسی بالاترین مقام اجرایی کشور بود. این موضوع را می‌توان یک اتفاق مثبت در سال 90 در نظر گرفت، اما هنوز بحث پزشک خانواده ابهاماتی دارد و این نگرانی‌ وجود دارد که می‌تواند وضعیت بهداشت و درمان را سروسامان دهد یا نه. علاوه بر آن هنوز طرح پزشک خانواده در روستاها اجرایی نشده، سراغ شهرها آمده‌ایم. درحقیقت سرعتی که طرح پزشک خانواده گرفته مساله نگران‌کننده‌ای است چون ممکن است کیفیت فدای کمیت شود.

رسیدن پزشک خانواده به شهرها اتفاق مهمی بود
دکتر محمدمهدی گویا، مدیر مرکز مدیریت بیماری‌های واگیردار

گسترش طرح پزشک خانواده در شهرها مهم‌ترین اتفاق سلامت در سال گذشته بود. اگر طرح پزشک خانواده گسترش پیدا کند و اجرایی شود، طی سال‌های آینده شاهد کنترل و حذف بعضی از بیماری‌های مهم در کشور خواهیم بود. پزشک خانواده یکی از ارکان اصلی کنترل بیماری‌هاست و این قضیه نه‌تنها در مورد بیماری‌های واگیر بلکه در مورد بیماری‌های غیرواگیر نیز صدق می‌کند. همه افرادی که در حوزه سلامت کار می‌کنند، نهایت فداکاری را در ارائه خدمات نشان می‌دهند و چهره سلامت هستند.

وضعیت اورژانس‌ها بهبود یافته است
دکتر سجاد رضوی، مدیرکل درمان و اعتباربخشی وزارت بهداشت

مهم‌ترین موضوعی که در حوزه فعالیت ما اتفاق افتاده ابلاغ کتاب اعتباربخشی توسط وزیر بهداشت بوده است. این کتاب به دانشگاه ابلاغ شده و اجرای آن از سال 91 برای بیمارستان‌ها اجباری می‌شود. جدی شدن بحث بیمارستان‌های هیات امنایی نیز اتفاق مهم دیگر در سال 90 است. درواقع کمک‌های دولت برای هیات امنایی شدن بیمارستان‌ها نسبت به سال‌های گذشته بیشتر شده تا این بیمارستان‌ها پا بگیرند. برنامه پنج ساله پنجم توسعه اهمیت بسیار زیادی دارد و می‌توان گفت هیات امنایی شدن بیمارستان‌ها در راستای برنامه پنجم توسعه بوده و دولت سعی کرده این طرح اجرایی شود. ساماندهی اورژانس‌ها نیز موضوع مهم دیگر در سال 90 بوده که بر مبنای آن، متخصصان باید در اورژانس‌های فعال و پرکار مستقر شوند و جوابگوی نیازهای درمانی مردم باشند. در مدت‌زمان کوتاه با بهبود وضعیت اورژانس‌ها شاهد رضایتمندی بیماران بودیم و آوارگی بیماران بین بیمارستان‌ها کمتر شده است.

تعرفه‌ها واقعی نشد
دکتر احمدرضا سروش، رییس بیمارستان شریعتی تهران

در سال گذشته مهم‌ترین اتفاقی که باید به وقوع می‌پیوست واقعی شدن تعرفه‌ها بود که متاسفانه واقعی نشد. علاوه بر آن بیمارستان‌ها با توجه به تورم و افزایش قیمت‌ حامل‌های انرژی با مشکلات زیادی روبرو بودند. ضربه آخری که به بیمارستان‌ها اصابت کرد، گرانی ارز و تحریم‌ها بود که هزینه آنها را دو برابر کرد. در این بین بیمه‌ها نیز به تعهداتشان عمل نکردند و از تابستان تاکنون به بیمارستان‌ها بدهکارند. به اعتقاد من پرستاران و پزشکانی که 15 شب در ماه را در اورژانس‌ها و بیمارستان‌ها کشیک می‌ایستند، چهره سال سلامت هستند.

پایه‌های طرح پزشک خانواده محکم‌تر شده است
دکتر محمدعلی محققی، معاون آموزشی وزارت بهداشت

مهم‌ترین دستاورد سال 90 در حوزه سلامت، گسترش طرح پزشک خانواده و تحکیم پایه‌های آن بوده است. همچنین باید بپذیریم در تامین خدمات سلامت مردم در سطح کشور، نارسایی‌هایی وجود دارد که برخی از آنها سبب شده، دسترسی به خدمات سلامت برای اقشار محروم‌تر محدود باشد. علاوه بر آن، برخی کمبودهای دارویی نیز مشکلاتی به وجود آورده است. از طرف دیگر چون رسیدگی به وضعیت اورژانس‌ها، مورد توجه قرار گرفته، کیفیت ارائه خدماتشان بهبود یافته است. به اعتقاد من، ‌خدمتگزارانی که در روستاها و مناطق دوردست به فعالیت مشغول هستند، چهره سال سلامت هستند.

ناکامی پزشک خانواده
 دکتر شاهرخ رامین، عضو کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی

کشف و ساخت داروهای جدید و اقدامات اساسی برای ساخت برخی از تجهیزات پزشکی از رخدادهای مثبت سال 90 بود که هر کدام به نوبه خود نقش بسیار مهمی در سلامت جامعه دارد و امید به زندگی را در میان افراد بیمار و خانواده‌های آنان بیشتر می‌کند. طرح پزشک خانواده نیز یکی از طرح‌هایی بود که اگرچه هنوز تا پایان آن نزدیک به 2 سال مانده است اما متاسفانه با شکست روبرو شد و به‌عنوان تلخ‌ترین رخداد و اتفاق سال جاری است چرا که اجرای آن می‌توانست تعادل و درمان را در میان تمام افراد کشور برقرار کند.


کم توجهی به برنامه کاهش آسیب
دکتر مینو محرز، رییس انجمن ایدز ایران

مهم‌ترین اتفاقی که در سال 90 می‌تواند یک زنگ خطر محسوب شود، کم‌توجهی به برنامه کاهش آسیب است که در اوایل سال جاری بسیار خوب عملیاتی شد اما متاسفانه در پایان سال مورد کم‌توجهی و بی‌توجهی قرار گرفت که این مساله می‌تواند آمار مبتلایان به ایدز را در کشور بیشتر از گذشته کند.

 
تمام مشکلات به قوت خود باقی است
دکتر مهدی قیامت، رییس انجمن بیهوشی ایران

هیچ اتفاق و رویداد خاصی در سال 90 رخ نداد که باعث ناراحتی یا خوشحالی باشد. تمام مشکلات به قوت خود باقی است و ما سال 91 را با کوهی از معضلات و نابسامانی‌هایی که از سال 90 به جا مانده است، آغاز می‌کنیم.

اشتباه محاسباتی پزشکان
دکتر مهدی محمودی ، پزشک عمومی

یکی از موضوعات مهم سال 90 برای من بحثی بود که در باره انجمن پزشکان عمومی ایران درگرفت و توجه من و بسیاری از همکارانم را به این موضوع جلب کرد. در کنار آن سکوت معنادار سازمان نظام پزشکی درباره این موضوع هم قابل توجه بود.

هرج و مرج در تعرفه ها
دکتر عبدالرسول صداقت، رادیولوژیست و رییس انجمن رادیولوژی ایران

از دیدگاه صنفی مهم‌ترین اتفاقی که در سال جاری رخ داد نادیده‌گرفتن موضوع سلامت از طرف دولت بود. زیرا دولت همچنان سلامت را در رده 14 یا 15 اولویت خود در کشور نگه داشت و به تعهدات قانونی خود در تخصیص سهم بخش سلامت از اجرای هدفمندسازی یارانه‌ها عمل نکرد و این بزرگ‌ترین لطمه را به جامعه پزشکی و به‌خصوص بیماران و مراکز پزشکی وارد کرد. در کنار اینها متاسفانه تصدی‌گری دولت و سازمان‌های بیمه‌گر در تعیین تعرفه‌ها اشتباه فاحش دیگری بود که در سال جاری اتفاق افتاد چرا که وقتی تعیین‌کننده تعرفه برای بخش خصوصی دولت و سازمان بیمه‌گر باشد همانند این است که شما وارد مغازه‌ای شوید و قیمت کالایی که قصد خرید آن را دارید، خود تعیین کنید یا نرخ استفاده از نیروی خدماتی را که قصد دارید برای کاری به کار بگیرید، خود مشخص کنید ضمن اینکه ابزار زور و قدرت و تهدید به تعطیلی مرکز پزشکی و... هم در خدمت خودتان باشد. طبیعتا اتفاقی که امسال رخ داد همان‌گونه که پیش‌بینی می‌شد و بسیاری از مسوولان سلامت کشور هم پیش‌بینی می‌کردند این بود که ما در سال 90 از نظر صنفی دچار هرج و مرجی در زمینه مسایل تعرفه بودیم. عده‌ای که مستقیما با بیمه‌ها سروکار داشتند و مجبور به پذیرش دفترچه‌های بیمه بودند، زیان سنگینی دیدند زیرا ناچار بودند تعرفه‌های مصوب دولت را اجرا کنند. عده‌ای دیگر هم از این فرصت استفاده کرده و تعرفه‌هایی بیش از تعرفه موردنظر سازمان نظام پزشکی را اجرا کردند.

پدافند غیرعامل جدی گرفته نشد
دکترفرشید جزایری،کارشناس خبره انستیتو تحقیقات واکسن و سرم‌سازی رازی

نخستین انتقادی که می‌توان به حوزه سلامت سال 90 وارد کرد، فعالیت‌های پدافند غیرعامل در حوزه دارو و سلامت است که آنچنان که شایسته بود جدی گرفته نشد. از طرف دیگر، تا زمانی که اهمیت تعداد مقالات، دفعات ارجاع و اندکس H را بر تامین نیازهای بومی و قابلیت تجاری‌سازی اندیشه‌های علمی ترجیح دهیم، به سختی می‌توان تصور کرد به تمام اهداف علمی یادشده در چشم‌انداز 1404 برسیم.

سوءمدیریت، جای خالی نظارت، تعدد اندیشه و فهم?های زاویه?دار، پاشنه آشیل سه?وجهی هر مجموعه تلقی می?گردد. حال باید پرسید برنامه ما چیست؟

باز هم حقوق کودکان ضایع شد
دکتر کیارش آرامش، متخصص پزشکی اجتماعی

نادیده گرفتن حقوق کودکان و بسته بودن دست سیستم سلامت در برخورد با افراد کودک‌آزار مهم‌ترین حادثه تلخ و ناگواری است که متاسفانه هر ساله اتفاق می‌افتد و در سال 90 به مراتب با این رویداد تلخ روبرو بودیم. امیدوارم در سال 91 با اجرای قوانین جدید در این زمینه بتوانیم حقوق از دست‌رفته کودکان آزاردیده و همچنین کودکان کار را به آنها برگردانیم.

عدم راهیابی سران پزشکی به خانه ملت
دکتر ایرج خسرونیا، رییس جامعه پزشکان متخصصان داخلی

عدم راهیابی سران پزشکی به خانه ملت و مجلس شورای اسلامی مهم‌ترین رویداد تلخ و ناگواری بود که در سال 90 اتفاق افتاد. دومین مساله این است که امسال به نام «سال سالمند» معرفی شده است. توجه به سالمندان وظیفه تمام اقشار جامعه به خصوص جامعه پزشکی است. امیدوارم که امسال که به این نام نامگذاری شده است یک هشدار برای دوستداران کشور باشد که بتوانند با رعایت حقوق سالمندان، زمان سالمندی خود را بیمه کنند.

بارقه امیدی دیده نشد
دکتر اسدا... رجب، رییس انجمن دیابت

اتفاق خاصی در جهت بهبود وضعیت بیماران دیابتی کشور رخ نداده است که بخواهد بارقه‌ای از امید را برای ما ایجاد کند. همان مسایل و مشکلاتی که بیماران دیابتی با آن روبرو بودند در جای خود باقی مانده و متاسفانه اقدامی که بتواند دل ما را خوش کند، رخ نداده است.

منبع: هفته نامه سپید