سلامت نیوز : مغز، اندامی با اسرار پیچیده و بزرگ است که پی بردن به این اسرار، جز با بهره‌گیری از روش‌های تشخیصی نوین امکان‏پذیر نیست. در جراحی‏های مغز و اعصاب، می‌توان از جهات مختلفی وارد مغز شد. این در حالی است که هر ناحیه مغزی، فعالیت خاصی را برعهده دارد. از این رو بی‏اطلاعی از جزییات فعالیت‌های مغزی می‌تواند در تعیین مسیر ورود به مغز تاثیرگذار باشد و عوارضی را برای بیمار در پی داشته باشد.

به نوشته روزنامه شرق چهارمین سمپوزیوم بین‏المللی جراحی مغز و اعصاب با هدف به‏روزرسانی تجربیات و دانش متخصصان جراحی مغز و اعصاب ایرانی و آشنایی آنها با شیوه‌های جدید جراحی از هفتم تا نهم مهرماه در بیمارستان میلاد تهران برگزار شد. در همین زمینه، گفت‌وگویی را با دکتر «مسعود شیروانی» متخصص جراحی مغز و اعصاب، ستون فقرات و دیسک کمر انجام داده‏ایم که از نظرتان می‏گذرد.

آقای دکتر لطفا در ابتدا بفرمایید چهارمین سمپوزیوم بین‏المللی جراحی مغز و اعصاب ایران با چه هدف و رویکردی برگزار شد و چه دستاوردهایی داشت؟
چهارمین سمپوزیوم بین‏المللی جراحی مغز و اعصاب با هدف به‏روزرسانی تجربیات و دانش متخصصان جراحی مغز و اعصاب ایرانی و آشنایی آنها با شیوه‌های جدید جراحی برگزار شد. از طرف دیگر، از آنجا که پیشرفت‌های رشته جراحی مغز و اعصاب، بسیار سریع است و هر چند ماه یک‌بار مطالب و روش‌های جدیدی به‌خصوص در حیطه تشخیص عرضه می‌شود، بنابراین ارایه آنها در سمینارهای علمی، به روند تشخیص و درمان بیماران کمک بسیاری می‌کند.

در این سمپوزیوم جراحانی نیز از کشورهای دیگر حضور داشتند. هدف آنها از حضور در این سمپوزیوم چه بود و درباره کیفیت و سطح جراحی مغز و اعصاب پزشکان ایرانی چه نظری داشتند؟
از آنجا که در هر کنگره سعی شده سوژه‌های مختلف و تازه‌های علم جراحی مغز و اعصاب با سخنرانی چند دانشمند از کشورهای مختلف مورد نقد و بررسی قرار بگیرد، این سمپوزیوم نیز با حضور تعدادی از پزشکان فوق‏تخصص جراح مغز و اعصاب از کشورهای آمریکا، سوییس، آلمان، ایتالیا، کانادا و دیگر کشورهای معتبر علمی و همچنین با شرکت جراحان مغز و اعصاب، متخصصان داخلی مغز و اعصاب، متخصصان و جراحان گوش و حلق و بینی، متخصصان بیهوشی و پزشکان طب اورژانس داخل و خارج از کشور برگزار ‌شد. در این سمپوزیوم سه‏روزه که به ریاست پروفسور «مجید سمیعی» برگزار شد، متخصصانی از ۲۰ کشور جهان سخنرانی کردند. علاوه ‏بر این، حدود 14 مقاله نیز توسط جراحان ایرانی ارایه شد که نشان‏دهنده جایگاه بالای ایران در جراحی‏های مغز و اعصاب است. گفتنی است، جراحان خارجی شرکت‏کننده در این سمپوزیوم، سطح جراحی مغز و اعصاب را در کشور ایران بالا دانستند و آن را تحسین کردند.

در این سمپوزیوم پروفسور «مجید سمیعی» نیز حضور داشتند. با آنکه پروفسور سمیعی نه ‏تنها در ایران بلکه در سطح جهان، فرد شناخته ‏‏شده ‏ای است اما آیا ممکن است شما هم کمی از دستاوردهای علمی ایشان در سطح جهان را تشریح کنید؟
پروفسور مجید سمیعی، جراح مشهور مغز و اعصاب ایرانی است که در کارنامه بیش از ۴۰ سال فعالیت علمی و پزشکی خود موفق شده علاوه بر انجام اعمال جراحی بسیار پیچیده مغز، نام خود را به عنوان مبدع نخستین جراحی میکروسکوپی مغز و همچنین مبدع جراحی قاعده جمجمه در مجامع علمی جهان به ثبت برساند. تالیف و انتشار بیش از ۲۰۰ مقاله و ۱۳ عنوان کتاب در حوزه تخصصی مغز و اعصاب از جمله موارد شاخص در سابقه علمی این جراح مشهور ایرانی است. جامعه جراحان مغز و اعصاب برای تجلیل از جراحان برتر دنیا، مدال افتخاری‏ با نشان پروفسور مجید سمیعی در نظر گرفته است که این مدال را در هر سال به جراح مغز و اعصابی می‌دهد که بیشترین تحقیق و فعالیت را در زمینه جراحی مغز و اعصاب انجام داده است. این مدال که از نظر علمی بسیار معتبر و ارزشمند است، امسال به یک جراح مغز و اعصاب فرانسوی داده شد و امیدواریم که روزی این مدال به یک جراح ایرانی اهدا شود.

گفته می‌شود پروفسور «سمیعی» هر بار که به ایران می‏آیند، چندین عمل جراحی مغز و اعصاب انجام می‌دهند. هدف از این جراحی‏ها چیست؟ آیا امسال نیز از این دست جراحی‏ها انجام شد؟
پروفسور سمیعی با وجود سن زیادی که دارد (حدود 75 سال) هنوز با مهارت بسیار زیادی جراحی می‌کند و بسیاری از جراحان ما دوست دارند که جراحی و روش کار ایشان را تماشا کنند. به همین دلیل ما در هر کنگره سعی کرده‏ایم تا چندین جراحی زنده داشته باشیم تا جراحان جوان ما با روش کار و تکنیک‏های جراحی پروفسور «سمیعی» که بسیاری از آنها تکنیک‏های ابداعی خود اوست، آشنا شوند. در این سمپوزیوم نیز پروفسور «سمیعی» در یک جراحی زنده‏، از تکنیک جدیدی برای بیمار 28 ساله‌ای که به تومور قاعده جمجمه مبتلا بود، استفاده کرد.

یکی از موضوع‏های مهم و مورد بحث در این سمپوزیوم، کاربرد آندوسکوپی در جراحی‏های مغز و اعصاب بود. لطفا کمی درباره این موضوع توضیح داده و مزیت‏های استفاده از این روش را بیان کنید.
حدود 25 سال پیش، میکروسکوپ وارد حرفه جراحی مغز و اعصاب شد. (گفتنی است، مبدع نخستین جراحی میکروسکوپی مغز پروفسور سمیعی است.) میکروسکوپ به توسعه جراحی مغز و اعصاب، انجام دقیق‌تر جراحی‏ها و همچنین امکان انجام جراحی در قسمت‌هایی که دسترسی به آنها بسیار مشکل بود، بسیار کمک کرد. درباره نقطه‌‏ضعف این دستگاه می‌توان گفت که جراح به هنگام کار با میکروسکوپ، تنها می‌تواند یک محور را ببیند یا تنها در یک محور فعالیت کند، اما با ورود آندوسکوپ به حوزه جراحی مغز و اعصاب، این مشکل برطرف شده است. جراح به هنگام کار با آندوسکوپ، می‌تواند در چندین محور کار کند و لایه‌های مختلف مغز را ببیند. با وجود مزیت‏های آندوسکوپ، میکروسکوپ هنوز جایگاه خودش را در جراحی مغز و اعصاب حفظ کرده است. درواقع می‌توان گفت که آندوسکوپ، جایگزین میکروسکوپ نشده است، اما توانسته بسیاری از مشکلات پیش روی جراحان را بردارد و به افزایش دقت در جراحی‏ها و کاهش عوارض ناشی از جراحی‏ها، بسیار کمک کند. از آنجا که کاربرد آندوسکوپ در جراحی‏های مغز و اعصاب یک روش نسبتا جدید است، بنابراین برای آشنایی جراحان جوان با این روش، کارگاه آموزشی‏ای در این زمینه برگزار شد.

لطفا درباره برنامه‌های جنبی این سموپوزیوم و کارگاه‌های آموزش و اطلاع‏رسانی‏ای که برگزار شد، توضیح دهید.
هر روز تجهیزات تازه‌ای در حوزه مغز و اعصاب به بازار عرضه می‌شود که هدف آنها دقیق‌تر شدن اعمال جراحی و به حداقل رساندن عوارض نامطلوب ناشی از جراحی در بیمار است. بنابراین در هر سمپوزیومی علاوه بر ارایه سخنرانی‏های علمی، نمایشگاه‌های جانبی‏ای نیز تدارک دیده می‌شود تا جدیدترین وسایل ساخته‏شده در حوزه جراحی‏‏های مغز و اعصاب، معرفی و در معرض دید جراحان گذارده شود.

تعداد جراحان متخصص مغز و اعصابی که در ایران فعالیت می‌کنند، چقدر است و آیا این تعداد با نیاز جامعه برابری می‌کند؟
با توجه به اینکه در سال‌های اخیر بسیاری از دانشگاه‌های کشور به تربیت متخصص در زمینه جراحی مغز و اعصاب اقدام کرده‏اند، می‌توان گفت که ما از نظر تعداد جراح مغز و اعصاب مورد نیاز جامعه مشکلی نداریم. اما موضوع اصلی این است که به علت وجود امکانات مورد نیاز جراحان مغز و اعصاب در شهرهای بزرگ، شاهد تجمع این جراحان در شهرهای بزرگ هستیم و در شهرهای کوچک با کمبود شدید آنها مواجهیم. اگر حداقل امکانات مورد نیاز جراحان مغز و اعصاب که وجود میکروسکوپ، سی.‏تی.‏اسکن و ‌ام.آر.آی است، فراهم شود و از طرفی مسایل اقتصادی جراحان در شهرهای کوچک نیز حل شود، می‌توانیم شاهد حضور بسیاری از جراحان در شهرهای کوچک نیز باشیم.
در پایان اگر نکته‏ای هست، بفرمایید.
جراحی مغز و اعصاب، حوزه بسیار گسترده‏ای است. جراحان جوانی که تازه فارغ‏التحصیل می‌شوند، توانمندی و توانایی انجام تعدادی از جراحی‏های عمومی مغز و اعصاب را دارند، اما برای انجام جراحی‏های تخصصی‏تر مثل جراحی‏های قاعده جمجمه، عروق مغزی و جراحی‏های مربوط به بیماران حرکتی نیاز به گذراندن دوره‌های آموزشی تکمیلی و کسب تجربه لازم را دارند که این دوره‌های آموزشی حتما بابد برای آنها در نظر گرفته شود.
‌نکته دیگر اینکه امروزه مرگ‏ومیر و معلولیت‏ها به دنبال ضربه‌های مغزی و ستون فقرات ناشی از تصادفات و حوادث در کشور ما بسیار زیاد است. به همین دلیل، سعی کردیم موضوع پنجمین سمپوزیوم بین‏المللی جراحی‏های مغز و اعصاب را که سال آینده برگزار می‌شود، به موضوع «نوروتروما» اختصاص دهیم. در همین‌جا از متخصصان و جراحان مغز و اعصاب کشورمان دعوت می‌کنم که اگر در این زمینه فعالیتی انجام داده‏اند یا در حال تحقیق در این زمینه هستند، نتایج تحقیقات خود را به دبیرخانه این سمپوزیوم ارسال کنند تا بتوانیم از تجربیات آنها به شکل بهتر و موثرتری استفاده کنیم.