دکتر محمد رضا صفری نژاد – جراح و متخصص بیماریهای کلیه و مجاری ادراری و رئیس انجمن علمی سلامت خانوادة ایران به سوالات ما در باره بعضی مشکلات مسائل جنسی پاسخ میدهد :
      
بهداشت جنسی چیست؟
فکر می کنم مسائلی که درباره آن می خواهیم صحبت کنیم مسائل دشواری باشند و من سعی می کنم تصویری از آن چه بر ذهن ما در برگزاری این روز وجود دارد ، خدمت شما و خوانندگان گرامی ارائه دهم. برای بحث درباره حوزه های مختلف مساله ، وقت کافی لازم است ، اما من می خواهم توجه شما را بیشتر به جنبه های مهم اجتماعی و پزشکی مسئله معطوف کنم.
لاازم است قبل از طرح مباحث اصلی, اصطلاح بهداشت جنسی را تعریف کنیم.اگربخواهیم مطابق تعریف سازمان بهداشت جهانی در رابطه با بهداشت جنسی عمل کرده باشیم باید بگویم که بهداشت جنسی عبارت از یکپارچگی و هماهنگی برای ذهن ، احساس و جسم است که جنبه های اجتماعی و عقلانی را در مسیر ارتقاء شخصیت او هدایت کرده و عشق و ارتباط را میان زن و  شوهر ایجاد می کند. این بهداشت جنسی مثل بهداشت جسم و روان ممکن است مواجه با مشکلاتی شود. باز مثل سایر بیماریهای عضوی در بدن که نیازمند رسیدگی و مداوا می باشند, مشکلات زناشوئی نیز نیاز به توجه و درمان دارند. در این راستا بود که انجمن علمی سلامت خانوادة ایران شروع به فعالیت نمود.   

اهمیت آگاهی جامعه از مفاهیم غرایز و روابط جنسی سالم چه تاثیراتی می تواند بر زندگی و جامعه داشته باشد ؟
ببینید بشر همانطور که متولد می شود غرایزش هم با او همراه است . همانطور که ما احساس گرسنگی می کنیم, غرایز جنسی هم در زن و مرد هست که از طریق راههای صحیح باید به نیاز ها پاسخ داده شود و در داخل برخی خانواده بنابر دلایلی پاسخ داده نمی شود و بنیان و اساس خانواده دچار تزلزل می شود و ما بیمارهای متعددی داریم که با یک مشاوره کوچک و یا درمانهای اندک می توان مشکلات چندین ساله را برطرف ساخت. در صورتی که این افراد سالیان سال یا اصلاًمراجعه نمی کنند و یا اینکه به افراد سودجو و غیر مطلع مراجعه و مواجه با مشکلات زیاد می شوند.. ما پرونده های متعددی از پزشک قانونی داریم که زن و شوهر در مرحله طلاق قرار داشته و جهت اظهار نظر ارجاع شده اند, با بررسی که بعمل می آید متوجه می شویم که با مختصر آگاهی خانواده ها و زن و شوهر, در اکثر موارد می شد جلوی بسیاری از این مراجعه به دادگاهها را گرفت. غیر از این جهالت ، ناآگاهی و افراط و تفریط ، دو خطر اصلی در تعامل انسان و جنسیت و تمایلات جنسی است. جهالت و ناآگاهی در باب مسائل جنسی و روابط زناشوئی سالم منجر به فجایع انسانی و اجتماعی چون همه گیر شدن (( AIDS  )) ( ایدز ) ، سرطان گردن رحم ، سوء استفاده های جنسی ، تجاوز و آزار و اعمال زور جنسی و به طور خلاصه معضلات فراوان می شود.

با این تعاریف شما چه تعریفی از اختلالات جنسی در خانواده دارید ؟
روابط بین زن و شوهر بسیار حساس و دارای جزئیاتی است که بسیاری از معیارها ناتوان از تشخیص مشکل و یا حل آن است و گاهاً قانون نیز نمی تواند بدرستی در همه زمینه ها قضاوت کند ، و این سبب میشود در بسیاری از خانواده ها رنج و غم و درد بسیاری مستولی شود. راه مقابله با آن ، برخورد صحیح و علمی ، آموزشهای کافی قبل و بعد از ازدواج و نیز ایجاد مراکز معتبر جهت حل مسائل فوق می باشد.  مشکلات جنسی انواع و اقسام مختلفی دارد ، برای پیدا کردن یک اجتلال یا بیماری بایستی ابتدا تعریف حالت طبیعی را داشته باشیم, هر عاملی که باعث اختلال در یک روابط سالم زناشویی شود تحت عنوان ( Sexual Dysfunction ) یا اختلالات جنسی ان را تعریف می کنیم. البته شما توجه داشته باشید که انواع اختلالات جنسی در مردان وزنان متفاوت و تعاریف جداگانه دارند..
 
اختلال در روابط و مسائل جنسی خانواده تا چه اندازه در زندگی زناشوئی نقش دارند و چه پیامدهای منفی را برای زن و مرد به وجود می آورند ؟
گاهاً زن و شوهر در نخستین سالهای زندگی زناشوئی خویش با شکستها و ناکامیهای زیادی روبرو میشوند ، که اغلب ناشی از ناآگاهی از استعداد های ذاتی و نهفته در وجود یک زن و مرد و نیز درک ناصحیح مشکلات زندگی زناشوئی می باشند. اختلالات جنسی باعث از هم پاشیدن کانون خانواده می شود ، از سوی دیگر آلودگی به بیماری های مختلف را به همراه دارد که سر دسته آنها  ایدز است. این مشکلات در ابتدا سبسب افسردگی ، اضطراب, بدرفتاری و غیره می شود, کم کم در صورت بر طرف نشدن ممکن است به رفتارهای خشن و تند و سرانجام به جدائی منجر شود.  بسیاری از این مشکلات از طریق مرکز علمی و برخورد صحیح قابل حل هستند.
 
بسیار دیده شده که زوجین بعد از ازدواج به نواقص ویا اختلالاتی در طرف مقابل و یا خودشان پی می برند که همین باعث بروز مشکلات می شود. آیا روشی وجود ندارد تا زوجین قبل از ازدواج این مشکلات را بررسی  کنند؟
امروزه با پیشرفتهائی که در علم پزشکی بعمل آمده است, با دقت خیلی بالائی می توان پس از معاینه و انجام آزمایشات لازم در مورد احتمال وجود یک بیماری خاص که در آینده سبب اشکال در روابط زناشوئی خواهد شد, اظهار نظر کرد. زوجین شخصاً یا توسط خانواده ها, در صورت شک به داشتن یک همچون مشکلاتی در فرزند و یا همسر وی, می توانند به مراکز علمی معتبر مراجعه و گواهی صحت سلامت در این مورد را دریافت کنند.
 
با ریشه یابی در تعارضات جنسی موجود در خانواده ها پی به این مساله می بریم که به جوانان کشور ما آموزش درستی داده نشده است و آنان نسبت به این مسائل خیلی بیگانه هستند و حتی سیستم های آموزشی ، خانواده و رسانه ها هم در شناخت بیشتر آنان هیچ کمکی را ارائه نداده اند ، و این جوانان که وارد زندگی می شوند خود را با مشکل مواجه می بینند ؟
بله, در ابتدا بایست آگاهیهای خانواده ها بالا برود, و مقداری از اطلاعات لازم توسط خانواده ها به فرزندان منتقل شود, امروزه ثابت شده است که دادن آگاهیها و آموزشهای سالم ودرست به جوانا ن در پیشگیری از بسیاری از معضلات بهداشتی, روانی, وتربیتی و خانوادگی موثر است. بدون شک رسانه های همگانی مثل رادیو و تلویزیون, مراکز آموزشی مثل دبیرستانها و دانشگاهها, و وزارتخانه هائی مثل یهداشت درمان و آموزش پزشکی, فرهنگ و ارشاد اسلامی و آموزش و پرورش نقش بسزائی در این زمینه دارند.
 
بسیار دیده شده که برخی از مردان دو همسره هستند و یا این مساله بین زنان نیز دیده شده است که بعلت مشکلات زناشوئی متقاضی طلاق از همسر خود می باشند, آیا می توان گفت بروز این اتفاقات ناشی از خلاهایی است که در روابط زناشوئی رخ داده است ؟
در مورد درصدی از مردان دو همسره این فرمایش شما صدق می کند, ولی نه در مورد تمام مردان دوزنه، و در مورد خانمها, انصافاً در جامعه ما اکثریت زنان که از ارتباطات زناشوئی در زندگی مشترک ناراضی هستند, هیچوقت آنرا با هیچکس و هیچ کجا مطرح نکرده و کتمان می کنند و سالها با این وضع زندگی می کنند و در حقیقت می توان گفت می سوزند و می سازند.
 
توصیه شما به زن و شوهرهائی که رابطه شان دچار مشکل میشود ، چیست ؟
زن و شوهر اگر می خواهند رابطه خود را نجات دهند بایستی با خود صریح و واقع بین باشند ، باید به اصل واقعیت توجه کرد و نه به ظاهر آن ،داشتن حالت تدافعی لازم نیست و انکار هم نباید کرد. مشکل را بایستی با متخصص مربوطه در میان گذاشت. در زندگی زناشوئی نمی توان حقایق را نادیده گرفت و یا آنها را پنهان ساخت. این کار تنها فریب خود است. زن و شوهر بایستی لایه های تحریفها و خطاها را از میان بردارند ، جنبه های منفی و خطاها را از زندگی خود دور کنند.
 
اصل چگونگی ازدواج تا چه اندازهای در روابط زناشوئی آتی زوجها موثر است؟
ازدواج و تشکیل خانواده یکی از حساسترین تصمیمات دوران زندگی است که اقدام به آن نیاز به بررسی ، دقت ، و هوشیاری و مشورت با افراد با تجربه دارد ، چرا که غفلت و اشتباه در این زمینه یک عمر پشیمانی را بدنبال خواهد داشت. این را همه می دانند که ازدواج به این معنی است که دختر و پسری که پیوند زناشویی می بندند ، می باید تا پایان عمر در کنار هم باشند ، و از یکدیگر و از زندگی با هم لذت ببرند. متاسفانه دستیابی به این اهداف چندان هم آسان نیست و ازداوج و زندگی زناشوئی جزئیات بسیاری را در بردارد که تعداد محدودی از پسران و دختران از آن آگاهی دارند. گاهاً پسر و دختر از خواست و هدف خود از ازدواج آگاهی لازم را ندارند و تنها بعد از ازدواج است که به بسیاری از جزئیات زندگی زناشوئی و اهمیت آن پی می برند و گرفتار مشکلاتی میشوند که حل آنها به سادگی امکانپذیر نیست. بعد از ازدواج ، زن و شوهر این انتظار را از همدیگر دارند که بتوانند نیاز های طرف مقابل را برآورده سازند ، حال اگر این خواسته تحقق نیابد ، بسیاری از تضادهای احساسی ، عاطفی و ناهماهنگی های ارتباطی بین زن و شوهر بروز پیدا می کنند ، در نتیجه رفتارها کم کم شکل طبیعی و منطقی خود را از دست میدهد و اگر به کمک یک همه چون زن و شوهری شتافته نشود ، خدای نکرده محیط خانه و خانواده حرمت خود را از دست می دهد. گاهاً فقط با آموزشهای مختصر و چندین جلسه صحبت با طرفین ، مشکلات بغرنج بسادگی قابل حل میشوند.

زندگی اجتماعی به سبک امروزی چقدر روابط زناشوئی ما بین زوجها را می تواند تحت تاثیر قرار دهد؟
ما در دوران تغییرات بی سابقه به سر می بریم. در این دوران دگرگونی ها به اندازه ای سریع روی میدهند که گاهی پزوهشگران متخصص نمی توانند با آن همگام شوند. تحولات فکری و اجتماعی زمان حاضر ، پیشرفتها در زمینه های مختلف ، عقاید ، علائق و نگرشها بسیاری از مسائل زندگی انسانها را تحت تاثیر خود قرار داده است ، به گونه ای که امروزه انتظارات و خواسته های زن و شوهر از یکدیگر و چگونگی و یا کیفیت زندگی کردن بسیار متفاوت شده و گاهاً سبب ناهماهنگی های بین زن و شوهر میشود ، که البته به همان اندازه نیز علم پزشکی و روانشناسی توسعه یافته و گسترده شده و به راحتی می توان مسائل مختلف احساسی ، فکری ، رفتاری و عاطفی را برطرف ساخت. از جمله مظاهر زندگی اجتماعی انسان ، وجود تعامل های سالم و سازنده میان انسانها و برقرار بودن صحبت و همدلی با یکدیگر است. انگیزه و میل جنسی همانند سایر انگیزه های بنیادی آدمی بخش جدائی ناپذیر اهمیت زندگی او را تشکیل میدهد. بسیاری از مشکلات خانواده ها حاصل عدم ارضای صحیح میل جنسی و ناآگاهی به ابعاد پیچیده این انگیزه بنیادین است. عدم شناخت صحیح انگیزه جنسی و عدم درمان صحیح مشکلات و اختلالات جنسی در زن و مرد موجب بسیاری از کمبودیهای فردی ، نابسامانیهای اجتماعی و اختلافاتات خانوادگی میشود. برای جلوگیری از هم پاشیدگی کانونهای گرم خانواده ، تباهی و انحطاط اخلاقیات انسانی ، آگاهی به ماهیت غرائز جنسی و راههای صحیح مقابله با مشکلات موجود در روابط زن و شوهر ، لازم است.
 
اغلب در بیان مشکلات زناشوئی, تفاوتی ما بین زنان و مردان مشاهده میشود, کمی در مورد آن توضیح دهید؟
یک زن به دلیل ساختار فیزیولوژیکی خاص خود و نقشهای گوناگونش در زندگی اجتماعی و خانوادگی ، همواره این آرزو را دارد که یک زن کامل باشد. خداوند نیز زن را از صفات ممتاز و شایسته ای آفریده است ، و چنانکه آن صفات شناسائی و به کار گرفته شود ، از او یک انسان کامل می سازد. زن ومرد در بیان مشکلات زناشوئی رفتار یکسان ندارند. مردان اکثراً مسائل خود را بطور علنی با دوستان و آشنایان مطرح می کنند ، ولی زنان اغلب در این باره به هیچ کس حتی به محارم خود نیز چیزی نمی گویند ، و گاهاً آنرا با (( رفتار )) خود نشان میدهند ، و این بعضاً سالها سبب اندوه و نارضایتی در زندگی مشترک میشود ، مردان زندگی آنهائی هستند که بخشی از اوقات روزانه خود را در این باره می اندیشند و پیرامون مشکلات و رنجهائی که یک زن می تواند در دل داشته باشد فکر می کنند.
 
با توجه به تغییر و تحولات سریع در دو دهه اخیر در جوامع مختلف, آیا نگرش در مورد روابط زناشوئی نیز دچار تغییر شده است یا نه؟
رویکردهای علمی به مشکلات زناشوئی ، از دو دهه بیش تاکنون دستخوش تحول وسیعی شده است. اخیراً نگرشهائی مطرح میشوند که سبب استحکام زندگی زناشوئی میشود ، هدف از این نوع نگرشها عبارتند از ، بهبود در ارتباط ، ایجاد مهارتها در جهت حل مشکلات جنسی در خانواده ، افزایش رفتارهای مثبت و خوشایند و ایجاد تغییر در الگوهای زیانبخش یا مخدوش فکری است. علم پزشکی امروزه در صدد پیدا کردن راههائی برای جلوگیری از تشدید تعارضهای تخریبی و تغییر الگوهای رفتاری است که منجر به اختلافات زناشوئی میشوند.
 
در علم روانشناسی ، در رابطه با نگرش به مسائل زناشوئی در حیطه خانواده چه تغییر و تحولاتی پدید آمده است ؟
 قبلاً رضایت زناشوئی را افزایش در تعاملهای مثبت بین زن و شوهر تعریف می کردند ، و در نتیجه در مداخله های رفتاری آن زمان ، سعی می شد ، تعاملهای مثبت جای تعاملهای منفی را بگیرند ، به عبارت ساده تر ، این کار از طریق تشخیص و افزایش رفتارهای خوشایند صورت می گرفت ، به این معنی که طرفین به علت اجتناب از نتیجه, مثبت عمل نکنند ، بلکه به علت راضی کردن طرف مقابل ، دست به این کار بزنند. این مفاهیم هنوز هم زیر بنای نظری قسمت اعظم رفتار درمانی زناشوئی امروزی را تشکیل میدهند. امروزه ، هم نظریه و هم عمل ، توسعه پیدا کرده و نوآوریهای مهمی را سبب شده اند. یکی از این نظریه ها ، نظریه یادگیری اجتماعی یا Social learning theory  است. در این نظریه برداشت ما از فرایندهای شناختی – ادراکی ، در برخورد با زوجهای دارای مشکلات زناشوئی اهمیت پیدا می کنند.
 
با توجه به تجربیاتی که شما دارید ، مسائل مورد شکایت زوجها چه طیفی را شامل میشود؟
زوجها با هم و یا به تنهائی ، ممکن است برای حل طیف پراکنده ای از مسائل و مشکلات جنسی مراجعه نمایند. اغلب این زوجها ، به عنوان آخرین کوششها برای حل مسائل ، پیش از آنکه جدایی یا طلاق اتفاق بیفتد ، درصدد درمان بر می آیند و گاهی نیز متاسفانه بدون اقدام به درمان ، کار به طلاق و جدائی کشیده و کانون یک خانواده ای از هم می پاشد. امروزه در کلینیکهای مجهز مربوط به مشکلات جنسی ، زوجهای دارای مشکلات زناشوئی را در برنامه های درمانی مختلف شرکت می دهند و در خاتمه این برنامه ها ، زوجها اکثراً به عینه متوجه یک تغییر عمده در زندگی و روابط زناشوئی می شوند. امروزه وقتی کسی در صدد درمان فردی افسردگی ، اضطراب و غیره بر می آید و یا در مورد شکایتهای جسمی وابسته ، به پزشک مراجعه می کند ، اغلب مسائل زناشوئی نیز بطور ضمنی مطرح میشوند.
 
علل نابسامانیهای زناشوئی را چگونه ارزیابی می کنید ؟
یک عده از مشکلاتی که زوجین پیدا می کنند ، ناشی از ناآگاهی و آموزشی ناکافی و نادرست در این زمینه است یکی دیگر از علل روابط نابسامان ، ناتوانی در حل تعارض یک مشکل مشخص می باشد . فقدان مهارت و آگاهی در حل مشکل ، باعث میشود که نزاعها و مشکلات, حل نشده باقی بمانند و جریان ارتباط بین زن و شوهر رفته رفته دچار مشکلات عدیده گردد. علت دیگر کاهش و ضعف و سستی در موقعیت قبلی است ، که در آن طرفین ، آن رضایتی را که زمانی در ارتباط وجود داشت ، از دست میدهند ، این امر گاهاً ناشی از عادت است. رفتارهایی که زمانی خوشایند بودند ، دیگر مهم تلقی نمیشوند ، طرفین ممکن است نیازهای جدید و مختلفی داشته باشند که طرف مقابل هنوز یاد نگرفته است آنها را برآورده کند ، همه عوامل بالا ، اگر به موقع در چهارچوب خانواده حل نشوند ، ممکن است با هم تجمع پیدا کرده و بصورت رفتارهای ناهنجار اجتماعی ، بی توجهی و مشاجره در آیند.
 
زوجهائی که دارای مشکلات زناشوئی هستند قاعدتاً قبل از درمان نیاز به یک ارزیابی دارند ، این کار کجا و توسط چه کسانی انجام میشود ؟
معمولاً مسائل و مشکلات زناشوئی در کلینیکهای مربوط به این کار توسط یک تیم متشکل از متخصصین در رشته های مختلف علوم پزشکی و علوم اجتماعی تحت ارزیابی قرار می گیرند. قبل از هرگونه اقدام درمانی ، ارزیابی بایستی کامل باشد. ممکن است ارزیابی و کارهای تشخیصی یک یا دو جلسه طول بکشد. بایستی موقعیت زوجها را به خوبی شناخت ، و اطلاعات کافی جمع آوری کرد ، این اطلاعات توسط مصاحبه ، معاینه و اقدامات پاراکلینیک است. درمان موقعی شروع میشود که اطلاعات کافی بدست آمده و می توان تصمیم آگاهانه گرفت . گاهاً برای ارزیابی زوجین از مشکلات زناشوئی از پرسشنامه های مختلف استفاده می کنیم. از جمله می توان از پرسشنامه های
   Dynamic Adjustment Scale, Marital Status Inventory, MMPI  وMarital Satisfacta Inventory
     نام برد. با استفاده از این پرسشنامه ها ، یک سنجش کلی از میزان رضایت و عدم رضایت زناشوئی را می توان بدست آورد.
 
کلاً ماهیت اختلالهای جنسی چیست ؟
از نظر علمی ، تعریف اختلال جنسی عبارت اختلالی پایدار در الگوهای طبیعی علاقه یا پاسخ جنسی می باشد. ما در این سمینار اختلالات و مشکلات جنسی که در قالب ارکان خانواده ممکن است اتفاق بیفتند ، از نظر پزشکی ، قانونی و آموزه های مذهبی مورد بحث قرار خواهیم داد. این اختلالات را کلاً به دو دسته بزرگ تقسیم می کنند ، اختلالات اولیه ، که یکی از زوجین و یا هر دو طرف از بدو شروع زندگی زناشوئی داشته اند و اختلالات ثانویه که در بدو شروع زندگی مشترک وجود نداشته و بعداً عارض گردیده اند. هر دسته از این اختلالات تنوع قابل ملاحضه ای دارند که می توان از اختلال در علاقه ، برانگیختگی ، توانائی و غیره نام برد. امروزه برای هر کدام از این اختلالات راه حلهای مناسب وجود دارد.

علل اختلالات جنسی کدامها هستند ، آیا همه مشکلات زناشوئی پایه روان شناختی دارند ؟
نه ، به هیچ عنوان اینطور نیست ، گاهی اوقات علت ، عوامل جسمی و یا بیماریهای مختلف است ، مثلاً کمبود بعضی از هورمونها و یا نقائص آناتومیک در زن و مرد . گاهاً علت مصرف بعضی از داروهاست, کم نیست مواردیکه زن یا شوهر بعلت وجود یک بیماری ، مدتهای مدید از یک دارو یا یک عده داروهای بخصوص استفاده می کنند ، و کم نیستند داروهائی که از عوارض جانبی آنها ، ایجاد مشکلات و اختلالات جنسی می باشد. گاهاً وجود یک عده بیماریهای دیگر ، سبب بروز مشکلات زناشوئی در زن و مرد میشود ، از جمله می توان دیابت را ذکر کرد ، که در مردان پس از چندین سال بعلت ایجاد آسیب اعصاب محیطی ممکن است منجر به اختلال در روابط زناشوئی گردد. یک عده دیگر از علل ، عوامل زمینه ساز یا مساعد کننده هستند و یک عده دیگر از عوامل ، عوامل آشکار ساز می باشند ، و سبب می شوند مشکلی که از قبل وجود داشته و خفیف بوده ، خود را بروز داده و بصورت مشکل تمام عیار در آید. از عوامل زمینه ساز و آشکارساز می توان از عوامل زیر نام برد, آموزش ناکافی و تحریف شده ، روابط خانوادگی آشفته ، ناسازگاری در ارتباط بطور کلی ، بروز یک حادثه مهم در زندگی مثل تولد فرزند و یا مرگ والدین ، عدم موفقیت پی در پی در زندگی ، افسردگی ، اضطراب, استرسهای طولانی مدت, سالمندی و غیره.
 
کلاً درمان اختلالات و مشکلات جنسی به چه مبنای استوار است ؟
درمان اختلالات و مشکلات جنسی از سه عنصر اصلی تشکیل می شود : تجویز دارو و یا انجام عمل جراحی ، آموزش و مشاوره . این سه جزء شکل یک پارچه ای در درمان دارند. اصل مفید در درمان این است ، که درمانگر به تشخیص صحیح برسد و اقدام صحیح را انجام دهد. در درمان زوجین مبتلا به مشکلات زناشوئی سعی میشود عوامل زمینه ساز ، عوامل آشکار ساز و عوامل تداوم بخش را شناسائی و از بین ببریم. گاهاً فقط کمک به طرفین که بتوانند مشکلات خود را درک کنند ، کافی است آموزش یکی از جنبه های بسیار مهم درمان مشکلات زناشوئی است. عدم اطلاعات و یا آموزش نادرست ، غالباً از عوامل مهم ایجاد اختلالات جنسی هستند. امروزه در کلینیکهای مشکلات جنسی ، متناسب با سطح تحصیلی و نیازهای زوج, برنامه ریزی میشود و آموزشهای لازم داده میشود.
 
سعادت در زناشوئی چگونه قابل دسترسی است ؟
مفهوم سعادت در زناشوئی دارای کاستی های بسیاری است زیرا دست یابی به آن به سادگی ممکن نیست. جهت رسیدن به این هدف ، زوجها بایستی پیشاپیش دارای آگاهی و شناخت کافی از این مقوله باشند. شواهد و قراین موجود نشاندهنده این است ، در این عصر خانواده ها مواجه با امواج هولناک تخریب کننده هستند ، فلذا بدین دلیل است که لازم است ، هر دو زوج از قبل دارای اطلاعات کارآمد باشند ، و در مواردیکه نقصان وجود دارد ، در هر سطحی ، جامعه بایستی این نقصان را از طریق اطلاع رسانی و آگاه سازی مناسب ، برطرف کند ، و از طرفی مراکزی نیز بایستی موجود باشند ، تا زوجین هرگونه مشکل در رابطه با مسائل زناشوئی خود را در آنجا مطرح کرده و چاره جوئی کنند. اکنون در دوره پیچیده ای زندگی می کنیم و شرایط حاکم امروزی کاملاً با گذشته تفاوت دارد ، لازم است زن و شوهر ها ، بیشتر از گذشته خود را به اطلاعات مفید و سازنده مجهز سازند ، تا بتوانند سعادت در زناشوئی را لمس کنند.
 
آیا فرهنگها و ارزشهای جوامع دیگر می توانند در این مقوله حائز اهمیت باشند ؟
واقعیت این است که تمامی جامعه ها ، در تمامی ابعاد مورد تهاجم و یورش ارزشهای کشورهای غالب هستند ، امروزه با گسترش رسانه های ارتباطی و دسترسی همگانی به آن ، به آسانی پیامهای فرهنگی قابل تبادل شده اند ، کشورهای غالب از همین ابزارهای ارتباطی پیشرفته استفاده کرده و ارزشهای فرهنگی خویش را به جوامع مختلف تحمیل می کنند. با توجه به شرایط کنونی ، بایستی تمهیداتی بخرج داد تا از بحرانهای خانوادگی در سالهای آینده پیشگیری کرد.
 
راههای پیشگیری از این بحرانها کدامها می توانند باشند ؟
 جهت دوری از این مشکلات و معضلات ، بایستی اقدامات احتیاطی و پیشگیری کننده را اتخاذ کرد. یکی از راهها ، شناخت درست مسئله توسط مسئولین و دادن آگاهیهای مفید به شهروندان می باشد. به عبارت دیگر زن و شوهر می بایستی از روانشناسی و فیزیولوژی جنس مقابل خویش اطلاعات کافی داشته باشند و بر اساس شناخت واقعی عمل نمایند. اقدام بعدی وجود متخصصین و مراکز دولتی کافی جهت رجوع خانواده ها ، برای بدست آوردن آگاهی و یا مطرح کردن مشکلات زناشوئی می باشد.
 
ابعاد مشکلات و اختلالات جنسی و زناشوئی در سطح جوامع مختلف چگونه است ؟
مشکلات زناشوئی یکی از شایعترین مشکلاتی است که افراد جامعه با آن دست به گریبان هستند و می توان گفت یکی از مهمترین مشکلات در بهداشت روانی در سطح جوامع مختلف می باشد. حدود یک سوم مردها و یک سوم خانمها به نحوی دارای یک اختلال در ارتباطات زناشوئی می باشند. مشکلات جنسی موضوعی است که درصدی از همسران جوان و بلکه بزرگسالان مبتلا به آن هستند ، ولی اکثراً بعلت حجب و حیاء و عفت از اظهار آن و جستجوی راه چاره ، شرم دارند. برخی نیز منتظر روزهای آینده هستند ، بلکه همسرانشان با وظایف خود آشنا و روابط زناشوئی دلگرم شود ، عده ای نیز برای علاج دست به دامن افراد غیر متخصص و گاهاً کلاهبردار میشوند و متحمل هزینه های مادی ، معنوی و جسمی شدید نیز می گردند. مطابق بررسیها ، درصد قابل توجهی از همسران از روابط زناشوئی خود راضی نیستند و اغلب که به ما مراجعه می کنند ، نه علت ناکامی خود را می دانند و نه چاره آنرا. در بسیاری از موارد مشاهده میشود که این معضلات و مشکلات سالیان متمادی است که وجود داشته است ، و اساساً بدنبال راه حل نبوده اند ، علت را که جویا می شویم ، اظهار می دارند که نمی دانند به کجا و به چه کسی بایستی مراجعه کرد. اگر زنان و مردان متاهل در زندگی زناشوئی از یکدیگر راضی باشند امید می رود که در موارد دیگر با هم اختلاف پیدا نکنند ، و اگر در این زمینه میان خود مشکلها داشته باشند ، ممکن است سرانجام زندگی آنها دچار مشکلات ناخواسته شود.
 
نتایج درمانی مشکلات زناشوئی چگونه است و اصولاً درمانها نتایج قابل قبولی دارند ؟
تا سه دهه بیش ، تنها روانشناسان و روانپزشکان این بیماران را روانکاوی می کردند ، ولی با بیشتر شدن اطلاعات در درک و فهم فیزیولوژی جنسی زن و مرد و مکانیسمهای ایجاد کننده اختلالات, و ابداع روشهای تشخیصی پیشرفته ، امروزه نگرش تازه ای در درمان مشکلات زناشوئی پدیده آمده و نتایج درمان بسیار بهتر شده است.
 
تقاضا برای درمان مشکلات زناشوئی تا چه حد است ؟
رفته رفته با افزایش آگاهی ها در سطح خانواده ها ، تقاضا برای درمان مشکلات زناشوئی روز به روز بیشتر میشود. در حال حاضر در سطح جامعه ما ، شاید در بسیاری از موارد بعلت حجب و حیا، مشکلات مطرح نمیشود و یا اینکه مشکلات مذبور با افراد غیر متخصص در میان گذاشته میشود. به همین لحاظ برای کمک به تعداد زیادی از همسران که اینگونه مشکلات را تجربه می کنند ، برای جلوگیری از تنش در خانواده و یا خدای نکرده از هم پاشیدن آن ، نیاز قابل توجهی به مراکز ارائه کننده اینگونه خدمات درمانی وجود دارد.
میزان دقیق شیوع و بروز مشکلات زناشوئی در سطح خانوادها به چه میزانی است؟
 هر چند برآورد دقیق میزان شیوع و بروز اختلالات جنسی دشوار است ، ولی مطالعات مختلف نشان میدهند که حدود 30 درصد زوجین در طول زندگی خود ، به طرقی مواجه با مشکلات زناشوئی بوده اند. در چند سال گذشته تعداد زن و شوهرهائی که در صدد رفع مشکلات زناشوئی خود بوده اند ، افزایش چشمگیری داشته است ، این روند بازتابی از افزایش میزان بروز مشکلات زناشوئی و تغییر نگرشهای اجتماعی و دستیابی به خدمات است. همانطور که نگرشهای اجتماعی مربوط به امور زناشوئی تغییر می یابد ، مراجعه به درمانگران جهت رفع این مشکلات نیز مقبولیت بیشتری می یابد.
 
به چه چیزی نابهنجاریهای جنسی گفته میشود ؟
اصولاً اختلال در عملکرد بهنجار را نابهنجاری اطلاق می کنند. بسیاری از مشکلات زناشوئی بدنبال تعریف حد و مرز رفتار جنسی بهنجار ، وجود خارجی پیدا می کنند.. در تعیین (( بهنجار بودن )) فعالیت زناشوئی و یا شدت یا مدت یک پاسخ, مشکلات زیادی وجود دارد. مطالعاتی که صورت گرفته ، اکثراً نمونه هائی که نماینده واقعی جمعیت عمومی می باشند ، نیست ، بنابراین مشکل است که نتایج این مطالعات به کل جامعه تعمیم داده شود. امروزه ملاکهای بالینی متفاوتی در طبقه بندی نابهنجاریهای جنسی بکار می روند ، امروزه عده ای پیشنهاد می کنند که بجای اصطلاح  (( نابهنجاریهای جنسی )) از عبارت (( اختلالات جنسی )) استفاده شود. گاهی اوقات عده ای ، انتظار ات غیر منطقی از عملکرد زناشوئی خود دارند ، در صورتیکه از نظر علمی پاسخ دهی جنسی آنها طبیعی است و هیچ مشکلی ندارند. در همچون مواردی لازم است انتظارات غیر واقعی زن و شوهر ها تعدیل شوند.
 
علل ایجاد نابهنجاریهای جنسی کدامها هستند ؟
رفتار جنسی انسان ، مجموعه ای از اعمال فیزیولوژیک ، محیطی و روانشناختی است. حال اختلال در عملکرد هر کدام از اینها ، میتواند منجر به مشکلات جنسی گردد. یک درمانگر خوب ، بایستی با تمامی حیطه های فوق آشنائی کامل داشته و با شناخت دقیق از عوامل گوناگون اقدام به مداوا کند. انواع بیماریها ، اختلالات و آسیبها در سیستم عصبی،
هورمونی ، عروقی و روانی ممکن است مستقیماً پاسخهای زناشوئی را با مشکل مواجه کنند. امروزه یکی از علل مهم مشکلات زناشوئی ، فشارهای روزمره ، خستگی جسمی و ذهنی و اشتغال فکری بیش از حد است.
 
میزان نیاز به آموزش ، اطلاع رسانی و آگاهی دادن به مردم تا چه اندازه ای است ؟
همچنانکه توجه به سلامت و بهداشت مردم از وظائف حکومت است ، توجه به سطح سلامت روانی و زناشوئی نیز دارای اهمیت خاصی است و لازمه آن دادن اطلاعات کاربردی ، آموزشی و فراهم کردن مراکز خاص بهداشتی درمانی برای مشاوره و درمان مشکلات زناشوئی زوجها می باشد مشکلات رفتاری مردم بعلت مشکلات اجتماعی و اقتصادی در حال افزایش است و خدمات استاندارد روانی و رفتاری مناسب نیز ارائه نمیشود. کتاب ، مطبوعات ، مراکز آموزشی و رادیو و تلویزیون ، می توانند سطح دانش ، نگرش و رفتار سالم زناشوئی را ارتقاء دهند.
 
در این میان نقشی پزشکان و مراکز پزشکی در برخورد با ناهنجاریهای زناشوئی چگونه است ؟
امروزه در جوامع پیشرفته ، همگام با پیشرفت علم پزشکی در تشخیص و درمان سایر بیماریها ، تربیت پزشکان متخصص و آشنا به مسائل زناشوئی نیز ابعاد جدیدی بخود گرفته و اصولاً آموزش و تربیت این گونه پزشکان و کادر درمانگر قدری متفاوت از سایر علوم پزشکی است. آقای بالینت در ابتدا در سال 1969 ، تربیت کنگره ای پزشکان را مطرح ساخت. در این روش استادانی که در زمینه مسائل و مشکلات زناشوئی مجرب هستند ، با برگزاری کنگره های ، سایر همکاران پزشک را آموزش میدهند ، هنوز هم گروه آقای بالنیت کنگره های منظمی برای پزشکان و پرستاران و دیگر کادر درمانی همانند روان درمانگران برگزار می کنند. این نوع کنگره ها در انگلستان بیش از سایر نقاط دنیا برگزار میشود, ما نیز قصد داریم با استفاده از این روش بتوانیم یک درصدی از پزشکان و کادر درمانگر را آموزش دهیم.
 
نقش حیطه روانشناسی و مشاوره در مصائب و مشکلات زناشوئی را چگونه می بینید ؟
یکی از کارآمدترین و مفیدترین دانشهای مورد استفاده بشر امروزی ، همان حیطه روانشناسی و مشاوره است. از زمانی که علم روان شناسی نوین به طور گسترده و کامل مورد استفاده قرار گرفت. بسیاری از مشکلات و نابسامانیهای انسان امروزی را یا حل کرد و یا روشن تر ساخت. یکی از گرایشهای قابل توجه روانشناسی که امروزه بطور گسترده ای مورد توجه قرار گرفته ، حیطه روانشناسی و مشاوره ازدواج ، خانوادگی ، تربیتی و مشکلات زناشوئی است.
 
خانواده برای کاهش و یا جلوگیری از بروز مشکلات زناشوئی تا چه میزانی اهمیت دارد و چه نقشی می تواند داشته باشد؟
انسان پس از متولد شدن و طی کردن مراحل رشد به مرحله ای می رسد که احساس می کند دیگر نیاز به یک جنس مخالف دارد ، این نیاز بر حسب تغییرات فیزیولوژیک و روانی در انسان رخ میدهد و انسان تحت تاثیر عوامل گوناگون پی می برد که ازدواج بهترین ، منطقی ترین و سالم ترین راه پاسخگوئی به این نیازهاست. بطور قاطع ، ازدواج عالی ترین ، پسندیده ترین و کامل ترین راه  ارضاء اینگونه نیازهاست و از دیدگاه اسلام نیز ، این امر در روایات و آیات متعددی در قرآن کریم مورد تاکید فراوان قرار گرفته است. خانواده یکی از ارکان اصلی جامعه محسوب میشود. داشتن جامعه سالم ، در گرو سلامت خانواده و تحقق خانواده ای سالم ، مشروط به برخورداری افراد آن از سلامت روانی و داشتن رابطه های مطلوب با یکدیگر است. بنابراین ، سالم سازی اعضای خانواده و رابطه مابین زوجین ، بی تردید ، دارای اثرات مثبتی در جامعه است. متاسفانه بسیاری از همسران در برقراری و حفظ رابطه با هم دچار مشکل شده اند و نیاز به کمک دارند. همسرانی که در زندگی زناشوئی دچار مشکل هستند ، برای حل اختلاف هایشان ، دارای مشکلات فراوانی هستند ، جامعه بایستی در همچون مواردی بتواند روابط آسیب دیده همسران را تصحیح کند و به آنان در برقراری روابط زناشوئی سالم و مستحکم یاری رساند.
 
نقش عوامل شخصی در ایجاد یا تشدید نارضایتی از زندگی زناشوئی چقدر است ؟
برداشتهای نادرست و انتظارهای غیر واقع بینانه از ازدواج از عوامل شخصی محسوب میشوند. تا هنگامیکه جامعه به ترویج آرمانهای رمانتیک و انتظارهای بیهوده و خیالی ادامه دهد و افراد به پذیرش آنها تن دردهند ، سرخوردگی و دلسردی از زندگی زناشوئی نیز روز به روز بیشتر خواهد شد. هر یک از انتظارهای نادرست و هدفهای غیر واقع بینانه ، منجر به ناامیدی ، ناکامی و افسردگی همسران میشود. امروزه ، یکی از هدفهای درمان مشکلات زناشوئی ، بررسی ، روشن ساختن و مورد تردید قرار دادن این پندارهای غیر واقعی و محکوم به شکست است. از عوامل موثر در افزایش میزان طلاق ، ارزشها ، هدفها و برداشتهائی است که افراد در رابطه زناشوئی دنبال می کنند. افراد بسیاری بنا به اقرار خودشان با هدف خوشبختی ازدواج می کنند ، ولی همین افراد هنگامیکه خشنودی از زندگی زناشوئی موقتاً کاهش یابد ، یا رو به کاهش گذارد ، تنها راه حل را طلاق می دانند. البته ، این به معنی قبول کردن یک میزان ناخشنودی در زندگی زناشوئی نیست ، و بایستی همین میزان نیز بخوبی بررسی و راه حلهای برای آنها ارائه شوند. همانگونه که با گذشت زمان افراد شخصاً دچار تغییر میشوند ، روابطشان نیز دچار دگرگونی می گردد. آشفتگی های فردی ، مشغله ذهنی بیش از حد ، هم به خود شخص و هم بر ارتباطهای زناشوئی وی اثرات بدی میگذارد. افرادیکه  از شخصیت روانی کامل برخوردار هستند ، معمولاً زیاد تحت تاثیر مسائل روزمره ی زندگی قرار نمی گیرند و زندگی زناشوئی سالمی نیز دارند.
 
عوامل بیرونی و محیطی چگونه بر روابط زناشوئی تاثیر می گذارند ؟
زندگی ما سرشار از رویدادهای روزمره است. هر کدام از اینها می توانند در بوجود آمدن یک مشکل در روابط همسران موثر باشند. عدم اشتغال ، مقروض بودن ، مرگ والدین ، کار بیش از حد ، ترس از حاملگی ناخواسته ، تبلیغات نادرست, و وضعیت فرهنگی اجتماع, جملگی از عواملی هستند که ممکن است در بعضی از افراد ، و نه همه ، سبب واکنشهای روانشناختی شوند که با مشکلات زناشوئی در ارتباط هستند. هیچ رویدادی خود به تنهائی منتهی به مشکل جنسی نمی شود ، بلکه آنچه بیشتر امکان ایجاد اختلال در پاسخ جنسی را فراهم می کند ، ارزیابی فرد از رویداد و واکنش هیجانی بعدی او است . یک همچون رویدادی گاهاً بعنوان یک عامل مساعد کننده عمل می کنند ، یعنی در فردیکه دارای یک زمینه قبلی بوده است ، بعنوان عامل افزوده مشکل جنسی را ایجاد می کند ، و بعضاً این عامل ، یک عامل آشکار ساز است ، بدین معنی فرد دارای یک مشکل از قبل بوده است و حادث شدن یک رویدادی ، سبب آشکار شدن آن مشکل گردیده است.

آیا مرکزی و یا انجمنی جهت مشاوره و یا درمان اختلالات جنسی وجود دارد؟
بله، همانطور که در مطالب قبلی ذکر شد، خوشبختانه از حدود یک دهه قبل به کمک همکاران "کلینیک سلامت خانواده" راه اندازی گردید. این مرکز متشکل از همکاران ارولوژیست، متخصص زنان، روانشناس و روانپزشک می باشد و مجهز به تجهیزات لازم جهت تشخیص بیماریهای مختلف جنسی است. علاوه از آن ،"انجمن علمی سلامت خانوادة ایران" نیز در این راستا فعالیت می کند. آدرس کلینیک، خیابان ایتالیا جنب بیمارستان شهید مصطفی خمینی می باشد. خوانندگان گرامی جهت کسب اطلاعات بیشتر می توانند با شماره تلفنهای 88737945 و 88985918 تماس حاصل نمایند. ضمنا تارنمای www.tabehesht.com حاوی مطالب مفبد جهت استفادة عامة مردم می باشد.