دوشنبه ۱۷ دی ۱۳۸۶ - ۰۰:۰۰
کد خبر: 9073

ایرانیان باsتان به گاه شماری اهمیت بسیاری می دادند سال بر پایه کشاورزی و دامداری به شش فصل تقسیم می شد (مثلا فصل بذر باشی ، جفت گیری دامها ، دروی محصول و غیره ) هر روز از ماه نام خاصی داشت که توصیف کننده حالت یا نشان چیزی بود ، مثلا تندرستی ، بی مرگی ، زمین ، آتش و غیره مردم بر اساس باورهای خود در بسیاری از روزها جشنهای ویژه ای بر پا می داشتند . یکی از این جشنها سیر سور بود ، به معنی جشن سیر در این جشن که روز 14 دی ماه بر پا می شد مردم به شادی و پایکوبی می پرداختند و خوراکهای ویژه ای می پختند . در این خوراکها سیر و برخی از سبزیهای دیگر را به هنگام پختن در برشهای گوشت قرار می دادند و ضمنا از خوردن چربی دوری می جستند .

پیدایش این جشن به جمشید ربط داده شده است ، جمشید فرمانروایی بود که برخی از پدیده های تندرستی بخش و شادی آفرین (و همچنین جشن نوروز ) را به او نسبت می دهند . نیز برخی براین عقیده اند که جمشید نخستین کسی بود که سخن از علم پزشکی را به میان آورد . او پس از یک فرمانروایی دراز مدت از دست اژدهاک (ضحاک ) که به او حمله کرده بود گریخت و در روز 14 دی ماه در سیستان کشته شد . کشته شدن جمشید ، مظهر زندگی و تندرستی ، برابر بود با چیرگی دیوان ، در نتیجه مردم سیر به خوراکشان افزودند زیرا بر این باور بودند که سیر ( و برخی از سبزیهای دیگر ) موجب دوری شر و بیماریهایی که از جانب دیوان و جنیان پدید می آمدند می شوند . سپس این رسم برقرار شد که همه ساله در روز 14 دی ماه مردم جشن بگیرند تا ز شر بیماری افرینی دیوان رهایی یابند . ویژگی این جشن افزودن سیر و حذف روغن و چربی از برنامه غذایی بود .
در چند سال اخیر نیز روز 14 دی "روز ملی تغذیه و سلامتی " نام گرفت و در راستای بزرگداشت این ایام برنامه هیا مختلفی از طریق بخشهای مرتبط با تغذیه به مورد اجرا گذاشته شد . امسال نیز قصد داریم تا با یاری پروردگار متعال از این فرصت در جهت بازشناسی نقش تغذیه به مورد اجرا گذاشته شد . امسال نیز قصد داریم تا با یاری پروردگار متعال از این فرصت در جهت بازشناسی نقش تغذیه در بخش بهداشت و معرفی فعالیت ها و پتانسیل های موجود در این بخش به جامعه و ادارات مرتبط با غذا و تغذیه در تمامی شهرتن های تابعه استان اقدام نماییم . در این راستا « همایش استانی تغذیه و سلامتی » نیز از ساعت 8 الی 13 روز سه شنبه مورخ 18/10/86 در مرکز همایش های دانشگاه علوم پزشکی با موضوعات روز تغذیه همچون « اتیولوژی سوئ تغذیه و بیماری های مزمن مرتبط با تغذیه ، چاقی و لاغری ، مکمل ها های دارویی و Fast Foods  » توسط اساتید تغذیه مطرح و راهکارهای مرتبط با بهبود تغذیه بررسیی می گردد .

الگوی شام در خانواده های ایرانی به گونه ای است که اکثرا شام سنگین و در ساعات آخر شب و نزدیک به ساعات خواب است که باعث : افزایش احتمال چاقی ، خواب آشفته و بدخوابی ، دیر برخاستن از خواب در صبح در روز بعد و کمبود فرصت کافی جهت صرف صبحانه می شود .

الگوی غذایی در سیستم زندگی صنعتی امروز حاکی از :
- پیشرفت صنعت تهیه غذاهای فرآوری شده
- استفاده گسترده از fast foods  (جایگزین غذاهای سنتی با غذاهای آماده )
- تغییر الگوی میان وعده
- جایگزینی آشامیدنیهای سالم (آب ، دوغ ، شیر ، میوه های تازه ) با نوشابه های گازدار ، آب میوه های آماده ، پودر شربت های آماده
- تغییر رفتارهای تغذیه ای

تاریخچه پیدایش فست فود :
- عبارت فست فود تبدیل به نماد زندگی مدرن و ماشینی شده است .
- " فست فود(fast food  ) یا "غذای حاضری" غذایی است که از رستوران های فست فود تهیه می شود . انواع ساندویج ، همبرگر ، چیزبرگر و دیگر انواع برگرها ، ماهی و میگوی سوخاری ، هات داگ ، فیله ی استیک گوشت یا مرغ ، سیب زمینی سرخ کرده ، مرغ سوخاری ، ناگت مرغ ، تاکو(نوعی غذای مکزیکی ) ، انواع پیتزا و انواع سالاد در فهرست غذای رستوران های فست فود به چشم می خورد .
- در این رستوران ها ، غذای از پیش آماده را در مدت کوتاهی بعد از سفارش ، به مشتری تحویل می دهند . غذاهای حاضری اغلب به صورت یک جا ، در حجم زیاد و از پیش آماده می شود . غذا را رد طول روز گرم نگه می دارند ، یا اینکه هنگام دریافت سفارش ، دوباره آن را گرم می کنند . رمز موفقیت رستوران هایی که این غذاها را تهیه می کنند ، در سرعت پذیرایی ، قیمت نسبتا پایین و از همه مهم تر طعم خوب و متفاوت غذای آنهاست .
- اگر چه ترجمه ی این عبارت به فارسی همان " غذای حاضری " است ، اما در اینمطلب از همان عبارت آشنای فست فود استفاده کرده ایم .
- تحقیقاتی که تا پیش از این در رابطه با غذاهای آماده یا فست فود ها ارائه شده بود ، همگی در مورد خطر روغن بیش از حد و غیر استاندارد در این نوع غذاها ، به مصرف کنندگان هشدار می داد ، اما تحقیقات جدید ، عامل دیگری هم به موارد قبلی اضافه کرده که میزان ضرر موادغذایی آماده را دو چندان می کند : نیزان بالای نمک موجود در این غذاها .
- از انجا که غذاهای آماده ، موادغذایی هستند که احتیاج به ماندگاری بالا برای نگهداری طولانی مدت تر دارند ، در آنها ار مواد نگهدارنده مختلفی هم استفاده می شود که یکی از آنها نمک طعام است ، به علاوه اینکه این غذاها ، طعم دهنده های طبیعی و مصنوعی هم دارند که از سیب زمینی سرخ کرده گرفته تا سس های قرمز و سفید و سوسیس و کالباس ، را شامل می شود و مجموعه این ترکیبات که یا نمک داشته یا حاوی ترکیبات سدیم دار هستند ، تهدیدی جدی برای سلامت به شمار می آیند.
- گرچه در تمامی مواد غذایی آماده درصد نمک بالایی وجود دارد ، اما چیزی که سبب می شود بحث بیشتری حول و حوش برخی از غذاها وجود داشته باشد این است که میزان نمک و ترکیبات حاوی سدیم در موادی مثل سوسیس و کالباس به شدت بالاتر است و مصرف این مواد در کسانی پر فشاری خون دارند یا از بیماری های کلیوی و بیماری های قلبی – عروقی رنج می برند ، می تواند آزار دهنده باشد .
- برای سرخ کردن این نوع غذاها معمولا از روغن زیاد استفاده می شود که عوارض ناگواری دارد . به هنگام سرخ کردن ، درجه حرارت غذا بالاتر از حرارت جوش می رسد و در چنین درجاتی بعضی مواد مغذی موجود در غذا به مقدار زیادی کاهش می یابند ؛ و هضم مواد خوراکی موجود در آنها را مشکل تر می کند .
- بالا بودن میزان چربی در اکثر این غذاها باعث چاقی و افزایش چربی های نامطلوب خون مانند کلسترول تام ، LDL ، VLDL  و تری گلیسیرید شده و در نتیجه انسان را در معرض بیماری های قلبی – عروقی و سکته های قلبی و مغزی قرار می دهد .
- گروه های در معرض خطر :
- در زمینه گروه های در معرض خطر هم ، آنچه متخصصان به آن تاکید می کنند این است که سالمندان ، زنان باردار و کودکان باید بیشتر مراقب باشند .
- یکی از دلایل پرفشاری خون ، چربی خون بالا و دیگر ریسک فاکتورهای ابتلا به بیماری های مزمن مصرف غذاهای آماده یا فست فودهایی باشد که نه تنها نمک بالا که درصد زیادی هم چربی های اشباع و ترانس دارند .
- بذر بیماری های غیرواگیر مزمن از کودکی کاشته شده و نیازی برای به فرجام رسیدن ندارد .
- غذاهای فست فود مورد علاقه جوانان شامل پیتزا ، انواع ساندویچ ، هات داگ ، چیبس و پنیر و مرغ سرخ کرده است که معمولا در کنار آنها سیب زمینی سرخ کرده و تنوری و انواع سالاد کلم و سالاد فصل به عنوان مخلفات میل می شود . ساندویچ یکی از همان غذاهای جمع و جور و شیک مورد علاقه جوانان است که از دو لایه نان که در وسط آنها گوشت ، سبزیجات و پنیر و انواع سس و ادویه اضافه شده ، تشکیل شده است . جوانان ساندویچ را غذای مناسبی برای مدرسه ، محیط کار، دانشگاه و محل ورزش می دانند .
- اسید موجود در نوشابه های گازدار موجب فرسایش مینای دندان شده و همچنین قند بالای این محصولات ، پوسیدگی دندانها را تسریع می کند .

در حال حاضر الگوی غذائی در کشورهای در حال پیشرفته به شکل زیر است :
- استفاده گسترده از غذاهای فراوری شده
- افزایش مصرف موادپرکالری
- اختصاص برنامه غذایی به مواد بدون باقیمانده
- فقدان یا کمبود مصرف فیبر غذایی از قبیل : سبزی و سالاد – میوه های با پوست – حبوبات – غلات با سبوس در برنامه غذایی روزانه
- کمبود مصرف لبنیات
- افزایش مصرف مواد گوشتی از قبیل گوشت قرمز ، سوسیس و کالباس

نگاهی به الگوی غذایی افارد در کشور با تکیه بر کودکان ، نوجوانان کارمندان :
الگوی صبحانه :
اکثرا مصرف نمی شود
در صورت مصرف ، کیفیت نامناسب و پایین دارد

الگوی میان وعده ها :
استفاده گسترده از میان وعده های آماده فرآوری شده که اکثرا بسیار چرب و شور یا شیرین هستند ، فاقد ارزش تغذیه ای مناسبند ، جلو اشتها را برای صرف غذاهای اصلی می گیرند ، با جانشین شدن این مواد با غذای اصلی ، سوء تغذیه ایجاد می شود ، همچنین استفاده از افزودنی ها در این میان وعده های آماده خطر ایجاد چاقی را بعلت چربی یا شکر زیاد افزایش می دهد .
الگوی ناهار در برخی خانواده های ایرانی به گونه ای است که اکثرا از غذاهای آماده مانند انواع ساندویچ ، همبرگر ، پیتزا و... استفاده می کنند که این غذاها اغلب با مشکلاتی همچون : عدم رعایت نکات بهداشتی درآماده کردن ، عدم نکات تغذیه ای در آماده کردن و طبخ  و نگهداری بمدت طولانی یا روشهای نگهداری غلط .
- استفاده از روغن زیاد در طبخ و نیز سرخ کردن طولانی
- استفاده از سس فراوان
- استفاده از نمک و ادویه زیاد
- خطر تازه نبودن و مسمومیت های غذایی
- کاهش شدید ارزش تغذیه ای بعلت انتخاب مواد اولیه نامرغوب
- مواجه می باشند .

 


 

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha