یک عضو هیات علمی انستیتو تحقیقات تغذیه کشور با بیان اینکه « با وضعیت تغذیه ای نرمال از دوران قبل از پیری تا حدودی می توانیم به پیری سالم دست پیدا کنیم .» خاطرنشان کرد:« 90 درصد سالمندان به دلیل کاهش عملکرده دستگاه گوارش در معرض کمبود ب12 هستند.»

یک عضو هیات علمی انستیتو تحقیقات تغذیه کشور با بیان اینکه « با وضعیت تغذیه ای نرمال از دوران قبل از پیری تا حدودی می توانیم به پیری سالم دست پیدا کنیم .» خاطرنشان کرد:« 90 درصد سالمندان به دلیل کاهش عملکرده دستگاه گوارش در معرض کمبود ب12 هستند.»
دکتر خدیجه رحمانی در گفت و گو با خبرنگار سلامت نیوز گفت:«سالمندی شامل تغییرات پیش رونده فیزیولوژیک همراه با کاهش سلول و تحلیل ارگان های بدن است که این تغییرات در تمام سیستم بدن رخ می دهد و شامل کاهش فیلتراسیون کلیوی،کاهش تحمل گلوکز، افزایش مقاومت انسولینی (که بعد از 65 سالگی رایج است)، کاهش توده عضلانی و متقابلا افزایش توده چربی که تغییر مناسبی نیست، کاهش عملکرد دستگاه گوارش، کاهش حس چشایی، بویایی، بینایی،کاهش جذب مواد مغذی، کاهش عملکرد کبد و کاهش میزان متابولیسم پایه می شود.»
وی ادامه داد:« تمام این تغییرات در بحث تغذیه ای سالمندان رخ می دهد که اگر بتوانیم با وضعیت تغذیه ای نرمال از دوران قبل از پیری وارد دوران سالمندی شویم تا حدودی می توانیم این تغییرات را کاهش داده و اصلاح کنیم و به عبارتی دیگر به پیری سالم دست پیدا کنیم .»
این متخصص تغذیه خاطرنشان کرد:«به طور کلی در سالمندی ما تجمعی از سوء تغذیه دوران های قبل را داریم که از دوران جنینی شروع می شود و تا دوره میانسالی ادامه پیدا می کند و در واقع سوء تغذیه در هر دوره ای وضعیت دوره سالمندی ما را سخت تر خواهد کرد بنابراین بهتر است که از دوره های قبل از سالمندی وضعیت تغذیه ای خود را اصلاح کنیم که نزدیک ترین مرحله به دوره پیری، دوره میانسالی است که با تغذیه مناسب و تغیر شیوه زندگی می توانیم این اصلاح را انجام دهیم.»
وی ادامه داد:«در دوران سالمندی غربالگری مقدماتی وجود دارد که می توانیم افرادی را که در معرض خطر هستند شناسایی  کرده و وضعیت آنها را بهبود دهیم.
 اولین مساله وجود بیماری است چرا که هر بیماری به نوعی بر وضعیت تغذیه ای فرد تاثیر می گذارد و باید گفت بیماری، داروهایی که برای درمان بیماری مصرف می شود بر وضعیت تغذیه ای تاثیر گذاشته و نیاز تغذیه ای فرد را تغییر می دهد و تداخل با مواد مغذی داشته و بسیاری از مواد مغذی را تهی می کند به عنوان مثال می توان به مصرف داروهای پرفشاری خون اشاره کرد که میزان کوآنزیم 10Q را حتی در بافت قلب کاهش می دهد و به طبع آن ممکن است در طولانی مدت فرد دچار نارسایی های قلبی شود بنابراین اولین عامل آسیب رسان بیماری است که باید به آن توجه شود و بایستی کلیه پزشکان با همکاری متخصصین تغذیه، مشاوره تغذیه ای برای بیمار داشته باشند تا وضعیت سلامت تغذیه ای فرد مورد توجه قرار گیرد و تنها به علامت درمانی بیماری توجه نشود.»
این عضوهیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی افزود:«نکته دوم در بحث غربالگری سالمندان فقر دریافت غذایی است که برخی از سالمندان دریافت غذایی ضعیفی دارند که یا به علل مختلف بیماری است و یا عوامل اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی و حتی روحی و روانی می تواند عامل دریافت ناکافی غذا در سالمندان باشد که یکی از شاخصه ها دریافت ناکافی وعده های غذایی کمتر از 2 وعده در روز است که می تواند به دلیل سیری زودرس باشد و توصیه می شود این افراد تعداد وعده های غذایی بالا با حجم کم داشته باشند چرا که دریافت ناکافی غذا می تواند سالمندان را در معرض کمبود مواد مغذی قرار دهد.»
وی ادامه داد:«نکته بعدی از دست دادن دندان هاست که مشکلی رایج در سالمندان بوده و مطالعات متعدد نشان داده 50 درصد مشکلات در دوره سالمندی به دلیل مشکلات دندانی است و مسئولین وزارت بهداشت بایستی به مسئله بیمه مشکلات دندانی سالمندان توجه کنند چرا که با توجه به اینکه در آینده هرم جمعیتی کشورمان به سالمندان تبدیل می شود بی توجهی به این مسئله بار اقتصادی بالایی را بر وزارت بهداشت و درمان تحمیل خواهد کرد.
بنابراین بحث مشکلات دندانی و کاهش حس چشایی و کاهش ترشحات بزاق از عواملی است که در معرض خطر قرار دادن سالمندان از نظر تغذیه ای موثر است.»
دکتر خدیجه رحمانی افزود:«مسئله بعدی مشکلات درآمدی سالمندان است و تامین مواد غذایی اساسی اهمیت بالایی دارد و از نظر هزینه ای باری بر دوش سالمندان است و در بحث هدفمندی یارانه ها بهتر است به این موضوع توجه خاصی شود.»
وی در ادامه به خبرنگار سلامت نیوز گفت:«از دیگر مشکلاتی که سالمندان را در معرض خطر قرار می دهد مصرف چندین دارو با هم است بویژه داروهایی که خودسرانه و بدون نسخه تهیه می شود و اکثر این افراد متوجه تداخل غذا و دارو نیستند و باید گفت حتی مصرف مکمل های تغذیه ای بدون توصیه پزشک موجب عدم بالانس مواد مغذی در بدن می شود به عنوان مثال مصرف بی رویه کلسیم منجر به کاهش روی و آهن می شود و مصرف طولانی مدت آن مشکلات انعقاد خون ایجاد می کند همچنین مصرف مداوم آسپرین بر روی نیازهای تغذیه ای سالمندان تاثیر می گذارد و اگر سالمندی چندین دارو را با هم مصرف کند در معرض خطر تغذیه ای قرار دارد و مطالعات نشان داده اکثر سالمندان بیشتر از 3 یا 4 دارو در روز مصرف می کنند که توصیه می شود سالمندان زیر نظر متخصص تغذیه مکمل ها را مصرف کنند.»
عضو هیات علمی انستیتو تحقیقات تغذیه کشورادامه داد:«نکته بعدی تغییرات غیرارادی وزن اعم از کاهش یا افزایش وزن است و کاهش یا افزایش 5/4 کیلو وزن در مدت 6 ماه نشانه خطر است و در سنین بالای سالمندی بویژه بالاتر از 80 سال به عنوان عوامل خطر محسوب می شود و با شناسایی عوامل خطر به راحتی می توان بحث های تغذیه ای سالمندان را مورد توجه قرار داده و اصلاح کنیم.»
وی گفت:«برای اینکه جامعه با نیازهای تغذیه ای سالمندان آشنا شوند ابزاری به نام هرم غذایی داریم و آنچه که در هرم غذایی سالمندان ویژگی خاصی دارد این است که در قاعده هرم دریافت مایعات بویژه آب قرار دارد چرا که یکی از تغییراتی که در دوران سالمندی رخ می دهد کاهش حس چشایی و حس تشنگی است و احساس نیاز به آب در آنها کاهش پیدا می کند و دریافت آب در این گروه یکی از نیازهای اساسی تغذیه است و بایستی دریافت روزانه 6 تا 8 لیوان آب را فراموش نکنند.
دیده شده کاهش آب یکی از عوامل گیجی در دوره سالمندی است بنابراین مصرف آب توصیه می شود و بهتر است آب مورد نیاز خود را در فواصل غذا مصرف کنند و به همراه غذا بهتر است یک لیوان آب مصرف شود.»
این متخصص تغذیه ادامه داد:«دومین بحث مهم تغذیه ای در هرم غذایی سالمندان، گروه نان و غلات است که بایستی به صورت روزانه حداقل 6 واحد نان و غلات مصرف داشته باشند که هر یک واحد نان به اندازه یک کف دست از نان های سنگک و یا و هر 4 کف دست نان لواش به عنوان یک واحد نان محسوب می شود و هر 5 قاشق غذاخوری برنج به عنوان یک واحد محسوب می شود و 8 قاشق غذاخوری جو و یا 8 قاشق غذاخوری ماکارونی به عنوان یک واحد محسوب می شود.»
وی افزود:«گروه بعدی در بحث تغذیه ای به ترتیب هرم غذایی سالمندان، سبزی ها است که بیشترین مقدار را به خود اختصاص می دهد و سالمندان بایستی روزانه 3 تا 5 واحد سبزیجات مصرف کنند که شامل کلیه صیفی جات( به غیر از خربزه و طالبی و هندوانه که در گروه میوه جات هستند) و سبزیجات می باشند و اهمیت مصرف سبزیجات به دلیل آنتی اکسیدان ها و فیتوکمیکال ها و رنگدانه های مفید است و بایستی بخشی از آن به صورت خام و بخشی به صورت پخته مصرف شود.
ضروری است از گروه سبزی ها 3 تا 5 واحد که هر یک واحد معادل یک لیوان سبزی های خام و نیم لیوان سبزی های پخته است و یا نیم لیوان آب سبزی ها مثل نیم لیوان آب هویج به عنوان یک واحد سبزی مصرف می شود.»
دکتر خدیجه رحمانی در ادامه اظهار داشت:« گروه بعدی در هرم غذایی سالمندان میوه ها است که بایستی به صورت روزانه 2 تا 4 واحد میوه را در برنامه غذایی خود داشته باشند اما مصرف میوه ها به خصوص میوه های تابستانی به دلیل قند بالای آن ها بایستی درحد توصیه شده مصرف شود.
هر نیم لیوان آب میوه طبیعی به عنوان یک واحد میوه محسوب می شود البته مصرف آب میوه های صنعتی توصیه نمی شود و در مواردی که سالمندان بایستی به دلیل شرایط خاص خود از کمپوت استفاده کنند هر نیم لیوان کمپوت به عنوان یک واحد میوه محسوب می شود و برای مصرف میوه های خشک نیز مانعی نیست به عنوان مثال 3 عدد خرما یک واحد میوه محسوب می شود و یا 2 قاشق غذاخوری توت خشک به عنوان یک واحد میوه و یا دو قاشق غذاخوری کشمش به عنوان یک واحد میوه  محسوب می شود و توصیه می شود سالمندان به خصوص دیابتی ها به جای قند و شکر از توت خشک و خرما و کشمش مصرف کنند.»
وی افزود:«گروه دیگر در هرم غذایی سالمندان لبنیات است که مصرف روزانه 3 تا 4 واحد لبنیات توصیه می شود و هر یک لیوان شیر به عنوان یک واحد لبنیات محسوب می شود و کسانی که مشکل عدم تحمل لاکتوز دارند می توانند از شیرهای کم لاکتوز موجود در بازار مصرف کنند و باید گفت شیر علاوه بر کلسیم و سایر مواد مغذی به عنوان ماده غذایی ملین به رفع یبوست سالمندان کمک می کند و همچنین مصرف آن در شب به خواب راحت سالمندان کمک می کند.
علاوه بر شیر مصرف ماست به عنوان تنها منبع پروبیوتیک دار طبیعی از اهمیت بالایی برخوردار است و مصرف یک فنجان ماست در وعده ناهار و یا شام توصیه می شود و 4/3 لیوان ماست معادل یک واحد لبنیات و 2 لیوان دوغ به عنوان یک واحد تلقی می شود و هر یک قوطی کبریت پنیر به عنوان یک واحد محسوب می شود.»
عضو هیات علمی انستیتو تحقیقات تغذیه کشور در ادامه به خبرنگار سلامت نیوز گفت:« گروه بعدی گوشت است که مصرف آن از اهمیت بالایی برخوردار است و مهمترین منبع پروتئین محسوب می شود و توصیه می شود پروتئین های با ارزش بیولوژیکی بالا را مصرف کنند و تاکید بر مصرف گوشت سفید است مگر افردی که دچار کمبود آهن هستند گرچه جذب آهن گوشت سفید نیز مفید است.
2 تا 3 قوطی کبریت گوشت بدون چربی و استخوان یعنی 90 گرم به عنون یک واحد گوشت محسوب می شود که بهتر است روزانه حداقل 2واحد گوشت مصرف شود.
البته تخم مرغ و حبوبات نیز در گروه گوشت هستند و یک لیوان حبوبات پخته معادل یک واحد گوشت بوده و مصرف 2 تا 3 بار حبوبات در هفته توصیه می شود.»
وی ادامه داد:« در مورد مصرف قند و چربی ها به عنوان تکمیل انرژی باید گفت مصرف روزانه 3 قاشق مرباخوری روغن خصوصا روغن زیتون توصیه می شود و قند و شکر هم در حدود 20 تا 40 گرم نباید بیشتر باشد و هرچه مصرف کربوهیدرات های ساده را محدود کنند به سلامتی هرچه بیشتر آنها کمک می کند.»
این متخصص تغذیه تاکید کرد:«برای بهبود وضعیت تغذیه سالمندان مهمترین نکته، بافت غذا است که بایستی متناسب با وضعیت دندان آنها باشد و به راحتی قابل جویدن و هضم شدن باشد و می توانند از دستگاه های خردکن و مخلوط کن استفاده کنند و تاکید می شود بدون هضم کامل، غذا وارد معده نشود و برای بهبود طعم غذا می توانند از چاشنی های معطر استفاده کنند.»
دکتر خدیجه رحمانی خاطرنشان کرد:«به دلیل اینکه در دوران سالمندی حس چشایی آنها  کاهش پیدا می کند تمایل به مصرف غذاهای شور و یا بسیار شیرین دارند و باید به آنها آگاهی داد که این نیاز واقعی آنها نیست و باید به نمک و شیرینی کمتر خود را عادت دهند.»
وی ادامه داد:«دریافت فیبر کافی از دیگر نکات است که از یبوست آنها جلوگیری می کند به عنوان مثال استفاده از آب آلو و سبوس گندم و برنج در کنار غذاها می تواند این مشکل آنها را برطرف کند و تاکید می شود از داروهای ملین استفاده نکنند چرا که نه تنها موجب تخلیه الکترولیت ها می شود بلکه ویتامین های محلول در آب را دفع کرده و آنها را در معرض کمبود قرار می دهند و بایستی برای رفع مشکل یبوست مصرف آب را نسبت به قبل دوبرابر کنند همچنین مصرف 1 تا 2 لیوان آب آلو به صورت ناشتا به تحریک حرکات روده ای آنها کمک می کند.»
این عضوهیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی خاطرنشان کرد:«دریافت ویتامین C و اسید فولیک و ویتامین B12 و روی و ویتامین D در سالمندان اهمیت بسیاری دارد چرا که سالمندان در معرض کمبود آنها قرار دارند که می توانند برای تامین ویتامین C بدن خود از میوه ها و سبزی های خام استفاده کنند.
همچنین باید گفت 90 درصد سالمندان به دلیل کاهش عملکرده معده در معرض کمبود ب12 هستند همچنین به دلیل اینکه اسید فولیک در اثر حرارت پخت غذا از بین می رود در معرض کمبود آن هستند که مصرف برخی میوه ها خصوصا مرکبات و مغزها توصیه می شود حتی مصرف روزانه 30 گرم مغز تخمه ها توصیه می شود.»
وی تاکید کرد:«در کنار تغذیه بحث ورزش را نباید فراموش کرد و چرا که سالمندان با افزایش سن دچار تحلیل عضلات می شوند و انجام ورزش های مقاومتی می تواند از تحلیل عضلات آنها جلوگیری کند.»
این متخصص تغذیه در خصوص تداخلات دارویی سالمندان به خبرنگار سلامت نیوز گفت:«اکثر سالمندان به دلیل مشکل یبوست خود از داروهای مدر به صورت خودسرانه استفاده می کنند که به صورت خودسرانه مصرف می شود که ممکن است آنها را دچار کمبود پتاسیم و منیزیم و کمبود ویتامین ب1 کند که خطر مهمی در سالمندان است و بایستی برای پیشگیری از کمبود آن اقدام کنند همچنین مصرف بسیاری از سالمندان به دلیل مشکلات سوزش سر دل از داروی سایمتیدین استفاده می کنند که موجب کاهش ویتامین ث در بدن آنها می شود و مصرف این دارو در درازمدت آنها را با کمبود آهن و ویتامین B12 مواجه می کند که حتی در برخی موارد لازم است مکمل مصرف کنند که این موضوع در خصوص مصرف مکرر آسپرین نیز صدق می کند.
مصرف استروژن ها منجر به بروز حالت تهوع و استفراغ و کاهش وزن در زنان سالمند می شود که بهتر است برای کاهش علائم یائسگی از سویا و شیرسویا و فرآورده های سویا استفاده کنند.»
وی در آخر تاکید کرد:«سالمندان بایستی از مصرف مواد کافئین دار مثل نوشابه های کولا دار و قهوه و شکلات ها خودداری کنند اما مصرف روزانه  3 فنجان چای موردی ندارد.»

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha