سلامت نیوز : گرفتاری معتادی كه از مصرف موادمخدر خسته شده در دام مراكز ترك اعتیاد
غیرمجاز بس نبودكه این روزها معتادانی كه قصد ترك مواد را دارند با مشكل
دیگری به نام قیمت‌های متعدد ترك اعتیاد روبه‌رو هستند. هرچند تعرفه‌های
درمان اعتیاد توسط شورای عالی بیمه تصویب شده و ستاد مبارزه با موادمخدر آن
را اعلام كرده است اما اگر به كلینیك‌های ترك اعتیاد سری بزنید از تعدد
مبالغ متفاوتی كه از مراجعان دریافت می‌شود، تعجب خواهید كرد.
اقدامی كه به
دور از نظارت مراجع مسئول، همه روزه زیر پوست شهرها انجام می‌شود و
خانواده فرد معتادی كه در گرداب مصرف مواد افتاده، چاره‌ای ندارند جز آنكه
برای نجات جگرگوشه‌شان هزینه‌ها را تامین كنند! به گفته دكتر فرید بیاتی
سده، مدیر کل دفتر پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی: «در سال گذشته
432 هزار فرد معتاد برای درمان به این مراکز مراجعه کرده‌اند.» این در حالی
است كه آمارها نشان می‌دهد فقط 20 مرکز دولتی در كشور وجود دارد كه به
معتادان خدمات ارائه می دهد.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از تهران امروز ؛ تعریف هشت مركز قانونی برای درمان اعتیاد هرچند
گامی به سوی قانونمند شدن و نظارت بر مراكز درمانی اعتیاد است، اما به نظر
می‌رسد هنوز تا زمان هماهنگی دستگاه‌ها و نظارت همه‌جانبه بر قانونمند شدن
روند درمان اعتیاد، راهی دراز در پیش است كه حتی برداشتن گام‌های بلند نیز
علاج كار نیست.
شاید شما هم دیده باشید، در گوشه و كنار شهر، تابلوهایی در ابعاد مختلف
نصب شده كه روی آن عبارت‌هایی نظیر: «مركز تخصصی درمان اعتیاد» یا «كلینیك
تخصصی درمان اعتیاد» نوشته شده است. همین است كه رئیس اداره پیشگیری،
درمان و كاهش آسیب اعتیاد وزارت بهداشت بااستناد به آیین‌نامه ماده 15
اصلاحیه قانون مبارزه با موادمخدر اعلام كرده است: «استفاده ازعناوین خاص
درتاسیس مراکز درمان اعتیاد، ممنوع!»
تخت خالی برای بستری كردن معتادان وجود ندارد
از همان روزی كه مراكز مجاز درمان اعتیاد جان گرفتند، مراكز غیرمجاز
نیز متولد شدند چون به گفته محمدصادق فتح‌اللهی، مدیركل دفترتوسعه
مشاركتهای مردمی ستاد مبارزه با موادمخدر در گفت‌وگو با تهران امروز «برای
درمان معتادان به اندازه كافی تخت‌های خالی وجود ندارد و به این ترتیب خلئی
به وجود آمده كه سودجویان با تاسیس مراكز غیرمجاز از آن به سود خود
استفاده كرده‌اند.» از سوی دیگر بر اساس قانون برنامه پنجم توسعه وزارت
بهداشت باید در آغاز هر سال تعرفه درمانی اعتیاد را اعلام کند، كه البته
امسال اعلام این تعرفه‌ها به پاییز كشیده شد. پیش از این نبود تعرفه درمان
در مراکز ترک اعتیاد سبب شده بود هر مركزی ساز خودش را برای درمان بزند و
دود این ناهماهنگی‌ها فقط به چشم معتادان و خانواده‌های آنان می‌رفت. همین
شد كه حمیدرضا فارسانی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، چندی پیش اعلام
كرد: «نبود تعرفه مشخص موجب می‌شود تا مراکز ترک اعتیاد اقدام به افزایش
خودسرانه قیمت‌ها کرده و این موضوع در گام نخست به معتادان آسیب می‌رساند.»
روی زنگ نوشته شده: كلینیك ترك اعتیاد. ساختمان قدیمی است اما در یكی از
خیابان‌های اصلی شهر. نشانی‌اش را از آگهی روزنامه پیدا كرده‌ام. 3 میلیون
تومان!مبلغی بود كه دكتر درمانگر این مركز تلفنی برای درمان اعتیاد برادر
خیالی‌ام از من طلب كرده است! زنگ را كه می‌فشارم صدای زنی را می‌شنوم كه
می‌خواهد مطمئن شود برای ترك اعتیاد آمده‌ام. می‌گویم با آقای دكتر «ن»
هماهنگ كرده‌ام. نام آقای دكتر را كه می‌شنود دكمه را فشار می‌دهد و در باز
می‌شود. كاغذی به دیوار چسبانده‌اند تا با پیكانی، راه كلینیك را نشان
دهد. نوك پیكان پله‌های زیرزمین را نشان می‌دهد. زیر زمین سرد است و منشی
مسنی كه پشت میز نشسته انتظارم را می‌كشد. می‌گویم كه«می‌خواهم مراحل ترك
اعتیاد را برای ترك اعتیاد یكی از بستگانم بدانم و البته هزینه درمان را.»
باید منتظر بمانم آقای دكتر خودش بیاید. زن جوانی كه كنارم نشسته دانه‌های
تسبیح را یكی یكی از یك دست به دست دیگرش می‌دهد و زیر لب ذكر می‌گوید.
سپیده 27 ساله است و به دلیل اعتیادهمسرش كه شیشه مصرف می‌كرده به این
كلینیك آمده است. او می‌گوید: «ترك كرده بود. داشت جلسات روان‌درمانی را
انجام می‌داد اما فكر كنم دوباره مصرف كرده. آمده‌ام نشانه‌هایش را به آقای
دكتر بگویم تا ببینم دوباره مصرف كرده یا نه.» آن‌طرف‌تر مراجعه‌كننده
دیگری نشسته است. مرد جوانی كه رد چاقو بر دست دارد و مدام روی صندلی
جابه‌جا می‌شود. روی در همه اتاق‌های كلینیك ورقه‌هایی چسبانده شده كه نشان
می‌دهد اتاق به چه كاری اختصاص دارد. چشم می‌چرخانم: «مشاوره»، «مشاوره
گروهی»، «درمان سرپایی»، «معاینه» و... دكتر از راه می‌رسد. زن جوان تا
دكتر را می‌بیند می‌زند زیر گریه و می‌گوید: «آقای دكتر فكر كنم دوباره
زده!» دكتر او را به آرامش دعوت می‌كند و به درون اتاق می‌برد تا زن هنگام
گفتن دردش، با چشم‌های سایر مراجعان ورانداز نشود. آقای دكتر همین كه
می‌شنود خبرنگارهستم انگار كه سر درددلش باز شده باشد، می‌گوید: «یك معتاد
در پایین‌ترین سطح مصرف، سالانه چیزی حدود دو میلیون تومان برای تهیه مواد
هزینه می‌كند. اما وقتی سرش به سنگ می‌خورد و می‌خواهد درمان شود، دلش
نمی‌آید پول خرج كند.»
او ادامه می‌دهد: «با درمان اعتیاد در حقیقت به
معتاد فرصت زندگی دوباره داده می‌شود. بنابراین معتاد باید از زیر سنگ هم
كه شده پول جور كند تا هزینه هارا تامین كند.» هرچند تعرفه‌های اعلام شده
فقط برای مرحله سم‌زدایی است اما دكتر«ن» از تعرفه‌های دولتی گلایه دارد.
او می‌گوید: «چطور می‌توان با مبلغی بین 50 تا 70 هزار تومان هزینه درمان
معتاد را تامین كرد؟ این تعرفه‌ها واقعی نیست و بسیار دور از شرایط كنونی
هستند.» این كلینیك تنها مركزی نیست كه تعرفه‌های قانونی را رعایت نمی‌كند.
كافی است عبارت كلینیك ترك اعتیاد را در موتور جست‌و‌جوی رایانه خود
جست‌و‌جو كنید. بالغ بر 729 هزار لینك، نتیجه‌ای است كه شاهد آن خواهید
بود. از عباراتی چون كلینیك گرفته تا درمانگاه و مركز، اسامی و قیمت های
آنها برای درمان معتادان متفاوت است. بسیاری از این كلینیك ها، مراكز
غیرمجازی هستند كه بدون اخذ مجوزهای لازم و با شعارهای امیدبخش، در واقع
معتادان را سركیسه می‌كنند و تنها به منفعت اقتصادی خود می اندیشند.
روی صفحه اول سایت یكی از این مراكز در كنار تصاویری خندان از افرادی
كه خود را پزشك درمانگر معرفی كرده اند، نوشته شده :دكتر «ب» غیر از یک
پزشک خوب یک دوست صمیمی هم هست! و در كنار آن تصاویری از چهره افرادی نشان
داده شده است كه از درمان خود راضی هستند. بالای این تصاویر آمده است: «
درمان و نگهداری از بیماران دچار اختلالات روانی از جمله دشوارترین و نیز
ضروری ترین بخش های خدمات پزشکی است که نیاز به کادر تخصصی مجرب و پرسنل
دوره دیده دارد. همچنین به‌دلیل گسترش روز افزون مصرف مواد اعتیاد آور
(مواد مخدر و محرک) در جامعه و پیچیده بودن روش‌های درمان اعتیاد، فراهم
كردن فضای درمانی با امکانات و تجهیزات لازم و تیم ویژه چند تخصصی متشکل از
روان‌پزشک، متخصص بیهوشی ،پزشک عمومی ،روان‌شناس ،روان‌پرستار و... بسیار
حائز اهمیت است»
دستگاه‌ها هماهنگ نیستند
محمد صادق فتح‌اللهی، مدیركل دفترتوسعه مشاركتهای مردمی ستاد مبارزه با
موادمخدر در گفت‌وگو با تهران‌امروز می‌گوید: «تخلفات در تعرفه‌های مراكز
درمانی اعتیاد به‌دلیل ناهماهنگی بین دستگاه‌ها رخ می‌دهد. مثلا كمپ‌های
غیرمجاز را در نظر بگیرید. تصور كنید 50 نفر را برای ترك اعتیاد در خود جای
بدهد. قطعا كلانتری محله با كاهش روزانه حدود 50 تخلف روبه‌رو خواهد بود.
بنابراین وجود این كمپ می‌تواند به امنیت محله كمك كند. این در حالی است كه
مطابق قانون باید با آن برخورد شود. ناهماهنگی دستگاه‌ها را می‌توان به
موارد دیگر نیز تعمیم داد.»
بااین همه، فیروزه‌جعفری، رئیس اداره پیشگیری، درمان و کاهش آسیب
اعتیاد وزارت بهداشت بر اجرای قانون تاكید دارد. او با بیان اینکه هشت‌مرکز
قانونی به منظور فعالیت در حوزه‌های درمان و کاهش آسیب اعتیاد تعریف
شده‌اند، تاکید می‌كند: «اقدامات صورت گرفته برای برخورد با مراکز درمان
غیرمجاز اعتیاد متعدد است و از جمله این اقدامات می‌توان به ماده 15
اصلاحیه قانون مبارزه با موادمخدر اشاره کرد. برای مثال براساس آیین‌نامه
اجرایی ماده 15 اصلاحیه قانون مبارزه با موادمخدر، هشت مرکز قانونی
به‌منظور فعالیت در حوزه‌های درمان و کاهش آسیب اعتیاد تعریف شده‌اند. این
آیین‌نامه به تایید وزرای مربوطه رسیده و برای اجرا به ارگان‌های مربوطه در
سراسر کشور ابلاغ شده است.» به گفته او مراکز غیرمجاز درمان شناسایی و
پلمب می‌شوند. همچنین بر اساس این آیین‌نامه، به مراکز فرصت داده شده تا
برای اخذ مجوز به دستگاه‌های قانونی (دانشگاه‌های علوم پزشکی وزارت بهداشت
یا سازمان بهزیستی) مراجعه کنند.
او درباره كلینیك‌هایی كه در گوشه و كنار
شهر مثل قارچ سبز شده‌اند نیز می‌گوید: «مراکزی تحت چنین عناوینی، مجوزی از
دانشگاه‌های علوم پزشکی وزارت بهداشت ندارند. هرچند ممکن است این مرکز از
سازمان بهزیستی مجوز گرفته و مجاز به فعالیت باشد اما با عناوینی نظیر
«مرکز تخصصی یا نیمه تخصصی درمان اعتیاد» نمی‌تواند فعالیت کند. در مجموع
افراد نمی‌توانند با استفاده از عناوین خاص نسبت به تاسیس و افتتاح مراکز
درمان و کاهش آسیب اعتیاد اقدام کنند.» به نظر می‌رسد با وجود قوانین كافی
در حوزه مبارزه با موادمخدر هنوز به دلیل ناهماهنگی بین دستگاه‌ها و كمبود
نظارت كافی بر مراكز درمانی ترك اعتیاد در زمینه‌های كیفی مراحل ترك
اعتیاد، آموزش درمانگران و هزینه دریافتی نامتناسب با تعرفه‌های مصوب، هنوز
پای درمان معتادان در كشور می‌لنگد.
برای درمان معتادان به اندازه كافی تخت‌های خالی وجود ندارد و به این ترتیب خلئی به وجود آمده كه سودجویان با تاسیس مراكز غیرمجاز از آن به سود خود استفاده كرده‌اند .
نظر شما