سلامت نیوز : اگر می‌خواهید مشکلات فرزندتان در نوشتن را حل کنید قبل از اینکه این مطلب را بخوانید سریع پاسخ این سوال را در کنار روزنامه بنویسید: رنگ مورد علاقه شما چیست؟ به نظر می‌رسد پاسخ به این سوال یک کار بدون زحمت و خودکار باشد. اما برای نوشتن پاسخ این سوال بدن و مغز شما باید با هم همکاری نزدیکی داشته باشند و مرحله به مرحله به طور صحیحی پیش بروند تا بتوانید این کار را انجام دهید.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از اطلاعات ؛ ابتدا باید شما خودکار یا مداد را بردارید و آن را به شکل مناسب در دست بگیرید. مغز شما باید به یاد بیاورد که می‌خواهد در جواب این سوال چه رنگی را انتخاب کند. سپس باید فکر کنید که این کلمه با چه حروفی به ترتیب نوشته می‌شود آنوقت باید مچ دست را حرکت داده و دست را به شکل مناسبی به حرکت در آورید تا حروف درست نوشته شود. چشمان شما باید حروف نوشته شده را به ترتیب دنبال کند و ببیند که آیا فشار مناسبی روی کاغذ برای شکل گیری حروف آورده‌اید یا نه؟
شروع آموزش نوشتن
با این که ما هر روز این کار را زیاد انجام می‌دهیم اما نوشتن یکی از پیچیده‌ترین کارهایی است که انسان انجام می‌دهد چون هم مهارتهای حرکتی و هم تفکر انتقادی‌اش را برای نوشتن به کار می‌برد. به همین علت هم جای تعجب نیست که یادگیری مهارت نوشتن سالها طول می‌کشد تا به کمال برسد. در ضمن نسبت به سایر مهارتها این مهارت آخرین مهارتی است که ساخته می‌شود.
کودکان نوشتن را هم مانند خواندن از دوران شیرخوارگی می‌بینند و با آن آشنا می‌شوند. آنها با مشاهده کتاب خواندن شما و نوشتن تان کم‌کم می‌فهمند که کلمات نوشته شده هم معنایی دارند. تنها مساله این است که برای اینکه کودک بتواند اولین کلمات معنی دار را بنویسد به زمان احتیاج دارد. همه کودکان با خط خطی کردن، نوشتن را شروع می‌کنند. این فعالیتی است که اغلب کودکان دوست دارند. برای انجام این کار تنها لازم است که بتوانند هماهنگی برای برداشتن مدادشمعی و نگه داشتن کاغذ را داشته باشند و از فشار مناسبی برای اثر گذاشتن روی کاغذ استفاده کنند. اما با گذشت زمان و تمرینهای فراوان بالاخره کودک می‌فهمد که با این وسیله می‌تواند یک شکل و الگوی خاصی را روی کاغذ بکشد و با تکرار بعضی حرکات دست این الگو را تکرار کند.
حــــول و حوش 3-4 سالگی کودکان شروع به تمرین نوشتن می‌کنند و شاید بتوان در میان خط خطیهای آنها بعضی از حروف را شناسایی کرد. مثلا ممکن است متوجه شوید که فرزندتان تمام حروف نام خودش را به طور پراکنده روی کاغذ کشیده است. علتش این است که کودکان قبل از اینکه یاد بگیرند حروف را کنار هم بگذارند و یک کلمه بسازند، می‌توانند تک تک حروف را تشخیص داده و روی کاغذ بیاورند.
با خواندن بیشتر و تکامل توانایی‌های کودک او می‌تواند بفهمد که کلمات چگونه کار می‌کنند وچگونه می‌توان با کنار هم قرار دادن حروف کلمات را ساخت. در دوران پیش دبستان و کلاس اول اغلب کودکان می‌توانند حروف را کنار هم بچینند و نام تصویری را که کشیده‌اند زیر آن بنویسند. اغلب در این سن آنها بین کلمات فاصله نمی‌گذارند و ممکن است کلماتی را با شکل من در آوردی اختراع کنند مثلا به جای باران بنویسند برن (صداهای کشیده را در کلمات حذف کنند)
با تمرین و آموزش در مدرسه کودکان با قوانین نوشتن آشنا می‌شوند: مثلا این که نوشتن زبان فارسی از راست به چپ و اعداد از چپ به راست است، چگونه بین کلمات فاصله گذاری کنند و چگونه از املای درست در اکثر موارد استفاده کنند. هر چه کودکان بزرگتر می‌شوند یاد می‌گیرند که کنترل بهتری بر حرکات دست خود داشته باشند و دست خط آنها کوچکتر و واضحتر می‌شود. بین کلاس دوم و چهارم کودکان خواهند توانست با خط تحریری زیبا بنویسند و قوانین نوشتن را به شکل خودکار اجرا کنند.
چرا این قدر مهم است
ممکن است با خودتان بگویید چرا مهارت در نوشتن این همه اهمیت دارد؟ به خصوص در این دوران که تکنولوژی به سمت استفاده از صفحه کلید به جای خودکار و مداد پیش می‌رود.
با اینکه هر روز استفاده از صفحه کلید در مشاغل بیشتر می‌شود اما هنوز هم نیاز به نوشتن با مداد و خودکار وجود دارد. خط تنها کنار هم قرار دادن حروف و کلمات در کنار هم روی کاغذ نیست. این مهارت برای یادگیری خواندن و ارتباط برقرار کردن با دیگران لازم و ضروری است. متخصصان بر این باورند که تکامل مهارتهای نوشتاری بر مهارتهای خواندن تاثیر متقابل دارند و بر عکس. برای خواندن کودک باید درک کند که هر کدام از حروف چه صدایی دارند و وقتی کنار هم قرار می‌گیرند چطور خوانده می‌شوند. درک این قضیه بخش مهمی از یادگیری نوشتن حروف است.
وقتی کودک شروع به تقلید از نوشتن حروف دور و برش می‌کند، او به ما می‌فهماند که ارتباط بین صداهایی را که می‌شنود با کلماتی که روی کاغذ می‌بیند، درک کرده است. وقتی کودک پیش دبستانی املای من در آوردی کلمه را روی کاغذ می‌نویسد، در واقع دارد تمرین می‌کند تا کلمات را آنگونه که می‌شنود بنویسد. و این کار به خواندن کلمات هم کمک می‌کند. وقتی یک کودک دبستانی برای نوشتن شعر و یا جملاتی از یک داستان و ماجرا، از کلمات استفاده می‌کند؛ در واقع او در حال آزمودن زبان و قسمت کردن داستانها و تجربیات خود با دیگران است. با بزرگتر شدن کودک حتی وقتی از صفحه کلید برای نوشتن استفاده کند، توانایی حرکتی و مهارتهای ارتباطی او که در خلال نوشتن در طول سالها یاد گرفته است به کمک او می‌آید و به او یاری می‌رساند تا نویسنده خوبی باشد و بتواند افکارش را به خوبی به کلمات تبدیل کند.
علت دیگر اهمیت نوشتن این است که کودکان از مهد کودک تا پایان دوران مدرسه نیاز دارند که این مهارات را داشته باشند. کودکانی که از نوشتن گریزان باشند و مشکلاتی در این مهارت داشته باشند، در انجام تکالیف و آزمونهای مدرسه به مانع بر می‌خورند. این مشکل نه تنها به اعتماد به نفسشان لطمه می‌زند، بلکه ممکن است علاقه آنها به مدرسه و برخوردشان با معلم و دیگردانش آموزان را هم تحت تاثیر قرار دهد.
تشویق کنید
ممکن است از خودتان بپرسید چگونه می‌توان کودک را به نوشتن تشویق کرد تا مهارت نوشتن در او کاملتر شود؟ متخصصان معتقدند مهمترین کار برای تقویت این مهارت تمرین است و این کار با دادن فرصت نوشتن به کودک فراهم می‌شود. به همین علت متخصصان توصیه می‌کنند به محض اینکه کودک شما یادگرفت خط خطی کند، یعنی از هر زمان که مداد به دست گرفت (گاهی از یک سالگی کودکان این کار را می‌کنند) به او یک مداد شمعی نرم و یا ماژیک با نوک کلفت بدهید و به او اجازه دهید این مهارت را تجربه کند. کمی که کودک بزرگتر شد می‌توانید برای او یک مرکز هنری درست کنید. کاغذهای بزرگی روی دیوار بچسبانید یا با استفاده از کاغذهای باطله و چرک نویس محلی برای نوشتن او اختصاص دهید. برای نوشتن هم انواع وسایل مانند مداد رنگی، ماژیک، پاستل و رنگ و قلم مو در اختیارش بگذارید. حتی وقتی در خارج از منزل هستید هم می‌توانید با دادن یک گچ یا آب پاش به او شانس نوشتن در فضای باز را بدهید. حتی می‌توانید به او نوشتن با چوب روی ماسه‌های کنار دریا را یاد بدهید. هر چه کودک با این وسایل بیشتر تمرین کند، عضلات دست او بیشتر تقویت شده و هماهنگی لازم برای شکل گیری حروف کم کم به حد لازم خواهد رسید.
وقتی کودک شما بزرگتر شد و به مدرسه رفت، نوشتن را در آنجا ادامه می‌دهد و در منزل هم تمرین می‌کند. برای تمرینهای خانه می‌توانید از حروف آهن ربایی، کارت بازی حروف و نوشتن یادداشت‌هایی برای دوستان و خانواده کمک بگیرید. یا وقتی که می‌خواهید لیست خرید و یا دستور آشپزی را بنویسید از فرزندتان کمک بگیرید. در ضمن می‌توانید یک دفتر خاطرات یا تقویم را به فرزندتان هدیه بدهید و از او بخواهید که خاطراتش را هر روز یا در پایان هفته در آن بنویسد.
اگر با تمام این حرفها و تمرین‌ها باز هم دستخط فرزندتان بد و نا خوانا بود، می‌توانید از روشهای زیر کمک بگیرید:
1) به کودک آرام نوشتن را پیشنهاد بدهید: بسیاری از کودکان به این علت بد خط می‌نویسند که می‌خواهند تند بنویسند و زود کار را تمام کنند. اگر آنها را تشویق کنیدکه آرام و با دقت بنویسند و به نوشتن حروف تک تک توجه داشته باشند خواهید دید که خیلی از این دست نوشته‌ها خوانا و خوش خط خواهد شد.
2) اشتباه بالاخره پیش می‌آید: به کودکتان بفهمانید که اگر اشتباه کرد می‌تواند از پاک کن استفاده کند اما این وسیله نباید باعث شود که کودک دچار وسواس شده و مدام پاک کند و دوباره بنویسد. گاهی لازم است به کودک بفهمانید که توجه و دقت بیشتر در ابتدا بهتر از اشتباه نوشتن و پاک‌کردن آن است. بنابر این با ممنوعیت استفاده از پاک کن در واقع او را مجبور کرده‌اید که دقت بیشتری از ابتدا به نوشته خود داشته باشد.
3) بر شکل‌گیری صحیح حروف تاکید کنید: می‌توانید از معلم فرزندتان بخواهید که نحوه درست نوشتن حروف را به شما یاد بدهد و اگر مشاهده کردید که فرزندتان در این مرحله مشکل دارد حتما به او تذکر بدهید تا از الگوی صحیح نوشتن پیروی کند. مثلا بسیاری از کودکان به خاطر راحتی دسته ط و ظ را از پایین به بالا می‌گذارند که این مساله با الگوی نوشتن این حروف مغایر است و گاهی باعث می‌شود این حروف نا خوانا و بد نوشته شود. به کودک اصرار کنید که به خطوط روی کاغذ و نحوه قرار گیری حروف نسبت به این خطوط توجه کند. این مساله به اصلاح دست خط آنها کمک زیادی می‌کند.
4) مطمئن شوید که مداد یا خودکار درست در دست قرارگرفته است: بهترین نحوه مداد گرفتن این است که کودک با 3 انگشت خود مداد را گرفته باشد. در این حالت مداد به بالشتک انگشت شست تکیه می‌کند و با انگشت اشاره و انگشت میانی حمایت می‌شود.
5) فرزندتان را با کلمات زیادی آشنا کنید: برای این کار می‌توانید کتابهای زیادی را برای کودک بخوانید و با اشاره به کلماتی که روی تابلوهای مغازه‌ها و روی محصولاتی که می‌خرید نوشته شده به دایره لغات فرزندتان اضافه کنید. برای تشویق فرزندتان به نوشتن از او بخواهید جملات زیبا و نغزی را روی کاغذ یا مقوا بنویسد و آنها را در منزل به دیوار بچسبانید یا اینکه قاب کرده و مانند تابلو بیاویزید.
تمرین نوشتن برای کودک بسیار مهم است حتی کودکانی که از نوشتن می‌گریزند و برای نوشتن هر کلمه چانه می‌زنند. اگر چه نوشتن با دست خط خودشان برای اینگونه کودکان لازم است اما اشکالی ندارد اگر استفاده از صفحه کلید را هم به این کودکان در سنین کمتر یاد بدهید. اما برای تکمیل تکالیف و دروس مدرسه (که بقیه همکلاسیها با دست می‌نویسند)به کودک اجازه ندهید از کامپیوتر استفاده کند. مگر این که یک درمانگر آن را توصیه کرده باشد.
از کجا بفهمیم؟
کودکان هم مانند بزرگترها در سنین مختلف دستخطهای متفاوتی دارند. بعضی بچه‌ها در یادگیری جهت نوشتن حروف مشکل دارند و عده‌ای دیگر قادر به نوشتن واضح حروف و خط تحریری نیستند. گاهی مشکل در نوشتن می‌تواند نشانه‌ای از یک اختلال تکاملی و یا ناتوانی در یادگیری باشد. این مشکلات معمولا نشانه‌های متعددی دارند و نوشتن تنها یکی از این موارد است. اختلالات زیر می‌تواند در توانایی نوشتن کودک هم تاثیر بگذارد:
1) اختلال حافظه که مانع یاد‌آوری املا و قواعد دستوری نوشتن می‌شود.
2) مشکلات تکلم که می‌تواند بر تلفظ، املا و ساختمان جمله تاثیر بگذارد.
3) اختلال بینایی وتفکر ترتیبی که موجب عدم فاصله دهی بین کلمات و ناتوانی در تهیه لیست و مرتب کردن کلمات می‌شود
4) دیس گرافیا: نوعی اختلال عصبی است که بدون تاثیر بر توانایی خواندن با اختلالات نوشتن همراه می‌شود (مانند حروف تحریف شده و غلطهای املایی در نوشتن)
5) اختلال تمرکز و توجه همراه با بیش فعالی: به علت اختلال تمرکز کودک نمی‌تواند بر آنچه باید بنویسد تسلط کافی داشته باشد و با کندی و اشتباه در املای کلمات همراه می‌شود.
6) یادتان باشد کودکانی که نیازهای خاص دارند هم برای یادگیری نوشتن نیاز به کمک بیشتری دارند. مثلاً کودکانی که مداد را درست در دست نمی‌گیرند، خط ناخوانا دارند، مشکل در شکل دهی به حروف دارند، ناتوانی در تمرکز و تکمیل تکالیف نوشتاری دارند، از نوشتن اجتناب می‌کنند، غلطهای دیکته‌ای بسیار در نوشته‌هایشان هست، بدون ترتیب کلمات و حروف را می‌نویسند، کلمات را در جای نامناسب در صفحه قرار می‌دهند، بین حروف و کلمات فاصله نمی‌گذارند، در زمان نوشتن کندی بسیار و دشواری خاصی دارند، بین توانایی گفتاری و نوشتاری آنها فاصله بسیار وجود دارد. به همین علت لازم است درباره مشکل آنها با مشاور تماس بگیرید.
اگر کودک شما با نوشتن مشکل دارد می‌توانید از یک کار درمانگر کمک بگیرید تا نیازهای دقیق او برای تمرین در منزل را به شما بگوید. یادتان باشد یادگیری خواندن و نوشتن کلیدهای موفقیت فرزند شما در مدرسه و در آینده است. بنابراین هر چه در این باره تلاش کنید تا مهارتهای فرزندتان تقویت شود، نتیجه آن را خواهید دید.
کودکان نوشتن را هم مانند خواندن از دوران شیرخوارگی می‌بینند و با آن آشنا می‌شوند. آنها با مشاهده کتاب خواندن شما و نوشتن تان کم‌کم می‌فهمند که کلمات نوشته شده هم معنایی دارند.
نظر شما