سلامت نیوز : سرپرست دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز با تشریح وضعیت سلامت خوزستان گفت: شاخص‌های سلامت در استان در شأن مردم نیست و کاملا ابتدایی است. این نشان می‌دهد ما از شاخص عدالت در سلامت یعنی میزان برخورداری مردم از خدمات سلامت در خوزستان بسیار دور هستیم.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایسنا ؛ دکتر اسماعیل ایدنی با حضور در خبرگزاری ایسنا، اظهارکرد: رسانه یکی از ابزارهای اعمال حاکمیت است و اکنون میزان نفوذ و تاثیرگذاری رسانه‌ها از هر وسیله و ابزار دیگری برای اعمال حاکمیت در سطح جهان بیشتر است.

وی ادامه داد: شکل‌دهی و سامان‌دهی افکار عمومی و اطلاع‌رسانی می‌تواند یک فرایند ذهنی و فکری را در یک جامعه بسترسازی و ظرفیت‌سازی کند. پردازش و انتقال خبر در شکل‌گیری افکار عمومی نقش دارد و امروز رسانه‌ها ابزار اعمال حاکمیت هستند نه نیروهای نظامی و انتظامی که در سطح جهان وجود دارند زیرا در نهایت، شکل‌دهی افکار عمومی است که موجب می‌شود، جوامع به چه تصمیمی برسند.

سرپرست دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز افزود: بنابراین رسانه‌ها باید حضوری فعال در صحنه اطلاع‌رسانی داشته باشند و رسالت خود را در اطلاع‌رسانی دقیق و صادقانه و این‌که همه حقیقت گفته شود نه بخشی از آن، همچنین این‌که چیزی جز حقیقت گفته نشود، به خوبی انجام دهند. بزرگترین هدف رسانه باید تقریر حقیقت باشد.

وضعیت سلامت خوزستان چگونه است؟

ایدنی در خصوص فعالیت‌های دانشگاه‌های علوم پزشکی گفت: به طور کلی فعالیت‌ها در دانشگاه علوم پزشکی به دو بخش تقسیم می‌شوند و در این زمینه، دانشگاه علوم پزشکی با سایر دانشگاه‌ها تفاوت دارد. در دانشگاه‌های غیرپزشکی اصلی‌ترین رسالت، تربیت نیروی انسانی و فعالیت‌های پژوهشی است، ولی دانشگاه علوم پزشکی علاوه بر این وظیفه‌ای که سایر دانشگاه‌ها دارند، وظیفه ارایه خدمات سلامت را نیز دارد.

‌

وی عنوان کرد: نگاه و تحلیلی که از وضعیت سلامت در استان دارم موجب شد به بحث مدیریت در حوزه سلامت وارد شوم. وضعیت استان به گونه‌ای است که توجه ویژه سیاست‌گذاران توسعه استان در بخش سلامت را نیاز دارد.

سرپرست دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز گفت: سلامت، دو بخش بهداشت و درمان دارد. بیماری‌های قلبی عروقی، سرطان‌ها، حوادث، بیماری‌های تنفسی، بیماری‌های فلج‌کننده، بیماری‌های مرتبط با اعتیاد، بیماری‌های اعصاب و روان، بیماری‌های مرتبط با مصرف سیگار، بار بیماری‌هایی است که در استان خوزستان وجود دارند.

وی گفت: عوامل و شاخص‌های موثر بر سلامت در استان، بخشی مربوط به تغییر الگوی زندگی، بخشی ناشی از مصرف سیگار و ابتلا به اعتیاد، بخشی ناشی از شرایط خاصی که مردم استان بعد از جنگ تجربه کردند، همچنین بخشی مربوط به وضعیت آب و هوا‌ست.

بار بیماری‌ها در خوزستان پیچیده است

ایدنی افزود: بار بیماری‌ها در خوزستان پیچیده است و این پیچیدگی بیشتر ناشی از عوامل کلان اجتماعی، اقتصادی و سیاسی است که بر سلامت تاثیرگذار هستند.

وی اظهار کرد: یکی از مسایل مهم عوامل کلان سیاسی، اقتصادی و اجتماعی موثر بر سلامت در خوزستان، توسعه ناهمگن این استان است. از یک طرف بخشی از مردم در مناطق برخوردار شهرها زندگی می‌کنند و از طرف دیگر در حاشیه شهر می‌بینیم که هم الگوی زندگی و هم بار بیماری‌ها متفاوت است. وضعیت برخی شهرها در استان خوزستان از نظر شاخص‌های سلامت باورنکردنی و بسیار بسیار ابتدایی است.

شاخص‌های سلامت خوزستان کاملا ابتدایی است

سرپرست دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز گفت:‌ خوزستان از نظر شاخص‌های سلامت در میانه‌های کشور قرار دارد، ولی این از نظر میانگین شاخص‌ها ست، اما اگر اهواز که مناطق برخوردار زیادی دارد، همچنین دزفول را حذف کنیم، وضعیت سلامت استان، ما را در رتبه 16 و 17 در کشور قرار می‌دهد. به همین دلیل توسعه استان توسعه همگنی نیست.

وی عنوان کرد: این عدم توسعه یکنواخت استان تبعاتی را برای ما ایجاد کرده است. در پی عدم توسعه یکنواخت، سفر به مرکز استان برای کسب خدمات بیشتر می‌شود. این ترددها باری به جاده‌های ما می‌افزاید و خطر سوانح را در استان ما افزایش می‌دهد و این ناشی از توسعه ناهمگن استان است.

ارایه ناهمگن خدمات سلامت در خوزستان

سرپرست دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز گفت: اگر کیفیت خدماتی که در استان و در شهرهایی مانند ایذه و دهدز ارایه می‌شود، به همان کیفیتی که در اهواز ارایه می‌یابد، باشد، حجم بزرگی از ترددها به مرکز استان برای دریافت خدمات کاهش می‌یابد. بخشی از تصادفات استان، معلول ترددهای بیش از حد است و بدین ترتیب، شاخص‌های سلامت در استان را کاهش می‌دهد.

ایدنی اظهار کرد: در بعد دریافت خدمات سلامت هم همین مشکل را داریم، بیشتر خدمات تخصصی و فوق تخصصی با کیفیت بالا را در مرکز استان داریم، لذا فردی که در نقاط قرار دارد، ناچار می‌شود به مرکز استان سفر کند. بار جاده‌ها، مصرف سوخت، آلودگی‌های هوا و عوامل دیگر به دنبال این مسئله ایجاد می‌شود و این به دلیل نبود توسعه همگن در استان است.

تبعات پراکندگی جمعیت و تنوع فرهنگی استان

وی افزود: نکته دیگر مهم در این زمینه، پراکندگی جمعیت در استان است. فاصله شهرها در خوزستان بالاست و این مساله، ترددها و خطر مسایل مربوط به آن را افزایش می‌دهد. مشکل دیگری که وجود دارد تنوع قومی و فرهنگی است، شاید تنوع قومی و فرهنگی در برخی زمینه‌ها فرصت به شمار آید، ولی در بعد سلامت یک تهدید و نقطه ضعف است. در چنین شرایطی نمی‌توانیم در اعمال سیاست بهداشیت درمانی و مسایل فرهنگی، با یک زبان خاص با تمام مردم صحبت کنیم. این تنوع قومی و فرهنگی، باورهای بومی را ایجاد می‌کند و این باورها در برخورد با مسایل بهداشتی در ذهن مردم جای می‌گیرد.

سرپرست دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز گفت: همان طور که در بحث توسعه و ثروت ناهمگنی وجود دارد، در مسایل فرهنگی نیز ناهمگنی وجود دارد و کسی که برای حل این مسایل تولیت دارد دچار چالش می‌شود. تنوع قومی و فرهنگی موجب شده که شیوه حل بسیاری از مشکلات بهداشتی و درمانی تغییر کند و این روند، بار زیادی به سیستم بهداشت و درمان وارد می‌کند.

ایدنی افزود: به عنوان مثال، آمار خودسوزی زنان در استان خوزستان بالا است که یک مشکل فرهنگی است، ولی بار آن را نظام بهداشت و درمان استان متحمل می‌شود.

ضرورت برقراری توسعه سلامت‌محور

وی اظهار کرد: تاکنون نگاه مدیریت کلان استان در توسعه بوده و توسعه را به معنی تولید ثروت در نظر گرفته‌اند، ولی توسعه پایدار، توسعه سلامت‌محور است و محور توسعه پایدار نیز انسان سالم است. خوزستان از نظر شاخص‌های تولید ثروت در کشور جزو استان‌های شاخص است، ولی وقتی به شاخص‌های سلامت نگاه می‌کنیم، در میانه‌ها قرار دهیم و این نشان می‌دهد توسعه همگن نبوده است.

سرپرست دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز با بیان این که نگاه سلامت‌محور باید بر مدیران صنایع استان حاکم شود، افزود: ما در یک کشتی قرار داریم و اگر کشتی سوراخ شود، همه ما آسیب می‌بینیم. نگاه خوبی که در این دولت وجود دارد، این است که مدیر پروازی را در استان خوزستان نمی‌پذیریم و به این ترتیب، مدیران شرایط زندگی در خوزستان را برای خود و خانواده‌شان و دیگر شهروندان یکسان می‌یابند.

صنایع خوزستان، سلامت‌محور نیستند

ایدنی با تصریح این که متاسفانه استان خوزستان در حوزه صنایع نگاه سلامت‌محور در توسعه نداشته است، اظهار کرد: چندین نیروگاه تولید برق در خوزستان و سدهای عظیم در استان وجود دارد. بزرگترین تولیدکننده نفت و گاز در کشور هستیم. صنایع عظیمی در فولاد و صنایع وابسته، صنعت تولید شکر، بنادر، صنایع پتروشیمی نشان می‌دهد که منطقه صنعتی است و اگر پیوست‌های زیست‌محیطی توسط صنایع اجرا نشود، همه این فعالیت‌ها به سلامت خوزستانی‌ها آسیب می‌رساند.

وی ادامه داد: ورود پسماند صنایع به رود کارون و وضعیت کنونی این رودخانه، مساله آلودگی هوا و آلاینده‌ها، پدیده ریزگردها، سدهایی که شاید کارشناسی نشده بر سرچشمه‌های رودخانه‌ها در این حوزه ساخته شده و خشکی تالاب‌ها مشکلاتی است که وجود دارد. نگاه یک‌ سویه به توسعه داشتن، محصولی جز این نخواهد داشت.

سرپرست دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز به تبعاتی که به دنبال تغییرات اکوسیستم به دست بشر ایجاد می‌شود، اشاره کرد و گفت: عدم توجه به طبیعت موجب می‌شود، تبعات آن در نهایت به بشر تحمیل شود. این تفکر که می‌گوید می‌توان توسعه را بدون توجه به سلامت لحاظ کرد، نگاهی بسیار ابتدایی است و عوارض آن را در سالیان آینده متوجه خواهیم شد.

ایدنی اظهار کرد: مساله نابرخورداری یکنواخت مردم نیز یکی دیگر از عوامل کلان موثر در سلامت به شمار می‌رود.

وی افزود: در جمع‌بندی عوامل موثر بر سلامت در استان؛ بار بیماری‌ها، عوامل کلان اقتصادی، اجتماعی شامل ناهمگنی وضعیت اقتصادی مردم، تنوع قومی و فرهنگی، پراکندگی جمعیت، صنعتی بودن استان و توسعه نامتوازن و بدون سلامت‌محور، شناسایی شده‌اند.

سرپرست دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز در خصوص مساله آلودگی هوا تصریح کرد: بسیاری از صنایع استان خوزستان متاسفانه ابزارهای پایش و مانیتورینگ آلاینده‌ها را به روز ندارند یا اصلا در فعالیت خود اعمال نمی‌کنند و اکنون با تبعات این موضوع مواجه هستیم.

متولی اصلی سلامت خوزستان کیست؟

سرپرست دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز با بیان این که در بخش سلامت نیز دچار مشکل بزرگی هستیم، گفت: ما در حوزه سلامت چالش تولیت داریم. سازمان‌های مرتبط با حوزه سلامت و ارایه خدمات در این حوزه بسیارند، ولی یک نظام تولیت در استان نداریم که در یک جا سیاست‌گذاری صورت بگیرد و مؤلفه‌های مؤثر بر سلامت سازماندهی و اصلاح شود.

ایدنی افزود: امروز شعاری که وزیر بهداشت دارد این است که باید از صنایعی که به نوعی سلامت جامعه را به خطر می‌اندازد،‌ غرامت بگیریم، چرا سیگار در کشور ما به این اندازه ارزان است؟ چرا فست‌فودها به صورت بی‌رویه در حال افزایش‌ هستند؟ خروجی همه اینها هزینه‌ای است که به نظام سلامت تحمیل می‌شود.

وی اظهار کرد: نخستین گامی که در این زمینه باید برداریم، این است که غرامت‌ها و عوارض به صورت اغنایی و نه توسل به زور، دریافت شود و با دلیل ثابت می‌کنیم که باید سیاست‌گذار اصلاح عوامل موثر بر سلامت باشیم.

سرپرست دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز گفت: شورای سلامت استان به عنوان اصلی‌ترین پیش‌نیاز برای اصلاح این عوامل، باید تشکیل شود و به سمت سازمان‌دهی این عوامل و در جهت توسعه سلامت‌محور پیش رود. این یکی از رسالت‌های بزرگ ما در دانشگاه علوم پزشکی است، البته کار سخت است، چون نگاه ملی به استان خوزستان گواه تولید ثروت است. اگر خوزستان برای همه ایران مادر است، نباید برای مردم خوزستان نامادری باشد.

وی تصریح کرد: نکته مهم این است که باید تولیت خود را در اصلاح عوامل موثر بر سلامت در استان اثبات کنیم.

ایدنی گفت: دومین مساله در حوزه سلامت بحث ارایه خدمات هم متاسفانه چالش تولیت داریم. تامین اجتماعی، شرکت نفت، کمیته امداد، نیروهای مسلح اعم از سپاه، ارتش، نیروی انتظامی، خیریه‌ها، هلال احمر و بنیاد شهید از جمله ارگان‌هایی هستند که خدمات سلامت را ارایه می‌دهند و گاهی این خدمات در چارچوب سیاست‌گذاری کلی نظام سلامت نیست.

وی ادامه داد: در استان باید بستر لازم همکاری و تعامل ایجاد شود. همچنین باید سیاست‌گذاری‌های بخش درمان یکپارچه باشد. اگر بتوانیم هماهنگی ایجاد کنیم می‌توانیم از ظرفیت‌های موجود برای ارتقای شاخص‌های سلامت در استان خوزستان استفاده کنیم. بنابراین چالش تولیت هم در بخش دخالت عوامل موثر بر سلامت و هم در بخش ارایه خدمات بهداشتی درمانی وجود دارد که باید به این سمت پیش رویم که دانشگاه به عنوان تولیت این مساله تثبیت شود.

مشکل همیشگی تامین اعتبار

سرپرست دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز گفت: بحث مهم دیگری که در استان با آن مواجه هستیم چالش تامین منابع مالی است. با توجه به تحریم‌ها و مسایل انتقال ارز و غیره، در سال‌های اخیر بسیاری از منابع مالی ما محدود شد و این یک چالش ملی برای همه دانشگاه‌های علوم پزشکی است.

ایدنی اظهار کرد: لازم است برخی ضرورت‌های عقب‌افتاده را از طریق ملی و برخی را از اعتبارات استانی تامین کنیم. به طور نمونه در مشکلات تنفسی پس از باران بسیاری از خدمات به صورت رایگان ارایه شد، در این اتفاق دانشگاه بیش از 2.5 میلیارد تومان خدمات رایگان ارایه داد، ولی با وجود بودجه محدود، هیچ تیم و نهادی تاکنون پوششی به ما ارایه نداده است و این موضوع به صورت کتبی به اطلاع وزیر بهداشت رسیده است.

وی گفت: چالش تامین منابع مالی تا پایان امسال و در سال آینده یکی از معضلاتی است که در بعد خدمت‌رسانی به وسیله دانشگاه با آن مواجه هستیم.

نیروی متخصص در خوزستان نمی‌ماند

سرپرست دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز اظهار کرد: چالش منابع نیروی انسانی چالش دیگری است که با آن روبه‌رو هستیم، هم در توانمندسازی نیروها و هم در بعد کمیت نیروی انسانی در استان باید کار جدی صورت بگیرد. عدم ماندگاری نیروی متخصص از تبعات معضلات زیست‌محیطی است که در استان وجود دارد و ماندگاری نیروها به این دلیل در استان کم شده و اکنون برای جایگزین این افراد دچار چالش هستیم.

‌

ایدنی افزود: افرادی در خوزستان با سرمایه‌های این استان و با مردم این استان کار می‌کنند و پس از چند سال و پس از کسب تجربه، به جای دیگری مهاجرت می‌کنند. بستر توانمند شدن بسیاری از نیروهای تخصصی را مردم خوزستان فراهم کرده‌اند، ولی زمان بهره‌مندی از این تخصص‌ها که برسد، نیروها از استان مهاجرت می‌کنند.

وی ادامه داد: باید ظرفیت‌سازی مناسبی انجام شود تا ماندگاری نیروی انسانی در استان افزایش یابد. اکنون حفظ و توانمندسازی نیروهای انسانی چالش مهمی در همه حوزه است و باید فکری اساسی در این زمینه اندیشیده شود.

سرپرست دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز گفت: فرسودگی بسیاری از تجهیزات و همچنین افزایش نامتقارن نیاز برای تجهیزات پزشکی جدید، مشکلاتی است که در حوزه تجهیزات پزشکی با آن روبه‌رو هستیم.

سند توسعه سلامت خوزستان تدوین می‌شود

ایدنی به تدوین سند توسعه سلامت استان به عنوان اولین هدف خود در حوزه سلامت اشاره کرد و گفت: این اولین پیش‌نیاز هرگونه مداخله است.

وی تصریح کرد: اولین گام این است که با توجه به مشکلات زیست‌محیطی، مسایل ملی، بین‌المللی، شعارهای جهانی و ملی و غیره، وضعیت سلامت استان مشخص شود، نقاط ضعف و قوت شناسایی شود و سپس یک برنامه راهبردی جهت اصلاح این عوامل طراحی شود.

سرپرست دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز افزود: با توجه به این‌که بار بیماری‌ها در استان خوزستان پیچیده است، تدوین این سند در استان، فرابخشی است و نیاز به تعامل همه مجموعه‌ها دارد و سرانجام با تولیت واحد دانشگاه علوم پزشکی امکان‌پذیر خواهد بود.

عاقبت پزشک خانواده چه شد؟

وی در پایان نشست، درباره طرح پزشک خانواده و نظام ارجاع گفت: بنده یکی از منتقدین این طرح بودم. البته به جای پزشک خانواده باید بگوییم نظام ارجاع.

ایدنی ادامه داد: اجرای نظام ارجاع بسیار ضروری است. یکی از معضلات منابع مالی نظام سلامت این است که نظام ارجاع در کشور ما نهادینه نیست.

سرپرست دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز اظهار کرد: شکی نیست که نظام ارجاع باید اجرا شود، ولی نه به سبک و سیاقی که در دولت قبلی انجام می‌شد. سیاست‌گذار وزارت بهداشت، ارایه‌دهنده خدمت، بخش خصوصی و پرداخت‌کننده آن وزارت رفاه بود، ولی هیچ‌گونه هماهنگی بین این سه ضلع نبود. طرح پزشک خانواده در استان‌های مازندران و فارس اجرایی شد، ولی اکنون متوقف شده و لازم است آسیب‌شناسی شود و در نسخ جدیدی اجرایی شود.

به گزارش خبرنگار ایسنای خوزستان، دکتر قدرت‌الله شاکری‌نژاد سرپرست جهاد دانشگاهی خوزستان، نیز در این نشست اظهار کرد: امروز همه دنیا تلاش می‌کند فرایند پیر شدن را به یک فرایند جذاب و سالم تبدیل کند. آمارها نشان می‌دهد که اگر فاکتورهای سلامت در محیط کار به نحو خوبی اجرا شود، 60 درصد مردم از سلامتی برخوردار خواهند شد.

وی افزود: دانشگاه علوم پزشکی اهواز در حال حاضر متولی ارایه خدمات سلامت است و نام وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، تقدم حفظ سلامتی بر درمان را نشان می‌دهد.

شاکری‌نژاد گفت: در مجموعه جهاد دانشگاهی در حوزه نظام سلامت همیشه تلاش این بوده که بتواند خدمت‌رسان خوبی برای مردم باشد، برخی قسمت‌ها واقعا نفع اقتصادی ندارند، ولی انگیزه‌ای که ما را به حفظ این واحدها واداشت، خدمت‌رسانی بوده است.

سرپرست جهاد دانشگاهی خوزستان عنوان کرد: جهاد دانشگاهی اعلام آمادگی می‌کند که در هر حوزه‌ای به خصوص سلامت به عنوان بازوی دانشگاه علوم پزشکی اهواز باشد.

‌