سلامت نیوز : لجبازی یا به اصطلاح دگم بودن از كودكی می‌تواند همراه یك انسان باشد. به یاد داشته باشید لجبازی قاتل زندگی مشترك شما و دردی است مزمن در روابط زناشویی. لجبازی یكی از رفتارهای ناسازگارانه است؛ یعنی پافشاری روی نظرات و عقیده‌های خود و مخالفت با نظرات و عقیده‌های دیگران كه این مخالفت گاهی آگاهانه و گاهی ناآگاهانه است.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از مجله زندگی ایده آل ؛ اصولا لجبازی یك نوع رفتار و واكنش نامطلوب است كه به صورت‌های مختلف خود را نشان می‌دهد از جمله آسیب رساندن به دیگران، ناسزا گفتن، گریه كردن و فریاد كشیدن، شكستن وسایل، آسیب‌رساندن به خود و دیگران. در این شماره به افراد دگم و لجباز پرداخته‌ایم و از سیدعلی دربانی، كارشناس ارشد مشاوره خانواده، درمانگر روابط فردی و بین‌فردی و مسائل زناشویی كمك گرفتیم.
افراد لجباز چه شكلی هستند؟
فرد لجباز با كوچك‌ترین مخالفتی با خواسته‌هایش به شدت ناراحت و عصبانی می‌شود و شروع به ناسازگاری می‌كند. دلیل‌تراشی و فرافكنی 2 ابزار دفاعی شخصیت‌های لجباز است. فرد لجباز كوچك‌ترین مقررات را زیرپا گذاشته و در مقابل آن بی‌اعتنایی می‌كند. شخص لجباز بسیار زودرنج است و از اطرافیان توقع بیش از حد دارد با وجود ا ینكه خود رامتعهد به انجام سخن دیگران نمی‌داند. بیشتر مواقع تنها بوده و نمی‌تواند ارتباط اجتماعی مناسبی برقرار کند. فرد لجباز دارای خلقی افسرده و مضطرب بوده و افكاری پریشان دارد. در این افراد پایین بودن اعتماد‌به‌نفس و عدم خودباوری مثبت و پذیرفتن خود واقعی مشهود است.
شروع لجبازی
لجبازی كودكان از یك سالگی شروع و به تدریج شدت می‌گیرد و در3 سالگی به اوج خود می‌رسد. در سنین 2 تا 3 سالگی انتظار انجام رفتارهای لجبازگونه بیشتر می‌شود چرا كه كودكان در حال طی كردن مراحل رشد هستند. در نوجوانی افراد برای به دست آوردن استقلال دست به تلاش می‌زنند و اگر موفق نشوند از لجبازی استقبال می‌كنند. در دوران بزرگسالی افراد برای رشد و جبهه گرفتن در برابر دیگران لجباز می‌شوند در دوران سالمندی فرد برای كسب كنترل بر زندگی ممكن است به ناچار لجباز شود اما به طور كلی برای لجبازی افراد نمی توان سن خاصی را تعیین كرد.
هرچه خواست برایش تهیه نكنید
یكی از علل لجبازی، محبت‌های افراطی پدران و مادران است البته در مواردی هم شرایط و اوضاع خارجی در ضرورت این توجه فوق‌العاده موثر است. مثلا برخی از كودكان فرزند منحصربه‌فرد خانواده هستند یا از نظر جنسیت تنها پسر یا دختر خانواده هستند و در بعضی از موارد هم كودك از اول ناتوان بوده دوره بیماری‌اش طولانی شده و برای او وضع استثنایی به وجود آورده در چنین مواردی پدران و مادران می‌كوشند به همه خواسته‌های كودك جواب مثبت دهند. اگر برخی از این تمایلات اصولی و منطقی نباشد در نتیجه چنین كودكانی به تدریج با روحیه لجبازی تربیت می‌شوند. واضح است كودكانی كه در خردسالی هرچه خواسته‌اند فورا برای‌شان تهیه می‌شده بعدها با این روحیه خو گرفته و توقع دارند هرچه بخواهند و هرچه بگویند باید دیگران بدون قید و شرط خواسته آنها را انجام دهند. گاهی والدینی كه بیش از حد امر و نهی می‌كنند و به خاطر ایجاد نظم و ترتیب افراطی و نیازهای خود از قدرت استفاده می‌كنند كشمكش بین خود و فرزندان‌شان پدید می‌آورند كه زمینه‌ای برای پیدایش و تشدید رفتار لجبازی را فراهم می‌سازد.
سابقه خانوادگی و لجاجت
بدون تردید روحیات پدران و مادران در فرزندان اثر می‌گذارد. این تاثیر به صورت زمینه‌های بسیار كوچكی به كودكان انتقال می‌یابد ولی بروز و رشد این زمینه‌ها تابع شرایط محیطی است. اگر مقتضیات تربیتی موافق و مساعد با این زمینه‌ها باشد پرورش و رشد آنها قطعی است و اگر جو پرورشی برخلاف آن باشد برای ظهور و بروز آنها، مجالی فراهم نخواهد آمد. ناگفته نماند كه منظور از محیط تربیتی علل و عوامل گوناگونی است كه حتی بهداشت، مواد غذایی، محیط زندگی، سلامت تن و امنیت خاطر كودك را نیز دربرمی‌گیرد. بنابراین كودك با روحیه لجبازی از پدر و مادر متولد نمی‌شود بلكه با فطرت پاك قدم به جهان هستی می‌گذارد و این عوامل سازنده تربیتی اوست كه می‌تواند از او یك انسان سازگار یا فرد لجباز و یكدنده ساخته و تحویل اجتماع دهد.
آیا لجبازی بیماری است؟
اختلال گستاخی (لجبازی) یا بی‌اعتنایی مقابله‌ای: این اختلال عبارت است از الگوی رفتاری منفی‌كارانه، خصمانه و بی‌اعتنا كه حداقل به مدت 6 ماه طول بكشد و با خصوصیاتی همچون زود عصبانی شدن، با بزرگسالان مشاجره كردن، عملا مزاحمت فراهم كردن، كینه‌توزی، اختلال بی‌اعتنایی مقابله‌ای در خانواده‌هایی كه حداقل یكی از والدین سابقه ابتلا به اختلال خلقی، اختلال بی‌اعتنایی، مقابله‌ای، اختلال سلوك، اختلال شخصیت ضداجتماعی یا اختلال مربوط به مواد دارد، شایع‌تر است. كودكانی كه مادران آنها از اختلال افسردگی رنج می‌برند بیشتر به رفتار مقابله‌ای مبتلا می‌شوند. ضمن توجه به تاثیرات وراثتی در بروز و پدیدآیی این اختلال (بی‌اعتنایی مقابله‌ای)، رفتارهای ارتباطی والدین مبتلا به اختلالات خلقی و سلوكی، شخصیت ضداجتماعی یا اختلال مربوط به مواد و افسردگی نیز جایگاه ویژه‌ای دارد. اختلال لجبازی حالتی است كه فرد یا عمدا خود را به نشنیدن سخنان دیگران می‌زند یا اینكه سعی می‌كند به خواسته‌های خود عمل كرده و به تذكرات دیگران بی‌اعتنایی كند. در برخی از اختلال‌ها مانند پارانویا كه فرد بدبین و كینه‌توز است لجبازی هم دیده می‌شود. در اختلال بیش‌فعالی هم شخص رفتارهایی را در زمینه‌هایی كه حاكی از لجبازی است نشان می‌دهد.
لجبازی در روابط بین‌فردی
جر و بحث‌های زناشویی و اختلاف‌نظرهای همسران مسئله‌ای است كه همه زوج‌ها آن را تجربه می‌كنند اما اهداف زوج‌ها با هم در این میان متفاوت است و گاهی خودشان از این موضوع آگاه نیستند. بعضی‌ها دوست دارند هرچه زودتر جر و بحث و بگو مگو را پایان دهند و دوباره آرامش را به رابطه خود بازگردانند و به هر چیزی برای به دست آوردن آرامش متوسل می‌شوند. بعضی‌ها نیز این بگومگوها را میدان جنگی تصور می‌كنند كه باید پیروز آن شوند و اینها نیز به هر كاری برای پیروز شدن دست می‌زنند، این افراد با لجبازی تمام بحث را كش می‌دهند و نمی‌خواهند اشتباهات خود را بپذیرند و در برابر هر حرفی جوابی می‌دهند و در برابر هر عملی رفتاری از خود نشان خواهند داد.
لجبازی بین زن و شوهر
یكی از مسائلی كه درون خانواده‌ها كم و بیش مشاهده می‌شود لجبازی بین زن و مرد درباره یك موضوع خاص است. لجبازی در هر زمانی اتفاق می‌افتد. گاهی اوقات زن یا مرد احساس می‌كنند نظرشان كاملا منطقی است و باید پذیرفته شود و اگر مورد قبول طرف مقابل نباشد كار به لجبازی می‌كشد؛غرور، اختلاف سلیقه و نداشتن گذشت در بیشتر اوقات زمینه این رفتار است. شاید بتوان گفت یكی از آثار منفی لجبازی اختلاف زوجین باشد كه سلامت روان اعضای خانواده را تهدید می‌كند. روانشناسان معتقدند فرد لجوج قدرت تصمیم‌گیری و استقلال فكری مناسبی ندارد و نمی‌خواهد خواسته‌های غیرمنطقی خود را كنار بگذارد. فرد لجباز به نظر دیگران احترام نمی‌گذارد و تنها خواسته خود را می‌بیند. افراد با لجبازی نمی‌توانند راه‌حل‌های مناسبی برای مسائل پیدا كنند و توجیه منطقی را نمی‌پذیرند. هنگام برخورد با مسئله‌ای، زن و مرد باید با لحن مناسب با هم صحبت كنند. زن و مرد هنگام كشمكش باید تعادل و آرامش خود را حفظ كنند تا موضوع مورد بحث منجر به اختلاف بیشتر نشود.
چه زمانی با همسرتان لجبازی می‌كنید
1-بخواهید اشتباه‌های همسرتان را با رفتارتان تلافی كنید.
2- عمدا كاری را كه می‌دانید همسرتان دوست ندارد انجام دهید.
3-اشتباه‌های خود را تكرار كنید و اصرار داشته باشید كه كارتان درست است.
4- حرف همسرتان را با دقت گوش ندهید و مدام حرف خود را بدون منطق تكرار كنید.
5- در برابر اشتباه خود اشتباه‌های گذشته همسرتان را پیش بكشید تا خود را تبرئه كنید و همسرتان را مقصر جلوه دهید.
6- می‌دانید اشتباه از شماست و آن را نپذیرید.
7- می‌خواهید همسرتان را آزار دهید.
راه‌حلی برای مقابله با لجبازی آقایان
گاه آقایان ممكن است درخواستی غیرمنطقی داشته باشند كه این مورد ممكن است شامل همكار، مدیر، پدر، برادر یا هر مرد دیگری غیرهمسر شود. یكی از سلاح‌های خوب خانم‌ها این است كه به جای گفتن نه در برابر درخواست غیرمنطقی یا حتی درخواست منطقی كه به هر دلیلی خانم‌ها تمایل به انجام آن ندارند بگویند بله، ولی... در واقع بهتر است خانم‌ها كلمات نه نمی‌توانیم یا نمی‌خواهم را از مكالمات خود حذف كنند. وقتی آقایان لجبازی می‌كنند نباید مثل خودشان لجبازی كنید بلكه باید مدتی صبر كنید تا حالت لجبازی آقایان برطرف شود سپس حرف خود را پیش ببرید. گاهی حتی یك ساعت صبر كردن موجب تخفیف حالت وی می‌شود.
بازی دو سر باخت
اگر با هم مشكل دارید لجبازی نكنید زیرا لجبازی مسابقه‌ای است كه هر دو طرف به‌سوی نابودی رقابت می‌كنند و آنقدر خودشان را زجر می‌دهند كه منتظر آتش‌بس این جنگ هستند و در این میان، ممكن است دست به كارهایی بزنند كه تبعات آن خیلی سنگین و غیرقابل جبران باشد! اگر در مسابقه‌ای لجبازی، شخصی یكدنده باشد و نخواهد به حالت عادی بازگردد، زندگی او روز به روز تلخ‌تر می‌شود. یادتان باشد در برابر لجبازی‌های همسرتان شما لجبازی نكنید، چراكه اگر در این دور بیفتید روزبه‌روز روابط‌تان بدتر و بدتر می‌شود و بازگشت به عقب غیرممكن خواهد شد. همچنین وقتی همسرتان عصبانی است جواب او را ندهید و با او بحث نكنید بلكه در آن لحظه او را به آرامش دعوت كنید و همیشه خواسته‌های‌تان را در آرامش به او بگویید. وقتی خودتان نیز عصبانی هستید از جر و بحث بپرهیزید. این نكته را بدانید كسی كه لجبازی می‌كند معمولا خودش می‌داند كه حق با او نیست اما هیچ‌وقت نمی‌خواهد این را به زبان بیاورد، پس شما نیز اصرار نكنید و بحث را ادامه ندهید. همیشه اشتباه‌های همسرتان را با احتیاط و مهربانی با او در میان بگذارید چرا كه اگر او احساس كند كه شما تحقیرش می‌كنید یا انتقادتان را توهین‌آمیز به او منتقل می‌كنید ممكن است با شما لجبازی كند و ایرادش را نپذیرد و رویه‌اش را تغییر ندهد.
راه‌حل‌هایی برای مقابله با افراد دگم (لجباز)
1-موافقت مشروط: اگر به گونه‌ای رفتار كنید كه طرف مقابل احساس كند كه در همه مواقع نظراتش پذیرفته می‌شود، این تصور برایش ایجاد می‌شود كه همیشه بهترین نظرات را ارائه می‌دهد، پس بگویید: «من به نظر تو احترام می‌گذارم اما این نظر من نیست چون تو را دوست دارم، زندگی‌ام برایم مهم است و دلم نمی‌خواهد تو را ناراحت كنم این بار نظر تو را می‌پذیرم.»
2- بیان خواسته‌های شخصی: در تصمیم‌گیری‌ها بی‌طرف نباشید و شما هم خواسته خود را عنوان كنید؛ به این ترتیب به طرف مقابل‌تان نشان می‌دهید حتی اگر به نظر او احترام گذاشته‌اید ناآگاهانه این كار را انجام نداده‌اید و شما هم حق نظر دارید؛ بگویید: «هرچند نظر من چیز دیگری است اما اگر این‌دفعه نظر تو را می‌پذیرم این به دلیل احترامی است كه به تو می‌گذارم.» اگر طرف مقابل شما همیشه سعی می‌كند نظر خود را تحمیل كند هنگام تصمیم‌گیری بگویید: «دفعات قبل به نظر تو احترام گذاشته‌ام اما نظر من این است و من هم حق رای دارم پس من با نظر تو این بار موافق نیستم.»
3-لحن محبت‌آمیز: در برخورد با چنین افرادی لحن كلام، تاثیر خیلی زیادی دارد. دوستانه و با لحنی محبت‌آمیز با آنها صحبت كنید؛ برای مثال اینگونه بگویید: «نظرهای تو هم خوب است و خیلی خوب تصمیم‌گیری می‌كنی. پیشنهادهایی كه درباره مسائل مالی می‌دهی فوق‌العاده خوب هستند ولی گهگاهی من هم دوست دارم نظرم محترم شمرده شود و در مورد چیدمان منزل نظر من هم اعمال شود.»
4- گاهی بی‌توجهی: بعضی مواقع به نظرش اهمیت ندهید تا بداند این رفتار چقدر ناپسند است. البته درباره مسائل پراهمیت چنین اقدامی انجام ندهید.
5- درباره مسائل جزئی گاهی بدون اهمیت دادن به نظر او نظر خودتان را اعمال كنید تا به تدریج به او نشان دهید كه اطرافیانش هم نظرهای خودشان را دارند و حق دارند نظرشان را در زندگی اعمال كنند.
تو همیشه زور می‌گویی
دوری از خشم و عصبانیت: لحن كلام شما و نوع واژه‌هایی كه به کار می‌برید، می‌تواند برای متقاعد كردن طرف مقابل بسیار موثر باشد. بدون خشونت و هرگونه رفتار ناپسندی كه منجر به مشاجره یا عواقب بدی شود با او برخورد كنید. در صورتی كه هیچ كدام از این راهكارها نتیجه‌بخش نبودند باید به صراحت به او بگویید: دفعه‌های قبلی نظر تو اجرا شد اما این بار می‌خواهم طبق سلیقه من باشد. واژه‌هایی كه به كار می‌برید تا طرف مقابل را متقاعد كنید باید فكر شده و صحیح باشد. سعی كنید صحبت‌های‌تان حالت گلایه، تحقیر، توهین و سرزنش نداشته باشد؛ بنابراین از این جملات استفاده نكنید: «تو عادت داری همیشه زور بگویی و نظر خودت را اعمال كنی»، «تو فكر كردی خودت همه چیز را می‌دانی»، «من تا به حال ا گر چیزی نگفتم تحملت كردم» و...
شناخت صحیح از همسر: باید روی نكته‌هایی كه طرف مقابل شما روی آن حساس است، شناخت پیدا كنید؛ مثلا اگر طرف مقابل‌تان دوست دارد قدرت خود را نشان بدهد در مسائلی كه امكانش وجود دارد قدرت او را بالا ببرید تا در زمینه‌هایی كه مدنظر شماست راحت‌تر بتوانید نظرهای خود را اعمال كنید.
6-اجازه استقلال به فرد بدهید كه حس مستقل بودن در او ایجاد شود.
7- فرد را تا حد امكان وادار به عجله و شتاب‌زدگی نكنیم.
8- رشوه ندادن و حذف پاداش فرد لجباز
9-عدم توجه و نادیده گرفتن رفتار فرد لجباز
10- برقراری آرامش و امنیت در خانواده
11- زمان گرسنگی یا خستگی طرف مقابل به هیچ وجه نباید با آنها صحبت كنید.
12- مخالفت با آقایان بهتر است به صورت غیرمستقیم باشد.
13- هیچ‌گاه از فرزندان در برابر همسرتان به طور مستقیم طرفداری نكنید.
لجبازی قاتل زندگی مشترك شما و دردی است مزمن در روابط زناشویی لجبازی یكی از رفتارهای ناسازگارانه است.
نظر شما