سلامت نیوز : سیگار قاتل خاموشی است كه هر 8 ثانیه یك نفر را در دنیا میكشد. آمارها نشان می دهد كه بیش از 70درصد سیگاریها از سنین نوجوانی كشیدن سیگار را شروع میكنند. سیگاری های ایران نیز از این قاعده مستثنی نیستند. آخرین بررسی ها نشان می دهد كه مصرف سیگار در كشور تقریبا 65 میلیارد نخ در سال است. اگر قیمت هر نخ سیگار را به طور متوسط 100تومان در نظر بگیریم به رقم عجیب 6هزار و پانصد میلیارد تومان می رسیم كه هموطنان ما برای خرید سیگار خرج می كنند.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه تهران امروز ؛ نكته عجیب اینكه مطالعات بانک جهانی در کشورهای فقیر و در حال توسعه نشان می دهد كه دولتها، دو برابر این مبلغ را صرف هزینه درمان بیماریهای ناشی از سیگار میکنند یعنی 20میلیارد تومان در روز که در سال به رقمی حول و حوش 8هزار میلیارد تومان می رسد و این یعنی معادل كل بودجه سلامت درمان در کشور. البته این عددها و رقمها تنها آسیب های ناشی از مصرف سیگار نیستند. در كشور ما بر اساس یك باور عمومی سیگار زمینهای است برای گرایش به مصرف انواع موادمخدر، الكل و دریچه ای برای ورود به دنیای بزهكاری در بین جوانان و نوجوانان. با این وجود جوانان به كشیدن سیگار روی میآورند. اما همه اینها باعث نشده است كه در طی این سالها مصرف سیگار در بین عموم مردم كم شود. در سال های گذشته آمارهای نگران كنندهای از گرایش دختران و پسران به مصرف سیگار منتشر شد.
این درحالی است كه سیگار تنها ماده دخانی مصرف در ایران نیست. قلیان هم در دهه 80مصرفش در كشور اوج گرفت و در دهه 90 سن مصرف كنندگانش را تا زیر 12سال كاهش داد. دختر و پسر هم فرقی ندارد. این روزها اگر به پاتوقهای گردشگری در اقصی نقاط كشور سری بزنید، حتما مشاهده میكنید كنار هر بساط قلیان دختران و پسرانی این ماده دخانی را مصرف می كنند؛ در سنین پایین و به دفعات زیاد. كارشناسان در تمام این مدت تلاش كردهاند هشدارهای زیادی به مصرفكنندگان سیگار و قلیان بدهند. ارائه عددهایی از قبیل اینكه مصرف هر یك ساعت قلیان برابر با مصرف 200نخ سیگار است هم در همین راستا ارائه شد. دكتر محمدرضا مسجدی دبیركل جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات جزو افرادی است كه در تمامی این سال ها تلاش كرد با ارائه هشدارهایی جامعه را نسبت به هشدارهایی كه در رابطه با مصرف انواع دخانیات وجود دارد آگاه كند. او در گفتوگو با تهران امروز از وضعیت موجود اظهار نگرانی كرد و نسبت به موج مصرف دخانیات در سنین پایین هم هشدار داد.
شما در اكثر مصاحبههایی كه این اواخر داشتید نسبت به شیوع مصرف قلیان در سنین پایین اظهار نگرانی كرده بودید، آیا همچنان این نگرانی شما پابرجاست؟
بله؛ چون به نظر میآید كه مصرف انواع دخانیات در كشور افزایش پیدا كرده و چیزی كه این نگرانی را بیشتر میكند سن مصرفكنندگان است كه كاهش پیدا كرده و به 13 سال رسیده است. از همه بدتر اینكه مصرف قلیان هم افزایش یافته و به ویژه میان دختران و نوجوانان جای خود را باز كرده است.
خب شما به عنوان دبیركل جمعیت مبارزه با دخانیات چه تلاشهایی برای كنترل این وضعیت كردهاید؟
وظیفه ما اطلاعرسانی است. به غیر از این هم تلاش میكنیم حداقل قانونی كه مصوب شده و در خلال این چند سال از نظر اجرا ضعفهای جدی داشته را اجرا كنیم. ولی دستورالعملها توسط دكتر هاشمی وزیر بهداشت و درمان طی بخشنامهای به سازمانها ابلاغ شده است. طی این بخشنامه برای ممنوعیت استعمال دخانیات در اماكن عمومی و براساس مصوبه دولت جریمه كردن خرده فروشی سیگار، كسانی كه در اماكن عمومی سیگار مصرف میكنند، فروش به افراد زیر 18، فروش توسط افراد 18 سال به پایین كه در قانون بوده و متاسفانه 6-7 سال است كه اقدامی جدی در این مورد نشده قرار است اقداماتی انجام شود. دولت هم در این راستا آمادگی خود را اعلام كرده و امیدواریم در سال جدید بتوانیم این قوانین را اجرایی كنیم.
یك نگرانی هم كه شما داشتید در رابطه با وضعیت مصرف دخانیات بین دختران و پسران دانشجو به عنوان قشر فرهیخته جامعه بوده است، به نظر شما چرا دانشجویان با وجود آگاهیای كه در مورد سیگار دارند باز هم به سمت آن گرایش پیدا كرده و از آن استقبال میكنند؟
این نقطه ضعف مجموعه ماست. از نظر فرهنگی كاری كه در دنیا اتفاق میافتد به موازات یكدیگر است. درست مانند قوانین راهنمایی و رانندگی كه در تمام دنیا ضمن آنكه محدودیت به وجود میآورد و مردم را آگاه میكند، جریمه جدی را هم برای آنها در نظر گرفته و اعمال میكنند. مثلا اگر خودرویی در پل صدر بیش از 60-70كیلومتر سرعت داشته باشد 50 هزار تومان جریمه میشود و نمیتواند اعتراض كند زیرا هم به مردم آگاهی دادهاند و هم در تمام پل علائم هشداردهنده وجود دارد. ما در دخانیات ضعیف عمل میكنیم و نه اطلاعرسانی خوبی انجام میدهیم، نه اعمال قانون میكنیم. بهانه جوانان هم این است كه امكانات و تفریحات مناسب ندارند. این وظیفه دولت است كه امكانات ورزشی و رفاهی مناسب را برای جوانان فراهم كند تا جوان ها در خلأ برنامههای فراغتی و.. به سمت مصرف دخانیات و مواد مخدر گرایش پیدا نكنند.
مصرف سیگار و قلیان در خوابگاههای دانشجویی چه وضعیتی دارد؟
ما خلأ اطلاعاتی در این رابطه داریم. چون طی سال های گذشته وزارت علوم و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی درها را به روی محققان بسته بودند اما با روی كارآمدن دولت جدید تصمیمهایی در این زمینه گرفته شده كه هنوز تا مرحله اجرا فاصله دارد. برای همین باید در این مرحله بگویم اطلاعاتی كه ما از خوابگاههای دانشجویی داریم این است كه وضعیت مصرف سیگار در خوابگاهها بالاست و اصلا شرایط خوبی به لحاظ كنترل مصرف دخانیات در این مكانها حاكم نیست.
حالا درد مصرف سیگار كم بود، كه در این سال ها مصرف قلیان هم به پدیده ای تبدیل شد. به نظر شما چی شد كه جوانها اینقدر از قلیان استقبال كردند؟
خب قلیان جذابیتهای خاص خودش را برای مصرف كننده دارد. قلیان را طوری درست میكنند كه جذب كننده جوانان و نوجوانان باشد. مدت زمان مصرف قلیان بیشتر است و معمولا به شكل گعدهای مصرف می شود. همین دلیلی است برای دور همنشینیهای طولانی جوان ها و گپزدنها و پك زدن های طولانی به قلیان. البته یك باور غلطی كه از همان ابتدای پدیده شدن قلیان در بین برخی رواج پیدا كرد مضر نبودن آن بود كه بارها ما اعلام كردهایم به دلیل آنكه در تنباكوی قلیان اسانسهای مختلف شیمیایی استفاده میكنند عوارض آن بیشتر از سیگار است.
آماری در رابطه با وضعیت مصرف سیگار بین ایرانیها دارید؟
آمار كه دقیق نیست. اما حدودا 26 درصد مردان و 2 تا 3 درصد زنها در ایران سیگار مصرف میكنند كه در طی این سالها به این نتیجه رسیدهایم كه مصرف سیگار در بین خانمهای جوان بیشتر است.
به نظر شما چرا آمار دخترهای مصرفكننده سیگار و قلیان افزایش پیدا كرده است؟
متاسفانه جوانان ما راه 20-30 سال قبل اروپا و آمریكا را در پیش گرفتهاند. این راهی است كه آن كشورها طی و با آن مبارزه كردهاند و در حال حاضر هم آن را دنبال میكنند. ولی متاسفانه ما كاری در آسیبهای اجتماعی انجام نمیدهیم و جوانان ما هم در همه مسائل مانند دخانیات در معرض خطر هستند. مسائلی همچون سیگار لاغر میكند یا اینكه سیگار مخصوص لاغری وجود دارد، یا سیگار مخصوص بانوان وجود دارد، تبلیغ میشود و همه اینها گرایش جوانها بهخصوص دختران را به سمت مواد دخانی به همراه دارد.
یعنی به دلیل آنكه تبلیغات عدم استفاده دخانیات كمرنگ و نامحسوس است، چنین تبلیغاتی جای آن را میگیرد؟
این تبلیغات گمراهكننده نقاط ضعف ما را نشان میدهد. وقتی ما اقدامی نمیكنیم دیگران برای سودجویی خود همه كاری میكنند.
سیگارهای قاچاق چند درصد سیگارهای بازار را تشكیل میدهند؟
آمارهای سیگارهای قاچاق مختلف است. 20تا 35 درصد سیگارها قاچاق هستند كه این وحشتناك است.
مالیات سیگار چگونه محاسبه میشود و چند درصد مالیات سیگار باید به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی برسد؟
امسال تمام تلاش خود را كردیم تا مالیات دخانیات بر خرده فروشی باشد. هر كالایی كه خریداری میشود مشتری مالیات آن را همان لحظه پرداخت میكند و روی قیمت آن كشیده میشود. متاسفانه در كشور ما سیگار از این روند مستثنی است. تاكنون علیالراس مالیاتی را از شركتهای دخانیات یا وارد كنندهها میگرفتند. این در حالی بود كه براساس اسناد قیمت سیگار 400 تومان بود در صورتی كه مشتری آن را 1000 تومان میخرید.
مشتری باید مالیات 1000 تومان را بدهد نه 400 تومان را. این پول از جیب دولت و بیتالمال میرفت. امسال مجلس مالیات بر خرده فروشی را تصویب كرد و امیدواریم با همكاری وزارت صنعت و تجارت این كار عملی شود و مبلغ كلانی خواهد بود كه به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی، وزارت ورزش و جوانان و آموزش و پرورش اختصاص داده شود.
چرا وزارت آموزش و پرورش؟
به دنبال اجرای طرح پیشگیری استفاده از دخانیات در مدارس هستیم ولی در این مورد 7 سال است كه درجا میزنیم به دلیل كمبود بودجه این طرح معلق مانده بود.
یعنی امسال این طرح میتواند بودجه خود را دریافت كند؟
تمام تلاش ما این است كه با دولت بتوانیم به این تفاهم برسیم كه از مبلغ مالیات بر دخانیات مبلغ جزئی را به آموزش و پرورش اختصاص دهد. چون همه معتقدند كه برای پیشگیری و مبارزه با دخانیات از مدارس ابتدایی و راهنمایی شروع كنیم. برای این طرح سعی میكردیم كه سال آینده این طرح را به صورت پایلوت در ورامین یا یكی از مناطق آموزش و پرورش تهران شروع كنیم ولی وقتی خواستیم شروع كنیم وزارت آموزش و پرورش گفت باید 250 میلیون تومان بدهید. ما هم جواب دادیم بگذارید این پول را جور كنیم بعد میآییم.
چه قشری از دانشآموزان بیشتر از سیگار استفاده میكنند؟
شهرداری تهران مطالعه خوبی در كل تهران در مورد مناطق، درآمد، وضعیت اقتصادی و... را داشته است. برطبق این تحقیق در تمام اقشار دانشآموزان سیگاری وجوددارند. استفاده از سیگار در پسران بیشتر از دختران است اما متاسفانه 20درصد از دانشجویان و دبیرستانیهای دختر از قلیان به عنوان تفریح استفاده میکنند.
نظر شما