سلامت نیوز:بسیار تلخ و تكان دهنده است اگر بدانیم كه در میان قربانیان مرگ خاموش،‌ زوج های جوانی كه تازه زندگی مشترك شان را شروع كرده بودند، ‌دانشجویانی كه در شرف فارغ التحصیلی بودند و حتی كودكان خردسال و نوزادان چندماهه هم وجود دارد.

به گزارش سلامت نیوز،دكتر جواد نوفرستی، عضو شورای سیاستگذاری انجمن جامعه ایمن کشور و رئـیس كارگروه پیشگیری از مرگ های خاموش ناشی از گاز  CO در انجمن ملی جامعه ایمن در یادداشتی برای سلامت نیوز نوشت: 22 دیماه سال 86 چه اتفاق خاصی افتاد كه در هفتمین سال آن را یادآوری می كنیم؟ تقویم را ورق نزنیم چون اتفاق مد نظر در هیچ تقویمی ثبت نشده است. بیش از ده ها سال است كه پرونده قاتل نامرئـی مفتوح است اما با این وجود همچنان فراری و نامرئـی است.

بر اساس گزارش معاون اسبق پیشگیری از حریق و حوادث سازمان آتش نشانی تهران، در 22 دیماه سال 86 در شهر تهران بیش از 30 نفر در دام قاتل نامرئـی گرفتار شدند كه 10 نفر از آنها قربانی گاز CO شده و مابقی خوشبختانه نجات یافتند.

با درنظر داشتن سهم حدود 20% تهران از كل آمار مرگ خاموش ناشی از مسمومیت با گاز CO در آن سال می توان برآورد كرد كه در كل كشور نزدیك 50 نفر در این روز قربانی گاز CO شده اند و بالاترین ركورد جنایت این قاتل نامرئـی و فراری، در این روز رخ داده است. همچنین بالاترین ركورد مرگ خاموش كشور با 278 نفر یعنی میانگین 9 نفر در روز نیز مطابق آمار رسمی سازمان پزشكی قانونی كل كشور برای دیماه 1386 ثبت شده است كه امیدواریم این ركورد نه تنها امسال بلكه در سالهای آینده نیز شكسته نشود.

قاتل نامرئـی تا سال 1386 با رشد 15% در سال، از میان هموطنان مان قربانی می گرفت و به ركورد 1024 نفر در سال 86 رسید. هرچند خوشبختانه طی 5 سال گذشته با كمك و همیاری قابل تقدیر سازمانها و دستگاههای مختلف از جمله شركت ملی گاز ایران، آتش نشانی، اورژانس كشور، پزشكی قانونی، نظام مهندسی، تولیدكنندگان، اتحادیه سرویسكاران و ...، جلوی رشد مستمر و شتابان آن گرفته و تاحدودی كنترل شد و به ركورد کمترین رقم در 10 سال گذشته با 697 نفر در 91 رسیدیم اما با کاهش اطلاع رسانی و فرهنگ سازی ترویج دانش ایمنی در سال گذشته، مجددا" آمار روند صعودی گرفت و در سال 92 با رشد نزدیک 19% شاهد فوت 828 نفر از هموطنان در اثر از مسمومیت شدید با گاز مونواکسید کربن یا مرگ خاموش بودیم. باید باور كنیم كه مهار این قاتل نامرئـی غیر ممکن نیست و می توان با فرهنگ سازی دانش ایمنی و اطلاع رسانی گسترده به مردم با ابزارها و رسانه های مختلف، از بروز 80% حوادث گازگرفتگی و مرگ خاموش پیشگیری کرد. فقطعزم ملی و همراهی همه جانبه لازم دارد.

برای پیشگیری از این حوادث كه یك فاجعه ملی محسوب می شود، مشاركت و همراهی همه كارشناسان، ‌مسئـولان و دست اندركاران سازمان های مختلف لازمست اما در روزها و ماههای سرد زمستان جاری، بیش از هرچیز، نیازمند همراهی مستمر و گسترده -هر روزه- همه رسانه ها و تریبون ها برای اطلاع رسانی گسترده به مردم و هشدار دادن رعایت نكات ساده ایمنی هستیم.

•    بسیار تلخ و تكان دهنده است اگر بدانیم كه در میان قربانیان مرگ خاموش،‌ زوج های جوانی كه تازه زندگی مشترك شان را شروع كرده بودند، ‌دانشجویانی كه در شرف فارغ التحصیلی بودند و حتی كودكان خردسال و نوزادان چندماهه هم وجود دارد.

عدم توجه به ساده ترین نكات ایمنی (عدم وجود دودكش استاندارد و ایمن و یا عدم كاركرد صحیح دودكش و عدم تهویه هوا بدلیل بستن تمام روزنه های ورود هوای تازه بعنوان اقدامی غیر ایمن برای صرفه جویی گاز) می تواند تلخ ترین وقایع را برای همه خانواده ها در همه گروه ها و طبقات اجتماعی و درآمدی در هر نوع سیستم حرارتی و گرمایشی ساختمان (بخاری، آبگرمكن، پكیج، حرارت مركزی یا موتورخانه، شومینه و ...)،  در پی داشته باشد.

•    امید است با همراهی و مساعدت همه سازمانها، ارگانها، نهادها، رسانه ها و تشكل های علاقمند، متعهد و دلسوز بتوانیم با اطلاع رسانی و توانمندسازی مردم، از مرگ دلخراش چند نفر از هموطنان مان جلوگیری كنیم و مانع رشد آمار مرگ خاموش در سالجاری شویم، می دانیم كه این مهم بر اساس آموزه های دینی مان، ارزش بسیار بالایی نزد خداوند دارد. (آیه 32 سوره مائـده)

نحوه تولید گاز مونواكسید كربن:
احتراق ناقص در انواع سوختها (اعم از نفت، گاز،‌ گازوئـیل و دیگر سوختهای‌ فسیلی) در وسایل و سیستم های حرارتی شامل بخاری، شومینه،‌آبگرمكن، موتورخانه مركزی، اجاق پلوپزی، پكیج،‌ذغال و حتی اجاق گاز و همچنین خودروها و موتورسیكلت ها. 
نشانه های مسمومیت با مونواكسید كربن:
•    ضعف، كسالت و خواب آلودگی  غیرطبیعی
•    سردرد، سرگیجه، سوزش در چشم
•    ضربان نامنظم  قلب، ‌سرخ شدن لبها، بزرگ شدن مردمك چشم
•    حالت تهوع و استفراغ
•    تشنج، ‌كما

رفتار مناسب در برخورد با مسمومیت مونواكسید كربن:
    باز كردن سریع درها و پنجره‌ها و قرار گرفتن فرد مسموم در معرض هوای تازه
    خاموش كردن وسایل و سیستم های حرارتی مورد استفاده در ساختمان
    تماس فوری با اورژانس و یا آتش نشانی (شماره های 115 و 125)
چگونگی محافظت از خود در مقابل مونواكسید كربن:
o    چك كردن دودكش و وضعیت نصب وسایل و سیستم های حرارتی قبل از استفاده و در شروع فصل سرما
o    اطمینان از عدم وجود درز روی دیوارهایی كه مسیر عبور دودكش ها هستند بویژه در اتاق های خواب، چون در برخی از حوادث شاهد نشت گاز منواكسید كربن از درزهای مورد اشاره به داخل واحد مسكونی هستیم.
o    اطمینان از طول عمودی مناسب برای دودكش های با مكش طبیعی و داشتن كلاهك H در پشت بام
o    اطمینان از عدم نشت گاز حاصل از احتراق موتورخانه ها از طریق مشاعات و رایزرها به داخل واحد مسكونی
o    اطمینان از ورود هوای تازه به محل سكونت و نبستن تمام روزنه ها و درزهای درب و پنجره ها
o    استفاده از وسایل حرارتی مطابق دستور العمل سازنده و استفاده از سرویسكاران مجاز
o    اطمینان از كاركرد صحیح وسیله حرارتی و عملكرد صحیح دودكش در زمان استفاده از محصول
o    عدم استفاده از وسایل گرمایشی در فضای بدون تهویه (حمام، رختكن، سونا و جكوزی و ...)
o    عدم استفاده از بخاری بدون دودكش در اتاق خواب و دیگر فضاهای بدون تهویه
o    عدم استفاده از فر و اجاقهای خوراك‌پزی برای گرمایش محیط
o    استفاده از وسایل و سیستم های گرمایشی با نظر كارشناسان شركتها مطابق با شرایط محل استفاده
o    استفاده از دستگاههای حسگر و هشدار دهنده‌ گاز منواكسید كربن CO detector

توصیه پایانی:
در پایان از همه خانواده ها درخواست می شود برای سلامت خود و اعضای خانواده شان، به دو نكته اصلی و كلیدی زیر توجه داشته باشند:
1.    اطمینان همیشگی از كاركرد صحیح دودكش های انواع وسایل حرارتی
2.    ورود مستمر هوای تازه به محل سكونت
این دو نكته، رمز در امان ماندن از خطر گازگرفتگی و فرار از مرگ خاموش یا قاتل نامرئـی است.