به گزارش سلامت نیوز به نقل از مایو کلینیک، بیماری مزمن کلیه که نارسایی مزمن کلیه نیز نامیده می شود، شامل از دست دادن تدریجی عملکرد کلیه است. کلیه‌های شما مواد زائد و مایعات اضافی خون را فیلتر می‌کنند و سپس در ادرار شما دفع می‌شوند. بیماری مزمن کلیوی پیشرفته می تواند باعث ایجاد سطوح خطرناک مایعات، الکترولیت ها و مواد زائد در بدن شما شود.

در مراحل اولیه بیماری مزمن کلیه، ممکن است علائم یا نشانه های کمی داشته باشید. ممکن است تا زمانی که این بیماری پیشرفت نکرده است متوجه بیماری کلیوی خود نشوید.

درمان بیماری مزمن کلیوی بر کاهش سرعت پیشرفت آسیب کلیه متمرکز است، معمولاً با کنترل علت. کنترل علت ممکن است از پیشرفت آسیب کلیه جلوگیری کند. بیماری مزمن کلیه می تواند به نارسایی کلیه در مرحله نهایی پیشرفت کند که بدون فیلتر مصنوعی (دیالیز) یا پیوند کلیه کشنده است.

علائم بیماری کلیوی

اگر آسیب کلیه به کندی پیشرفت کند، علائم و نشانه های بیماری مزمن کلیوی به مرور زمان ایجاد می شود. از دست دادن عملکرد کلیه می تواند باعث تجمع مایعات یا مواد زائد بدن یا مشکلات الکترولیت شود. بسته به شدت آن، از دست دادن عملکرد کلیه می تواند علائم زیر را ایجاد کند:

• حالت تهوع
• استفراغ
• از دست دادن اشتها
• خستگی و ضعف
• مشکلات خواب
• کم و بیش ادرار کردن
• کاهش تیزبینی ذهنی
• گرفتگی عضلات
• تورم پا و مچ پا
• پوست خشک و خارش دار
• فشار خون بالا که کنترل آن دشوار است
• تنگی نفس، اگر مایع در ریه ها جمع شود
• درد قفسه سینه، اگر مایع در اطراف دیواره قلب جمع شود

علائم و نشانه های بیماری کلیوی اغلب غیر اختصاصی هستند. این بدان معنی است که آنها همچنین می توانند توسط بیماری های دیگر ایجاد شوند. از آنجایی که کلیه های شما قادر به جبران عملکرد از دست رفته هستند، ممکن است علائم و نشانه ها را تا زمانی که آسیب جبران ناپذیری رخ ندهد، احساس نکنید.

تغییرات دستگاه دفع ادرار

• از علایم اولیه بیماری کلیوی، تغییر در میزان و تکرر ادرار است.
• افزایش یا کاهش میزان دفع ادرار
• تیره شدن رنگ ادرار

• نیاز مداوم به دفع ادرار

افزایش یا کاهش تکرر ادرار، به ویژه هنگام شب. تکرر ادرار هنگام شب یکی از شایع ترین و علایم اولیه بیماری مزمن کلیه است و اگرچه بی ضرر به نظر می رسد اما نباید به آن بی توجهی کرد. در حالی که علایم دیگر بیماری اغلب در مرحله بعدی که کلیه ۸۰درصد از عملکرد خود را از دست داده است، بروز می کند.

درد یا سختی هنگام دفع ادرار

گاهی فرد دچار مشکل، درد یا احساس فشار هنگام دفع ادرار می شود.

این امر می تواند نشانه عفونت لوله ادراری باشد که علایمی مانند درد یا سوزش هنگام ادرار کردن ایجاد می کند. انتشار عفونت به کلیه ها می تواند باعث تب و کمردرد شود.

وجود خون در ادرار

این علامت بیماری کلیه است که جای نگرانی دارد و بلافاصله باید به پزشک مراجعه کرد.

ادرار کفی

علت آن، نشت پروتئین از بدن است و علامت دیگر بیماری کلیوی است.

ورم

این مشکل به این دلیل رخ می دهد که کلیه ها وظیفه دفع ضایعات و مایعات اضافه از بدن را دارد بنابراین زمانی که قادر به این کار نیست، مایع اضافه در بدن محبوس می شود این علامت به علت ناتوانی بدن در دفع آب اضافه و نمک است. بنابراین فرد، دچار ورم پا، قوزک، ورم صورت و سفتی دست ها می شود.

خستگی بیش از حد، کم خونی و ضعف کلی

کلیه ها هورمونی به نام «اریتروپویتین» تولید می کند که به گلبول های قرمز در حمل اکسیژن کمک می کند. زمانی که این هورمون ها درست کار نکنند، میزان گلبول قرمز در خون به طور چشم گیری افت می کند.

این امر به کم خونی منجر می شود که باعث بروز علایمی مانند ضعف کلی و خستگی مفرط می شود.

سرگیجه و کاهش تمرکز

کم خونی مربوط به بیماری کلیه، باعث کاهش اکسیژن در مغز و سرگیجه و مشکل در تمرکز می شود.

جوش های ریز و خارش پوستی

این علایم با ناراحتی هایی مانند حساسیت اشتباه گرفته می شود اما جوش های ریز می تواند نشانه بیماری کلیوی یا از کار افتادن کلیه باشد. از کار افتادن کلیه باعث تراکم مواد دفعی در خون می شود که خارش شدید و جوش های پوستی به وجود می آورد.

احساس طعم فلز در دهان

از کار افتادن کلیه میزان اوره (urea) در خون (uraemia) را افزایش می دهد. اوره باعث بوی آمونیاک در بزاق دهان و ادرار می شود. این بوی دهان به نفس های آمونیاکی معروف است و علاوه بر آن، فرد احساس طعم فلزی مانند در دهان می کند.

حالت تهوع و استفراغ

تراکم مواد دفعی در خون در پی بیماری کلیوی، حالت تهوع و استفراغ ایجاد می کند.
از دست دادن اشتها

تراکم سموم و ضایعات در بدن باعث بی اشتهایی می شود.

کم آوردن نفس

در صورت شدید بودن بیماری کلیوی، مایع در ریه تراکم پیدا می کند علاوه بر آن، کم خونی که عارضه جانبی شایع بیماری کلیوی است، بدن را از اکسیژن محروم می کند و فرد دچار کمبود نفس می شود.

درد پهلو و کمر

اگرچه درد کمر و پهلو شایع است اما در همه مبتلایان دیده نمی شود. این درد شدید از قسمت تحتانی کمر به کشاله ران پخش می شود.

احساس سرما

بیماری کلیه، کم خونی به وجود می آورد که حتی در محیط گرم باعث می شود فرد احساس سرما کند. عفونت کلیه نیز می تواند تب و لرز ایجاد کند. خستگی مفرط نیز می تواند علت بروز این علایم باشد.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

در صورت داشتن علائم یا علائم بیماری کلیوی با پزشک خود قرار ملاقات بگذارید. تشخیص زودهنگام ممکن است به جلوگیری از پیشرفت بیماری کلیوی به نارسایی کلیه کمک کند.

اگر شرایط پزشکی خاصی دارید که خطر ابتلا به بیماری کلیوی را افزایش می دهد، پزشک ممکن است فشار خون و عملکرد کلیه شما را با آزمایش ادرار و خون در طول بازدید از مطب کنترل کند. از پزشک خود بپرسید که آیا این آزمایشات برای شما ضروری است یا خیر.

علل

بیماری مزمن کلیوی زمانی رخ می دهد که یک بیماری یا شرایط عملکرد کلیه را مختل کند و باعث بدتر شدن آسیب کلیه در طی چندین ماه یا سال شود.

بیماری ها و شرایطی که باعث بیماری مزمن کلیه می شوند عبارتند از:

• دیابت نوع 1 یا نوع 2
• فشار خون بالا
• گلومرولونفریت ، التهاب واحدهای فیلتر کننده کلیه (گلومرول)
• نفریت بینابینی، التهاب لوله های کلیه و ساختارهای اطراف آن
• بیماری کلیه پلی کیستیک یا سایر بیماری های کلیوی ارثی
• انسداد طولانی مدت مجاری ادراری، ناشی از شرایطی مانند بزرگی پروستات، سنگ کلیه و برخی سرطان ها
• ریفلاکس مجرای ادراری، وضعیتی که باعث برگشت ادرار به کلیه ها می شود.
• عفونت مکرر کلیه که پیلونفریت نیز نامیده می شود

عوامل خطر

عواملی که می توانند خطر ابتلا به بیماری مزمن کلیه را افزایش دهند عبارتند از:

• دیابت
• فشار خون بالا
• بیماری قلبی عروقی
• سیگار کشیدن
• چاقی
• سابقه خانوادگی بیماری کلیوی
• ساختار غیر طبیعی کلیه
• سن بالاتر
• استفاده مکرر از داروهایی که می تواند به کلیه ها آسیب برساند

عوارض بیماری مزمن کلیوی

بیماری مزمن کلیه می تواند تقریباً هر قسمت از بدن شما را تحت تأثیر قرار دهد. عوارض بالقوه عبارتند از:

• احتباس مایعات، که می تواند منجر به تورم در بازوها و پاها، فشار خون بالا یا مایع در ریه های شما شود (ادم ریوی)
• افزایش ناگهانی سطح پتاسیم در خون (هیپرکالمی)، که می تواند عملکرد قلب شما را مختل کند و می تواند تهدید کننده زندگی باشد.
• کم خونی
• بیماری قلبی
• استخوان های ضعیف و افزایش خطر شکستگی استخوان
• کاهش میل جنسی، اختلال نعوظ یا کاهش باروری
• آسیب به سیستم عصبی مرکزی شما، که می تواند باعث مشکل در تمرکز، تغییرات شخصیتی یا تشنج شود
• کاهش پاسخ ایمنی، که شما را در برابر عفونت آسیب پذیرتر می کند
• پریکاردیت، التهاب غشای کیسه مانندی که قلب شما را می پوشاند (پریکارد)
• عوارض بارداری که خطراتی برای مادر و جنین در حال رشد دارد

آسیب غیر قابل برگشت به کلیه ها (مرحله پایانی بیماری کلیه) که در نهایت برای زنده ماندن نیاز به دیالیز یا پیوند کلیه دارد.

جلوگیری از بیماری کلیوی

برای کاهش خطر ابتلا به بیماری کلیوی:

دستورالعمل های مربوط به داروهای بدون نسخه را دنبال کنید

هنگام استفاده از مسکن‌های بدون نسخه، مانند آسپرین، ایبوپروفن،ادویل، موترین IB، استامینوفن، دستورالعمل‌های روی بسته را دنبال کنید. مصرف بیش از حد مسکن ها برای مدت طولانی می تواند منجر به آسیب کلیه شود.

وزن خود را متعادل نگه دارید

اگر وزن مناسبی دارید، آن را با فعالیت بدنی در بیشتر روزهای هفته حفظ کنید. اگر نیاز به کاهش وزن دارید، با پزشک خود در مورد استراتژی های کاهش وزن سالم صحبت کنید.

سیگار نکشید

سیگار کشیدن می تواند به کلیه های شما آسیب برساند و آسیب کلیوی موجود را بدتر کند

اگر سیگاری هستید، با پزشک خود در مورد راهکارهای ترک سیگار صحبت کنید. گروه های حمایتی، مشاوره و داروها همگی می توانند به شما کمک کنند تا این کار را متوقف کنید.

شرایط پزشکی خود را با کمک پزشک خود مدیریت کنید

اگر بیماری یا شرایطی دارید که خطر ابتلا به بیماری کلیوی را افزایش می دهد، با پزشک خود برای کنترل آنها همکاری کنید. از پزشک خود در مورد آزمایشات برای بررسی علائم آسیب کلیه بپرسید.

عوامل متعددی باعث بروز بیماری کلیوی می شود اما شاید بسیاری ندانند که بیماری کلیوی می تواند قاتل خاموش باشد و تا زمانی که بیماری وخیم تر نشود، علایم جدی بروز نمی دهد.