تا به حال شده در باره کسی یا اتفاقی زود قضاوت کنید و بعد با شرمندگی متوجه شوید قضاوتتان اشتباه بوده؟

تا به‌حال شده چیزی را از دیگران پنهان کنید تا درباره شما قضاوت ناجور نکنند؟ اگر می‌پرسید این سوال‌ها چه ربطی به سلامت و تندرستی دارد، باید بدانید كه بعضی بیماری‌ها چنین خاصیتی دارند.

 یعنی باعث می‌شوند آدم آنها را پنهان کند تا کسی به سوءظن پیدا نکند. گاهی هم برعكس، باعث می‌شوند آدم قضاوت نادرستی درباره دیگران – حتی کسانی که خوب می‌شناسد – بکند.

غده 25 کیلویی که اواخر دی‌ماه از شکم دختری 21 ساله در بیمارستان امام زمان مشهد خارج شده بود یادتان هست؟ پزشک جراح او گفته بود این دختر با احساس برآمدگی و سنگینی شکم نزد او آمده و تومور علاوه بر رحم، سایر اعضا و حتی کبد او را هم درگیر کرده بود.

مورد دیگری هم مدتی قبل در بندر انزلی وجود داشته که البته غده 14کیلویی و از خانم 49 ساله بوده. این بار خانم با بزرگی شکم و مشکلات تنفسی، بعد از دو سال به پزشک مراجعه کرده  و یک توده با منشأ رحمی با جراحی از بدن او در آورده شده. مورد دیگری باز هم امسال در یك خانم 60 ساله مشهدی بوده که یک غده 5/17کیلویی از شکمش در آورده‌اند. او هم با سنگینی شکم و ناراحتی معده نزد پزشک رفته، اما تومور او کیست بدخیم تخمدان بوده و منشأ رحمی نداشته.

حتماً تعجب خواهید کرد اگر بشنوید که امسال چند مورد دیگر هم گزارش شده که دختران جوان با غده‌هایی به وزن چند کیلو در شکم بالاخره به پزشك مراجعه كرده‌بودند. این افراد تا مدت‌ها از ترس پدر و مادر تورم شکمشان را پنهان کرده و نزد پزشک نرفته بودند. این تاخیر هم باعث شده بود که تومور آنها تا حدی بزرگ شود که ایجاد عارضه کند.

نکته مشترکی که در تمام این موارد دیده می‌شود بی توجهی به یک توده شكمی است که از برخوردهای نامناسب والدین و جامعه با بزرگ شدن ناگهانی شکم آن هم در دختران جوان  سرچشمه می‌گیرد. چیزی كه باعث می‌شود پزشكان  این بیماران عاجزانه از خانواده‌ها بخواهند به محض اینکه فرزندانشان گوشه گیر شده یا تغییراتی در بدنشان ایجاد شد، آنها را سریع نزد پزشک ببرند و از حدس و گمان و قضاوت بی‌مورد و احیانا  سرزنش آنها خودداری کنند.

درد بی خبری هم بد دردی است
فیبروم رحم یکی از شایعترین تومورهای زنان است که به نامهای فیبرومیوم، میوم ولیومیوم هم معروف است. این تومور معمولا هیچ ارتباطی با سرطان رحم ندارد و مبتلایان به آن می‌توانند خیالشان راحت باشد که تومور آنها در آینده سرطانی نخواهد شد.

از هر 4 زن 3 نفر فیبروم  رحم  دارد اما خودش هم خبر ندارد، چون این غده معمولاً علامتی از خود نشان نمی‌دهد، مگر اینکه آنقدر بزرگ شود که علامت ایجاد كند یا مانند موارد ذکر شده سوژه خبرها شود. این حالت در یک چهارم خانم‌ها و آن هم اغلب در سن 30 تا 40 سالگی پیش می‌آید.

 علایمی كه تومور ایجاد می‌كند ممکن است شامل خونریزی قاعدگی شدید، طولانی یا لکه بینی در فواصل عادت ماهانه باشد. علامت دیگر درد یا احساس فشار در لگن و درد پا یا کمر است.  البته بی‌اختیاری و فوریت در ادرار و یبوست را هم نباید از نظر دور داشت. وجود این علامتها  به محل و اندازه تومور وابسته است.

از کجا می‌آید؟
این تومور از بافت میومتر یعنی عضله صاف رحم منشا می‌گیرد و می‌تواند از اندازه یک جوانه کوچک به یک توده حجیم تبدیل شود که حتی ممکن است تا قفسه سینه برسد.

حتی هنوز پزشکان هم دقیقا از علت ایجاد این تومور سر در نیاورده اند، اما تحقیقات نشان داده که ژنتیک، هورمون‌ها و مواد شیمیایی دیگر مانند فاکتور رشد شبه انسولین  در این مسئله نقش دارند. پس خانمی که در سن باروری است، اگر مادر یا خواهرش این تومور را تجربه کرده باید مراقب خودش باشد چون وراثت هم  با این تومور بی‌ربط نیست.

شناسایی این توده بعد از معاینه با وسایل تصویر برداری مانند سونوگرافی شکمی یا ترانس واژینال(از طریق مهبل) امکان پذیر است. اگر چه این تومور خوش‌خیم است، اما لازم است پزشک با ارسال  نمونه ای که از آن برداشته خیال بیمار و خودش را راحت کند که این غده سرطانی بدخیم نیست. 

 با اینکه خود این غده خطرناک نیست اما می‌تواند عوارضی بدهد که زیاد هم خوشایند نیست. مثلا بدلیل خونریزی زیاد ممکن است موجب کم خونی و یا بدلیل بزرگی و فشار آوردن به اندام‌های دخیل در باروری می‌تواند باعث نازایی و حتی سقط  شود. زیاد نگران نشوید، چون این عوارض در تمام فیبروم‌ها رخ نمی‌دهد. بسیاری از مبتلایان همانطور که گفتیم هیچ علامتی ندارند و تنها لازم است تحت نظر باشند که دچار مشکل نشوند و اگر خدای نکرده دچار مشکل شدند، پزشک با داروهای هورمونی و نهایتاً با جراحی به موقع  به دادشان برسد.

خوشبختانه امروزه روشهای جدیدی هم هست که هم کم خطرتر بوده و هم بدون تاثیر بر باروری بیمار می‌تواند به در مان او منجر شود. جدیدترین این روشها که در سال 2004 مورد تایید انجمن غذا و داروی آمریکا قرار گرفته جراحی با امواج اولترا سوند است که به FUS(Focused ultrasound surgery)  معروف است.

در این روش از امواج متمرکز پر انرژی و فرکانس بالای صوتی تحت دستگاه MRI  برای نابود کردن سلول‌های تومور استفاده می‌کنند. بدین ترتیب بدون ایجاد برش در شکم و کاملاً دقیق تومور را برمی‌دارند.

مراقب تخمدانها هم باشید
اما یکی دیگر از تومورهای حجیم شکم، تومور تخمدان است. این تومور هم از رشد بی‌رویه سلول‌های تخمدان ایجاد می‌شود که ممکن است خوش‌خیم یا بدخیم باشد. علایم این تومور هم شبیه فیبروم رحم است و تا مدتها ممکن است خود را نشان ندهد.

علت ایجاد این تومور هم ناشناخته است اما محققان می‌گویند ممکن است به یک اشتباه ژنتیکی در روند ترمیم بافت تخمدان در زمان پاره شدن دیواره تخمدان در  تخمک‌گذاری  مربوط باشد. به نظر می‌رسد ژنتیك و سابقه فامیلی بیشترین نقش را در ابتلا به این تومور بازی کند. البته چاقی در جوانی، نازایی، کیست‌های تخمدان بعد از یائسگی هم عوامل خطر دیگری هستند که مورد توجه پزشکان هستند.

لازم است بدانید کیست تخمدان  در سنین پیش از یائسگی، بخشی از روند تخمک‌گذاری طبیعی است و بد نیست بدانید برای پیشگیری از این تومور علاوه بر تغذیه مناسب و ورزش، شیر دادن به فرزندان هم،  خالی از فایده نیست.

درمان این تومور اگر بدخیم باشد و یا عارضه ایجاد کند هم جراحی است که بسته به نوع و میزان پیشرفت و انتشار آن متفاوت است. یعنی ممکن است یک یا هر دو تخمدان‌ها برداشته شود و شیمی درمانی لازم باشد یا نباشد.

واما...
اگر چه ما تنها به دو بیماری عمده عامل برجستگی شکم  اشاره کردیم و عوامل دیگری هم هستند. اما همین کافی است برای اینکه به ما یاد آوری کند در قضاوتهایمان عجله نکنیم. یادمان باشد هر گردی گردو نیست!