طی مطالعه‌ای كه در مركز تحقیقات تروما بیمارستان سینا انجام شده، در فاصله 6 اسفند سال 85 تا سوم فروردین 86، 197 بیمار دچار آسیب ناشی از مواد محترقه شده و توسط اورژانس تهران به مراكز درمانی ارجاع داده شده‌اند كه بیشترین موارد این آسیب‌ها به ترتیب در 22 و 23 اسفند ماه رخ داده است.
بیشترین مصدومان چهارشنبه سوری مردان هستند
دكتر حسن توكلی، مجری این طرح تحقیقاتی در این باره تصریح كرد: بر اساس این تحقیق، 8/82 درصد از مصدومان را مردان تشكیل می‌دهند. همچنین بیشترین تعداد آسیب‌ها در گروه سنی 15 تا 20 سال (4/29 درصد) و 10 تا 15 سال (8/18 درصد) رخ داده است.
مصرف كنندگان، بیشترین آسیب دیدگان مواد محترقه هستند
وی افزود: اكثریت این آسیب دیدگان (2/79 درصد) مصرف كنندگان مواد محترقه بوده‌اند، افراد ناظر (7/16) و تولید كنندگان (2/4 درصد) در مرتبه بعدی از لحاظ آسیب قرار داشته‌اند. همچنین بیشترین موارد آسیب در خیابان با 5/70 درصد رخ داده؛ هر چند كه مواردی از آسیب در خانه با 4/28 درصد و مدرسه با 1/1 درصد نیز گزارش شده است.
ترقه شایع‌ترین عامل ایجاد آسیب ناشی از مواد محترقه است
مجری طرح تحقیقاتی چهارشنبه سوری با اشاره به شایع‌ترین مواد محترقه‌ای كه موجب آسیب شده است، گفت: شایع‌ترین مواد محترقه منجر به آسیب شامل ترقه با 7/47 درصد و نارنجك با 8/18 درصد بوده كه سایر مواد مانند كپسولیت، سیگارت، منور، اكلیل و سرنج و موشك در مراحل بعدی قرار داشتند.
دست در صدر آسیب‌های ناشی از مواد محترقه
دكتر توكلی گفت: آسیب دست در 8/53 درصد از آسیب دیدگان مواد محترقه گزارش شده است. 4/27 درصد از بیماران نیز به دنبال آسیب چشم به مراكز درمانی منتقل شده‌اند. آسیب صورت، پا و سایر نواحی بدن نیز به ترتیب 4/28 ، 2/14 و 2/11 درصد گزارش شد. همچنین در 9/24 درصد از این موارد آسیب دیده در چند محل مختلف به صورت همزمان بوده است.
اختلال عملكرد مواد محترقه یا اشتباهات فردی از مهم‌ترین عوامل ایجاد آسیب محسوب می‌شوند
وی افزود: بر اساس این تحقیق، در حالی كه صورت شایع‌ترین محل آسیب در گروه سنی 20 تا 25 سال بود، چشم و دست در گروه سنی 15 تا 20 سال بیشتر از سایر گروه‌ها آسیب دیده بود كه به نظر می‌رسد، اختلال عملكرد وسیله آتش‌زا و یا اشتباه فردی در نحوه استفاده، به این قبیل آسیب‌ها منجر شده است.
سوختگی، پارگی و له شدگی زخم از جمله آسیب‌های ناشی از محترقه به شمار می‌روند
دكتر توكلی ادامه داد: آسیب‌ها به ترتیب شامل سوختگی، پارگی و له شدگی زخم، آسیب بافت نرم و آسیب استخوانی بوده است. بریدگی و له شدگی اندام‌ها به همراه فرو رفتن جسم خارجی در چشم، پارگی قرینه و پلك نیز به ترتیب شایع‌ترین انواع آسیب گزارش شده در این مطالعه بوده است.
بستری نیمی از آسیب دیدگان چهارشنبه سوری در بخش‌های مختلف بیمارستانی
مجری این طرح تحقیقاتی افزود: با توجه به این كه همه بیماران در هنگام رسیدن به اورژانس در وضعیت پایدار بودند، اقدامات پیش بیمارستانی شامل حصول اطمینان از باز بودن راه هوایی، گرفتن رگ محیطی و گذاشتن آتل در موارد مورد نیاز بود. از میان بیماران منتقل شده به بیمارستان، بیش از نیمی از بیماران (8/62) به بخش‌ها منتقل شدند؛ در حالی كه درمان سایرین در بخش اورژانس انجام شده است. میانگین تعداد روزهای بستری در بیمارستان از 4/70 تا 6/16 روز بود (بیشترین تعداد روزهای بستری 45 روز بود) كه در یك بیمار گزارش شد.
وی افزود: اقدامات انجام شده در بیمارستان شامل شستشو و پانسمان، دبریدمان، بخیه زدن، گچ گرفتن، ترمیم اولیه و جراحی بوده است. 40 نفر از بیماران نیز تحت عمل جراحی قرار گرفته‌اند. در 6 نفر از بیماران نیز قطع عضو رخ داده است. قطع دو انگشت در سه مورد، یك انگشت در دو مورد و از ناحیه مچ نیز در یك مورد رخ داد. دفورمیتی در سه نفر از بیماران گزارش شد. 9 نفر از بیماران مورد مطالعه نابینا شدند كه تخلیه چشم در یك بیمار اجتناب ناپذیر بود.
دكتر توكلی ادامه داد: در بررسی كه 8 ماه بعد از آسیب اولیه صورت گرفت، ناتوانی در 12 نفر از بیماران همچنان گزارش شد كه 8 نفر از آنها مرد و بقیه زن بودند. لازم به ذكر است، كه این 12 مورد غیر از مواردی بود كه به علت قطع عضو دچار ناتوانی شده بودند.
نتایج یك تحقیق در یونان نشان داد:
آسیب 70 درصدی كودكان 10 تا 14 ساله به دنبال استفاده از مواد محترقه
پارك‌ها و خیابان‌ها شایع‌ترین اماكن برای بروز حوادث ناشی از مواد آتش‌زا
وی با اشاره به مطالعه پنج ساله‌ای در یونان گفت: نتایج این مطالعه نشان داده كه آسیب ناشی از مواد محترقه 7 مورد از صد هزار مورد آسیب كودكان در سال را تشكیل می‌دهد. بر اساس این گزارش 70 درصد این آسیب‌ها در كودكان 14 ــ 10 سال اتفاق افتاده كه بیشتر آنان را پسرها تشكیل می‌دادند. در مقابل آسیب در دخترها بیشتر به صورت اتفاقی و رهگذر گزارش شده است. پارك‌ها و خیابان‌ها نیز شایع‌ترین اماكن برای بروز چنین آسیب‌هایی بوده است. برخلاف سایر مطالعات میزان بروز حوادث در منازل در این مطالعه بسیار اندك گزارش شده است.
بر اساس تحقیقی در هند؛
استفاده نادرست از مواد محترقه شایع‌ترین علت این قبیل آسیب‌ها
وی افزود: همچنین در مطالعه‌ای 10 ساله در هند، بیشترین میزان آسیب میان كودكان 5 تا 14 سال رخ داده كه استفاده نادرست از مواد محترقه شایع‌ترین علت این قبیل آسیب‌ها معرفی شده است. در مطالعه اخیر نیز ترقه شایع‌ترین عامل ایجاد آسیب بود كه اكثرا در خیابان‌ها اتفاق افتاده است.
نوجوانان بیشترین موارد آسیب‌های ناشی از مواد محترقه را شامل می‌شوند
استفاده از وسایل استاندارد و آموزش استفاده صحیح، عوامل كاهش آسیب‌های چهارشنبه‌سوری
مجری طرح تحقیقاتی چهارشنبه سوری با بیان این كه تعداد قابل توجهی از آسیب‌های این مطالعه در اطفال زیر 10 سال رخ داده است، گفت: بنابراین به نظر می‌رسد نظارت خانواده‌ها در هنگام برگزاری این مراسم و دور نگه داشتن مواد محترقه از دسترس كودكان بتواند از بسیاری از این آسیب‌ها جلوگیری كند. از طرف دیگر با توجه به این كه نوجوانان بیشترین موارد آسیب‌ها را به خود اختصاص داده‌اند، مراقبت بیشتر در جهت جلوگیری از بروز این آسیب‌ها با استفاده از وسایل استاندارد و بی‌خطر و آموزش استفاده صحیح از این مواد از طریق خانواده، مدارس و رسانه‌ها در كاهش این قبیل آسیب‌ها نقش مهمی را برعهده خواهند داشت.
برپایی مراسم چهارشنبه‌سوری در مكان‌های عمومی با نظارت خانواده‌ها موثر در كاهش آسیب‌ها
دكتر توكلی افزود: اگر مواد محترقه استاندارد و بی‌خطر در دسترس نوجوانان باشد، دیگر آنان برای تهیه این قبیل مواد مجبور به ساخت مواد دست ساز غیراستاندارد و پرخطر، نیستند. همچنین پروسه تولید این مواد از جمع‌آوری و اختفای مواد اولیه كه بسیار آتش‌زا هستند تا تركیب آنها برای دستیابی به مواد مورد نظر بسیار خطرناك بوده و عامل بسیاری از آسیب‌های دائمی است. بنابراین می‌توان گفت كه تولید و پخش مواد محترقه بر اساس اصول استاندارد، دادن آگاهی‌های لازم به دانش‌آموزان و خانواده‌ها و یا شاید برپایی این مراسم در مكان‌های عمومی با نظارت خانواده‌ها و رعایت مسایل امنیتی در كاهش این قبیل آسیب‌ها بسیار كمك كننده باشد.
آسیب‌های ناشی از آتش بازی و مواد محترقه همواره در سراسر دنیا مشكل ساز بوده است. امروزه چهارشنبه سوری این آیین كهن پارسی شكلی دیگر به خود گرفته و به میدان جنگ تبدیل شده و هر سال تلفات و مصدومیتهای زیادی را به دنبال دارد.
نظر شما