سلامت نیوز: «طعم و بوی آب مزه گند میده؟ کیفیتش به درد نمیخوره؟از نوشیدن آبهای معدنی خسته شده اید؟ دیگر بطریهای آب معدنی را دور بیندازید و با ما با آخرین تکنولوژی روز همگام شوید. ما به شما دستگاههای تصفیه آب را پیشنهاد میکنیم با گارانتی معتبر و نصب و ارسال رایگان. تنها با 75هزار تومان، لذت نوشیدن آب سالم و گوارا را تجربه خواهید کرد.» اینها بخشی از شگردها و حیلههای تبلیغاتی دستگاههای تصفیه آب خانگی هستند. تبلیغاتی که پیامکهای تبلیغی تلفنهای همراه یا حتی مجلههای معتبر پزشکی بازارشان را حسابی داغ کرده است. مشتریانش هم حالا آب تصفیه کنها را به عنوان کالای سلامتی میشناسند آنطور که مغازه دار تجهیزات پزشکی خیابان جمهوری میگوید: بازار، بازار دستگاههای آب تصفیه کن است. انصافاً هم سود توی این کالاها است. ما مشتریهایی داریم که برای جهیزیهشان دستگاه آب تصفیه کن خانگی میخرند.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه ایران، گشت وگذار در بازار کالاهای پزشکی نشان میدهد حالا دیگر این دستگاهها جزو اقلام ضروری مردم به حساب میآیند. یکی از همین مشتریها میگوید: خانم شما یک قابلمه را پر از آب کنید و بگذارید بجوشد بعد از چند دقیقه متوجه خواهید شد لایه سفید رنگی از آهک ته قابلمه ته نشین شده، شوهرم سنگ کلیه دارد همین املاح داخل آب باعث سنگ کلیه میشود. توی اینترنت خواندهام که آب تصفیه کنهای خانگی، املاح، نیترات، نیتریت و انواع آلودگیها را از داخل آب حذف میکنند و مانع از ایجاد سنگ کلیه میشوند. مشتری دیگری که کمی آن طرفتر ایستاده میگوید: « من سالها است که از آب تصفیه کن استفاده میکنم. منتها دیگه اندازهاش واسه سه نفر کافی نیست، شنیدهام دستگاههای مجهز تری به بازار آمده که زیر سینک ظرفشویی نصب میشود و دردسر کمتری هم دارند نیاز نیست هر دقیقه آب داخلش بریزی.»مشتری جوانی که خودش را ساکن خانی آباد تهران معرفی میکند، طعم و بوی بد آب را بهانه میکند و میگوید: «فامیلهای ما همشون دستگاه تصفیه آب دارند، اینجا هم که آمدهام هر کی یه چیزی میگه به هر حال من دنبال جنس گران با کیفیت هستم.»آب تصفیهکنهای خانگی بسته به اندازه، ظرفیت، جنس، داشتن سیستم ضد رسوب و کلر، تعداد فیلتر و دیجیتالی بودنشان برای اندازهگیری سنجش آلودگی و سختی آب، قیمتشان از 75 هزار تومان تا یک میلیون و 500 هزار تومان متفاوت است. اما تبلیغات بیشتر حول و حوش دستگاههای کاوردار زیر سینکی میچرخد و مشتریان زیادی هم دارد.
بازاری که مشتری می خواهد
تولیدکنندگان این دستگاهها برای فروش کالاهای خود نیاز به بازار مصرف دارند به همین علت بعضاً به جای اینکه به کیفیت آب نگاه واقع بینانه داشته باشند، نگاهی کاسب کارانه دارند. مردم هم تصور میکنند دستگاههای آب تصفیه کن خانگی املاح و گل و لای داخل آب را فیلتر میکند و آب سالمی را برای شرب در اختیار آنها قرار میدهد. آنها ادعا میکنند برای اطمینان از کیفیت آب خروجی استفاده از سامانه تصفیه آب راهکار مناسبی است اما کارشناسان حوزه آب معتقدند، آب تصفیه کنها کلر آب را از بین برده و عرصه را برای رشد و تکثیر باکتریها فراهم میکنند البته تحقیقات انجام شده نیز نشان میدهد، دستگاههای تصفیه آب، سختی آب را از بین برده و آن را به آب مقطر تبدیل میکنند که در دراز مدت موجب بروز آسیبهای جدی به قلب و عروق و اختلال در رشد استخوانی کودکان میشود. محمد رضا محبی، کارشناس دفتر نظارت بر بهداشت «آب» شرکت آب و فاضلاب کشور نیز، میگوید: شرکتهای آب و فاضلاب، با بهکارگیری سامانههای تصفیه آب با ظرفیت بالا، کیفیت آب خروجی را به صورت روزانه کنترل میکنند اما کنترل برخی پارامترهای آب برای سامانههای تصفیه آب خانگی امکان پذیر نیست و اگر دستگاه به هر دلیلی کارایی لازم را نداشته باشد خروجی آب بدون اینکه مصرفکننده متوجه آن شود، خارج از استاندارد خواهد شد. این موضوع ممکن است برای پارامترهایی مانند شوری و سختی که صرفاً بر طعم آب تأثیر دارند، چندان اهمیتی نداشته باشد اما برای پارامترهایی همچون فلزات سنگین که روی سلامت مصرفکننده تأثیرگذار است، بسیار مهم است.
نگهداری از سامانههای تصفیه آب به طور کل کار آسانی نیست. سامانههای بزرگ در شرکتهای آب و فاضلاب به صورت مستمر تحت کنترل هستند. اصول نگهداری دقیق از این دستگاهها مسأله دیگری است که محبی به آن اشاره میکند. اشاره او هم به زمان تعیین شده برای تعویض فیلتر است چه آنکه عدم تعویض فیلتر دستگاه، آن هم در زمان تعیین شده کیفیت آب خروجی را بشدت تحت تأثیر قرار میدهد. محبی میگوید: معمولاً فروشندگان، تخصص لازم برای انتخاب دستگاه تصفیه آب را ندارند از اینرو دستگاههایی که دست مشتریانشان میدهند، کارایی لازم برای حذف آلودگیها را ندارد از طرفی عمده دستگاههای موجود در بازار از نوع صافی غشایی هستند که کلر موجود در آب روی آنها اثر مخرب داشته و ممکن است باعث پاره شدن غشا و عدم کارایی آن شود. همچنین این سامانهها معمولاً املاح مفید آب را تا حد زیادی کم کرده و خاصیت تغذیهای آب را از بین میبرند به گونهای که مصرف طولانی مدت چنین آبی میتواند سلامتی مصرفکننده را به خطر بیندازد.
کسانی که اقدام به تبلیغ دستگاههای آب تصفیه کن میکنند، معمولاً لامپهای UV را که برای گندزدایی آب تعبیه میشود برای سود زیاد از روی دستگاه برمیدارند. این موضوع میتواند، موجب رشد عوامل میکروبی در مخزن آب دستگاه شود. به گفته این کارشناس دفتر نظارت بر بهداشت آب شرکت آب و فاضلاب کشور، در انواع دستگاههای تصفیه آب خانگی کلر آب حذف میشود و احتمال رشد بیوفیلم در دستگاه را بالا میبرد. در برخی نمونهها دیده شده است که میزان باکتریهای هتروتروف در خروجی دستگاه تصفیه آب خانگی چندین برابر ورودی شده است.
بحث دیگری که استفاده از این دستگاهها را چالش برانگیز میکند ایجاد آلودگیهای ثانویه داخل آب است. برای اینکه مطمئن شوید آب خروجی این دستگاهها تبدیل به آب مقطر میشود و سریع میکروبهای موجود در هوا را جذب میکند یک آزمایش ساده خانگی را امتحان کنید. برای انجام این آزمایش دو لیوان آب یکی از دستگاه آب تصفیه کن و دیگری را از آب شیر پر کنید و در معرض هوا قرار دهید بعد از مدتی خواهید دید اطراف لیوان آب تصفیه شده لایهای کدر از میکروبها جمع شدهاند. دکتر سعید بشیری کارشناس حوزه آب، علت گرایش مردم به خرید آب تصفیه کنهای خانگی را مربوط به بو و طعم آب میداند؛ باور غلطی که در نواحی مختلف کشور رایج است. او میگوید: این دستگاهها صرفاً خواص شیمیایی آب را کنترل میکند اما نزدیک به 90درصد املاح آب از جمله کلسیم، منیزیم، پتاسیم و فلوئور را از بین میبرد. اظهار نظرهای کارشناسان نشان میدهد، زیاد نمیتوان به دستگاههای آب تصفیه کن خانگی اعتماد کرد. نه وزارت بهداشت آن را تأیید میکند نه هیچ مسئولی استفاده از آن را توصیه میکند.
برخی افراد، رنگ شیری آب را به وجود کلر در آب نسبت میدهند و به این موضوع اعتراض دارند و میگویند در مواقعی که آب رنگ شیری دارد باید مدتی صبر کنند تا آب صاف و قابل شرب شود. آنها معتقدند با نصب آب تصفیه کن، آب شرب کلرزدایی میشود این در حالی است که به گفته دکتر بشیری، رنگ شیری آب به خاطر وجود اکسیژن است و ربطی به ساختار شیمیایی آب ندارد. مسأله دیگری هم که بین مردم رواج پیدا کرده و البته کیفیت آب را زیر سؤال برده است، وجود لکه چربی داخل چای است که این لکهها نیز به خاطر ساختار شیمیایی چای تشکیل میشود.
دستگاههای تصفیه آب باید بر اساس نوع املاح موجود در آب و ویژگیهایی که آب مناطق مختلف کشور دارند، طراحی شود اما همین که هیچ یک از نهادهای مسئول واردات این دستگاهها را نظارت نمیکند و با برچسب کالای قاچاق به فروش میرسد، برای نبود کنترل و نظارت روی آنها کافی است.
بیماران مبتلا به سنگهای کلیوی که البته علاقه زیادی به خرید آب تصفیه کنهای خانگی نشان میدهند و خاطرشان هم حسابی از بابت تصفیه و کنترل املاح جمع است، معتقدند باید به گونهای جلوی آهک داخل آب را بگیرند و دسترسترین کار را هم خرید این دستگاهها میدانند. با این حال آنچه در اصطلاح عامیانه به عنوان آهک داخل آب معروف است همان املاح کلسیم یا سختی آب است. بر اساس مطالعات انجام شده بین سختی آب و کنترل بیماری قلبی و عروقی ارتباط وجود دارد. مصرف آبی که سختی آن گرفته شده و تبدیل به آب مقطر شده در دراز مدت منجر به اختلالات مربوط به قلب و عروق و رشد استخوانی کودکان میشود.
چه بخواهیم و چه نخواهیم بازار خرید و فروش دستگاههای آب تصفیه کن که پشت کالاهای سلامت محور پنهان شدهاند، حسابی داغ است و برگ برنده هم در سایه حجم زیاد تبلیغات، دست واردکنندههای این کالاها است. در برخی مناطق کشور مانند اهواز یا آبادان گاهی کیفیت آب از نظر طعم و مزه مشکل دارد که اگرچه هیچ تأثیری روی سلامتی نمیگذارد با این حال بیش از 80درصد شهروندان از دستگاههای آب تصفیه کن خانگی استفاده میکنند. غلامرضا شقاقی رئیس اداره آب و فاضلاب وزارت بهداشت در این باره توضیح میدهد: معمولاً مردم اطلاعات کافی از نگهداری این دستگاهها ندارند مثلاً تعویض نکردن فیلتر آن موجب رشد میکروبها روی فیلتر شده و حتی آب را اسیدی میکند. به اعتقاد او استفاده از آب تصفیه کنهای خانگی، هزینه اضافی و تصفیه اضافی آب است که به دلیل عدم بهرهبرداری صحیح سلامتی را به خطر میاندازد.
نظر شما