سلامت نیوز:لایحه قانونی «حمایت از کودکان و نوجوانان بی‌سرپرست و بدسرپرست» که چندی پیش ابلاغ شد و به تصویب رسید، شرایط فرزند‌خواندگی را آسان و دچار تغییرات اساسی کرد. بر اساس تغییرات جدید این لایحه، واگذاری فرزند به دختران و زنان مجرد بالای 30 سال ضمن ارایه مرخصی شش ماهه، واگذاری فرزند به خانواده‌های دارای یک اولاد، واگذاری فرزندخوانده به خانواده‌هایی که خارج از ایران زندگی می‌کنند و همچنین فسخ حکم سرپرستی خانواده‌ای که کودک تحت قیمومت آنها به 18 سالگی رسیده امکان‌پذیر شده است.
قانونی برای احیای شبکه خویشاوندی
معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور درباره دلایل ابلاغ این قانون و اصلاحات صورت گرفته بر آن که علاوه بر زوجین نابارور، شرایط واگذاری فرزندخوانده به دختران مجرد و خانواده‌های دارای فرزند را نیز تسهیل کرده به ایسنا گفت: در قانون جدید و آیین‌نامه اجرایی آن، متقاضیان سرپرستی همچون زوجین نابارور و بدون فرزند، زوجینی که فقط یک کودک دارند و همچنین زنان و دختران مجرد بالای 30 سال را نیز شامل شد در حالی که پیش از آن در قانون قبلی تنها زوجینی که پنج سال از زندگی مشترکشان گذشته و نابارور بودند، می‌توانستند کودکی را تحت سرپرستی بگیرند.»
حبیب‌الله مسعودی‌فرید با اشاره به اینکه در حال حاضر شاهد افزایش و بالا رفتن سن باروری به علت افزایش سن ازدواج هستیم، افزود: از آنجایی که بهترین دوران باروری باید بین 20 تا 35 سال بوده و فاصله مناسب هر زایمان نیز پنج سال است تا مادر بتواند شرایط فیزیکی خود را بازسازی کند، امکان تولد فرزند دوم کمتر می‌شود همچنین بارداری بعد از 35 سالگی نیز احتمال تولد کودک با معلولیت را نیز افزایش می‌دهد بنابراین فرزندآوری که منجر به تحکیم بنیان خانواده و نظام خویشاوندی است دستخوش تغییرات منفی شده است.به گفته وی در چنین شرایطی شبکه گسترده نظام خویشاوندی مفهوم خود را از دست می‌دهد زیرا در خانواده‌های تک‌فرزند مفاهیمی چون عمو، عمه، دایی و... که در جهت امن‌تر کردن فضای خانواده هستند از بین خواهد رفت به همین دلیل این افراد نیز به منظور احیا و بازسازی شبکه خویشاوندی در جامعه توانایی حق سرپرستی دارند.
چگونگی واگذاری حق سرپرستی به دختران و زنان مجرد
وی با برشمردن خانواده به عنوان امن‌ترین و مهم‌ترین نهاد برای جامعه‌پذیری، تربیت و رشد کودکان و نوجوانان گفت: معتقدیم اگر کودکی در خانواده رشد کند از هر نظر بهتر از حضور در مراکز شبه خانواده بهزیستی است زیرا کارکردهای متعددی در دل نهاد خانواده وجود دارد که در این موسسه‌ها نمی‌توان حتی در صورت وجود حداکثر امکانات آنها را یافت به همین دلیل زنان مجرد واجد شرایط نیز می‌توانند از حق سرپرستی بهره‌مند شوند زیرا ترجیح بهزیستی آن است که کودک در نهاد خانواده رشد کند ولو آنکه آن خانواده تک‌والد بوده و پدر در آن حضور نداشته باشد.
به گفته مسعودی‌فرید این در حالی است که حق سرپرستی زنان و دختران مجرد بالای 30 سال که شرایط واجدین آن به طور کامل در آیین‌نامه توضیح داده شده است، پیش از این در قانون سال 53 وجود نداشته و در قانون سال 1392 تصویب شد اما تا پیش از تصویب آیین‌نامه در تیر‌ماه سال‌جاری، اجرا نمی‌شد که در حال حاضر و بعد از تصویب آیین‌نامه، اجرای آن ممکن شده است.
همچنین این افراد می‌توانند مانند تمامی زنان دیگر که به طور طبیعی زایمان کرده‌اند و از مرخصی زایمان بهره‌مند می‌شوند، از این حق استفاده کنند زیرا معتقدیم مرخصی زایمان فقط برای بهبود وضعیت فیزیولوژیکی زنان نیست بلکه برای تثبیت ارتقای سطح روانی فرد و ایجاد روابط عاطفی با کودک است که این زنان نیز باید از این حق بهره‌مند شوند.
امکان فسخ حکم سرپرستی
معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی همچنین درباره چگونگی فسخ حکم سرپرستی خانواده‌ای که کودک تحت قیمومت آنها به 18 سالگی رسیده نیز گفت: کودک یا نوجوان تحت سرپرستی بعد از رسیدن به 18 سالگی می‌تواند حکم قطعی سرپرستی را از طریق دادگاه فسخ و پس از ابلاغ آن به اداره ثبت احوال و بهزیستی کشور، ثبت احوال نیز موظف است حکم صادره را در اسناد سجلی فرد و همچنین شخص یا اشخاصی که سرپرستی را به عهده داشتند، اعمال و شناسنامه را برای فرزندخوانده با مشخصات پدر و مادر واقعی و نام خانوادگی پدر در صورت مشخص بودن و در غیر این صورت با نام کوچک والدین فرضی و نام خانوادگی بلامعارض صادر کند.
به گفته این مقام مسوول کودک یا نوجوان تحت سرپرستی بعد از رسیدن به 18 سالگی همچنین می‌تواند در صورت تمایل و با ارایه ادله متقن نسبت به صدور شناسنامه جدید و درج نام والدین واقعی در شناسنامه از اداره ثبت‌احوال اقدام کند.
مسعودی‌فرید همچنین در این باره که آیا وجود چنین مفادی باعث دلسردی خانواده‌ها و ترس دایمی آنها از پذیرفتن فرزند نمی‌شود، گفت: بر اساس دیدگاه‌های روان‌شناختی و جامعه‌شناسی کسانی که زمان زیادی را درون یک خانواده سپری کرده باشند، چنانچه در محیط امن و مناسبی باشند به علت تعلقات خاطر ایجاد شده، چنین اقدامی را انجام نخواهند داد هرچند این موضوع از جمله آزادی‌های فردی است و در چنین شرایطی سازمان بهزیستی شرایط خانوادگی سرپرست را بررسی و سپس در صورت کافی بودن دلایل، حکم سرپرستی را فسخ خواهد کرد.
درج نام «پدر» در شناسنامه کودکانی که سرپرست آنها دختر مجرد است
معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی درباره چگونگی پذیرش سرپرستی نیز گفت: متقاضیان ابتدا به بهزیستی مراجعه کرده و بعد از تایید بهزیستی به دادگاه صالح برای تایید صلاحیت‌های قانونی چون عدم سوءسابقه، مسایل هویتی، اسناد ازدواج، امور پزشکی، قانونی و... مراجعه کنند. همچنین به منظور رعایت احوال شخصی کودک و فرد یا زوجین سرپرست، مفاد حکم سرپرستی تنها در اسناد مسکوت و محرمانه اداره ثبت احوال، ثبت و ضبط خواهد شد.
به گفته مسعودی‌فرید اداره ثبت احوال مکلف است پس از ابلاغ حکم قطعی سرپرستی توسط دادگاه، با اعلام و حضور زوجین یا زنان سرپرست نسبت به اجرای حکم و صدور شناسنامه برای نوجوانان تحت سرپرستی با مشخصات زوجین سرپرست یا سرپرست منحصر (دختر یا زن سرپرست بالای 30 سال) با درج توضیحات لازم اقدام و انتخاب نام نیز توسط سرپرست صورت خواهد گرفت.
وی در ارتباط با نحوه ثبت نام «پدر» در صورتی که سرپرست وی دختر یا زن مجرد باشد نیز گفت: در چنین شرایطی شناسنامه فرد تحت سرپرستی با مشخصات کامل شناسنامه‌ای سرپرست و نام کوچک پدر فرضی به پیشنهاد سرپرست صادر خواهد شد. همچنین درخصوص آن دسته از فرزندخواندگانی که پس از مدتی پدر و مادر واقعی‌شان مشخص می‌شوند نیز در این شرایط، مفاد حکم قطعی دادگاه، در شناسنامه فرد تحت سرپرستی درج خواهد شد.
واگذاری فرزند به خانواده‌ها در خارج از ایران
به گفته این مقام مسوول ماده «یک» قانون مصوب سال 1353 اذعان می‌کرد تنها کسانی که مقیم ایران هستند، می‌توانند سرپرستی را به عهده بگیرند در حالی که در قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی‌سرپرست و بدسرپرست مصوب سال 92 اعلام می‌شود که تمام افراد ایرانی که مقیم خارج یا داخل هستند نیز در صورت دارا بودن شرایط مندرج در قانون، می‌توانند متقاضی سرپرست کودکان داخل باشند و مراحلی چون مصاحبه مددکاری، بازدید از منزل و... به علت آنکه برای مقیمان خارج از کشور امکان‌پذیر نیست، از سوی سرکنسولگری ایران در خارج از کشور بررسی و تایید می‌شود.
به طور میانگین سالانه 1000 تا 1100 کودک توسط بهزیستی به واجدین شرایط سرپرستی کودکان واگذار می‌شد اما با تصویب و ابلاغ آیین‌نامه اجرایی قانون «حمایت از کودکان و نوجوانان بی‌سرپرست و بدسرپرست» و به علت آنکه حق واگذاری کودکان بدسرپرست نیز به آن افزوده شده و شرایط سرپرستی دایم و موقت نیز لحاظ شده است، پیش‌بینی می‌شود این تعداد به شکل قابل توجهی افزایش یابد.
منبع :روزنامه جهان صنعت
نظر شما