سلامت نیوز: سازمان پزشکی قانونی دو روز پیش گزارشی از افزایش ١٥‌درصدی میزان مراجعه برای گرفتن مجوز سقط درمانی منتشر کرد، آماری که نشان می‌دهد در ٤ ماه اول امسال، ٣‌هزار و ٨٥ نفر برای سقط درمانی اقدام کرده‌اند. میزان تقاضا برای سقط درمانی بالا رفته اما به گفته کارشناس دفتر امور معاینات بالینی سازمان پزشکی قانونی کشور، افزایش آمار به معنای افزایش ناهنجاری‌های منجر به گرفتن مجوز سقط جنین نیست. به گفته آسیه جعفری، کارشناس دفتر معاینات بالینی پزشکی قانونی افزایش روش‌های تشخیص ناهنجاری‌ها می‌تواند یکی از دلایل بالا رفتن آمارها باشد.

به گزارش سلامت نیوز،او در گفت و گو با روزنامه شهروند، دراین‌باره توضیحات بیشتری می‌دهد.
اخیرا سازمان پزشکی قانونی آماری از موارد سقط درمانی اعلام کرد، در این آمار اشاره شده که تقاضا برای انجام سقط قانونی در ٤ ماه اول امسال نسبت به مدت مشابه‌ سال قبل بالا رفته، به نظر شما این افزایش آمار چه دلایلی می‌تواند داشته باشد؟
افزایش موارد مراجعه برای سقط‌درمانی الزاما به خاطر افزایش عوامل موثر بر ایجاد ناهنجاری جنین  نیست و می‌تواند به خاطر استفاده از روش‌های تشخیصی باشد، به‌هرحال پیش از این تنها روش کاریوتایپ برای تشخیص ناهنجاری کروموزمی، مورد استفاده قرار می‌گرفت، درحالی‌که حالا روش رپید تست هم به‌عنوان ابزار تشخیصی دیگر، برای تشخیص برخی از اختلالات کروموزمی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

یعنی با این دو روش تشخیصی اختلالات و ناهنجاری‌های جنین معلوم می‌شود؟
بله، از طریق این آزمایش‌ها، اختلالات ژنتیکی مانند سندرم‌های داون، ادوارد، پاتائو، کرنر و کلین فیلتر تشخیص داده می‌شود، البته تنها سندرم داون، ادوارد و پاتائو، سه اختلالی هستند که درحال حاضر منجر به صدور مجوز سقط درمانی می‌شوند، آن دو مورد دیگر، به دلیل این‌که ناهنجاری در حدی نیست که موجب حرج مادر شود، از ابتدا در لیست مصادیق صدور مجوز سقط درمانی، قرار نداشتند. 

با این توضیح به اعتقاد شما، افزایش موارد سقط درمانی به خاطر زیاد شدن روش‌های تشخیصی است؟
می‌شود گفت یکی از دلایل افزایش صدور مجوز سقط درمانی به خاطر اضافه شدن آزمایش جدید رپید تست است، البته این روش آزمایشی از ‌سال گذشته اضافه شده اما حالا تعداد کسانی که از آن استفاده می‌کنند بیشتر شده است. به اعتقاد من بیشترین عامل افزایش سقط درمانی، از یک سو افزایش میزان آگاهی متخصصان زنان و ماماهای مسئول مراقبت از مادر در رابطه با قانون سقط جنین درمانی است و از سوی دیگر آشنایی با ابزارهای تشخیصی جدید است.
 

 با این توضیح‌هایی که دادید مجوز سقط درمانی در چه شرایطی صادر می‌شود؟
به طور کلی مجوز سقط درمانی زمانی صادر می‌شود که یا بیماری مادر در حدی باشد که ادامه بارداری برای او تهدید جانی داشته باشد یا آن‌که ناهنجاری جنین در حدی باشد که پس از تولد جنین منجر به حرج مادر شود. در این صورت با تأیید سه پزشک متخصص، مجوز سقط جنین صادر می‌شود.

 یعنی می‌شود گفت که به نوعی افزایش اختلالات و ناهنجاری‌های جنین منجر شده تا سقط درمانی افزایش پیدا کند؟
منتسب کردن افزایش آمار سقط جنین قانونی به افزایش شیوع ناهنجاری مگر با انجام یک مطالعه جامع امکان‌پذیر نیست. در سازمان پزشکی قانونی هم مطالعه‌ای صورت نگرفته که بشود این استدلال را از آن کرد، مشاهدات ما نشان می‌دهد نوع هنجار‌هایی که حالا تشخیص داده می‌شود، تغییر کرده و موارد سندرم داون هم زیاد شده که البته این هم می‌تواند به خاطر ابزارهای تشخیصی و غربالگری مادران باردار باشد. به‌طورکلی ناهنجاری‌های جنینی می‌تواند ناهنجاری ساختاری یا ژنتیکی باشد، ناهنجاری‌های ساختاری معمولا با سونوگرافی و اکوکاردیوگرافی جنین و ناهنجاری‌های ژنتیکی با بررسی‌های ژنتیکی روی مایع آمنیوتیک تشخیص داده می‌شود. پیشرفت تکنولوژی و بهره‌گیری از ابزارهای تشخیصی دقیق‌تر امکان تشخیص انواع ناهنجاری‌ها را در سنین پایین جنینی فراهم کرده است. منظور از اختلالات ساختاری هم مشکل فیزیکی جنین ازجمله نداشتن دست، سر، پا، مغز و ... باشد، کوتاهی شدید دست و پای جنین هم می‌تواند در این اختلال بگنجد.
 تشخیص این اختلالات نیاز به غربالگری دارد اما آیا تمام مادران باردار امکان غربالگری دارند؟
به هر حال مادر باردار تنها ١٩ هفته فرصت دارد تا مجوز سقط بگیرد، به همین خاطر باید مادران نسبت به انجام غربالگری دوران بارداری آگاه شوند، متخصصان زنان، پزشکان عمومی، مراکز بهداشتی و هر بخشی که با این افراد در ارتباط هستند باید ضرورت انجام غربالگری را به مادران پیشنهاد کنند. البته براساس دستور وزارت بهداشت، هیچ اجباری برای انجام این غربالگری وجود ندارد اما تمام پزشکان باید اهمیت انجام این غربالگری را به مادران بگویند، باید به آنها آموزش داده شود که این کار می‌تواند منجر به این شود که اختلال ژنتیکی جنین تشخیص داده شود و به موقع مجوز سقط درمانی صادر شود. ما غربالگری را به تمام مادران توصیه می‌کنیم، افراد در هر شرایط و در هر سنی که هستند، در دوره بارداری باید این کار را انجام دهند.

 درست است اما هزینه‌های غربالگری خیلی بالاست و ساده‌ترین آن از ٤٠٠‌هزار تومان شروع می‌شود، هزینه بالا می‌تواند عاملی برای مراجعه نکردن زنان باردار برای غربالگری باشد.
 بله، متاسفانه این غربالگری‌ها تحت پوشش بیمه نیستند و هزینه‌اش را به‌طور کامل مراجعه‌کننده پرداخت می‌کند. البته با هماهنگی وزارت بهداشت، کسانی که از طریق خانه‌های بهداشت برای آزمایش تالاسمی ماژور اقدام می‌کنند، نیمی از هزینه از سوی وزارت بهداشت پرداخت می‌شود.

 با توجه به توضیحاتی که دادید، حالا چقدر ازدواج‌های فامیلی در انتقال بیماری‌ها و ناهنجاری‌های ژنتیک به جنین نقش دارد؟
خطر ایجاد اختلالات ژنتیکی با ازدواج فامیلی افزایش می‌یابد، البته اختلال ساختاری خیلی ارتباطی به ازدواج فامیلی ندارد، البته مطالعه دقیقی هم نشده که نشان دهد اختلالات ژنتیکی بیشتر است یا ساختاری اما به‌طورکلی اختلال ساختاری که به خاطر آن مجوز سقط جنین صادر می‌شود، شایع‌تر است.

 به اعتقاد شما عوامل محیطی مانند آلودگی هوا یا ماجرای پارازیت‌ها یا در معرض اشعه و امواج فشار قوی قرار داشتن جنین، چقدر می‌تواند منجر به سقط شود؟
ما زمانی مجوز سقط درمانی می‌دهیم که ناهنجاری به‌طور قطعی ثابت شده باشد، این‌که کسی در معرض اشعه‌ای قرار گرفته یا مبتلا به یک بیماری عفونی مانند سل یا آبله مرغان باشد، نمی‌تواند منجر به صدور مجوز شود. به‌طورکلی سازمان پزشکی قانونی مطالعه‌ای روی تأثیر عوامل محیطی روی جنین یا ایجاد اختلال در جنین به خاطر وجود اشعه‌ها یا پارازیت‌ها و آلودگی هوا نکرده است، به همین خاطر مشخص نیست چه میزان سقط به خاطر این عوامل رخ داده است.