سلامت نیوز:معلولیت و وضعیت آنان نوعی از معضلات اجتماعی است که سالهاست میزان مبتلایان به آن در کشور رو به افزایش است. در این میان دولتهای متعددی که بر سر کار آمدهاند، اقدامات کافی و درخوری برای حمایت از معلولان به خصوص کودکان انجام ندادهاند.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه جهان صنعت دولت یازدهم که دو سال و نیم است بر سر کار آمده به خصوص در یک سال اخیر برای حمایت از معلولان اظهار نظرهای زیادی کرده است اما موضوع چالش آنجاست که اقدام خاصی رخ نداده و معلولان به اتفاق همگی از «هیچ» صحبت میکنند.
به گفته انوشیروان محسنیبندپی، رییس سازمان بهزیستی سالانه 40 هزار کودک معلول به دنیا میآید که بخش عمدهای از آنان به دلیل ازدواجهای فامیلی رخ میدهد. همچنین نتایج یک تحقیق نشان میدهد به طور معمول از هر هزار تولد، دو نوزاد در ایران مبتلا به اختلالهای کروموزومی هستند که با افزایش آلودگی هوا این میزان به 24 درصد افزایش مییابد. بر این اساس طبق برخی گزارشها 11 میلیون نفر با درجه مختلف معلولیت در کشور وجود دارند.
سپیده رنجبر یکی از معلولان جامعه ایران، دختر نابینای 23 سالهای است که تا امروز هیچ امکاناتی از طرف بهزیستی برای او فراهم نشده است. تمام دوران تحصیلات ابتدایی تا دانشگاه را با کتابهای درسی عادی گذرانده و امکانات پزشکی، آموزشی و رفاهی در اختیار او قرار نگرفته است.
خانم رنجبر، مادر سپیده به «جهان صنعت» میگوید: هیچ امکاناتی از طرف بهزیستی برای دختر نابینای من فراهم نمیشود. کتابهای درسی او را خودم تبدیل به کتاب صوتی کردهام و در اختیار بچههای نابینای دیگر هم قرار دادهام.
به گفته رنجبر، بهزیستی حتی حاضر نشده فرزند او را تحت پوشش بیمه قرار دهد. هزینههای درمانی برای سپیده رنجبر تفاوتی با هزینههای افراد عادی ندارد تا جایی که فقط یک بار بهزیستی دندانپزشکی را به او معرفی کرده است که هزینه دندانپزشکی دو میلیون تومان برآورد شده است، پرداخت این هزینه مستقیما بر عهده خانواده است و تخفیفی بسیار اندک به او داده است. این گفتههای خانواده سپیده در حالی است که این روزها مقامات دولتی از جمله شخص رییسجمهور و وزیر کار و رفاه اجتماعی در باب لزوم حمایت از معلولان جامعه اظهارات زیادی عنوان کردهاند.
رفع تبعیضهای فراروی افراد دارای معلولیت
بندپی، رییس سازمان بهزیستی کشور در نامهای که به مناسبت روز جهانی معلولان منتشر کرده است، به حمایت بهزیستی از معلولان اشاره کرده و گفته است: «متولیان امور معلولان بر این واقعیت تاکید دارند که رفع تبعیضهای فراروی افراد دارای معلولیت، نهتنها یک وظیفه شرعی و انسانی محسوب میشود بلکه در پیشبرد اهداف توسعه کشور نیز ضرورتی انکارناپذیر است. معلولان جامعه ما به واقع ثابت نمودهاند که در صورت برخورداری از فرصتهای برابر با دیگر افراد، بیش از سایرین، در اثبات توانمندیهای خویش تلاش میکنند.
تحت چنین شرایطی، بهرهگیری از قابلیتهای ارزنده آنان در عرصههای قانونگذاری، مدیریت، آموزش، صنعت و فرهنگ میتواند ضمن ارتقای منزلت اجتماعی آنها، حرکت جامعه را در مسیر چشماندازهای توسعه، تسریع نماید. امید است در سالی که بنا به فرمایش مقام معظم رهبری، فرصتی برای تقویت همدلی و همزبانی میان ملت و دولت به شمار میرود بتوانیم در سایه پیوندهای مستحکم میان متولیان امور معلولان در بخشهای دولتی و غیردولتی، افراد معلول و خانوادههای آنان، جلوههای کرامت انسانی و استعدادهای شگرف این عزیزان را در مسیر تحقق اهداف جامعه اسلامیمان متجلی سازیم.» این اظهارات را متولی اصلی کمک به معلولان عنوان کرده اما طبق گفتوگوهایی که سال گذشته «جهان صنعت» با خانواده برخی معلولان و مربیان و کارشناسان این حوزه انجام داد، مشخص شد از سال گذشته تاکنون تغییری در وضعیت به خصوص کودکان معلول و امکانات آنها جز افزایش چند کتابخانه فراگیر کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در برخی شهرها ایجاد نشده است.
امکانات برابر به معلولان داده نمیشود
رنجبر تاکید میکند: از بهزیستی تقاضای پرداخت مستمری کردیم و با عدم موافقت آنها مواجه شدیم در شرایطی که بعضی دوستان معلولمان این مستمری را دریافت میکنند. موقعیت مالی خانواده ما بسیار دشوار است و گاهی کمک هزینههای بسیار کم هم میتواند کمک بزرگی به فراهم شدن امکانات بهتر کند.
رنجبر اظهار ناراحتی میکند که چرا حتی سرویس رفت و آمد هم از طرف بهزیستی برای فرزند نابینای او فراهم نمیشود. به گفته او، اداره بهزیستی سرویسهای رفتوآمد را فقط برای معلولان جسمی و حرکتی ارائه میدهد و تعهدی نسبت به فراهم کردن این امکان برای نابینایان ندارد. او به پرداخت 50 درصد شهریه دانشگاه از طرف بهزیستی اشاره میکند و میگوید: سازمان بهزیستی نیمی از شهریه دانشگاه را پرداخت میکرد اما این پرداخت بعد از پایان هر ترم تحصیلی و با تاخیر انجام میشد.
رنجبر از نبود امکانات رفاهی اولیه برای افراد معلول ابراز نارضایتی و خاطرنشان میکند: «معلولیت یک بیماری کوتاهمدت نیست، همه جوانب زندگی فرد را تحت تاثیر قرار میدهد و فرد معلول نیازمند حمایت همهجانبه از طرف جامعه است.»
بهرهگیری از تجارب اجتماعی دیگر کشورها
حسن روحانی، رییسجمهور دولت تدبیر و امید در بخشی از نامه خود در روز جهانی معلولان به فعالیتهای نخبگان معلول اشاره و عنوان کرده: «خوشبختانه امروز از سوی نخبگان معلول، فرصتهای ارزشمندی در اختیار جامعه قرار گرفته که نشاندهنده اثر حضور آنها در متن فعالیتها و برنامههای کشور است بنابراین لازم است نقش و جایگاه آنها در تصمیمگیریها و برنامهریزیهای کلان و بلندمدت جامعه به طور جدی مورد توجه قرار گرفته و سازمانهای دولتی و غیردولتی در راستای ماموریتها و اهداف، همواره از همفکری و همکاری سازنده آنها بهرهمند شوند.»
معلول، نیازمند امکانات شهری است
از سویی دیگر متولیان امر هیچ مصداق عینی مبنی بر فعالیتهایی که برای معلولان انجام دادهاند، رسانهای نکردهاند. آیا سازمان بهزیستی که به کمک شهرداری باید امکانات را برای معلولان فراهم کنند، جلسهای کارشناسی برای برنامهریزی در این زمینه برگزار کردهاند؟ سادهترین اصول رفاه شهری برای این افراد فراهم کردن حداقل امکانات مثل چراغهای عابر پیاده صوتی، خطکشیهای مخصوص معلولان و امکاناتی در وسایل حملونقل عمومی شهری است. تا امروز اگر امکاناتی هم فراهم شده باشد نه صدایی به رسانهها رسیده است و نه حتی معلولان خبر از این امکانات دارند و نه امکاناتی به آنان رسیده است.
نباید فراموش کنیم که موقعیت معلولان در طی سال هیچ تفاوتی نمیکند و نامههای مناسبتی و ارائه نامههای هر ساله نمیتواند مشکلی از این افراد حل کند مگر آنکه به شکلی ملموس امکانات در اختیار آنها قرار بگیرد.
امکانات بسیار محدود است
مهتاب شهیدی از مربیان و فعالان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در گفتوگو با «جهان صنعت» میگوید: امکانات برای افراد معلول بسیار محدود است و این امکانات برای افرادی است که خود در جستوجوی امکانات باشند.
شهیدی به تبلیغات بسیار اندک کانون پرورش فکری اشاره و عنوان میکند: «سیاستهای مدیران کانون بر تبلیغ نکردن استوار است. کانون معتقد است افرادی که نیازمند امکانات و آموزشهای ویژه هستند، این امکانات را در شعبههای مختلف آن پیدا خواهند کرد. آموزشهای هنری و تجسمی خاص افراد معلول در کانون ارائه میشود. به گفته وی از سال 1380 تا امروز هیچ امکانات مالی از طرف دولت به کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برای حمایت از معلولان داده نشده است. مربیان کانون به شکل خودجوش اقدام به تولید محتوا برای افراد معلول کردهاند. کتابهای صوتی و کتابهای خط بریل از طرف کانون پرورش فکری تولید شده است و هر چند سال یک بار تجدید چاپ میشود.»
مشاور رییس جمهور گفت کسی برای کار مشاوره به روانشناس نابینا مراجعه نمیکند
رنجبر در بخشهای پایانی گفتوگو با «جهان صنعت» به روزی سخت برای دخترش اشاره میکند و میگوید: «سپیده دختری فعال است، همیشه دوست دارد در کارهای اجتماعی شرکت کند و به دلیل رشته تحصیلیاش که روانشناسی است، علاقهمند به فعالیت در این حوزه است. در شرایطی که موفق به پیدا کردن کار نشدیم به دفتر یکی از مشاوران رییسجمهور روحانی مراجعه کردیم. بعد از اینکه از من خواست او را با دخترم تنها بگذارم به او گفته بود برای افراد غیرمعلول به سختی کار پیدا میشود. تو به دلیل معلولیتی که داری، نمیتوانی کار مشاوره انجام دهی. بهتر است خود و خانوادهات را خسته نکنی. هیچ کس به روانشناسی نابینا مراجعه نمیکند. این صحبتها باعث شد دخترم تا مدتهای طولانی دچار افسرگی شود. در شرایطی که امکاناتی به معلولان داده نمیشود، چرا باید با دختر من به این صورت حرف بزنند و این طور فرد معلولی که به اندازه کافی مشکلات و سرخوردگی دارد را ناامید کنند؟»
امکانات به کجا میرود
افراد معلول و کانون پرورش فکری از نبود امکانات رفاهی میگویند و ربیعی، وزیر کار و رفاه اجتماعی در نامهاش از سهم شهروندان معلول میگوید. در بخشی از نامه ربیعی آمده است: «روز جهانی معلولان، روز یادآوری سهم جامعه و هر شهروند در مقابل مساله معلولیت است. معلولان انسانهایی توانمند هستند که همواره قدرت خویش را برای موفقیت و مشارکت اجتماعی و زندگی شایسته ثابت کردهاند و چالشهای فراوانی برای مشارکت و شمول در بسیاری از حوزههای جامعه و دسترسی برابر به حملونقل، شغل، آموزش و مشارکت سیاسی اجتماعی احساس میکنند.»
وی در بخشی از این نامه تاکید کرده است نظام جمهوری اسلامی بر مدار تلاش برای عدالتمحوری و برابری حقوق انسانها بنا شده و از این رو توجه به توزیع عادلانه امکانات و فرصتهای اجتماعی در آن جایگاهی رفیع دارد. آیا به واقع عدالت جهت حمایت از معلولان جامعه با وجود جمعیت گستردهای که دارند، حاصل شده است؟
پیکره جامعه، نیازمند معلولان است
معلولان هم بخشی از پیکره جامعه هستند. نادیده گرفتن این گروه منجر به معلول شدن جامعهای میشود که آنها را فراموش کرده است. فراهم کردن امکانات رفاهی و نگاه مثبت و مهرآمیز به معلولان منجر به فعال شدن قشر بزرگی از جامعه میشود.
این فعالیت در نهایت به پویاتر شدن جامعه و سلامت عمومی منجر میشود. ای کاش همهساله برنامههای حمایتی از این گروه را منوط به شعار و حرف صرف نکنیم و به صورت عملی برای آنها قدم برداریم.
نظر شما