عدم تناسب برخی رشته ها با ماهیت تصویربرداری پرشکی در آزمون کارشناسی ارشد

سلامت نیوز:علی معظمی، عضو هیئت مدیره انجمن علوم پرتونگاری تهران طی یادداشتی به سلامت نیوز نوشت : چندی است که سیاست گذاری و تصمیم گیری ها در وزارت بهداشت و درمان در حوزه های سلامت و آموزش پزشکی، حاشیه ساز شده و با چالشهایی نیز همراه بوده است و گاها تجمعهای اعتراضی صنفی و دانشجویی را درپی داشته است.

به گزارش سلامت نیوز چگونگی عملکرد این نهاد تاثیرگذار حاکمیتی را بیش از پیش مورد توجه افکار عمومی، اهالی فن و دانش پژوهان این عرصه قرار داده است. معرفی چندین رشته پیراپزشکی در سال 1394 درقالب دوره های کاردانی و احتمالا تربیت افرادی با یک دوره کوتاه مدت جهت جایگزینی پرستاران در بخشهای بیمارستانی، شائبه هایی از تخصص زدایی و غیر علمی نمودن رشته های علوم پزشکی را در اذهان شاغلین و فارغ التحصیلان این رشته ها ایجاد نموده است.

کما اینکه این سیاست به سالهای دفاع مقدس و پس از آن و نیاز مبرم به نیروی کار در مراکز درمانی آن دوره باز می گردد. که با پشت سرنهادن دوران سازندگی، به تدریج با تغییر سرفصلهای آموزشی و تقویت بنیه علمی تمامی رشته ها، کشور در مسیر تولید علم و ارتقای کارآیی فارغ التحصیلان دانشگاهها سوق داده شد. و سالهاست که اکثریت رشته ها در مقاطع تحصیلات تکمیلی درحال پرورش دانشجو و دانشگاه ها در تدارک توسعه امکانات آموزشی هستند. بنابراین حرکت خلاف جهت وزارت بهداشت در تضعیف زیرساختهای علمی و آموزشی، و پرورش نیروهای صرفا عملی با دانش محدود، در وهله نخست موجبات تحیر اهالی این حرفه ها را فراهم آورده و دانشجویان شاغل به تحصیل را دچار ابهام و سردرگمی و وادار به واکنش نموده است.

در این میان دانش آموختگان و دانشجویان رشته های علوم پرتونگاری و در اصطلاح عامه کارشناسان رادیولوژی و کلا علوم مرتبط با پرتوها، از جمله سرسخت ترین معترضین سیاستهای کلی وزارت بهداشت بوده و هستند که چه در امور صنفی و محیطهای شغلی و چه در امور آموزشی و محیطهای دانشگاهی، همواره مورد کم توجهی مسئولین این وزارتخانه بوده و هستند و عموما نیازها و منافع این قشر به ندرت در سیاست گذاریهای سازمانی مورد عنایت واقع شده است.


با وجود شرایط خاص کاری و مواجهه با عامل خطرساز اشعه، موقعیت و صعوبت این شغل کلیدی، کمتر لحاظ شده و برخلاف قواعد بین المللی حاکم بر آن، در ایران عموما مورد فراموشی واقع شده است.
 
در زمینه تحصیلات تکمیلی و آینده علمی فارغ التحصیلان این رشته ها، نیز جای انتقادهای فراوانی به معاونت آموزش و پژوهش وزارت بهداشت این دولت و تقریبا تمامی دولتهای پیشین وارد است که مطالبات و نیازمندیهای این جامعه جویای علم که اکثرا با رتبه های مطلوب کنکور و با هزاران آمال و آرزو و انگیزه به کلاسهای محدود این رشته در دانشگاههای برتر علوم پزشکی کشور راه یافته اند را از نظر دور داشته اند.

کیفیت آموزش، مباحث و واحدهای تئوری و عملی تعریف شده و تصویب شده این رشته ها هم درجای خود، اعتراضات و انتقادهای شدید دانشجویان و حتی اساتید را درخود نهفته دارد.

چرا که ایشان براین باورند که این رشته از جمله پویاترین و روبه رشدترین علوم پیراپزشکی بوده و بالاترین تکنولوژیهای روز دنیا در نسلهای جدید دستگاههای سی تی اسکن، ام آر آی، پت اسکن و... که ابزار کار شاغلین این رشته ها است، مشاهده می گردد. ولیکن در مباحث علمی و کارورزی در عرصه، کمتر به آن پرداخته می شود.


 آینده علمی و سودای ادامه تحصیل نیز از جمله دغدغه های همیشگی دانشجویان و فارغ التحصیلان آن بوده، بصورتی که سالیان سال، عملا هیچ رشته ای در مقطع کارشناسی ارشد برای ایشان تعریف نشده بود.  علاقمندان به ارتقای بنیه علمی خود، به ناچار جذب رشته های دیگر نظیر آناتومی و فیزیک می شدند.  پس از آن نیز آهنگ توسعه بسیار کند و پذیرش بسیار محدود در دو رشته رادیوبیولوژی و بعد از آن علوم ام آر آی در مقطع کارشناسی ارشد، پاسخگوی نیاز و عطش علمی این فازغ التحصیلان نبوده و همچنان موجبات نارضایتی فراهم بود.


تا اینکه در سالهای اخیر زمزمه هایی به گوش رسید مبنی بر مطرح شدن رشته ای جدید بنام تصویربرداری پزشکی که به ظاهر در امتداد مستقیم واحدهای درسی مقطع کارشناسی این رشته به حساب آمده و تامین کننده آمال چندین نسل از فارغ التحصیلان این رشته باشد. 


ماجرا این بود که در دفترچه راهنمای آزمون کارشناسی ارشد وزارت بهداشت درسال 1394 و در قالب اطلاعیه ای بدین شرح رونمایی گردید و در معرض دید عموم واقع شد:

"رشته تصویربرداری تشدید مغناطیسی ام آر آی با تغییراتی تحت عنوان فن آوری تصویربرداری پزشکی پذیرش دانشجو خواهد داشت."

که موج وصف ناپذیری از شادی و امید را درمیان متقاضیان ادامه تحصیل در این رشته ایجاد نموده و انگیزش از دست رفته را به این جامعه باز گردانید.

ولیکن عمر شادمانی و امیدواری ایشان لحظاتی بیش نپایید و دو سطر پایین تر، با مشاهده ادامه اطلاعیه مذکور د اعلام مواد درسی و ضرایب اعلامی از سوی مرکز سنجش آموزش پزشکی و همچنین مطالعه لیست رشته های کارشناسی مجاز به شرکت در این رشته جدید، آهی به وسعت تمامی پرتوکاران و به عمق چندین نسل فارغ التحصیلان قدیم و جدید رشته های علوم پرتونگاری، آسمان ذهن متقاضیان را فرا گرفت.

و بر این اندیشه صحه گذاشت که گویا دستهایی از غیب مانع توسعه و پیشرفت این رشته شده و تحقق حق و حقوق این افراد در خم و پیچ لایه هایی نامرئی محصور شده است که بی هیچ توضیحی و در واپسین لحظات اعلام رشته ها و گرایشهای آزمون کارشناسی ارشد، این چنین مورد اجحاف قرار گرفته اند.


* لذا در خصوص این اقدام سراسر ابهام وزارت محترم بهداشت و درمان و آموزش پزشکی چالشهای کلیدی مطرح است:
_ آیا مفاد آموزشی رشته ای که عنوان تصویربرداری پزشکی را یدک می کشد، نباید از دروس تخصصی این رشته و واحد تکنیکهای پایه این علم، که اصلی ترین درس دوره کارشناسی است، هیچ نشانی یافت شود؟


_ با نگاهی به لیست رشته های مجاز به شرکت در این آزمون و مشاهده نام فیزیک هسته ای و فیزیک محض و سایر گرایشهای فیزیک، به عدم تناسب این رشته ها با ماهیت و ذات تصویربرداری پرشکی پی خواهیم برد.


جای بسی تاسف است که مسئولین امر چگونه فارغ التحصیلانی را مجاز به حضور در این عرصه دانسته اند که درطول دوره تحصیل خود از دیپلم گرفته تا لیسانس، حتی نیم واحد علوم بالینی نظیر آناتومی، فیزیولوژی و پاتولوژی و حتی کمکهای اولیه را نگذرانده اند و فراتر از آن حتی نام اندامها و دستگاههای بدن انسان را نشنیده اند؟


 _ همچنین ناهماهنگی مواد درسی و منابع امتحانی معرفی شده برای آزمون این رشته که اتفاقا از کتب مرجع فیزیک انتخاب شده و عملا همان سرفصلهای اعلامی برای رشته فیزیک پزشکی با اندکی تغییر در ضرایب هستند و گنجاندن دروس غیر کاربردی از ریاضیات و فیزیک که با روح این رشته نامرتبط بوده و لیکن در ضرایب از آناتومی و فیزیولوژی فراتر یا برابر هستند. همه و همه سوء بررسی کارشناسانه و غیر خودی بودن افراد دخیل در تدوین این رشته جدید را به اثبات رسانده و موجبات خروج فارغ التحصیلان علوم پرتونگاری از دور این رقابت و به انزوا کشاندن و مطرود ساختن پرتوکاران را بیش از پیش، فراهم می آورد.


_ بسیار بدیهی به نظر می رسد که با وجود این مفاد امتحانی، اکثریت پذیرفته شدگان در آزمون ارشد این رشته، از میان فارغ التحصیلان گرایشهای مختلف فیزیک باشند. چرا که همه مواد درسی دوره کارشناسی خود را امتحان داده اند. که اتفاقا رویه درست هم همان است.


_ عجبا از این برنامه ریزی که فارغ التحصیلانی با پایه فیزیک، بی هیچ تصور و پیش زمینه ای از علوم پزشکی و پیرامون آن، پس از پذیرش در رشته کارشناسی ارشد تصویربرداری پزشکی، قرار است در کدامین دانشکده مشغول به تحصیل شوند؟! لابد پیراپزشکی!!!!


_ به نظر می رسد اصلی ترین انتقاد ساختاری وارده به این تصمیم گیری، جایی خودنمایی خواهد کرد که فارغ التحصیلان رشته های فیزیک که به پشتوانه دانش خود از سد آزمون کارشناسی ارشد تصویربرداری پزشکی عبور کرده و به طبع مواد درسی دوره ارشد را نیز با همان زمینه فیزیک و ریاضی گذرانده و فارغ التحصیل می گردند. بعنوان کارشناس ارشد تصویربرداری پزشکی، جواز حضور و فعالیت در بخشهای تصویربرداری را خواهند یافت و به شکل کاملا قانونی و نظام یافته، بر بالین بیمار حاضر شده و اقدام به انجام آزمونهای پرتو تشخیصی و پرتو درمانی خواهند نمود، ولیکن با کدامین پشتوانه علوم بالینی و تشخیصی؟!


سئوال اینجاست: مسئولین و اساتید محترمی که در این تصمیم سازی موثر بوده اند، چگونه پاسخگوی مخاطرات بسیار جدی و حیاتی که متوجه بیماران است، خواهند بود؟!که افراد فاقد اطلاعات و توانمندیهای علوم پیراپزشکی را در تماس تنگاتنگ با جان و سلامت عمومی جامعه قرار داده اند.


پس از امروز بشارت این خطر بالقوه برای سلامت بیماران و افزایش تصاعدی خطاهای پزشکی و رشد آمار تلفات بیمار در حین انجام آزمونهای پرتو تشخیصی و همچنین اختلال در فرایندهای درمانی را به جامعه خواهیم داد، که زین پس پیراپزشکانتان مهندسند!!! متاسفانه تا به امروز هم به سبب کوتاهی و اهمال در بررسی و ریشه یابی تناسب رشته های تحصیلی با فعالیت شغلی افراد، شاهد ورود و حضور کارشناسان پرتو پزشکی و فیزیک پزشکی با پایه رشته های غیربالینی به مراکز تصویربرداری و بر بالین بیماران هستیم. این امر از لحاظ قوانین بین المللی به کلی ممنوع بوده و این دستور العملها حتی لمس بیمار توسط افراد غیر مسئول را نیز مجاز نمی دانند.

حال آنکه با این برنامه ریزی جدید درمورد رشته تصویربرداری پزشکی، عمق فاجعه بسیار بیشتر خواهد شد.
انجمن علوم پرتونگاری، بعنوان نهاد علمی و صنفی، و به نمایندگی از جامعه بزرگ پرتونگاران کشور، با تحمل سالیان طولانی محرومیت از ادامه تحصیل و یادگاری زخمهای نو و کهنه از عدم سیاست گذاری شایسته در جهت ایجاد بستر مناسب تحصیلات تکمیلی، این بار و در این مقطع از تاریخ، چشم به درایت مسئولین ذیربط دوخته و به جد انتظار دارد که این نقیصه سرتاسر غیرکارشناسی، در کوتاهترین زمان ممکن مورد توجه و تجدید نظر قرار گرفته و ضمن ایجاد شرایط مطلوب جهت ادامه تحصیل، مطالبات و منافع بحق این طیف مستعد و تخصصی از جامعه درمانی کشور را مدنظر قرار دهد.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha

نظرات

  • دریا ۱۱:۴۱ - ۱۳۹۴/۱۱/۱۷
    8 1
    در پناه حق باشید و خداحفظتون کنه که به فکر این رشته ی سختی کشیده و زجر کشیده هستین. رشته ای که هنوز قوت نگرفته هزار خط و نشون براش کشیدن. رشته ای که شب زنده داری و سختیهاش برای بچه های ماست ولی سودش به نفع پزشکان و تجار است. وجدیدا هم که با این وضعیت به نفع رشته های مهندسی خواهد بود
  • سعید ۱۲:۳۹ - ۱۳۹۴/۱۱/۱۷
    7 1
    وقتی که تصمیم گیری برا رادیولوژی بیشتر دست فیزیک پزشکی با پایه فیزیکه و با انجمن پرتوکاران مشورت نمیشه معلومه که نتیجه ش این میشه
  • دریا ۱۳:۱۴ - ۱۳۹۴/۱۱/۱۷
    6 4
    آینده ی رشته ی ما واقعا در خطره. و اتفاقا فیزیکها هم که دیدن ما داریم پا میگیریم . سریع طرح ملعونانه ی خودشونو اجرایی کردن. اگه پای رشته های مهندسی به رشته ی ما باز بشه . دیگه نمیشه جلوشو گرفت. متاسفانه بچه ها فرصت تجمع رو از دست دادن و به نامه نگاری و صحبت با مسئولان اکتفا کردند. احتمالا از تجمع ترسیدند. ولی من قبلا گفتم که تجمع اگه هوشمندانه و کنترل شده باشه. خیلی هم خوب خواهد بود.و تجنع که ففط جمع شدن مقابل وزارت بهداشت نیست. میشه مدلهای راحتتر و بی دردسر تر رو هم اجرا کرد. این مسئولین اگه دلسوز بودن و یا اگر عاقل بودن که این وضع ما نبود. چون جاهل هستن به جای کمک ، بیشتر آسیب میبینند. بچه های انجمن در جلسه ای که با مسئولان داشتن نمیدونم چی شنیدند که به این زشته راضی شدند. و میخواهند فقط ضرایب امتحانی و منابع رو تغییر بدن که مثلا به نفع ما بشه. و از ورود فیزیکها و مهندسها به این رشته کم بشه. که به نظرم نوعی ساده انگاری است. مثلا حالا اومدیم منابع رو درست کردیم. آیا درست میشه ؟ بله شاید بشه تا حدی جلوشونو گرفت ولی تا چه وقت ؟ فوقش به جای یه سال ، میشنن دو سال میخونن تا یه این رشته ی رویایی و شگفت انگیز برسن. آیا ریپورت سونو یا ام ار ای (اگه اجرایی بشه) ، کم کاریه که کسی نخواد به خاطرش سر و دست نشکنه. مطمئنا خیلی ها به خاطرش میمیرن هههههه بعد بچه های فیزیک و مهندسی به جز پیام نور و... اکثرا نخبه هستن. و خوندن درسای ما براشون عین آب خوردن میمونه. فوقش میاد دو تا کلاس کنکور بیرون میره. نمیدونم چرا اینقدر بچه ها ما ساده هستن . خواهش میکنم که نگید بنده با شما حرف زدم. چون قبلا هم گفتم بهشون انگار که از من ناراحت شده باشن. مخصوصا که درباره ی سونو هم یه حرفی زدم فکر کزدن که من عقب افتاده و یا تندرو هستم. در حالی که منظور من جلوگیری کامل از ورود مردان به سونوگرافی نبود. و اصلا هم عملا چنین جیزی ممکن نیست. که این هم راه حل بسیار آسونی دارد. در واقع اكثر مسایل با عقلانیت و نکته سنجی حل میشود. خواهش میکنم بچه ها را توجیه کنید ما که کاری از دستمون برنمیاد
  • farzane ۲۱:۲۵ - ۱۳۹۴/۱۲/۰۱
    7 3
    کاملا مشخصه چون فارغ التحصیلان رشته های فیزیک بازار کار خوبی ندارند از این راه فقط و فقط تلاش کردند بستر خوبی رو برای خودشون محیا کنند... چون این سیاست غلط هم ظلمی در حق پرتوکارانه و هم ظلم خیلی بیشتر در حق بیماران!!!!!