سلامت نیوز: چند روز پیش مقامات وزارت آموزش‌وپرورش اعلام کردند که 135 میلیون نسخه کتاب برای تحصیل دانش‌آموزان در سال تحصیلی آینده چاپ خواهد شد؛ رقمی که گروهی دیگر نگرانند سال بعد این حجم کتاب راهی زباله‌دانی‌ها خواهند شد.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه فرهیختگان، سال تحصیلی 95-94در حالی به روزهای پایانی خود نزدیک می‌شود که 12 میلیون و 500 هزار دانش‌آموز آماده آغاز تعطیلات تابستانی می‌شوند؛ تعطیلاتی که معمولا، نخستین روزهای آن با دور ریختن کتاب‌های درسی همراه است. براساس آمار اداره چاپ و نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مصرف سالانه کاغذ در کل کشور چیزی حدود 660 هزار تن است که 50 هزار تن آن صرف کتاب‌های درسی می‌شود. این در حالی است که اگر آمار مصرف کاغذ برای چاپ کتاب‌های کمک‌آموزشی و همچنین دفترهای تکلیف را نیز به این رقم اضافه کنید، متوجه می‌شویم سالانه حجم زیادی کاغذ، صرف اموری می‌شود که تنها یک سال تاریخ مصرف دارد و سال بعد راهی زباله‌دانی می‌شود، بدون آنکه به چرخه تولید بازگردد. این موضوع باعث انتقاد طرفداران محیط‌زیست به آموزش‌وپرورش شده است، چراکه فکری به حال بازیابی این حجم
کاغذ نمی‌کنند.
یک حساب سرانگشتی
اما یک حساب سرانگشتی از میزان کاغذ مصرفی برای چاپ کتاب‌ها رقم رعب‌آوری را نشان‌مان می‌دهد که می‌تواند طی چند دهه جنگل‌های محدود شمال ایران را به بیابان تبدیل کند. در این باره مجتبی ولی‌زاده، کارشناس بازیافت می‌گوید: «هر تن کاغذ نیازمند قطع شدن 17 اصله درخت تناور است. یعنی 50 هزار تن کاغذی که برای چاپ هر ساله کتاب‌های درسی لازم است، نیاز به 850هزار اصله درخت دارد؛ چیزی حدود 6 هزار هکتار جنگل. گرچه به گفته مقامات آموزش‌وپرورش نیمی از کاغذهای مورد استفاده در چاپ کتاب‌های درسی از تولیدات داخلی است، اما این کار نه‌تنها ذخایر درختان جهان را نابود می‌کند، بلکه باعث خروج ارز فراوان از کشور می‌شود و به همین دلیل باید مصرف آن مدیریت و فکری به حال بازیافت کتاب‌های سال‌های قبل شود. او با انتقاد از کیفیت پایین کاغذهای تولیدی در کشور که برای کتاب‌های درسی مورد استفاده قرار می‌گیرد، می‌گوید در برخی کشورهای توسعه‌یافته دنیا، کیفیت کاغذ و چاپ کتاب‌های درسی به شکلی است که دانش‌آموزان چندین سال از یک کتاب استفاده می‌کنند و این‌طور نیست که یک کتاب، تنها یک‌سال مصرف شود، ضمن اینکه بعد از چندین سال استفاده نیز دوباره در چرخه بازیافت تبدیل به کتابی نو می‌شود.
برخی دلیل اصلی بی‌توجهی آموزش‌وپرورش به موضوع بازیافت را نبود تکنولوژی روز در حوزه بازیافت کاغذ می‌دانند. در این باره سید‌احمد حسینی، مدیرکل سابق چاپ و توزیع کتاب‌های درسی وزارت آموزش‌وپرورش به «فرهیختگان» گفته بود: «متاسفانه این حجم کاغذ کتاب درس، هنگام بازیافت تبدیل به مقوا می‌شوند. این در حالی است که در تکنولوژی‌های روز دنیا از کاغذهای 70 گرمی که برای کتاب‌های درسی استفاده می‌شود، همان کاغذ 70 گرمی بازیابی می‌شود، نه کاغذ 120 گرمی که اصطلاحا مقوا نام دارد و برای جعبه کفش یا تخم‌مرغ مورد استفاده قرار می‌گیرد.
اقدامات موردی
اما در این میان آموزش‌وپرورش تهران اعلام کرده است که امسال قصد دارد با پایان سال تحصیلی اقدام به جمع‌آوری و بازیافت کتاب‌های درسی سال پیش کند. مسعود ثقفی، سخنگوی آموزش‌وپرورش تهران می‌گوید: درباره بازیافت کتاب‌های درسی دستور کشوری نداریم. اما در تصمیم‌گیری‌ای که در آموزش‌وپرورش تهران انجام شده است، امسال برای کمک به سیاست‌های حمایت از محیط‌زیست کشور و همچنین فرهنگ‌سازی در حوزه بازیافت، ابلاغیه‌ای را به مدارس تهران فرستاده‌ایم تا پس از پایان امتحانات اقدام به جمع‌آوری کتاب‌های کهنه از سوی دانش‌آموزان کنند. به گفته او، آموزش‌وپرورش تهران این اقدام را با کمک شهرداری تهران انجام خواهد داد.
حسین جعفری، مدیر امور پسماند شهرداری تهران اما می‌گوید: «آموزش‌وپرورش پیشنهاد شهرداری برای جمع‌آوری کتاب‌های درسی مدارس تهران را برای بازیافت نپذیرفته و قرار است خود در این باره راسا اقدام کند.» به گفته جعفری شهرداری پیشنهاد کرده بود که از سود حاصل از بازیافت کتاب‌های مستعمل برای دانش‌آموزان مناطق محروم کتاب خریداری شود. با این حال به اعتقاد فعالان محیط‌زیست این اقدامات موردی حتی بخش کوچکی از خسارت‌های بی‌توجهی به بازیافت کتاب‌های درسی را هم جبران نمی‌کند، بنابراین نیازمند مصوبه و قانونی برای توجه جدی به این
موضوع هستیم.
نظر شما