شهر پیچیده‌ترین و متنوع‌ترین جلوه تمدن بشری است و بنابراین برای اداره آن باید مدیریتی قابل و کارآمد اعمال شود.

سرمایه اجتماعی، عنصر پیونددهنده شهروندان در حکمروایی مطلوب شهری

سلامت نیوز:شهر پیچیده‌ترین و متنوع‌ترین جلوه  تمدن بشری است و بنابراین برای اداره آن باید مدیریتی قابل و کارآمد اعمال شود. منظور از مدیریت عبارت است از برنامه‌ریزی و سازماندهی فعالیت‌ها، و نیز ایجاد انگیزش برای انجام کارها. فعالیت‌ها برای رفع نیازهای مشترک زندگی شهری شهروندان و برای ارتقای کیفیت زندگی و کار آنان صورت می‌گیرد.

به گزارش سلامت نیوز، روزنامه شهروند نوشت: مشارکت مردم در امور شهر خودشان مزایای زیادی در بر خواهد داشت. با مشارکت در طرح‌ها، آگاهی عمومی مردم درخصوص مسئولیت‌ها و حقوق خودشان افزایش می‌یابد. در آنها حس مسئولیت اجتماعی ایجاد و تقویت می‌شود و تعلق خاطر آنها به شهرشان افزایش می‌یابد که این خود از سرمایه‌های بزرگ اجتماعی است.


در این شرایط این پرسش مطرح می‌شود که سرمایه اجتماعی در حکمرانی خوب شهری چه نقشی ایفا می‌کند؟ ابتدا باید برای جواب به این پرسش بنیادین با این دو مفهوم و اهمیت آنها درجامعه آشنا شویم. به گفته پاتنام از آن‌جا که منابع مالی و نیروی  انسانی نتوانسته جوامع را به سوی  رشد و توسعه اجتماعی سوق دهد باید رکن سومی نیز برای  دستیابی به توسعه قایل شویم و آن سرمایه اجتماعی است. حکمرانی شهری (Governance Urban ) پیش شرطی برای  توسعه پایدار است. امروزه شهرها با افزایش مداوم جمعیت و نیاز‌های  اجتماعی وابسته به آن روبه‌رو هستند. ولی منابعی که در اختیار شهرداری‌ها قرار می‌گیرد، به همان نسبت افزایش نمی‌یابد. در این شرایط عدم تمرکز موفق، مدیریت موفق منابع محدود، مشارکت همگانی و توسعه مشارکت بین شهر، دولت، جامعه مدنی، اجتماعات محلی و نیز بخش خصوصی ابزار‌های  اصلی هستند که شهر‌ها در پیش رو دارند. این گفته‌ها نشان داد که حکمرانی شهری  امروزه در جهان با مشکلات زیادی  روبه‌روست. چاره رهایی از این بن‌بست حکمرانی ورود و تزریق سرمایه‌ای  از جنس خود مردم به نام سرمایه اجتماعی است که به‌عنوان یک حلقه مفقوده در این زنجیره حکمرانی است. در پاسخ به سوال گفته شده، می‌توان اذعان کرد که بدون وجود سرمایه اجتماعی در شهروندان و مشارکت فعال آنها حکمرانی شهری  به معنای  واقعی تحقق نخواهد یافت. و مدیریت شهری در چارچوبی محدود و ایستا و بدون مشارکت شهروندان با اعمال قدرتی یک سویه و مسلط در تصمیم‌گیری  نسبت به مسائل شهر و شهروندان باقی خواهد ماند. تمرکززدایی از ساختار قدرت و ایجاد ائتلاف میان سه نهاد قدرت یعنی دولت، جامعه مدنی و بخش خصوصی برای  اداره امور نشان از وجود مجموعه‌ای از شبکه روابط مبتنی بر اعتماد دارد که این نهادها را قادر می‌سازد به صورت جمعی عمل کنند.


 در توضیح می‌توان گفت که سرمایه اجتماعی در مقوله اعتماد که دولت و حکومت محلی (شهرداری‌ها و شورای  شهر) در آن نقش اساسی دارند می‌توانند اعتماد مردم را به مشاغل و مسئولان سیاسی و اجرایی و نهاد‌ها تقویت کنند. اقتدار اجتماعی شهروندان در تعامل با محیط، سایر ذی‌نفعان و تصمیم‌گیرندگان و ساختارهای  موجود در جامعه مفهوم پیدا می‌کند. آنچه در این فرایند اهمیت می‌یابد، اعتماد و ایجاد اطمینان در درون اجتماعات و بین هر اجتماع و سایر موسسات است. این عامل زیربنای سرمایه اجتماعی است که خود از پیش‌شرط‌های اصلی ایجاد ظرفیت مشارکت و به عبارت دیگر، افزایش قدرت شهروندی  به شمار می‌آید. عدالت و انصاف به‌عنوان شاخص‌های اعتمادآفرین سرمایه اجتماعی اهمیت خاصی در این مدل دارد. این شاخص توزیع مجدد ثروت و امکانات شهری  با مشارکت و تاثیرگذاری  فقرای شهری  است.

عدالت به معنی بی‌طرفی در فرآیند‌های  تصمیم‌گیری  است که باعث می‌شود همه مردان و زنان شهری  فرصت‌هایی را برای  ایجاد رفاه و حفاظت از آن داشته باشند. در فاکتور مشارکت بازهم باید نگاه دو طرفه به این مسأله کرد. در بعد دیگر سرمایه اجتماعی با شرکت افراد در محافل غیررسمی و فعالیت‌های گروهی تشکیلاتی جامعه مدنی به معنای  واقعی شکل می‌گیرد و این امر به حکمروایی مطلوب کمک بسزایی می‌کند. همچنین می‌توان اذعان کرد؛ مهمترین عنصر جامعه مدنی سمن‌ها (NGO ) و اجتماعات محلی هستند که در عین حال مهمترین منبع تولید و باز تولید سرمایه اجتماعی نیز هستند اگر ما بگوییم جامعه مدنی آرایش نهادهای  غیردولتی جامعه را در حکمرانی تشریح می‌کند پس سرمایه اجتماعی، روابط اجتماعی اساسی را تشریح می‌کند که از طریق آنها آرایش‌های  نهادی  ظهور و بروز می‌یابند. جامعه مدنی فعال و پویا به تولید سرمایه اجتماعی می‌انجامد و در مقابل سرمایه اجتماعی جامعه مدنی را تقویت می‌کند و در نهایت تعامل مناسب این دو از رهگذر شبکه‌های اجتماعی و اجتماعات محلی، الگوی  فاعلیت‌مندی  غیراقتصادی  را به منظور دستیابی به منابع مالی و قدرت به وجود می‌آورد. در این مدل سرمایه اجتماعی عنصر پیوند دهنده  شهروندان در بازی  حکمروایی مطلوب شهری  است. که این سرمایه مهم پنهان (سرمایه اجتماعی) الگوی  شهرنشینی ارتباطی را جایگزین شهرنشینی ابزاری می‌کند و نهادهایی چون جامعه مدنی و بخش خصوصی در کنار دولت و حکومت محلی (شهرداری، شورای‌شهر) نقش موثری در تصمیم‌گیری‌های  شهری  ایفا می‌کنند.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha