سلامت نیوزـ*محمد رضا نیک نژاد: در تارنمای شبکه «روز زمین» علاوهبر شعار سال 2017 این سازمان که سواد زیستمحیطی است، میخوانیم «پویش روزِ زمین در سال 2017، سواد محیطزیستی و آبوهوایی است. آموزشوپرورش بنیان پیشرفت است.
به گزارش سلامت نیوز، روزنامه وقایع اتفاقیه نوشت: ما نیازمند پرورش شهروندانی جهانی و چیره به مفاهیم دگرگونی آبوهوا و آگاه از تهدید بیمانند این دگرگونیها در سیارهمان هستیم. ما نیازمند توانمندسازی همه شهروندان با این دانش برای الهامبخشیدن به عمل در حمایت از حفظ محیطزیست هستیم. سواد محیطزیستی و آبوهوایی نهتنها موتور محرکهای برای ساختن رأیدهندگان سبز و پیشبرد سیاستها و قوانین زیستمحیطی و آبوهوایی است که برای افزایش شتاب در آفرینش فناوریها و شغلهای سبز است. روز زمین امسال، با جامعه خویش برای آموزش سواد محیطزیستی و آبوهوایی گردهم آیید یا طرح دیگری با تمرکز بر آموزشوپرورش را (پیگیری کنید)...» (http://www.earthday.org) علاوهبراین، بسیاری از نهادهای زیستمحیطی جهان، این روز را گرامی داشته و برای آن برنامههای ویژهای ترتیب دادهاند؛
برای نمونه (European Christian Environmental Network) شبکه زیستمحیطی مسیحی اروپا درباره این روز نوشته است: «سال 2017 یک موقعیت محوری برای کره زمین است. در این سال «روزِ زمین» برچسبی از نخستین سالگرد امضای پیماننامه پاریس را بر خود دارد. باوجود این دستاورد چشمگیر، ما نمیتوانیم از تدارک تلاشهایمان دست بکشیم. برای ساختن جهانی که به حفظ محیطزیست ارج مینهد و گسترش جوامع پایدار برای همه انسانها، ما باید شهروندان پرورشیافته داشته باشیم. شبکه روزِ زمین بهخاطر کمک به پیشبرد رویدادهای کامیابانه و معنیدار برای روزِ زمین در سراسر جهان هیجانزده است. موضوع روز زمین در سال 2017، سوادِ محیطزیستی و آبوهواست...» (http://www.ecen.org)
یکی از علتهای نامگذاری روزهای ملی و جهانی، توجه بیشتر جامعه به آنهاست تا چشم و دل و اندیشه افراد با آن موضوع، درگیری بیشتری بیابد. از سال 1969 که جان مککانل، کنشگر صلح در اجلاس یونسکو این روز را پیشنهاد داد و با پیگیری برخی کنشگران محیطزیستی به تصویب رسید، هر ساله به فراخور این روز در سراسر جهان، روزِ زمین پاس داشته میشود اما همچنان که در متنهای بالا نیز به آن اشاره شد، شعار امسال روز زمین، سواد محیطزیستی و آبوهوایی است. طرح این شعار از سویی نشان میدهد هنوز شهروندان بسیاری از کشورها سواد درخوری درباره محیطزیست و گرفتاریهای آن ندارند و از دیگر سو اهمیت نهادهایی مانند خانواده و آموزشوپرورش در افزایش این سواد را یادآور میشود. در کشور ما نیز گرفتاریهای زیستمحیطی و آگاهیهای شهروندان، نشان از کمسوادی یا بیسوادی در زمینههای زیستمحیطی دارد و بیگمان راه برای رفتن در این مسیر، بسیار دراز و پرپیچوخم است اما آنچه آزاردهنده است، این است که دو نهاد تأثیرگذار بر آموزههای زیستمحیطی، آنچنان که باید وظیفه خویش را انجام نمیدهند و شهروندان کشور همچنان در دوری از کمسوادی و بیسوادی محیطزیستی میگردند و به زمین بهعنوان تکنگین فیروزهای کهکشانمان آسیب میرسانند.
در کشورهای پیشرو در آموزشهای زیستمحیطی، تمرکز بر آموزش نوآموزان در مدرسه و افزایش آگاهیهای آنها از جهان پیرامون و پاسداشت و نگهداشت زیستبومشان یعنی همان سواد محیطیزیستی، به شکل جدی و سازمانمند پیگیری و انجام میشود. گرچه در کشور ما و بهویژه در درونمایههای کتابهای درسی 9 سال نخست، توجه به آموزشهای زیستمحیطی افزایش یافته و این جای خرسندی دارد اما شوربختانه، فرهنگ آموزشی ریشهدار و آسیبزای معدلمحور و اولویت نگاه کمی در آموزش، همچنان جلوی فضای درخور برای گسترش و ژرفابخشی آموزشهای زیستمحیطی را میگیرد و همچنان ما درگیر دههها بیتوجهی به زمین و گرفتاریهای آن هستیم. با توجه به نگاه ویژه وزیر آموزشوپرورش به آموزشهای شهروندی و همچنین گسترش نگاه و رفتارهای مهربانانه نسبت به طبیعت و محیطزیست، انتظار میرود که روزهایی مانند روز زمین در کشور و بهویژه در نهادهای آموزشی، بازتاب بیشتر یافته و در این روز، مدرسهها با برنامههای ویژهای به گسترش سواد زیستمحیطی نوآموزان امروز و شهروندان فردا بپردازند. با این کار شاید بتوان بیش از گذشته به نگهداشت و پاسداشت زیستبوم کشور و جهان امیدوار شد.
*عضو کانون صنفی معلمان
نظر شما