خَلق خندوانۀ، خدمتی خردمندانه به خیل عظیمی از خَلق است! چراکه کیفیت و کمیت زندگی با شادی و حال خوب ارتباط دارد. خنده باعث ترشح مواد شیمیایی در مغز می شود که برای سلامتی مفید است؛ نه فقط سلامت روان بلکه برای سلامت جسم و جان. خنده و تخلیه هیجان ها در اواخر شب خواب آرام را تضمین می کند. خواب خوب و آرام و نیروبخش، روز خوب را رقم خواهد زد. خنده و حال خوش باعث تقویت سیستم ایمنی بدن نیز می شود تا جایی که می تواند فراوانی سرماخوردگی را هم کم کند.

10 دلیلی که خندوانه را به یک برنامه تاثیرگذار تبدیل کرده است

سلامت نیوز-*دکتر مجتبی دلیر: خَلق خندوانۀ، خدمتی خردمندانه به خیل عظیمی از خَلق است! چراکه کیفیت و کمیت زندگی با شادی و حال خوب ارتباط دارد. خنده باعث ترشح مواد شیمیایی در مغز می شود که برای سلامتی مفید است؛ نه فقط سلامت روان بلکه برای سلامت جسم و جان. خنده و تخلیه هیجان ها در اواخر شب خواب آرام را تضمین می کند. خواب خوب و آرام و نیروبخش، روز خوب را رقم خواهد زد. خنده و حال خوش باعث تقویت سیستم ایمنی بدن نیز می شود تا جایی که می تواند فراوانی سرماخوردگی را هم کم کند.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از عصرایران؛ پانصدمین قسمت برنامه خندوانه شب گذشته پخش شد. به این بهانه به 10 دلیل برای تاثیرگذاری این برنامه اشاره می کنیم.

1- حکیم سخن فردوسی بزرگ سروده است: چو شادی بکاهد، بکاهد روان/ خرد گردد اندر میان ناتوان. به نظر می رسد جناب فردوسی می خواهد بگوید آدمی که احساس بد دارد نمی تواند خوب بیاندیشد، و در نتیجه در برابر مشکلات احساس درماندگی خواهد کرد. و این فرایند، تبدیل به یک دور باطل می گردد. اما، حال خوب زمینه را برای تفکر مثبت و به تبع آن رفتار سازگارانه فراهم می آورد. حال خوب جزء ارزشمندترین دستاوردهای بشر است. می دانیم که حال بد از تمرکز بر گذشته یا آینده ناشی می شود. اولی عامل افسردگی و دومی مولد اضطراب است. ماندن در گذشته و زندگی در توهم آینده هر دو "حال" مان را خراب می کند؟ آنچه مهم است و آنچه واقعاً وجود دارد زمان حال است و تکلیف ما این است که حالمان خوب باشد. ما نیازمند شادی هستیم تا برای تلاش کردن انرژی داشته باشیم. شادی و شادمانی سوختی سالم برای انسان عاقل است. از مهم ترین ویژگی های انسان سالم هم تلاشمدار بودن است. همان ویژگی ای که خالق مهربان فرمود به جزء در سایه آن انسان به دستاوردی نمی رسد.خندوانه با کار روان شناسان هماهنگ است. ایجاد حال خوب، مثبت اندیشی و رفتار سازگارانه در تخصص روان شناسان است. خندوانه به طور مستقیم بر حال خوب متمرکز است. اما، مثبت اندیش شدن و ماندن، و حال خوب را یافتن، سخت، و نیازمند تمرین و کسب مهارت است. چراکه مثبت اندیشی مربوط به مناطق تحت فرمان ارادی مغز است؛ یعنی بایستی با اراده و به طور عمدی برای تولید فکر مثبت انرژی صرف کرد، در حالی که منفی نگری با بخش هایی از مغز ارتباط دارد که به طور خودکار عمل می کنند. پس همانطور که پروردگار دانا فرمود، هیچ چیز خوبی برای انسان حاصل نمی شود مگر تلاش کند. ذهن را اگر به باغچه ای تشبیه کنیم، علف های هرز به طور خودرو در آن رشد می-کنند اما اگر بخواهیم در آن گل بکاریم لازم است آستین ها را بالا زده و تلاش کنیم.

2- خندوانه آموزشگاه مثبت اندیشی و حال خوب است. پرورنده و گسترنده نگرش مثبت، امیدواری، روحیه عالی، اخلاق مداری، نوع دوستی و میهن دوستی، کمک رسانی و رفتار جامعه پسند، احترام به ارزش ها و پاسداشت باورها، مروج نیکی و نیکوکاری، شکر و شکرگزاری است. سپاسگزاری و قدردانی نشانه رشد شخصیت است. در جنبه های فردی، اجتماعی و معنوی حس سپاسگزاری شاخصی از سلامت است. از سوی دیگر، نهایت آرزوی بشر دریافت احترام است؛ اینکه مورد تکریم و تأیید قرار بگیرد. همه افراد تکریم، تأیید، تقدیر، تشویق، تمجید، تحسین و تشکر را دوست دارند. رفتار رشدیافته ای نیست که زحمات گروه بزرگ خندوانه نادیده گرفته شود. خندوانه برنامه ای قابل احترام، درخور توجه و شایسته تقدیر است. اما نباید فراموش کرد که هیچ چیز و هیچ کس کامل نیست. موفقیتِ نسبی کافیست. بی نقص گرایی نقص بزرگیست!

3- درونمایۀ خندوانه خنده و شادیست. شادی یک هیجان و خندیدن یک رفتار است. البته، شادی یک هیجان اصلی است. هیجان ها، از جمله شادی مسری اند. نورون‌های آینه‌ای (به انگلیسی: Mirror neurons) دسته ای از سلول های عصبی مغز هستند که وقتی انسان عملی را انجام می‌دهد و نیز هنگامی که مشاهده می‌کند که همان عمل را فرد دیگری انجام می‌دهد تحریک می‌شوند. بدین‌گونه سلول عصبی مغز شبیه "آینه" رفتارهای فرد دیگر را نسخه برداری می‌کند، مثل آنکه خودش انجام داده است. این سلول ها در فراگیری زبان و تقلید اهمیت زیادی دارند. وقتی ما برنامه شادی مثل خندوانه را با این همه انرژی مثبت می بینیم رفتار شاد بودن و خندیدن و تمامی رفتارهای مثبت مشاهده شده را به طور هشیار و ناهشیار تجربه کرده و تقلید می کنیم و یاد می گیریم. یادگیری مشاهده ای ابزار رسانه های تصویری است. به همین دلیل است که خندوانه در روحیه و رفتار افراد زیادی از جامعه تأثیر مثبت گذاشته است.

4- خندوانه اولین برنامه از نوع خودش است. یک جشن دسته جمعیِ میلیونی در جامعه ایرانی. یک جُنگ مِلّی مفرح و موفق. خندوانه در صدا و سیما هم تحولی جدی ایجاد کرده است. این برنامه ویژگی هایی دارد که یا در هیچ برنامه دیگری دیده نشده و یا همه آنها در یک برنامه جمع نشده است. برای مثال، اجرای موسیقی-های زنده، متنوع و نوآورانه بخشی است كه پیش از این برنامه كمتر شاهد آن بوده ایم. ساخت و پخش تقریباً هر شب این برنامه توانسته مخاطبان زیادی را جذب و حفظ کند. خندوانه از قواعد زیبایی شناختی هنری پیروی می کند؛ یعنی، توحید، تنوع و تکرار. وحدت و ثبات رویه عامل مهمی برای برقراری ارتباط است. وقتی از قواعد خاصی پیروی می کنیم در مخاطب ایجاد آرامش می کنیم چراکه رفتارمان قابل پیش بینی خواهد بود و ابهامی برای برقراری ارتباط باقی نمی گذاریم، پس مخاطب را به خوبی جذب می کنیم. از طرفی تداوم رفتار یکنواخت خسته کننده خواهد شد، پس تنوع لازم است. خندوانه با خلاقیت بالا در عین وحدت و توحید، تنوع خوبی دارد. بخش هایی را در خندوانه می بینیم که کم نظیرند. البته، در خَلق یک اثر هنری تنوع هم باید محدود باشد. و در آخر تکرار است که یک اثر هنرمندانه را به اوج زیبایی می رساند. تفکر، تکرار را برنمی تابد اما احساس، خواستار آن است. برای مثال، وقتی عبارتی را برای اولین بار در یک نمایش طنز می-شنویم شاید چندان بانمک به نظر نرسد اما پس از چند بار تکرار است که با هر بار شنیدن آن بی اختیار خنده مان می گیرد. البته، تکرار بجا با تکراری بودن فرق دارد. پس تکرار می کنم که فراموش کردن لحظه های شاد تکرار نشدنی ای که خندوانه برایمان ساخته است منصفانه نیست!

5- خَلق خندوانۀ، خدمتی خردمندانه به خیل عظیمی از خَلق است! چراکه کیفیت و کمیت زندگی با شادی و حال خوب ارتباط دارد. خنده باعث ترشح مواد شیمیایی در مغز می شود که برای سلامتی مفید است؛ نه فقط سلامت روان بلکه برای سلامت جسم و جان. خنده و تخلیه هیجان ها در اواخر شب خواب آرام را تضمین می کند. خواب خوب و آرام و نیروبخش، روز خوب را رقم خواهد زد. خنده و حال خوش باعث تقویت سیستم ایمنی بدن نیز می شود تا جایی که می تواند فراوانی سرماخوردگی را هم کم کند. خندوانه نباید کمرنگ شود! چراکه هیجان ها از جمله شادی زودگذرند و افراد فراموش می کنند که باید شاد بمانند. برای اینکه چیزی ملکه ذهن شود و جز سبک زندگی گردد نیاز به تکرار دارد. برای آنکه سبک زندگی شاد، پرنشاط و پرامید داشته باشیم، برای اینکه بیماری های مزمن و صعب العلاجی مثل سرطان، سکته-های قلبی و مغزی، و دیابت و غیره که ریشه روان شناختی و استرسی دارند کم شود نیاز داریم این برنامه و برنامه های مشابه باز و بیشتر از قبل تولید شوند، تا با تکرار یاد بگیریم که می توانیم و باید شاد و امیدوار زندگی کنیم و این سبک زندگی را بایستی فارغ از مشکلات مختلف، خودمان برای خودمان خلق بنماییم.

6- ممکن است کسی بگوید که با این همه مشکلات واقعی به چه چیزی بخندم؟! آیا منطقی است که در چنین شرایطی دشوار، و در این روزگار غمبار، شاد باشم و امیدوار؟! پاسخ این است که زندگی پر از استرس و مشکل است. اگر منتظر باشیم که روزی شادی سراغ مان بیاید سخت در اشتباهیم. شادی را باید خودمان بیافرینیم. واقعیت های تلخ همواره وجود دارند و هر تیزهوشی با اندکی تأمل آنها را درک می کند اما انسان عاقل و باخرد است که به جای جزئیاتی که هوش درک می کند بر کلیات تمرکز نموده و در راستای قدم نهادن در جاده سازگاری به این باور رسیده که فقط یک بار زندگی می کند پس چرا در بند جزئیاتی باشد که مُولد حال بدند؟ پس نگرش هاست که باید تغییر کند؛  شاد زیستن یک مهارت است. زیستن شادمانه یک ترجیح نیست یک تکلیف است! وظیفه و تکلیفی که در قبال خود، خلق، خلقت و خدا داریم. افرادی در انواع ارتباط موفق اند که گشاده رو بوده و با روحیه ای مثبت برخورد کنند. آدم غمگین یا خشمگین ممکن است به خلقت خدا، طبیعت و محیط زیست هم آسیب برساند. سلامت معنوی نیز با نشاط معنوی مربوط است. خنده و شادی مخالف غم و افسردگیست. سازمان جهانی بهداشت، هر ساله به مناسبت روز جهانی بهداشت و با هدف افزایش توجه و آگاهی عمومی و تمرکز اقدامات و فعالیت ها یکی از موضوع های مبتلا به جوامع را انتخاب می کند. شعار امسال این سازمان به "افسردگی" می پردازد. افسردگی اختلال روانی شایعی است که تمامی جوامع و تمامی گروه های سنی را درگیر می کند تا جایی که از آن به عنوان سرماخوردگی روانی یاد می شود. افسردگی با این نشانه ها شناخته می شود "احساس غم پایدار و کاهش تمایل به انجام کارهایی که به صورت معمول از آن لذت می بریم وقتی که با ناتوانی در انجام وظایف روزمره حداقل به مدت دو هفته به طول انجامد".

7- خندوانه یک برنامه فرهنگ ساز است. دو سه دهه قبل اگر کسی هنگام رانندگی کمربند ایمنی خود را می بست مورد تمسخر واقع می شد. اصلاً وقتی روی صندلی جلوی تاکسی می نشستید اجازه بستن کمربند نداشتید! اما با آموزش، فرهنگ سازی و غیره امروز نه تنها بستن کمربند ایمنی عجیب نیست بلکه مورد تشویق و تأکید هم قرار می گیرد. از ترویج و ترغیب و تعلیم شاد بودن تا فرهنگ سازی در زمینه هایی چون حفظ محیط زیست، رانندگی ایمن، بستن کمربند ایمنی، صرفه جویی در مصرف آب و انرژی، خواندن کتاب، رفتن به تئاتر و سینما و سایر رویدادهای فرهنگی، رفتارهای جامعه یار و جامعه پسند، کمک رسانی، نوع دوستی، كارهای خیر جمعی، مهرورزی و مهربانی، برانگیختن علاقه اجتماعی، احترام به ارزش های ملی و مذهبی، رقابت سالم و رفاقت دائم، تکریم مشاغل و متخصصان مختلف، فراموش نکردن قهرمانان، هنرمندان، و همه بزرگانی که مدتی مورد بی مهری قرار گرفته اند، احیای بازی های سنتی و خانوادگی و ... خندوانه پشتکاری ستودنی داشته است که برای حصول نتیجه مطلوب البته نیازمند تداوم این راه است.

8- شادی و انبساط خاطر با سختی و تکلف میانه ای ندارد. خدا هم برای انسان سختی نخواسته است و بیش از توانش برای او تکلیف نکرده است. زندگی برای آدم سخت گیر سخت می شود. حضرت علی (ع) می فرماید: آسان بگیرید تا به خواسته تان برسید. خندوانه راحت، خودمانی و بی تکلف است و این شیوۀ تعامل را به طور غیرمستقیم تعلیم می دهد؛ یعنی، سبک زندگی آسان. از زندگی کم نکنید (با سخت گیری تا حذف لذت ها، افسردگی و خودکشی)، زندگی را جمع نکنید (برای فردا و فرداها تا در آینده ای نامعلوم زندگی کنید)، ضرب (در تجمل و تکلف) و تقسیم (بر آرزوهای دورودراز) نکنید. پس، زندگی را کم، جمع، ضرب و تقسیم نکنید؛ زندگی را فقط ساده کنید. زندگی را زندگی کنید. زندگی را قبل از تاریخ انقضایش مصرف کنید. اخلاق و خوش اخلاقی بقدری اهمیت دارد که حضرت رسول (ص) فرمودند: مبعوث شدم تا مکارم اخلاق را کامل کنم. خندوانه هم در جهت تحکیم خوش اخلاقی گام برداشته است. هرچند عوامل خندوانه برای تولید این حجم زیاد برنامه، بسیار رنج و سختی کشیده اند اما به نظر می رسد به این معتقدند که غم مؤمن در دل و شادی وی در چهره اش است. با این باور، امیدوار و امید آفرینند. انسان به امید زنده است. خوشبختانه، رفتارها قابل تغییرند. از طریق افزایش دانش نسبت به وضع موجود (اخم، ترش رویی، نخندیدن، جمود فکری، یأس و ناامیدی) تغییر نگرش (گرایش به تغییر) و به تبع آن تغییر رفتار امکان پذیر است. برای مثال، خندوانه با حضور در متروی تهران و بر اساس الگوی دانش- نگرش- رفتار (KAP) و با اجرای پانتومیم و غیره سعی در افزایش دانش شاد زیستن کرده است. بنابراین، خندوانه تلاش کرده است نگرش ها را تغییر دهد تا رفتارها تغییر کنند.

9- مطالعه ای درباره شادی در دانشگاه هاروارد مدتهاست که آغاز شده و تاکنون به چهار نتیجه قابل توجه رسیده است: اول اینکه، دوران کودکی شاد، تأثیر بسیار پایداری بر بهزیستی فرد دارد. دوم، افرادی که کودکی دشواری داشته اند می توانند زندگی شادی را بسازند. سوم، یادگیری نحوۀ مقابله با استرس منافع مادام العمری دارد. چهارم، وقت گذرانی با دیگران ما را از آسیب های ناشی از فراز و فرودهای زندگی محافظت می کند. هر چهار مورد بسیار مهم هستند اما مورد دوم بیشتر مد نظر است. اینکه در هر شرایطی باشیم می توانیم یاد بگیریم زندگی شادی را بسازیم. خندوانه و برنامه هایی از این دست می توانند راهنمای خوبی در این زمینه باشند. برای مثال، وقتی از مهمان برنامه سوال می شود که چطور حال خودت را خوب می کنی؟ مخاطبان می توانند راه و روش های مختلف و متعدد خودیاری را درباره بهبود احساس خودشان بیاموزند. حتی اگر مهمان بگوید هیچ کار خاصی انجام نمی دهم یا تا به حال به این موضوع فکر هم نکرده ام، بیننده ای که شخص دیگری را مشابه خود می یابد به خود امیدوار خواهد شد که خیلی هم وضعیتش بد نیست! اما حالا باید کاری بکند و ...

10- خندوانه خانواده ها را دور هم جمع کرده است و از تماشای ماهواره کم! برای اینکه با دیدن این برنامه بارها از ته دل خندیده ایم از خندوانه متشکریم. تولید این حجم بالای برنامه در طی هفته حتی با وجود یک گروه بزرگ حرفه ای هم به هیچ عنوان کار ساده ای به نظر نمی رسد. حتی انگیزۀ مادی و مالی هم نمی تواند تبیین کننده اینهمه تلاش و کار مداوم باشد. اما، عشق و امید و ایمان و ایثار و اعتقاد و هر انگیزۀ مثبت معنوی دیگری می تواند مبین این کار باشد. کاری که در کارنامه حرفه ای رامبد جوان و همۀ همکاران خندوانه همواره خواهد درخشید.

* روان شناس، مدرس دانشگاه و پژوهشگر فوق دکتری دانشگاه تهران

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha