سلامت نیوز:نیمی از ما اصلا آنها را نمیدیدیم! کودکان حقوق مشخصی نداشتند و بیشتر به حقوق والدین و سرپرستان نسبت به آنها توجه میشد.
به گزارش سلامت نیوز، آرمان نوشت: پای اینترنت و شبکههایمجازی که به ماجرای تضییع حقوق کودکان باز شد، بیشتر از آنکه منجر به اقدامیاساسی برای کودکان رنجکشیده و آزاردیده شود، چشمهای مردم را به حقیقت باز کرد و آنها را به تکاپوی احقاق حقوق ازدسترفته کودکان انداخت. توجه اذهان عمومی به حقوق نداشته کودکان جلب شد و رسانهها بهنوعی منجی حقوق ازدسترفته آنها شدند. محمد کاظمی، نایبرئیس کمیسیون حقوقی و قضائی مجلس با اشاره به مراحل نهایی بررسی لایحه حمایت از حقوق کودکان نوجوان میگوید: «این لایحه حمایتهای قابلتوجه و همهجانبهای از حقوق کودکان و نوجوانان خواهد داشت و به اکثر نواقصقانونی در ارتباط با حقوقکودک پاسخ میدهد. پلیس و دادگاه ویژه اطفال نیز سازوکاری را فراهم خواهد کرد تا بتوانیم با فراغبال بیشتر و اقدامات کارشناسانهتری به مسائل و مشکلات کودکان و نوجوانان رسیدگی کنیم و آنها نیز سایه حمایت گسترده قانون را بر سر خود احساس کنند.»
آخرین وضعیت لایحه پلیس و دادگاه ویژه اطفال در مجلس چگونه است؟
بخش اعظم لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان در کمیسیون حقوقی و قضائی مجلس تصویب شده و بهزودی به صحن مجلس میرود. در این لایحه تکالیفی برعهده پلیس اطفال گذاشته و بر تشکیل دادگاه ویژه اطفال تاکید شده است. البته پیش از تصویب این لایحه مواد دیگری در دستورکار کمیسیون است که باید به تصویب برسد.
چرا تصویب این لایحه در کمیسیون زمانبر شده است؟
این لایحه، لایحهای سنگین با مفاد زیاد است، بنابراین نیازمند بررسیهای کارشناسی و فنی بسیار و زمانبر است. کمیسیونهای مختلف، مرکز پژوهشهای مجلس، قوهقضائیه، کمیته فنی کمیسیونحقوقی و قضائی مجلس آن را بررسی کردند و اساتید و صاحبنظران در حوزه حقوقاطفال نیز درباره این موضوع کار کردند. البته بررسی این لایحه در مراحل نهایی است و بهزودی به صحن مجلس میرود. کمیسیونحقوقی و قضائی نیز درگیر مسائلی مانند بررسی بودجه سال 97، رأی اعتماد به کابینه دولتدوازدهم و کارهای متفرقه فوری و ارجاعی به کمیسیون بود، بنابراین تاخیر در بررسی این لایحه طبیعی است و تقصیر زیادی متوجه کمیسیون نیست. طبیعتا گاهی تصویب یک لایحه به تعویق میافتد، یا بررسی آن متوقف میشود.
مهمترین مزایای این لایحه را برای کودکان و نوجوانان چه میدانید؟
محورهای این لایحه حمایت بیشتر از اطفال و نوجوان در مقابل تعدیات، تجاوزها و استفاده سوء و ابزاری از کودکان و بیتوجهی والدین نسبت به تربیت و تحصیل کودک است. حمایت کودکان در مقابل سرپرستان بد و ناسالم نیز از محورهای اساسی این لایحه است. همچنین کار کودک زیر پانزده سال جرم تلقی و مجازاتهاینقدی و تعلیق از کار برای کارفرما پیشبینی شده است.
لزوم طرح این لایحه از سوی دولت چه بوده است؟
نیاز به وجود هر قانون دولت را به طرح هر لایحهای علاقهمند میکند. در حال حاضر قوهقضائیه نیاز به ایجاد سازوکاری جدید برای رسیدگی به امور کودکان دارد و این لایحه بهقولی لایحه قوهقضائیه است. طرح این لایحه از سوی قوهقضائیه به دولت آنها ابلاغ شده و خلأهای قانونی موجود قوهقضائیه را بر آن داشته تا از دولت تقاضای طرح این لایحه به مجلس را داشته باشد. بهعنوان مثال اکنون مجازاتی برای پدرومادر بدسرپرست و والدینی که نسبت به تحصیل کودکان بیتوجهی میکنند یا از آنها سوءاستفادههای مختلف میکنند، در نظر نگرفتهایم و قانون بهدلیل اختیاری که والدین نسبت به کودکان خود دارند، آنها را مجازات نمیکند. اما در این لایحه برای والدینی که از فرزند خود بهدرستی مراقبت نکنند، مجازات پیشبینی شده که نوآوری محسوب میشود. این لایحه همچنین به بهزیستی اختیارات ویژه برای جداسازی اطفال از والدین بدسرپرست را داده است. این موارد نوآوریهای قانونی است که قوهقضائیه تشخیص داده و ما نیز بهعنوان کمسیون حقوقی و قضائی مجلس تایید کردهایم.
آیا کودکان در دادگاههای ویژه اطفال مدعیالعموم هستند؟
فرد معترض به کودکآزاری مدعیالعموم است. در قانون جدید حتی اگر افراد غریبه آزاررسانی، ظلم و تعدی به کودک را مشاهده کنند و اقدامی نکرده و به مراجع قانونی اعلامجرم نکنند، خاطی محسوب شده و باید تنبیه و توبیخ شوند. این موارد بهمعنای حمایت قابلقبول این لایحه از کودکان است.
آیا تصویب این لایحه بهتنهایی به کاهش میزان کودکآزاریها و تجاوزات به کودکان در سطحجامعه کمک میکند یا همزمان نیازمند فرهنگسازی در زمینه احقاق حقوق کودکان هستیم؟
در لایحه جدید مجازاتهای سختی برای موارد کودکآزاری پیشبینی شده است. البته مجازاتها همواره جنبه پیشگیرانه داشتهاند اما کمتر سبب کاهش جرایم شدهاند. مجازاتهایی مانند جزای نقدی و زندانهای بلندمدت برای کودکآزاری در این قانون پیشبینی شده است. مجازات اعدام در این لایحه ذکر نشده، زیرا در حال حاضر مجازات اعدام برای جرائم تجاوز و آدمربایی همراه با تعدی جنسی در قانون مجازاتاسلامی وجود دارد و نیازی به طرح آن در لایحه کنونی نبود. با این همه، در جامعه بیش از هر چیز نیازمند کار فرهنگی هستیم و اساسا مقررات و مجازاتها به میزان قابلتوجهی سبب کاهش میزان جرم نمیشوند. در واقع اگر مشکلاتاقتصادی مردم، مشکل اشتغال جوانان و مسائل فرهنگی موجود را رفع کنیم و زمینههای تربیت و رشد سالم برای کودکان را فراهم کنیم، شاهد کودکآزاریها نخواهیم بود.
لطفا اندکی درباره ساختار دادگاه ویژه اطفال توضیح دهید.
دادگاه ویژه اطفال باید با حضور مشاوران تشکیل شود و متخصصان حوزه قضائی کودک، روانشناسان کودک و جامعهشناسان در کنار قضات دادگستری باید به این کودکان بهمنظور بازیابی خودشان کمک کنند تا آنها بتوانند با سرعت بیشتری به زندگی سالم برگردند و صدمات روحی و روانی وارده به این کودکان التیام یابد.
آیا فرایند رسیدگی به جرایم در دادگاه ویژه اطفال مانند دادگاههای معمولی است؟
بله، اما جرایم مربوط به کودکان، کودکآزاریها و... در دادگاههای ویژه اطفال رسیدگی میشوند. قضات دادگاههای ویژه اطفال از تخصص و تجربهویژه برخوردار هستند و به نسبت سایر قضات دادگستری با دقت بیشتری گزینش میشوند. در این لایحه استفاده از قضات باتجربه در زمینه رسیدگی به مسائل کودکان لحاظ شده است.
آیا نیاز و خواست جامعه در زمینه احقاق حقوق کودکان با تصویب این لایحه بهطور کلی تحقق خواهد یافت؟
اگر این لایحه بهشکل قانون دربیاید، باید بهدرستی اجرا شود و در صورت اجرای کامل بسیاری از نارساییها و نواقص حمایت قانونی از اطفال در آن پیشبینی و رفع شده است.
به اعتقاد شما مکانیزم اجرای موفق این لایحه به چه شکلی است؟
نیروی انتظامی، بهزیستی، محاکم قضائی، دادستان، مدعیالعموم و مراکز نگهداری اطفال باید هماهنگ با یکدیگر فعالیت کنند همکاری خوب و قابلتوجهی داشته باشند. در این صورت میتوان بهدرستی اقدام کرد و انتظار موفقیت داشت.
لطفا کمی بیشتر در مورد افزایش حوزه اختیارات سازمان بهزیستی توضیح دهید.
در این لایحه به کارشناسان، مددکاران و متخصصان بهزیستی اجازه داده شده در صورتی که بدسرپرستی سرپرستان کودک برای آنها محرز شود، او را از آنها جدا کنند. همچنین سازمان بهزیستی میتواند با این سرپرستان مصاحبه و برای آنها کلاس آموزشی رفتار با کودک برگزار کنند و به این صورت این سرپرستان را تعلیم داده و متنبه کنند. حوزه اختیارات اورژانس اجتماعی نیز گسترش یافته است.
چشمانداز شما از اجرای لوایح پلیس و دادگاه ویژه اطفال چیست؟
مسئولان کشور در کنار پیشبینی قوانین جزائی، تشکیل دادگاه و محاکمه خاطیان باید فضا و جو کلی جامعه را به مسیر صحیحتر سوق دهند. بنابراین تصویب لوایح عریض و طویل در بحث احقاق حقوق کودکان و حمایت از آنها کافی نیست و باید جایگاه خانواده را تحکیم ببخشیم. باید به آموزش والدین برای رفتار و مراقبت از کودکان، رفع نیازهای مالی سرپرستان خانوار، رفع مشکلات اقتصادی و فرهنگی جامعه و تربیت اخلاقی مردم نیز توجه کنیم. در غیراین صورت این قانون اثرگذار نخواهد بود.
نظر شما