سلامت نیوز: اول زلزله خانه و كاشانه‌شان را ویران كرد، بعد باد و بارندگی شدید در فصل سرما كانكس‌ها و چادرهایشان را تخریب؛ حالا هشدار داده‌اند كه احتمالا وبا و سالك به جانشان خواهد افتاد.
به گزارش سلامت نیوز، روزنامه شرق در ادامه نوشت: چهارشنبه هفته گذشته بود كه معاون بهداشت و وزیر بهداشت از خطر شیوع بیماری‌هایی مانند وبا و سالک در مناطق زلزله‌زده کرمانشاه ابراز نگرانی کرد و گفت: «با وجود فاضلاب‌های منطقه و وضعیت اسکان مردم، خطر اپیدمی این دو بیماری جدی است». دو بیماری خطرناك كه مسئولان و افراد محلی با نزدیك‌شدن فصل گرما نگرانی‌شان نسبت به شیوع آن بیشتر می‌شود. هرچند به گفته ابراهیم شكیبا، معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشكی كرمانشاه با اقدامات انجام‌شده در حال پیشگیری وقوع چنین فاجعه‌ای هستند و در‌حال‌حاضر شرایط منطقه پایدار است اما اگر به شرایط فاضلاب و نخالههای ساختمانی كه به گفته مردم زلزله‌زده وضعیت بحرانی دارد، رسیدگی نشود، نمیتوان جلوی شیوع این دو بیماری را گرفت و مردم زلزله‌زده علاوه بر رنج ازدست‌دادن خانه و كاشانه‌شان باید خود را برای یك بیماری سخت آماده كنند؛ بیماری‌ای که به گفته برخی منابع، ١٥ نفر به آن مبتلا شده‌اند.(البته این آمار هنوز قابل تایید نیست)
با‌این‌حال ابراهیم شكیبا، معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشكی كرمانشاه از شرایط فعلی منطقه ابراز امیدواری می‌كند و می‌گوید «هر اتفاقی در حوزه بهداشت استان كرمانشاه بیفتد، قاعدتا اول باید من باخبر شوم و تاكنون هیچ مورد اپیدمی درباره بیماری هپاتیت، حصبه، سالك و وبا در این استان مشاهده نشده. خوشبختانه شرایط در مناطق زلزله‌زده آرم است؛ البته این را باید یادآور شد كه این مناطق پتانسیل بروز اپیدمی این بیماری‌ها را دارد اما ما تا به امروز تمام تلاشمان را به كار گرفته‌‌ایم تا شاهد چنین مشكلاتی نباشیم؛ از جمله سمپاشی، مدیریت آب‌های سطحی، جونده‌كشی، آموزش به مردم و اقدامات بهداشتی در این زمینه انجام دادیم».
او در ادامه می‌افزاید: «بیش از یك میلیون و صد هزار مترمكعب در مناطق زلزله‌زده سمپاشی شده و به‌تازگی نیز مرحله سوم سمپاشی را در شهرستان‌های گیلانغرب، قصرشیرین، سرپل‌ذهاب و ثلاث آغاز كرده‌ایم تا از بروز بیماری سالك جلوگیری كنیم. درباره آب‌های سطحی نیز شركت آب‌‌و‌فاضلاب كارهای خوبی انجام داده است و آب‌های سطحی باقی مانده را كه احتمال انتقال بیماری را افزایش می‌دهد، مدیریت می‌كنند. بنیاد مسكن نیز مكلف شده نخالههای ساختمانی را جمعآوری كند. بنیاد مسكن در شهر ثلاث به خوبی عمل كرد، در سرپل‌ذهاب نسبتا خوب و در روستاها عملكرد خوبی نداشت اما استاندار آنها را مكلف كرده و تأكید كرده در چند مرحله به روستاها نیز رسیدگی كنند».
شكیبا با بیان اینكه درباره آب آشامیدنی باید بگویم در بسیای از روستاها مشكل آب آشامیدنی حل شده است، می‌گوید: «اما تعدادی از روستاها باقی ماندهاند كه رسیدگی به آنها نیز در دست اجراست و به امید خدا به‌زودی مشكلات آب آشامیدنی آنها نیز حل می‌شود. اما باید بگویم در‌حال‌حاضر شرایط این مناطق پایدار است اما با توجه به نزدیك‌شدن فصل گرما، امكان شیوع بیماری وجود دارد كه ما در حال پیشگیری هستیم».
سالك و وبا در كمین زلزله‌زدگان
فرشته چراغی، یكی از فعالان در منطقه زلزله‌زده كرمانشاه از شرایط فاضلاب، نخالههای ساختمانی و آشغالهای رهاشده در مناطق زلزله‌زده ابراز نگرانی می‌كند و معتقد است تا زمانی كه كاری در آن مناطق انجام نگیرد، نمیتوان جلوی این بیماری‌ها را گرفت او با بیان اینكه اخیرا شش مورد مبتلا به سالک را سرپل‌ذهاب دیدم و با آنها صحبت کردم می‌گوید: «یکی از آنها سه ماه پیش به این بیماری مبتلا شده اما چهار، پنج نفر دیگر اخیرا با ظاهرشدن زخم‌هایی روی دست‌وپایشان متوجه این بیماری شده بودند که به پزشک مراجعه کردند و پزشک نیز آن را تأیید کرد و برای درمان آنها دارو تجویز کرده است. مدتی است نوعی سرماخوردگی نیز در این مناطق شایع شده كه در ابتدا گمان می‌کردند كه بیماری مالاریا یا وبا باشد.
به دلیل اینكه این بیماران به‌شدت بی‌حال می‌شدند و اسهال و استفراغ داشتند اما بعد از مدتی متوجه شدیم نوعی سرماخوردگی است. چند مورد هم مشكوك به مالاریا بودند كه به بیمارستان‌های كرمانشاه منتقل شدند كه البته مشخص شد این‌طور نبوده در این مدت از خیلی از دهیار‌‌ها دراینباره سؤال كردم و آنها به من گفتند كه تا به حال موردی از سالك و وبا به آنها گزارش نشده است. هرچند در شبكه‌های اجتماعی چند بار دیدم عده‌‌ای درباره شیوع بیماری سالك و بیمارشدن تعدادی سخن گفته بودند اما تاكنون هیچ گزارش رسمی شیوع این بیماری را تأیید نكرده است».
به اعتقاد او این بیماری در شهرهای زلزله‌زده نیست، در روستاها شایع‌تر است. چراغی می‌افزاید: «سرماخوردگی كه به‌تازگی در این مناطق شایع شده، بیشتر مردم شهرنشین به آن مبتلا شده‌اند و در روستاها كمتر دیده شده است. به دلیل اینكه شرایط شهر به مراتب بدتر از روستاهاست در روستاها تقریبا كار آواربرداری و جمعآوری نخاله‌ها به طور كامل انجام گرفته است. همچنین به دلیل اینكه در روستاها معماری خانه‌ها به‌گونه‌ای بود كه سرویس بهداشتی بیرون از خانه و در حیاط ساخته شده بود و خیلی از آنها سالم ماندهاند، وضعیت سرویس بهداشتی بهتر است اما در شهر ٥٠ خانوار از یك سرویس بهداشتی استفاده می‌كنند. یكی دیگر از معضلات شهر فاضلاب‌های روباز است. پس از زلزله برای بهبود شرایط سرویس بهداشتی كنار كمپ‌ها فاضلاب‌های موقت ساخته شد كه روباز هستند و مسائل بهداشتی در ساخت آن رعایت نشد كه این خود باعث شیوع بیماری می‌شود. نخالههای ساختمانی در شهر كه به گفته خود وزارت بهداشت محل مناسبی برای رشد پشه ناقل سالك است، هنوز در شهر‌ها به طور كامل جمعآوری نشده است. در سرپل شاید بتوان گفت فقط ٥٠ درصد از نخالههای ساختمانی جمعآوری شده است و به همین دلایل است كه در شهر بیماری بیشتر است».
به گفته چراغی جمعآوری آشغال در این مناطق وضعیت خوبی ندارد. او در ادامه می‌گوید: «در شهر قدم‌به‌قدم كپه‌‌های آشغال مشاهده می‌شود كه شهرداری آنها را جمع نكرده در روستا نیز همین‌طور اما در شهر به دلیل اینكه نمی‌توانند آن را در منطقه‌ای دفن كنند و جمعیت بیشتر است، شرایط به مراتب بدتر است و مردم آشغالهای خود را سر كوچه‌ها كنار تیر چراغ برق رها می‌كنند.
البته پیش از وقوع زلزله نیز شرایط جمعآوری آشغال‌ها خوب نبود و پس از زلزله شرایط بدتر هم شد. به طور كلی نمیتوان گفت شرایط كدام روستا یا كدام منطقه بهتر از دیگری است؛ تقریبا همه در یك سطح قرار دارند».
او در پاسخ به این سؤال كه قبلا در این مناطق بیماری سالك شایع بوده است یا خیر، می‌گوید: «من تا به حال نشنیده بودم در این مناطق سالك وجود داشته باشد اما شاید وجود داشته و من اطلاعی نداشته باشم چون من تاكنون دراینباره تحقیق نكردم و اطلاعی دراینباره ندارم». این فعال در مناطق زلزله‌زده در پاسخ به این سؤال نیز كه آیا هنوز هم هستند افرادی كه در چادر زندگی كنند یا خیر، ادامه می‌دهد: «تاكنون تعداد زیادی كانكس به منطقه تزریق شده است اما هنوز هستند افرادی كه در چادر زندگی می‌كنند اما تعدادشان بسیار كم است. بیشتر كسانی كه تازه ازدواج كرده‌اند و می‌خواهند جدا زندگی كنند، در چادر هستند».
روز گذشته اما ایرج حریرچی سخنگوی وزارت بهداشت در نشست هفتگی خود با خبرنگاران از اقداماتی كه در این مناطق صورت گرفته، ابراز امیدواری كرد و گفت: «برخی از این مناطق در جاهای بسیار گرمی است؛ به‌طوری‌که در تعطیلات نوروز هم دمای هوایشان به بالای ۳۰ درجه رسیده بود. البته بیماری‌هایی مانند عقرب‌گزیدگی و سالک جزء بیماری‌های بومی این مناطق محسوب می‌شوند. از طرفی اگر تأمین آب بهداشتی در این مناطق دچار مشکل شود، می‌تواند بیماری‌های گوارشی را به دنبال داشته باشد. در این زمینه ما رصدهای لازم را داشته‌ایم و با تذکرات جدی که داده‌ایم در یک ماه گذشته اقدامات خوبی انجام شده و همچنان در حال انجام است. در اینجا از مسئولان بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه تشکر می‌کنم؛ چراکه به طور خستگی‌ناپذیر بر این مناطق نظارت می‌کنند. در عین حال تأکید می‌کنم که در این مناطق افزایش غیرعادی بیماری‌ها را نداشته‌ایم و همه چیز مطابق روال معمول است».
هشدار وزارت بهداشت
با این حال دکتر علیرضا رئیسی معاون بهداشت وزیر بهداشت هفته گذشته از شیوع بیماری وبا و سالك در مناطق زلزله‌زده ابراز نگرانی كرد و با اشاره به آغاز فصل گرما و نگرانی از بروز برخی بیماری‌ها در مناطق زلزله‌زده کرمانشاه، اظهار کرد: «دمای هوا در سرپل‌ذهاب در فصل گرما به بیش از ۴۰ درجه افزایش پیدا می‌کند؛ به همین دلیل از شیوع بیماری وبا و سالک در این مناطق بسیار نگران هستیم. البته اقدامات زیادی در این مناطق انجام شده است، اما با وجود فاضلاب‌های منطقه و وضعیت اسکان مردم، خطر اپیدمی وبا و سالک جدی است».
او در ادامه افزود: «علاوه بر این دو بیماری باید احتمال عقرب‌گزیدگی و مارگزیدگی و همچنین سلامت و ایمنی آب را نیز در نظر گرفت. این موارد بسیار هشداردهنده هستند و باید به صورت جدی به آنها توجه کرد. همچنین باید تأکید کرد که از دست وزارت بهداشت به‌تنهایی کاری برنمی‌آید. ما می‌توانیم به مردم آموزش دهیم و سمپاشی کنیم، اما این موارد موقت است. باید مشکل فاضلاب و اسکان حل شود. کسی در این گرما نمی‌تواند در کانکس زندگی کند؛ در نتیجه مجبور است در چادر زندگی کند که با این وجود احتمال عقرب‌گزیدگی و مارگزیدگی افزایش و ایمنی او کاهش می‌یابد. اگر اپیدمی بیماری اتفاق افتد، به بیمارستان‌ها فشار می‌آید؛ چراکه ظرفیت آنها به اندازه‌ای نیست که بتوانیم این اپیدمی بزرگ را کنترل کنیم. بنابراین استدعا می‌کنیم همه دست به کار شوند و این موضوع را جدی بگیریم». او در حالی این سخنان را مطرح كرد كه اسفند ماه سال گذشته محمودرضا مرادی رئیس دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه نسبت به آن هشدار داده بود و گفت: «تمرکز نخالههای ساختمانی در شهرهای زلزله‌زده استان منجر به تجمع جوندگان شده و ادامه این شرایط می‌تواند به اپیدمی بیماری «سالک» بینجامد و با توجه به گرم‌شدن هوا و امکان بروز بیماری‌ها در این زمینه هشدار می‌دهیم». با این حال روزبه‌روز به فصل گرما نزدیك‌تر می‌شویم و ابراز نگرانی‌ها تا زمانی كه به مرحله عمل نرسد كاری از پیش نخواهد برد. درست است كه تاكنون به گفته مقامات رسمی موردی از بیماری وبا و سالك در این مناطق مشاهده نشده است اما شاید اگر برخی كارهای پیشگیرانه مانند رسیدگی به وضعیت فاضلاب‌ها و جمعآوری نخالههای ساختمانی صورت نگیرد، شاهد فاجعه‌ای در این مناطق باشیم.
نظر شما