به گفته كارشناسان تغذیه، روغن‌های اشباع شده نقش مستقیمی در افزایش بیماریهای قلبی وعروقی دارند و بررسی‌ها نشان داده با كاهش یك درصدی مصرف روغن جامد بیماریهای قلبی و عروقی تا دو درصد كاهش می‌یابد.

بر اساس مطالعات صورت گرفته توسط معاونت بهداشت دانشگاه‌علوم پزشكی‌قزوین در سال ‪ ،۱۳۸۵‬حدود ‪ ۷۲/۲‬درصد مردم استان قزوین روغن جامد مصرف می‌كنند.

این در حالیست كه این رقم در كشور ‪ ۷۲‬درصد و در دنیا زیر پنج درصد می‌باشد.

از سوی دیگر این معاونت اعلام كرده‌است در آخرین آمار بدست آمده در سال ‪ ،۸۵‬مهمترین و اولین علت مرگ و میرها در قزوین بیماری‌های قلبی و عروقی و سكته‌های قلبی می‌باشد. به طوری كه ‪ ۳۳/۸‬درصد مرگ و میرهای این استان بر اثر بیماریهای قلبی و عروقی به عنوان "مهمترین عامل مرگ" و سكته قلبی با‪ ۱۴/۲‬درصد به عنوان "اولین علت مرگ" در استان شناخته شده است.

بر اساس این اعلام به طور متوسط از هر ‪ ۱۶‬مرگ روزانه در این استان حدود پنج الی شش مورد به علت بیماریهای قلبی و عروقی است كه این رقم در كشور از هر ‪ ۸۰۰‬مرگ روزانه حدود ‪ ۳۰۴‬مورد (‪ ۳۸/۱‬درصد) به بیماریهای قلبی و عروقی برمی‌گردد.

آمارهای رسمی نیز از روند رو به افزایش بیماریهای متابولیكی نظیر چاقی، قلبی وعروقی وانواع سرطان‌ها در استان قزوین خبر می‌دهد، به طوریكه ‪ ۵۰‬درصد مردان و ‪ ۷۵‬درصد زنان اضافه وزن دارند و این آمارها نشانگر تغذیه ناسالم مردم استان است.

"سیما منجم"، یك كارشناس تغذیه مهمترین علت مصرف زیاد روغن جامد را ناآگاهی مصرف‌كنندگان از مضرات آن، اقتصادی بودن و بهره‌مندی روغن‌های نباتی و جامد از یارانه‌های دولتی ذكر كرد.

وی معتقد است: علت عمده جامد كردن و هیدروژنه كردن روغن‌های مایع، گرایش مصرف‌كنندگان به استفاده از روغن جامد، پایداری این نوع روغن در مقابل عوامل محیطی و سهولت در حمل و نقل آن می‌باشد.

منجم افزود: در سالهای اخیر تمام كارخانه‌های تولیدكننده مواد غذایی موظف شده‌اند مواد تشكیل‌دهنده و میزان انرژی و كالری هر ماده را بر روی آن حك كنند تا افرادی كه دچار مشكل چربی خون یا بیماری قلبی هستند، از تركیبات آن آگاه باشند.

یك كارشناس تغذیه دانشگاه علوم پزشكی قزوین گفت: چربی ترانس موجود در روغن جامد باعث افزایش چربی بدخون و كاهش چربی خوب خون شده و كلسترول خون را بالا می‌برد كه افزایش آن برای قلب بسیار مضر است.

"نوروزعلی عزیزخانی" افزود: در فرایند جامدكردن روغن، اسیدهای چرب با هیدروژن اشباع می‌شود كه این اسیدها برای سلامتی مضر بوده و همچنین در این فرایند تركیب‌های غیرعادی دیگری به‌نام اسیدهای چرب ترانس بوجود می‌آید كه آن هم مضراست.

وی تصریح كرد: روغن‌نباتی جامد، كره، پیه، دنبه، سرشیر و خامه جزو چربی‌های اشباع شده‌است كه باید مصرفشان در سطح جامعه كاهش یابد در عوض باید روغن‌های كلزا(كانولا)، سویا، زیتون، بادام و آفتابگردان جایگزین آنها شوند.

این كارشناس تغذیه گفت: روغن مایع به دلیل اینكه حاوی اسیدهای چرب غیراشباع فراوان و فاقد كلسترول است بر روغن جامد برتری دارد چرا كه روغن جامد هیدروژنه كه میزان اسیدهای چرب اشباع آن بیش از ‪ ۲۵‬درصد و اسیدهای چرب ترانس آن بیش از ده درصد باشد، خطر ابتلا به امراض قلبی و عروقی را افزایش می‌دهد.

عزیزخانی اظهار كرد: مصرف ماهی، زیتون و مغز گردو، بادام، حاوی روغن با كیفیت مطلوب هستند و روغن ماهی به دلیل دارا بودن اسیدهای چرب امگا ‪۳‬ و روغن زیتون و روغن دانه انگور و گردو به دلیل دارا بودن اسید اولئیك فراوان باعث كاهش كلسترول بد (‪ (LDL‬خون می‌شود و برای سلامت قلب و عروق مفید است.

متخصص تغذیه‌دانشگاه علوم‌پزشكی‌قزوین توصیه‌كرد حتی‌الامكان از مصرف غذاهای سرخ كرده خودداری شود و در صورت لزوم از روغن مخصوص سرخ كردن استفاده گردد.

عزیزخانی بابیان این مطلب كه روغن مایع مخصوص سرخ كردنی درمقابل حرارت پایدار است، گفت: این موضوع به‌آن معنی نیست كه از این نوع روغن چندین بار می‌توان برای سرخ كردن استفاده كرد.

وی گفت: بهورزان در خانه‌های بهداشت روستاهای استان اطلاعات و راهنمایی‌های لازم را در خصوص استفاده از روغن‌های آشپزی ارایه می‌كنند.

یك عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشكی قزوین، یكی از راههای نهادینه كردن مصرف روغن مایع بین آحاد مردم را توزیع روغن مایع یارانه‌ای به جای روغن جامد دانست.

"مریم جوادی" افزود: مصرف‌كنندگان باید بدانند تا حد امكان از روغن مایع كه فاقد اسیدهای‌چرب اشباع شده و ایزومر ترانس است استفاده كنند.

وی اظهار كرد: غذاهایی مانند سیب زمینی سرخ‌شده و مرغ سوخاری كه متاسفانه در بین مردم بیشترین تقاضا را دارد، سرشار از چربی‌های ترانس بوده و برای سلامتی بدن بسیار مضر است.

جوادی تصریح‌كرد: امروزه جایگزین مناسبی برای روغن‌های جامد و چربی‌های ترانس در دسترس است، چنانچه رستوران‌ها از چربی‌های جایگزین استفاده كنند سلامتی را برای مشتریان خود به ارمغان خواهند آورد.

این استاد دانشگاه ادامه داد: هنگام سرخ كردن مواد غذایی با روغن مایع یا سایر روغن‌ها، حرارت نباید از ‪ ۱۷۰‬درجه سانتی‌گراد تجاوز كند، زیرا حرارت زیاد موجب دود كردن و سوختن روغن و تغییر تركیب شیمیایی و در نتیجه سرطان‌زایی آن می‌شود.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم‌پزشكی قزوین افزود: باافزایش مصرف روغن جامد خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی و سكته‌های قلبی افزایش می‌یابد به‌طوری كه مصرف دو درصدی دریافت اسیدهای چرب ‪ ۲۵‬درصد خطر بروز این بیماری‌ها را افزایش می‌دهد.

جوادی اظهار امیدواری كرد نصب برچسب میزان ترانس روی بسته روغن‌های جامد می‌تواند به‌منزله هشداری جهت كنترل مصرف این نوع روغن‌هابشمار رود و همچنین مصرف‌كنندگان نسبت به معایب روغن جامد آگاهی پیدا می‌كنند.

متخصص قلب مركز آموزش درمانی بوعلی سینای قزوین گفت: مصرف روغنهای جامد و رژیم غذایی نامناسب یكی از دلایل مهم شیوع بیماریهای قلبی و عروقی در قزوین است.

دكتر "سیما سیاح" افزود: این طرز تفكر كه روغن جامد و به ویژه حیوانی هیچ ضرری برای سلامتی بدن ندارد كاملا اشتباه است و در دراز مدت باعث بروز سكته‌های مغزی و قلبی می‌شود.

وی با اشاره به افزایش تعداد بیماران قلبی و عروقی در قزوین به شهروندان توصیه‌كرد به‌جای استفاده از روغن‌های جامد از روغن‌های مفید نظیر روغن زیتون و كلزا استفاده كنند.