سلامت نیوز:75درصد سرطان‌های گوارش در جهان ناشی از گرد و غبار است همزمان با شدت گرفتن گرد و غبار در شمال استان سیستان و بلوچستان معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست نسبت به گسترش كانون‌های گرد و غبار در كشور بر اثر «خشك شدن تالاب‌ها» و «الگوی نامتوازن توسعه» هشدار داد.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از اعتماد ،مسعود تجریشی دیروز در نشست خبری با خبرنگاران به صراحت گفت كه هیچ بعید نیست تالاب میانكاله هم به كانون گرد و غبار تبدیل شود. به گفته او قرار گرفتن ایران در كمربند بیابانی و كاهش بارش‌ها بر اثر تغییر اقلیم مساله گرد و غبار را تشدید هم می‌كند: «باید بدانیم كه گرد و غبار پدیده‌ای است كه تا مدت‌ها در این منطقه وجود خواهد داشت. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد كه تغییرات اقلیم به شكلی پیش می‌رود كه در مناطق گرد و غبارخیز كشور، بارش‌ها كمتر خواهد شد. این موضوع قطعا فشار بیشتری روی منابع آب ایجاد می‌كند.»

معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست ایران «الگوهای غلط توسعه» و «بارگذاری بیش از ظرفیت روی منابع آب به خصوص در بخش كشاورزی» را از دیگر عوامل تشدید بحران گرد و غبار در ایران اعلام كرد و افزود: «شواهد نشان می‌دهد كه اگر مدیریت درستی صورت نگیرد، تالاب میانكاله تبدیل به كانون گرد و غبار خواهد شد. قطعا آنچه میانكاله را به این وضعیت دچار كرده الگوهای غلط توسعه‌ای در این منطقه است.»

تجریشی در ادامه بر لزوم حساسیت بیشتر دستگاه‌های مسوول در كشور در برابر پدیده گرد و غبار تاكید كرد و درباره عواقب این پدیده زیست محیطی هشدار داد: «باید بتوانیم دولت و مجلس را مجاب كنیم كه گرد و غبار جدای از حوادثی مانند زلزله است. گرد و غبار یك مساله جهانی است و بر اساس اعلام سازمان بهداشت جهانی ۷۵ درصد سرطان‌های گوارشی مربوط به گرد و غبار است. بنابراین پیشگیری و اجرای روش‌های درست برای مقابله با این پدیده بسیار مهم است.» او با اشاره به ‌شدت گرفتن گرد و غبار و آثار زیان بارش در استان خوزستان اولویت‌های سازمان حفاظت محیط زیست برای مقابله با گرد و غبار را اعلام كرد: «بعد از خوزستان به ترتیب سیستان و بلوچستان، ریگان (استان كرمان) و خراسان جنوبی در منطقه نهبندان در اولویت‌های بعدی قرار دارند.» تجریشی درباره تامین منابع مالی مقابله با گرد و غبار در استان خوزستان گفت: «با نظر مقام معظم رهبری ٣٥٠ میلیارد تومان به مقابله با گرد و غبار اختصاص می‌یابد.»

دستگاه‌های اجرایی پاسخگو باشند

این مقام سازمان حفاظت محیط زیست البته یادآوری كرد كه فقط ٥ درصد از این بودجه در اختیار این سازمان قرار می‌گیرد و بقیه اعتبار به سازمان‌های اجرایی دیگر داده می‌شود كه لازم است در این رابطه گزارش دهند. تجریشی با بیان اینكه متولی بسیاری از مشكلات زیست محیطی سازمان محیط زیست نیست، گفت: «برای مثال درباره سدهایی كه ساخته شده و مانع ورود سیلاب به تالاب‌ها می‌شود، حتما وزارت نیرو باید پاسخگو باشد. یا سازمان جنگل‌ها آمارهای مربوط به تخریب‌ها و مدیریت چرا و دام را در اختیار دارد كه باید ارایه دهد. همچنین سازمان هواشناسی متولی شناسایی كانون‌های گرد و غبار كشور است كه باید در این زمینه به دستگاه‌های داخلی گزارش دهد.» معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست همچنین از وزارت جهاد كشاورزی خواست درباره برنامه آمایش سرزمینی گزارش دهد زیرا؛ «آمایش سرزمین مباحث مختلف از جمله بارگذاری روی منابع طبیعی را مشخص می‌كند و روشن است كه برخی از كانون‌های گرد و غبار كشور بر اثر تغییر كاربری‌ها و خشكی تالاب‌ها صورت گرفته است.»

٣٠میلیون هكتار متاثر از گرد و غبار

علی‌محمد طهماسبی‌بیرگانی، رییس ستاد ملی مقابله با پدیده گرد و غبار هم دیروز در این نشست خبری با اشاره به اینكه ٣٠ میلیون هكتار از مساحت ایران تحت تاثیر گرد و غبار قرار دارد، گفت: تعیین سهم كانون‌های داخلی و خارجی گرد و غبار باید از طریق پهنه‌بندی سرزمینی انجام شود و درصدبندی سهم كانون‌ها از نظر علمی منسوخ است. طهماسبی‌بیرگانی گفت‌: سازمان محیط زیست منشایابی و تدوین برنامه‌های عمل و اقدام به منظور مقابله با گرد و غبار را بر عهده دارد و برای همین موضوع كارگروهی را راه‌اندازی كرده‌ایم. منشایابی داخلی گرد و غبار با استفاده از نظرات سازمان جنگل‌ها، سازمان زمین‌شناسی و سازمان هواشناسی در حال‌ انجام شدن است.

او در مورد منشایابی خارجی گرد و غبار افزود: پیش از این قراردادهایی با كشورهای عراق و سوریه به منظور شناسایی و مقابله با گرد و غبار منعقد كرده‌ایم كه متاسفانه محقق نشده است. بنابراین بنا داریم برنامه‌هایی كه مورد قبول این كشورها باشد را تهیه كرده و از طریق كنوانسیون‌های بین‌المللی جنبه عملیاتی به این برنامه‌ها ببخشیم. رییس ستاد ملی مقابله با پدیده گرد و غبار با اشاره به اینكه ٨٥ درصد از مساحت كشور ما در مناطق خشك و نیمه خشك واقع شده است، گفت‌: همین موضوع باعث شده كه بیابان‌زایی در كشور ما با سرعت بیشتری صورت گیرد و در نتیجه‌ بیابان‌زایی، گرد و غبار و فرسایش بادی ایجاد می‌شود. از قدیم كشور ما با این پدیده مواجه بوده كه طبیعتا افزایش تبخیر و تغییر اقلیم و همچنین فعالیت‌های انسانی، فرسایش بادی و توفان ماسه‌ای را گسترش داده است.

طهماسبی‌بیرگانی ادامه‌ داد: ٢٠ میلیون هكتار مناطق تحت تاثیر فرسایش بادی در كشور وجود دارد كه با توجه به مطالعات اخیر صورت گرفته ٣٠ میلیون هكتار از مساحت كشور تحت تاثیر گرد و غبار قرار دارد. به گفته او به استثنای نوار ساحلی كشور بقیه استان‌ها یا تاثیرگذار یا تاثیرپذیر از گرد و غبار هستند. رییس ستاد ملی مقابله با پدیده گرد و غبار در مورد تعیین سهم گرد و غبارهای داخلی و خارجی كشور تصریح كرد: نمی‌توان در مورد تاثیر كانون‌های داخلی و خارجی گرد و غبار درصدبندی ارایه داد، چون عوامل متعدد از جمله تعداد رخدادهای گرد و غبار، غلظت گرد و غبار و ماندگاری آن در تعیین سهم‌ها تاثیرگذار است. بنابراین درصدبندی‌ها از نظر علمی منسوخ است.

همچنین به گزارش ایسنا وی با تاكید بر اینكه تثبیت ماسه و فرسایش بادی را وزارت جهاد كشاورزی دنبال می‌كند، گفت‌: طی حداقل نیم قرن اخیر این وزارتخانه اقداماتی را برای تثبیت ماسه و فرسایش بادی انجام داده است، اما گرد و غبار یك پدیده نوظهور است كه بر اثر تغییر اقلیم و همچنین فعالیت‌های مخرب انسانی در حوزه توسعه ایجاد شده است.

طهماسبی در مورد احتمال افزایش كانون‌های گرد و غبار اظهار كرد: اگر رسیدگی و مراقبت صورت نگیرد، احتمال گسترده شدن كانون گرد و غبار وجود دارد. حتی برخی از مناطق حفاظت شده و مراتع تخریب یافته درجه سه در صورت عدم مدیریت، تبدیل به مناطق مستعد غبار می‌شوند. مناطقی كه وابستگی به رطوبت بالا دارند و مناطق مرتعی كه با خشكسالی مواجه شده‌اند، در شرایط خطرناكی به لحاظ تبدیل به كانون گرد و غبار به سر می‌برند. طهماسبی‌بیرگانی در مورد وضعیت تالاب «جازموریان» اظهار كرد: متاسفانه ادعاهای غلطی در مورد نقش ٢٥ درصدی تالاب جازموریان مطرح می‌شود. خوشبختانه امسال سیلاب خوبی در جازموریان شده است و این تالاب وضعیت نسبتا بهتری نسبت به سال گذشته دارد. رییس ستاد ملی مقابله با پدیده گرد و غبار اظهار كرد: در حال‌ حاضر مهم‌ترین مشكل استان كرمان در بحث گرد و غبار منطقه «ریگان» است. از سال ٩٢ یك كار تحقیقی در این حوزه صورت گرفته است و حتی اولین ایستگاه فرسایش بادی در «ریگان» مستقر شد. از لحاظ غلظت و تكرار رخداد گرد و غبار این منطقه حساس‌تر است.

تجریشی: با نظر مقام معظم رهبری ٣٥٠ میلیارد تومان به مقابله با گرد و غبار اختصاص می‌یابد. فقط ٥ درصد از این بودجه در اختیار این سازمان قرار می‌گیرد و بقیه اعتبار به سازمان‌های اجرایی دیگر داده می‌شود كه لازم است در این رابطه گزارش دهند.