سلامت نیوز: بیش از ۱۹ سال است که از تاسیس اورژانس اجتماعی در کشور می‌گذرد، اما این در حالی است که طبق بررسی-های به عمل آمده هنوز حتی نیمی از مردم از خدماتی که اورژانس اجتماعی ارائه می‌دهد، هیچ اطلاعی ندارند.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از آرمان ، سال ۷۸ بود که اورژانس اجتماعی با هدف به حداقل رساندن زمان دسترسی مردم به منابع اجتماعی و کاهش میزان آسیب‌های اجتماعی وارده به افراد، در سازمان بهزیستی ایجاد شد اما با گذشت چند سال نه تنها آسیب‌های اجتماعی کاهش نیافته است بلکه حتی بسیاری از مردم از وظایف و عملکرد اورژانس اجتماعی نیز اطلاع چندانی ندارند که این خود نشان از بی‌تاثیر بودن اورژانس اجتماعی در کشور است.

می‌توان با برنامه‌ریزی جامع و کنترل مستمر بسیاری از این آسیب‌ها را کنترل و نسبت به کاهش اثرات آنها اقدام کرد. در این میان نباید فراموش کرد که برای مقابله همه جانبه با هرگونه آسیب اجتماعی تنها نمی‌توان به اقدامات و طرح‌های اجرایی اکتفا کرد، چرا که در این میان نقش خانواده برای جلوگیری از آسیب‌های اجتماعی از اهمیت بالایی برخوردار است، از این رو آگاه‌‌سازی خانواده‌‌ها نسبت به معضلات اجتماعی تا حد زیادی می‌تواند در بهبود وضعیت موجود مفید باشد.

به عبارت ساده‌تر برخی از جامعه‌شناسان بر این باور هستند که نمی‌توان انتظار داشت که اورژانس اجتماعی به تنهایی برای کاهش آسیب‌های اجتماعی اقدامات اساسی را انجام دهد بلکه در این میان باید به نقش تاثیرگذار خانواده نیز اشاره کرد چرا که خواستگاه بسیاری از آسیب‌های اجتماعی خانواده است.

بدیهی است با توجه به لزوم حمایت از افراد در معرض آسیب اجتماعی یا آسیب دیدگان اجتماعی مسئولان امر بر آن شدند تا با راه‌اندازی خط سه رقمی تلفن اورژانس اجتماعی(123) شد تا با امکان دسترسی آسان و سریع، شرایط برخورداری از حمایت‌های لازم برای این دسته از افراد فراهم شود، اما در عمل امروزه بسیاری از افراد حتی با شماره تماس اورژانس اجتماعی آشنایی نیز ندارند که این خود نشان از عملکرد ضعیف این اورژانس دارد، هر چند در این میان برخی از منتقدان بر این باور هستند که فراهم نکردن شرایط برای آشنایی هر چه بیشتر مردم با خدمات اورژانس اجتماعی به دلیل ناکارآمدی این اورژانس است.

شایان ذکر است که طبق قوانین موجود اورژانس اجتماعی باید متشکل از گروهی روان‌شناس و مشاور و مدکار باشد. به گونه‌ای که اگر فرد در مواقع بحران تماس بگیرد هم مشاوره تلفنی برای او انجام می‌شود و هم درصورت لزوم با تیم مشاوره و روان شناسی و مددکاری در محل حاضر می‌‌شوند و در بحران به وجود آمده مداخله می‌کنند، چرا که اورژانس اجتماعی با نیروی انتظامی هم هماهنگ هستند تا در مواقع لزوم از آن‌ها کمک بگیرند. مرکز اورژانس اجتماعی یا فوریت‌های اجتماعی از طریق سه بخش خط 123 و تیم سیار و مرکز مداخله به جامعه هدف خدمت ‌رسانی می‌کند این شماره در کل کشور ثابت است که البته تمام خدمات اورژانس اجتماعی به صورت رایگان به متقاضیان ارائه می‌شود.

 بررسی مهم‌ترین وظایف اورژانس اجتماعی
آنچه مسلم است بر اساس قوانین موجود مهم‌ترین وظیفه اورژانس اجتماعی مقابله با خشونت‌های خانگی، کودک آزاری، همسر آزاری، اقدام به خودکشی، طلاق و مواردی از این دست است. هر چند در این میان باید متذکر شد که اولویت کاری این واحد موارد کودک آزاری است که شامل هر گونه آسیب جسمی، فکری، جنسی، سوء استفاده، بی‌توجهی و بد رفتاری با کودکان زیر سنین 18 سال است.

اما این در حالی است که با نگاهی گذرا بر نحوه فعالیت اورژانس اجتماعی می‌توان به این مهم دست یافت که در این خصوص نتوانسته چندان موفق عمل کند، چرا که امروزه در جامعه به دلیل افزایش فقر و بیکاری با بالا رفتن آمار کودک آزاری مواجه هستیم اتفاقی که شاید انتظار می‌رفت در سایه فعالیت اورژانس اجتماعی به حداقل ممکن برسد اما در عمل به دلیل وجود بروکراسی اداری این مهم هنوز محقق نشده است.

به عنوان مثال کودکی که از سوی پدر خود مورد آزار و اذیت قرار می‌گیرد در ابتدا با چه مجوزی مددکار باید وارد عمل شود و سپس اینکه اگر کودک از خانواده گرفته شود قرار است در کجا زندگی کند و هزینه‌های آن را چه کسی باید پوشش دهد به طور حتم عوامل مذکور به صورت زنجیره‌وار عاملی برای بی‌تاثیر بودن نقش اورژانس اجتماعی است بنابراین انتظار می‌رود در شرایطی که امکان فعالیت مناسب این اورژانس فراهم نیست یا به تعطیلی آن بیاندیشیم و اینکه به فکر راه حل اساسی برای حل موانع پیش روی آن باشیم چرا که ادامه فعالیت با این روند در عمل امری عبث و بیهوده تلقی می‌شود.

 بررسی مزایای استفاده از اورژانس اجتماعی
با نگاهی گذرا بر سطح خیابان‌ها به این مهم دست می‌یابیم که طی چند سال گذشته ون‌های اورژانس اجتماعی افزایش یافته است اما باید توجه داشت که آیادر قبال این افزایش تعداد خودروهای مخصوص اورژانس اجتماعی خدمات ارائه شده نیز افزایش یافته است؟ به طور حتم با اندکی تامل می‌توان این ادعا را داشت که ابتدای راه اندازی اورژانس اجتماعی تا به امروز اقدامات چندان مناسبی از سوی این اورژانس صورت نگرفته است هر چند در این میان برخی از کارشناسان وجود موازی‌کاری‌ها و همچنین نبود نیروی متخصص را از مهم‌ترین دلایل عملکرد نامناسب اورژانس اجتماعی عنوان می‌کنند.

از سوی دیگر باید خاطر نشان کرد که نبود قوانین حمایتی از مددکار اجتماعی از دیگر دلایل موفق نبودن اورژانس اجتماعی محسوب می‌شود چرا که امروزه یک مددکار نمی‌تواند به صورت مستقیم وارد عمل شود اما این در حالی است که قبل از انقلاب اسلامی یک مددکار بدون نیاز حکم قضائی می‌توانست وظایف خود را انجام دهد از این رو شاید با تصویب قوانین لازم به توان شاهد افزایش کارآیی اورژانس اجتماعی بود. به عبارت ساده‌تر تا زمانی که عوامل اورژانس اجتماعی توانایی انجام برخورد مناسب و به موقع را نداشته باشند چگونه می‌توان انتظار داشت که به درستی به وظایف خود نیز عمل نمایند. باید یادآور شد که اگر از مددکاران اجتماعی حمایت لازم صورت نگیرد و همچنین امنیت‌ آنها حفظ نشود، به طور قطع مددکاران اجتماعی دیگر نمی‌توانند خدمات لازم را به افراد نیازمند ارائه بدهند.

بنا به اظهار نظر سیدحسن موسوی‌چلک اورژانس اجتماعی پلیس نیست. گشت و ارشاد هم نیست، اورژانس یک منبع اجتماعی است برای کمک به کسانی که به هر دلیلی در معرض آسیب هستند و دچار آسیب اجتماعی شده‌اند؛ اورژانس کمک می‌کند که آن پیشگیری از وقوع جرم هم انجام شود حتی پیشگیری مجدد هم از وقوع جرم انجام شود؛ قوه قضائیه اگر می‌خواهد قضا زدایی انجام دهد؛ یکی از مهم‌ترین منبعی که می‌تواند در این بخش کمک کننده باشد همین اورژانس اجتماعی است؛ باید کمک کرد تا اورژانس فراگیر شود؛ اوژانس پرونده‌های قضائی را کاهش می‌دهد و کمک می‌کند هر کسی به هر دلیلی که دچار اشتباه شده برچسب مجرم نخورد؛ که این بر چسب در خیلی از جاها به عنوان مانع و سدی برای فرد خاطی است. فردی که در زندان باشد تا آخر عمر خودش زندانی است همسرش همسر زندانی است. فرزندش فرزند زندانی است؛ لذا اورژانس کمک می‌کند فرد وارد پیچ و خم قضا نشود.