سلامت نیوز:یك دهه پس از وخیم شدن حال تالاب بختگان، این تالاب مهم همچنان با خشكسالی دست به گریبان است. خشكالی فراگیر ظرف یك دهه گذشته بسیاری از تالاب‌های ایران را تحت‌تاثیر قرار داده است و نمی‌توان خشك شدن تالاب‌ها را به یك عامل محدود كرد.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه اعتماد ،خشك شدن بختگان هم چنین وضعیتی دارد اما یكی از مسائل اصلی مورد اختلاف دستگاه‌های دولتی به شیوه تعیین حقابه تالاب مربوط است. همین اختلاف‌ها هم به بغرنج‌تر شدن وضعیت تالاب و از دست رفتن امید برای احیای بخش‌هایی از آن منجر شده است؛ آن هم تالابی كه در منابع علمی به عنوان زیستگاه پرندگان مهاجری چون فلامینگو، درنا، كبوتر دریایی، مرغابی، غاز و... شناخته می‌شود.
بختگان اولین‌بار در سال 1347 به عنوان منطقه حفاظت‌شده اعلام شد و سپس در سال 54 به عنوان پناهگاه حیات وحش و در سال 1374 بخشی از آن شامل مجموعه دریاچه‌های بختگان، طشك و تالاب‌های موجود در ورودی زهكش‌ها به انضمام ارتفاعات شمال دریاچه بختگان به عنوان پارك ملی تعیین شد. طشك و بختگان قبل از آنكه اسیر خشكسالی شوند؛ از جمله تالاب‌های مهم كشور به شمار می‌رفتند كه نقش موثری را در تعادل‌بخشی منطقه‌ای و تنوع زیستی ایفا می‌كردند.
بختگان بعد از دریاچه ارومیه دومین دریاچه آب شور ایران به شمار می‌رود اما آن‌طوركه باید، مورد توجه سیاست‌گذاران قرار نگرفت. اختلاف میان سازمان حفاظت محیط زیست و وزارت نیرو بر سر حقابه تالاب‌ها در سال‌های اخیر بیش از گذشته نمایان شده است. تا جایی كه عیسی كلانتری، رییس سازمان حفاظت محیط زیست پیش از این گفته است: «در 50 سال گذشته كسی درباره حقابه تالاب‌ها مطالبه‌ای را مطرح نكرده بود.» این مطالبه‌گری درباره برخی تالاب‌ها تا حدودی راهگشا بوده اما هنوز توافق روشنی در این زمینه اعلام نشده است.
بختگان یكی از تالاب‌هایی است كه بر سر آن اختلاف زیاد است. خردادماه امسال سعید محمودی، مدیركل وقت حفاظت محیط زیست استان فارس گفته بود در سال‌های قبل محیط زیست رها‌سازی حقابه بختگان را در اولویت اول قرار نداد اما امسال براساس بارندگی‌های مطلوب رها‌سازی حقابه‌ها باید در اولویت باشد. به نقل از ایرنا، محمودی افزوده بود: «ما رها‌سازی حقابه بختگان در سال جاری را با جدیت دنبال می‌كنیم و برای تحقق آن بسیار امیدواریم.
با توجه به شرایط مناسب بارندگی در سال زراعی جاری و ذخیره مناسب سد درود زن در بالادست تالاب بختگان امیدها برای رها‌سازی حقابه بختگان در امسال افزایش یافته است. با توجه به رها‌سازی ۱۲۰ میلیون متر مكعب آب كشاورزی در فاز نخست در سال جاری مطالبه محیط زیست از حقابه امسال بختگان حداقل ۶۰ میلیون مترمكعب در گام نخست است.»
سرقت آب برای كشاورزی یكی از مشكلات تالاب‌ها است كه محمودی در این باره هم گفته بود: «متاسفانه برخی كشاورزان با كار گذاشتن پمپ آب در مسیر رودخانه حقابه‌ها را برای مصارف كشاورزی برداشت می‌كنند. در این رابطه سازمان جهاد كشاورزی و سازمان آب و شركت بهره‌برداری آب و كشاورزی مسوولیت دارند تا از حقابه‌ها مراقبت كنند تا كشاورزان در مسیر رها‌سازی از این آب برای توسعه كشت استفاده نكنند، حقابه باید در مسیر رودخانه رها‌سازی شود و به درستی همه آن به سطح تالاب بختگان برسد.»
مشكلات بختگان هنوز هم ادامه دارد. به گزارش ایرنا، بر اساس چانه‌زنی‌ها رقم تعیین حقابه برای بختگان در میانگین بلندمدت ۷۲۸میلیون مترمكعب برآورد می‌شد. از این میزان ۴۲۸میلیون مترمكعب از رودخانه‌های كر و سیوند و ۳۰۰میلیون مترمكعب از حوضه بلافصل دریاچه تامین می‌شده است.
حالا در تازه‌ترین اظهاراتی كه مدیرعامل شركت آب منطقه‌ای فارس درباره تعیین حقابه كشاورزی و محیط زیست گفته است سهم تالاب بختگان ۴٠ میلیون مترمكعب حقابه تعیین شده كه پس از اولین بارندگی موثر این میزان آب در بستر رودخانه رها می‌شود. حمیدرضا دهقانی در نشست شورای حفاظت از منابع آب استان فارس اظهار داشت:
به زودی و با هدف تامین حقابه زیست محیطی و آب كشاورزان منطقه بخشی از آب سد ملاصدرا به سد درودزن انتقال داده می‌شود. به زودی با هدف تامین حقابه زیست‌محیطی و آب كشاورزان منطقه بخشی از آب سد ملاصدرا به سد درودزن انتقال داده می‌شود. این در حالی است كه مدیركل جدید حفاظت محیط زیست فارس عقیده دارد بختگان باید سهم بیشتری ببرد.
حمید ظهرابی در نشست اخیر هم‌اندیشی حفاظت از حقابه تالاب بختگان در شهرستان خرامه گفته است: «احیای تالاب بختگان یكی از اولویت‌های سازمان و اداره كل محیط زیست است و پیگیری برای تامین حقابه بختگان و انجام اقداماتی برای احیای این تالاب و زنده كردن خدمات اكوسیستمی كه می‌تواند برای مردم ایجاد كند از اهداف و اولویت‌های محیط زیست است كه دنبال می‌شود.» ظهرابی با بیان اینكه ۵۰ میلیون متر مكعب حقابه برای بختگان امسال تخصیص داده شده است، گفت:
این میزان حقابه اختصاص‌یافته توسط شركت آب منطقه‌ای، تنها بخش اندكی از حقابه مورد نیاز تالاب بوده و نیاز آبی تالاب بختگان بسیار فراتر از این ارقام است. او تصریح كرده كه ملاك عمل، حجم آب ورودی به تالاب بوده و به این میزان شارژ رودخانه نیز اضافه شود:
«متاسفانه معضلات پیش‌آمده در حوضه بختگان، نتیجه برنامه‌ریزی‌های غلطی است كه ما شاهد نتایج آن هستیم. به عنوان مثال در اكثر حوضه‌های آبخیز كشور در بالادست بیشتر از حد مجاز از منابع آب استفاده می‌كنند، سد می‌سازند، سطح زیر كشت را افزایش می‌دهند، اراضی دیم را به آبی تبدیل می‌كنند، حقابه‌بر جدید تعریف می‌كنند، معیشت مردم را به برداشت منابع آب پیوند می‌دهند و با این اقدام اشتباه به پایین‌دست آبی تعلق نمی‌گیرد.» داستان حقابه تالاب‌ها همچنان ادامه دارد باید دید وزارت نیرو برای تفاهمی دقیق و روشن با سازمان حفاظت محیط زیست چه برنامه‌ای در پیش می‌گیرد.
نظر شما