در واقع تا آن زمان زخم بندهای خشک استاندارد مراقبت از زخمها به شمار می آمدند. این قبیل زخم بندها با قرار گرفتن روی زخم و با جذب و تبخیر سریع مایعات و ترشحات زخم ، موجب خشک شدن سریع سطح زخم می شوند. با این که زخم بندهای خشک از زخم در برابر آسیبهای مجدد ناشی از عوامل بیرونی و تا حدودی در مقابل عوامل شیمیایی و میکروبی محیط محافظت می کنند، اما دارای تاثیر چندانی در فرآیند التیام و بهبود زخم نیستند. سال 1962 میلادی ، در نتیجه مطالعات و تحقیقاتی که وینتر روی زخمها انجام داد معلوم شد ایجاد سطحی مرطوب روی سطح زخم ، فرآیند التیام و ترمیم آن را به صورت چشمگیری تحت تاثیر قرار می دهد.
این کشف وی ، روشهای متداول موجود در مراقبت زخمها را که بر پایه استفاده از زخم بندهای خشک استوار بود، متحول و زمینه را برای استفاده از زخم بندهای مرطوب آماده کرد. زخم بندهای مرطوب که با ایجاد و نگهداری سطحی مرطوب روی زخم ، التیام آن را تسریع و بهینه می کنند، امروزه به عنوان ابزار نوین در عرصه مراقبت از زخمها شناخته شده اند.
در ادامه ، پس از بیان شیوه عملکرد و تاثیر زخم بندهای مرطوب در پیشبرد بهینه فرآیند التیام زخم ، به معرفی و بررسی انواع آنها خواهیم پراخت.
شیوه عملکرد زخم بندهای مرطوب در فرآیند التیام زخم زخم
بندهای مرطوب به دلیل توانایی ویژه در ایجاد و نگهداری محیط مرطوب در سطح مشترک خود با زخم ، فرآیند التیام زخم را به صورت چشمگیری تحت تاثیر قرار می دهند. عامل اساسی در تشکیل و حفظ چنین محیط مرطوبی ، توانایی زخم بندهای مرطوب در تنظیم میزان جذب و تبخیر مایعات و ترشحات زخم است. این قبیل زخم بندها با جذب ، نگهداری و تبخیر مقدار مناسب از ترشحات زخم ، علاوه بر ممانعت از خشک شدن سطح زخم ، از تجمع بیش از اندازه ترشحات در زیر زخم که در بسیاری از موارد موجب ایجاد عفونت می شود نیز جلوگیری می کنند.
زخم بندهای مرطوب با حفظ میزان کنترل شده و مناسب رطوبت در موضع زخم و با تحریک یا افزایش فعالیت عوامل متعددی که بر فرآیند التیام تاثیر گذارند، تقریبا هر سه فاز اساسی التیام زخم را تحت تاثیر قرار می دهند و در نهایت منجر به التیام سریع زخم و شکل گیری بافتهای ترمیم شده با استحکام کششی بالا می شوند.
انواع زخم
بندهازخم بندها را براساس ویژگی های متعددی می توان دسته بندی کرد. تقسیم بندی زخم بندها بر پایه نوع مواد تشکیل دهنده آنها یکی از روشهای مناسب برای این منظور است. براین اساس زخم بندها به 6 دسته تقسیم می شوند.
زخم بندهای متداول
این زخم بندها که به صورت متداول در مراقبت از زخمها مورد استفاده قرار می گیرند از مواد بافته شده مانند گاز تهیه می شوند. این قبیل زخم بندها به دلیل تبخیر بیش از حد مایعات و ترشحات زخم ، توانایی ایجاد محیط مرطوب روی زخم را ندارند و باعث شکل گیری بستری خشک در سطح زخم می شوند. آنها حتی از توانایی خوبی در محافظت زخم در برابر نفوذ میکروارگانیسم ها برخوردار نیستند.
زخم بندهای فیلمی
زخم بندهای فیلمی در حالت کلی از ورقه ای پلیمری که یک طرف آن با مواد چسبناک پوشش داده شده است ، تشکیل می شوند. آنها بیشتر دارای خاصیت بالای الاستومری و شفافیت هستند. زخم بندهای فیلمی به دلیل ناتوانی بالا در جذب و تبخیر مایعات ، موجب تجمع بیش از حد سیالات زخم در زیر زخم بند شده ، از این رو ریزش ترشحات از زخم بند و ورود عوامل ایجاد عفونت به سطح زخم اجتناب ناپذیر است. این زخم بندها برای التیام زخم های بزرگ نامناسب اند، ولی در درمان زخمهای سطحی کارایی خوبی دارند.
زخم بندهای اسفنجی و پاششی
زخم بندهای اسفنجی ، ورقه هایی از محلول های پلیمری اسفنجی شده ، مانند پلی وینیل الکل و پلی یورتان هستند که به دلیل قابلیت جذب فوق العاده مایعات مورد توجه قرار گرفته اند. آنها قادرند ترشحات زخم را جذب کرده ، در عین حال سطحی مرطوب روی زخم ایجاد و التیام آن را تسریع کنند. آنها همچنین نسبت به اکسیژن نفوذناپذیر هستند.
زخم بندهای هیدروکلوییدی
زخم بندهای هیدروکلوییدی زخم بندهای مرکبی هستند که از چند لایه مجزا تشکیل می شوند. در حالت کلی این زخم بندها از 3 بخش مجزا تشکیل می شوند که عبارتند از: هیدروکلویید به عنوان لایه جاذب ترشحات زخم ، ماتریس کشسان و چسبنده و لایه نفوذپذیر در برابر بخار آب و غیرقابل نفوذ در برابر باکتری ها. کربوکسی متیل سلولز یکی از مواد جاذب متداول است که به عنوان لایه هیدروکلوییدی مورد استفاده قرار می گیرد.
زخم بندهای آلژیناتی
آلژینات ها از رشته هایی که از تعویض یون نمکهای آلژینات با یونهای کلسیم ایجاد می شوند به دست می آیند. هنگامی که آلژینات ها به عنوان زخم بند در موضع زخم مورد استفاده قرار می گیرند، سدیم موجود در ترشحات زخم با کلسیم موجود در آلژینات واکنش تعویض یونی انجام می دهد، موجب تشکیل ژل سدیم آلژینات می شود.
زخم بندهای هیدروژلی
هیدروژل ها، شبکه های پلیمری سه بعدی هستند که با ایجاد اتصالات عرضی بین زنجیره های پلیمری تهیه می شوند. آنها بر اثر تماس با محلول های آبی ، عکس العمل نشان داده و قادرند میزان بسیار زیادی از مایعات اطرافشان را به درون شبکه خود جذب کنند.
نظر شما