سلامت نیوز:اگر خبرسازیهای سه ماه اخیر درباره وجود «قرصهای مشكوك» در كیكهای كارخانهای و وجود مقادیر «بالای» سم آفلاتوكسین در لبنیات را بخشی از یك برنامه سازمان یافته با هدف زمین زدن صنایع غذایی فرض كنیم، بهدنبال انتشار اخبار اخیر درباره خوراندن تریاك و شیره تریاك به مرغهای گوشتی آماده ذبح، به نظر میرسد دستاندركاران پروژه زمینگیر كردن صنعت غذا، هدف بلندمدتی برای خود تعریف كردهاند.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه اعتماد ،پاییز امسال، شبكههای اجتماعی، اخبار تایید نشدهای درباره آلودگی آب شرب مرغهای گوشتی به تریاك و شیره تریاك منتشر كردند.
كاربران منتشركننده این اخبار دو گروه بودند؛ گروهی كه میگفتند تریاك و شیره تریاك برای مرغهای گوشتی بیمار، مثل یك داروی مسكن عمل میكند و بیماری مرغ آماده ذبح، در زمان كشتار از چشم دامپزشك پنهان میماند و گروهی كه میگفتند تریاك و شیره تریاك باعث یبوست و افزایش 500 گرمی وزن مرغ آماده كشتار میشود. نتیجهگیری هر دو گروه یكسان بود؛ صاحبان مرغداریها میخواهند به این شیوه، خسارات دو سال گذشته از محل ممنوعیتهای اجباری برای افزایش قیمت را جبران كرده و سرمایه از دست رفته را بازگردانند.
این اخبار تایید نشده، همان زمان به گوش رییس سازمان دامپزشكی كشور رسید اما علیرضا رفیعیپور، بدون هیچ واكنشی به فرضیه گروه دوم درباره تلاش صاحبان مرغداریها برای افزایش وزن مرغ آماده كشتار از طریق خوراندن آب آلوده به تریاك یا شیره، صرفا به شائبههای مطرح درباره پنهانكاری صاحبان مرغداریها و به كار بستن ترفند خوراندن تریاك و شیره به مرغ آماده كشتار پاسخ داد و گفت:
«اگر كسی این كار را بكند، اشتباه مدیریتی انجام داده، چراكه استفاده از تریاك جز اینكه بیماری را مزمن میكند نتیجه دیگری ندارد. امیدوارم افرادی كه این كار را میكنند دست بردارند، چون این ماده فقط به مزمن شدن بیماری، افزایش زمان درمان بیماری، افزایش چرك و زیاد شدن عفونت كمك میكند و مرگ پرنده و دام را به دنبال دارد و بهتر است به جای استفاده از اینچنین موادی، از طریق مصرف داروها و پروبیوتیك به سمت درمان طیور برویم.»
ظرف ماههای گذشته و به دنبال اعتراضات خیابانی و رخدادهای مشابه، این اخبار غیررسمی به بایگانی سپرده شد تا هفته گذشته كه كاربران شبكههای اجتماعی، پرونده این خبر را از محاق خارج كردند و اینبار، استفاده از تریاك و شیره در آب شرب مرغهای آماده كشتار، با واكنش فعالان صنعت طیور مواجه شد كه آخرین اظهارنظر را محمد یوسفی؛ رییس هیاتمدیره انجمن پرورشدهندگان مرغ گوشتی داشت كه در واكنش به خبر استفاده صاحبان مرغداریها از تریاك و شیره تریاك برای افزایش وزن مرغهای آماده كشتار یا پنهان موقت بیماریهای طیور گفت:
«ممكن است از میان ۲۷ هزار واحد مرغداری، در یك یا دو واحد قدیمی كه به صورت سنتی كار میكنند، این اتفاق رخ داده باشد ولی قطعا در مرغداریهای صنعتی، چنین اتفاقی نیفتاده است. حتی اگر فرض را بر این بگیریم كه در یك مرغداری ۱۰۰ هزار مرغ وجود داشته باشد، باید حجم زیادی تریاك تهیه و به مرغها خورانده شود كه منطقی نیست، چون تریاك تاثیری بر وزن مرغ ندارد در حالی كه برای افزایش وزن مرغها و كنترل بیماری آنها میتوان از مكمل و ویتامینها و اسیدهای آمینه مخصوص استفاده كرد.»
تریاك چیست؟ شیره تریاك چیست؟
تریاك عصاره گل خشخاش است كه بر اثر تیغ كشیدن به كاسبرگ گل خارج میشود. تریاك، بسته به نوع خشخاشی كه از آن به دست آمده، 10 الی 40 درصد مورفین دارد و هدف اصلی از كشت خشخاش در جنوب شرقی آسیا و آفریقا، استحصال تریاك برای تولید هرویین است.
تركیبات تریاك، اپیوییدهای طبیعی هستند كه در بدن، به مثابه یك مسكن و آرامكننده درد عمل میكنند. استفاده سنتی از این ماده مخدر برای كنترل سرفه، اسهال و نشانههای سرماخوردگی در جوامع بومی بسیار رایج است. رایجترین روش مصرف این ماده مخدر، تدخین از طریق حرارت دادن آن است.
پس از تدخین با ابزارهایی همچون وافور، تفاله تیره رنگ و خشكی حاوی ناخالصیهای تریاك، اما همچنان دارای مقادیری مورفین به جا میماند كه سوخته تریاك است و با حل كردن سوخته در آب، شیره تریاك به دست میآید و خواص تخدیری تریاك و البته تاثیرات به مراتب شدیدتری دارد.
تریاك نمیدهیم، «فوزباك» میدهیم
مهرماه امسال ولیالله كاشكی، مدیرعامل اتحادیه مرغداران گوشتی استان خراسان در گفتوگو با روزنامه خراسان به شائبههایی درباره تزریق هورمون به مرغهای گوشتی و خوراندن تریاك و الكل برای افزایش وزن مرغ آماده كشتار پاسخ داد.
كاشكی، هیچ كدام از این شائبهها را رد نكرد اما اصراری هم برای تایید آنها نداشت و در پاسخهای كلی گفت: «در گذشته به دلیل اطلاعات پایین، برخی از مرغداران تریاك را در آب حل میكردند و به مرغها میخوراندند تا بیماری آنها از بین برود، من نمیگویم كه این موضوع امروز اصلا وجود ندارد بلكه به میزان كم در برخی از مرغداریها در حد بسیار پایینی وجود دارد كه البته این كار به هیچ عنوان علمی نیست.
تریاك یكی از آرامبخشهاست و اگر چه بیماری طیور را از بین نمیبرد اما بدن مرغ را در برابر بیماریها مقاوم میكند و همین موضوع باعث میشود مرغ دوره 45 روزه نگهداری در مرغداری تا زمان كشتار را بگذراند. از طرفی به دلیل بالا بودن قیمت داروهای مرغ، تعداد بسیار اندكی از مرغداران به این كار روی میآورند. این را هم شنیدهام كه برخی مرغداران برای بالا رفتن اشتهای مرغ، در آب مصرفی كه به مرغها میدهند مشروبات الكلی میریزند.
بعضی از مرغداران سنتی ما در گذشته اعلام میكردند كه خوراندن مشروبات الكلی به مرغها باعث بیشتر شدن اشتهای مرغ میشود اما تاكید میكنم كه من هم این موضوع را فقط شنیدهام اما تاكنون چنین چیزی ندیدهام. به طور قطع این كار برای رشد سریعتر مرغ بیتاثیر است، ضمن آنكه امروزه با جیرهبندی صحیح، میتوان سرعت پرورش مرغهای گوشتی را به میزان قابل توجهی افزایش داد. مرغ در طول دوره پرورش دچار مشكلاتی میشود كه باید برای آن چارهاندیشی كرد.
برخی مرغداران از آنتیبیوتیك كمتر و از داروهای گیاهی برای تامین سلامتی مرغها استفاده میكنند. افرادی كه آنتیبیوتیك استفاده نمیكنند باید مرغها را زمان بیشتری در مرغداری نگهداری كنند تا به وزن دوو نیم كیلو برسند كه به این مرغها مرغ سبز میگویند ولی به هیچ عنوان نمیتوان ادعا كرد كه فرد یا افرادی از هیچ آنتیبیوتیكی در دوره پرورش مرغ استفاده نكردهاند و در نتیجه باید اعلام كنیم كه مرغ بدون آنتیبیوتیك وجود ندارد.
حرفهایی هم مطرح بوده درباره اینكه برای بالا بردن وزن مرغهایی كه وزن پایینی دارند و از نظر ظاهری برای خریدار قابل توجه نیست با استفاده از دستگاه مخصوصی، مقداری آب زیر پوست مرغ تزریق میشود. البته نمیتوان آن را به صورت كامل رد كرد اما اگر این تخلف صورت بگیرد به دلیل سختی انجام آن، در میزان بسیار اندك انجام میشود و این كار در كشتارگاههای بزرگ كه عمده تامینكنندگان گوشت مرغ هستند، ممكن نیست.
تزریق آب زیر پوست مرغ كشتار شده به ندرت اتفاق میافتد و البته تا امروز بنده با این موضوع برخورد نكردهام. این را هم شنیدهام كه در برخی زمانها، برخی دلالان با سوءاستفاده از بازار داغ خرید مرغ گرم و بالا رفتن قیمت آن نسبت به مرغ یخزده، اقدام به ریختن مرغ یخزده در استخر آب گرم و عرضه آن در بازار كردهاند. اینها افراد سوءاستفادهگری هستند كه در همه اصناف وجود دارند و این تخلفاتی است كه نه مرغداران و نه كشتارگاهها حاضر به انجامش نیستندو تعدادی دلال این كار را انجام میدهند.»
هفته گذشته و به دنبال نبش قبر از خبر بایگانی شده استفاده از تریاك و شیره در مرغداریها با هدف پنهان كردن بیماری طیور آماده كشتار یا افزایش وزن به هنگام ذبح، نایبرییس كانون انجمن صنفی مرغداران گوشتی اولین واكنش را نسبت به طرح دوباره این شائبهها داشت و با رد هر احتمالی در این باره به مهر گفت: «هیچگونه شواهدی مبنی بر استفاده از تریاك در واحدهای تولیدی وجود ندارد و بنده این موضوع را تكذیب میكنم.
حتی هیچگونه شواهدی درباره تاثیر مثبت تریاك در درمان و از بین بردن بیماریهای طیور نداریم. علاوه بر این، قیمت تریاك از داروهای طیور گرانتر است. وقتی بیماری در طیور به اوج میرسد و هیچ دارویی جوابگو نیست، مرغداران مجبور به استفاده از آنتیبیوتیك فوزباك هستند كه نوع خارجی این دارو در هركیلوگرم ۲۳۰ هزار تومان قیمت دارد و به ازای هر كیلوگرم وزن مرغ، ۱۶۵ گرم داروی فوزباك استفاده میشود.»
غیرممكن نیست، اما بسیار معدود است
ناصر نبیپور؛ رییس هیاتمدیره اتحادیه مرغداران مرغ تخمگذار استان تهران در گفتوگو با «اعتماد» اخبار مربوط به استفاده مرغداران از تریاك و شیره تریاك برای پنهان كردن بیماری طیور یا افزایش وزن مرغ به هنگام كشتار را یك «شوخی» تلقی میكند و در توضیح بیاساس بودن تمام اخبار غیر رسمی كه ظرف چند ماه گذشته در این باره مطرح و منتشر شده، میگوید:
«وقتی مرغ بیمار میشود، مرغدار چارهای جز استفاده از آنتیبیوتیك یا مسكن ندارد. تریاك هم یك مسكن است. سال 1387 كه آنفلوآنزای طیور به ایران آمد، تعدادی از مرغداران برای پایین آوردن درجه تب مرغهایشان، به آنها تریاك خوراندند، اما تنها مورد استفاده، همان وقت بود و به همان علت. البته این روزها شنیدهام كه فرض افزایش وزن مرغ با خوراندن تریاك و شیره را هم مطرح كردهاند، اما كل محتویات روده و سنگدان مرغی كه روزانه 170 گرم دان میخورد، بیشتر از 170 گرم اضافه نخواهد شد و بنابراین، فرضیه استفاده از تریاك یا شیره تریاك برای ایجاد یبوست و افزایش وزن مرغ هیچ منطقی ندارد.
البته شاید تعداد معدودی از مرغداران، همچنان از تریاك به عنوان داروی مسكن برای مرغهای بیمارشان استفاده كنند ولی مقرون بهصرفه نیست، چون همان سال 87 هم تریاك كیلویی 3 میلیون تومان بود در حالی كه حالا 5 میلیون تومان است و برای مرغدار كه اجازه ندارد مرغ كشتارش را گرانتر از كیلویی 7 هزار تومان بفروشد، استفاده از تریاك آن هم به عنوان داروی مسكن، به هیچوجه مقرون بهصرفه نیست.»
پیام محبی؛ رییس سابق جامعه دامپزشكان هم با اشاره به رفتار سیاسی رییس دولتهای نهم و دهم در قبال صنایع مادر و لطمههای سنگین به صنایع غذایی از بابت اقدامات فاقد چشماندازی همچون صدور مجوز واردات بیرویه مرغ در سالهای پایانی دهه 80، تایید میكند كه خبرسازیهای گسترده درباره استفاده از تریاك و شیره در آب شرب مرغهای گوشتی را باید گره زد به همان خبرسازیها و شایعهپراكنیهایی كه ظرف ماههای گذشته درباره سایر صنایع غذایی شكل گرفت و ضمن آنكه كاربرد تریاك یا شیره برای افزایش وزن مرغ آماده كشتار یا پنهان كردن بیماری طیور را یك روش منسوخ و مربوط به مرغداریهای سنتی میداند، اما اشاره میكند:
«ممكن است تریاك باعث یبوست شود چون الكالوییدهای دیگری غیر از مورفین هم دارد و هنوز هم بعضی خانوادهها برای درمان اسهال فرزندشان، از تریاك استفاده میكنند. اما توجه داشته باشیم كه در اقتصاد صنعت مرغداری، مرغدار باید یك محاسبه دقیق داشته باشد از اینكه به ازای هزینه گرانی كه برای خرید تریاك میپردازد، به چه مقدار افزایش وزنی در طیور میرسد. واقعا چقدر تریاك باید به مرغ بخوراند كه بتواند مدفوع را به جای گوشت بفروشد؟ شاید این اخباری كه امروز مطرح شده، مربوط به مرغداریهای سنتی باشد، اما قطعا در مرغداریهای صنعتی، اثری از تریاك و شیره پیدا نمیكنید.»
به دنبال این واكنشها، چند روز قبل، یك پایگاه خبری، ضمن مرور سابقه تمام اخباری كه در این مدت درباره استفاده از تریاك در خوراك طیور منتشر شده، اشارهای داشت به اولین جرقهای كه به نظر میرسد منشا شكلگیری اخبار شبكههای اجتماعی هم باشد؛ خبری كه اردیبهشت سال 95 در یكی از پایگاههای خبری مرجع در حوزه دامپزشكی منتشر شد و درباره ترفند برخی صاحبان مرغداریها برای حجیمتر شدن وزن مرغهای آماده كشتار نوشت:
«شیوه مدرنی در ایران برای مرغهای گوشتی پیدا شده كه بعضی همكاران در كشتارگاههای مرغ مشاهده كردهاند و آن استفاده از تریاك است. ۲۴ ساعت قبل از بارگیری تریاك میدهند و بعد، غذا و ماسه كه خوب بخورد، اشتهای مرغ بالا میرود و دفعش به علت كاهش حركات سیستم گوارشی متوقف میشود، طوری كه وزن هر مرغ به علت داشتن ۳۰۰ الی ۴۰۰ گرم مواد غذایی و ماسه در چینهدان افزایش پیدا میكند و به علت اینكه تریاك حالت مخدر و ضد استرس هم دارد وسط راه هم تلفات ندارد.»
در ادامه این گزارش، اشاره شده به خبر منتشره دهم فروردین امسال در بخش اخبار یك شركت تولید و تامین مكملها و افزودنیهای خوراكی دام، طیور و آبزیان و درباره تاثیرات خوراندن آب حاوی تریاك و شیره به مرغ آماده كشتار: «گاهی شنیده شده كه در برخی واحدهای مرغداری از شیره تریاك برای بهبود علایم بیماریها و رفع تلفات استفاده میشود. در تركیب این ماده مخدر درصد قابل توجهی مورفین وجود دارد.
تریاك به دلیل دارا بودن تركیبات مسكن و كاهشدهنده درد در پزشكی نیز مصرف فراوانی دارد اما در مورد طیور، این ماده فقط نقش مسكن موقتی را داشته و باعث افزایش مصرف آب، ایجاد یبوست و بروز آنتریت نكروتیك، كاهش حركات تنفسی و فعالیت مغزی پرنده خواهد شد و تاثیر مستقیمی بر نابودی عامل بیماری ندارد و ممكن است باعث وخامت علایم و تلفات هم بشود.»
در ادامه گزارش، گردانندگان این پایگاه خبری، تحلیلی در مقایسه قیمت تریاك و آنتیبیوتیك فوزباك ارایه داده و نوشتهاند: «فرض كنیم در یك مرغداری هزار جوجه به وزن هر كدام 2.5 كیلوگرم دچار بیماری شدهاند. دوز درمانی این دارو ۱۶۰ میلیگرم به ازای هر كیلوگرم وزن زنده به مدت ۳ الی ۵ روز است. دوز پیشگیری هم ۸۰ میلیگرم به مدت ۵ الی ۱۰ روز است.
مرغداری، برای هزینه درمانی ناگزیر از مصرف روزانه ۴۰۰ گرم فوزباك است كه با فرض قیمت ۲۳۰ هزار تومان چیزی در حدود ۹۲ هزار تومان محاسبه میشود. قیمت یك كیلوگرم تریاك در حال حاضر ۴ تا ۵ میلیون تومان است. با این حساب قیمت هر گرم تریاك بین ۴ تا ۵ هزار تومان از آب در میآید.
پس با ۹۲ هزار تومان تقریبا ۲۰ گرم تریاك میتوان تهیه كرد. اگر این رقم را به وزن مرغها تقسیم كنیم، با پول داروی فوزباك میتوان به اندازه ۸ میلیگرم به ازای هر یك كیلوگرم جوجه تریاك تهیه كرد. اگر مصرف تریاك در مرغداریها صحت داشته باشد، هزینه تهیه تریاك با هزینه تهیه داروی فوزباك برابر خواهد شد.»
انتشار یك خبر در اثنای خودكفایی صنعت طیور
نگاهی به مجموع این اخبار، باید نگرانمان كند؛ باید نگران شویم كه آن دستهای پشت پرده با برنامههای سازمان یافته و اهداف درازمدت، اینطور صنایع غذایی را هدف قرار دادهاند.
اینكه فعالیت صنعت طیور، سود و منفعت كدام گروه و جناح سیاسی یا اقتصادی را مخدوش كرده یا كدام گروه و جناح سیاسی یا اقتصادی، این زمان را برای تسویه حسابهای شخصی یا گروهی مناسب تشخیص داده، حتما از محرمانههایی برای جامعه عمومی است؛ جامعهای كه صرفا به نقل از اخبار رسمی میخواند و میداند كه «در صورت ثبات تصمیمات در حوزه صادرات، ظرفیت صادرات سالانه ۲ میلیارد دلار مرغ از كشور داریم... حداقل ماهانه 30 هزار تن مرغ مازاد در كشور تولید میشود...
سالانه 3 میلیون تن گوشت مرغ در كشور تولید میشود كه 2 میلیون و 300 هزار تن مصرف داخلی دارد و مابقی مازاد بر نیاز است ... در صورت استفاده از تمام ظرفیتهای ایجاد شده در صنعت مرغ گوشتی كشور، میزان تولید مرغ به 4 میلیون تن میرسد كه مازاد آن بیش از یك میلیون تن در سال است كه میتواند ارزآوری بالایی به همراه داشته باشد... گردش مالی سالانه صنعت مرغ گوشتی كشور بیش از 125 هزار میلیارد تومان است... ایران در حال حاضر از واردات مرغ بینیاز و خودكفا شده و از نظر سرانه مصرف و تولید، رتبه هفتم دنیا را دارد...».
نظر شما