سلامت نیوز:فرونشست زمین یک پدیده جدی برای پایتخت با هشت‌میلیون جمعیت است. به اعتقاد کارشناسان کانون اصلی فرونشست زمین در جنوب تهران، در مناطق ۱۷، ۱۸ و ۱۹ قرار دارد.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه آرمان ملی ،این پدیده به‌صورت زون‌های مختلف خود را نشان می‌دهد که نقطه مرکزی آن از عدد بالاتری برخوردار است، بالاترین عدد فرونشست زمین مربوط به مناطق جنوب شهری تهران با ۲۴ سانتی‌متر است، اما حاشیه آن تا فرودگاه مهرآباد و مرز فرودگاه امام گسترش پیدا کرده است. نقطه مرکزی این زون در منطقه ۱۷-۱۸-۱۹ قرار دارد و هر چقدر از مرکز آن دور می‌شویم از میزان شدت فرونشست زمین کاسته می‌شود، با این اوصاف فرودگاه مهرآباد و فرودگاه امام خمینی (ره) شش سانتی‌متر در سال فرونشست زمین دارد و در مرحله هشدار است.
شمال فرونشست نیز از میدان انقلاب عبور کرده و بی‌تردید اگر اقدام موثری در رابطه با کنترل آن صورت نگیرد، این وضعیت هشدار به فاجعه تبدیل خواهد شد. همین امر باعث شده که بیش دو‌میلیون نفر روی این زون‌های فرونشست زندگی کنند.نشست زمین باعث ایجاد شکاف‌های عمیق در سطح زمین، کج شدن لوله‌های چاه، خرابی ساختمان‌ها و لوله زائی چاه‌ها می‌شود.
لوله زائی به پدیده‌ای گفته می‌شود که در آن به‌دلیل نشست زمین قسمتی از لوله چاه به خارج از سطح زمین رانده می‌شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد که در میان مناطق 22 گانه تهران در مناطق شمالی و بطور کلی در شهر تهران دو عامل برای فرونشست وجود دارد که عامل اول فرسودگی تاسیسات شهری از جمله فرسودگی لوله‌های آب و نشت آب و در نتیجه نشست زمین ناشی از این عامل است و عامل دیگر حفاری‌های صورت گرفته است. بارها و بارها با فرونشست زمین در پایتخت مواجه شد‌ه‌ایم.
گستردگی اتوبان‌های بین‌شهری در محدوده فرونشست
رئیس بخش زلزله‌شناسی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با اشاره به تهدید فرونشست زمین برای راه‌آهن تهران-جنوب، تهران- تبریز و مترو به شتاب حفر چاه‌های غیرمجاز در بازه زمانی سال‌های 79 تا 83 اشاره کرد و گفت: 8/1میلیون نفر در زون فرونشست تهران ساکن هستند. علی بیت‌اللهی اظهار کرد: فرونشست جنوب تهران گستره‌های جنوبی و جنوب غرب آن را تا اراضی پایین دست ورامین و پیشوا تهدید می‌کند و زون فرونشست در جنوب شهر تهران علاوه بر مناطق شهری تهران، نسیم‌شهر، صباشهر، اسلامشهر، باقرآباد، کهریزک، چهاردانگه و نصیرآباد را نیز در بر می‌گیرد. او با بیان اینکه قسمتی از راه‌آهن تهران - جنوب و تهران - تبریز در این محدود قرار دارد، افزود:
اتوبان آزادگان، جاده قدیم کرج، اتوبان تهران- ساوه و جاده قدیم ساوه و جاده احمدآباد مستوفی، بلوار رسول اکرم، بلوار غدیر و جاده شهریار و بزرگراه کمربندی دوم تهران از بزرگراه‌ها و جاده‌های مهمی است که در این محدوده واقع شده است. او با اشاره به نتایج بررسی‌های مرکز تحقیقات راه درباره فرونشست جنوب تهران اظهار کرد: بر اساس اطلاعات رقومی موجود و در دسترس، طول خط راه‌آهن قرار گرفته در زون فرونشست حدود 120 کیلومتر است.
همچنین براین اساس 25 کیلومتر از خطوط مترو در همین زون واقع‌اند. همچنین اتوبان‌های بین‌شهری نیز در محدوده فرونشست گستردگی طویلی دارند که جمع طول آنها حدود 200 کیلومتر است. او ادامه داد: راه‌ها و معابر شهری و بین‌شهری اصلی و فرعی نیز جمعا طولی در حدود 2300 کیلومتر را در محدود فرونشست دارند، ضمن اینکه حدود 21 دهنه پل در منطقه فرونشست قرار گرفته است که به‌عنوان نقاط مهم ارتباطی مسیرها به هم تلقی می‌شود. برخی از این پل‌ها در منطقه فرونشست دچار ترک و شکاف در اثر فرونشست شده‌اند.
او با اشاره به اینکه فرودگاه مهرآباد در جوار زون فرونشست قرار دارد، تصریح کرد: دو انبار مواد نفتی و سوختی و حدود 44 جایگاه پمپ بنزین و 15 جایگاه پمپ گاز، 30 کیلومتر خط لوله نفت، 70 کیلومتر خطوط فشاری قوی، 200 کیلومتر خطوط اصلی گاز، پنج منطقه شهری تهران، هشت شهر، 99 آبادی در زون فرونشست قرار دارند. بیت‌الهی با اعلام اینکه یک‌میلیون و 847هزار و 264 نفر روی زون فرونشست جنوب پایتخت زندگی می‌کنند، گفت: بر اساس آمار 251هزار و 480 دستگاه ساختمان، 288 مرکز آموزشی، 57 بیمارستان و 66 کارگاه تولیدی نیز در این زون قرار گرفته‌اند.
او تاکید کرد: قرارگیری فرودگاه مهرآباد در حاشیه اراضی و زون فرونشست زمین یکی از مهمترین عوامل ریسک فرونشست را در این محدوده به‌وجود آورده است. قرارگیری فرودگاه در حاشیه زون فرونشست امکان پدیداری ترک‌ها و شکاف‌های سطح زمین را در این محدوده فراهم می‌سازد. نکته مهم دیگر واقع شدن تعدادی از گسل‌های لرزه‌زای منطقه در زون فرونشست است. طول گسل‌های موجود در محدوده فرونشست حدود 165 کیلومتر برآورد شده است.
ساخت شهری بدون استاندارد
یک عضو شورای شهر تهران درباره فرونشست پایتخت می‌گوید: شهر تهران با مجموعه‌ای از چالش‌ها و ابرچالش‌ها روبه‌روست. دلیل آن این است که طی دهه‌های گذشته اساسا تمام واگذاری‌ها و زیرساخت‌های که در شهر تهران ایحاد شده بدون رعایت اصول اساسی شهرسازی معماری، مقررات ملی ساختمان و استانداردهای حوزه شهرسازی بوده و شهرداران تهران هم تنها به ظاهر شهر و ایجاد برخی از پروژه‌هایی عمرانی توجه داشتند که بیشتر نماد عینی داشته و مردم آنها را مشاهده می‌کردند.
محمد سالاری می‌افزاید: این مساله باعث شده که امروز ما با بافت‌های فرسوده گسترده مواجه باشیم. او ادامه می دهد: در کنار آن مجموعه شبکه انتقال نیرو، آب، برق، گاز و امثالهم بدون حداقل‌های استاندارد ساخته شده‌اند که در زیر شهر قرار دارند. سالاری عنوان می کند: با توجه به وضعیت آب و هوایی کره زمین و به‌ویژه اینکه تهران در ناحیه نسبتا خشک و نیمه خشک قرار دارد، سطح آب‌های زیر زمینی به شدت کاهش یافته که بخشی به علت تغییرات آب و هوایی و کمبود جدی بارش است.
از این رو چالش دیگری در کنار گسل‌های قابل توجه زلزله اضافه شد که به نوعی نگرانی جدی برای شهروندان و مسئولان ایجاد کرده است. این عضو شورای شهر تهران بیان می‌کند: طی دهه‌های گذشته شهری را ساخته‌ایم که استانداردهای لازم در آن رعایت نشده است. از سوی دیگر، قسمت عمده درآمد شهرداری در حوزه ساخت و ساز است و صدور مجوزها برای مال‌ها درآمد قابل توجهی را ایجاد می‌کند.
اینجاست که ما نگرانیم چرا این وضعیت رخ داده است. در اصل می‌توان گفت که به‌دلیل عدم آگاهی مردم مطالبات از مدیران شهری و منتخبان شوراهای شهر آنچنان که باید و شاید رخ نداده است. او بیان می‌کند: در واقع شهروندان فکر می‌کردند که اگر شهردارها مجموعه‌ای گسترده در حوزه سخت‌افزاری بزنند ممتازند، در حالی که صرف انجام کارهای عمرانی در مدیریت شهری تاثیرگذار نبوده است.
سالاری اظهار می‌کند: آنچه مهم است رعایت اصول شهرسازی و معماری بوده که امیدواریم با آگاهی مردم، همراهی رسانه ها به‌عنوان رکن چهارم دموکراسی و با ایجاد شبکه های اجتماعی بتوانیم مطالبات واقعی شهروندان را مطرح کنیم و به مسیر اصلی که موجب ارتقای کیفیت زندگی است برگردیم.
نظر شما