سلامت نیوز-*امید جهانشاهی:  عصر حاضر را عصر رسانه های اجتماعی نامیده اند. عصری که در آن رسانه های اجتماعی در حال بازتعریف، بازسازی و ارائه مناسبات تازه‌ای در همه حوزه ها هستند.

به گزارش سلامت نیوز با رسانه های اجتماعی زمانه و زمین بازی رسانه‌ها و بستر شکل گیری ارتباطات در حال تغییرات اساسی است از جمله نحوه درک، مواجهه و مدیریت بحران؛ چون روشی که اطلاعات را دریافت و به اشتراک می گذاریم وارد بستر شبکه ای شده است.‌ اجتماعاتی که در این شبکه ها شکل می گیرند فضایی را ایجاد می کنند که تعین کننده معنا و تفسیر کننده مرزهای بحران است.

 تحقیقاتی نشان داده اند که چون رسانه های اجتماعی ماهیتی شبکه ای و مشارکتی دارند، فضایی از شفافیت و همدلی به مشارکت کنندگان در گفتگو درباره بحران القا می شود که از شدت تندی و تلخی مصیبت می کاهد. برخی از کاربران تجربیات خودشان را در مواجهه با بحران می گویند و با توصیه ها، همدردی ها و واکنش های متنوع دیگران مواجه می شوند و در مجموع فضایی از همدلی ایجاد می شود. 

 همچنین تحقیقاتی نشان داده اند که برای گروه هایی از جامعه میزان اعتماد به رسانه های اجتماعی بیشتر از رسانه های رسمی است چون اخبار را از گروه دوستانی می‌گیرند که به آنها اعتماد دارند.

این اعتماد نسبی و این اقبال گسترده باعث شده است که هم رسانه های اجتماعی نقش محوری در شناختن بحران داشته باشند و هم سازمان های متولی با حضور فعال در این رسانه ها برای مدیریت بحران تلاش کنند. مثلاً در توئیتر اکانت رسمی داشته باشند.

چون تجربه نشان داده است که معمولاً اولین اخبار از بحران ها در توئیتر منتشر شده است و لذا توئیتر جایگاه ویژه ای در حوزه اخبار بحرانها یافته است. توئیتر این امکان را ایجاد کرده است که افرادی که در دل  بحران هستند روایت دست اولی ارائه کنند و شهروندان با مشارکت در بحث، خودشان را در دل بحران بیابند.

این ظرفیتی است که سازمان های درگیر در مدیریت بحران از آن استفاده می کنند. برای مثال سازمان بهداشت جهانی  برای مواجهه با بحران ها تیم رسانه های اجتماعی دارد، تیمی از متخصصین مختلف که برای مدیریت بحران ها در رسانه های اجتماعی به صورت تمام وقت فعالند و بحران های حوزه سلامت را رصد می کنند و توصیه های مناسبی ارائه می کنند.

"میز توئیتر" این سازمان با رصد کردن دقیق و مستمر محیط مدام ترندها را بررسی می کند. امروزه حضور فعال سازمان های درگیر در مدیریت بحران در قالب تیم رسانه های اجتماعی و اپلیکیشن های پیام رسان یک ضرورت است.از جمله اهداف اولیه این تیم رسیدن هرچه سریعتر به اجماع نسبی در مورد معنا و ابعاد بحران است. در واقع باید تلاش کنند تا بین طیفی از تصورات مختلف مردم از بحران و ادراک کارشناسان و متخصصان از تلقی جامعه از ابعاد بحران و نیز ادراک مدیران و سیاستمداران تا حد ممکن نزدیکی و اشتراک ایجاد کنند. 

 در این تیم باید از تخصص های مختلف مرتبط با بحران حضور داشته باشند؛ از جمله روزنامه نگاری تا روایتهای تاثیرگذار متناسب با خصوصیات هر پلتفورم را انتخاب کنند. چون به همان اندازه ای که پیام مهم است، فرم و تنظیم محتوا نیز مهم است.

به نظر می رسد با توجه به حضور میلیونها ایرانی در اپلیکیشن ها و پلتفورم های اجتماعی و نقش موثری که این رسانه ها در بحرانها ایفا می کنند، لازم است بازنگری هایی صورت گیرد تا سازمان ها بتوانند نقشی جدی در این بسترها ایفا کنند. وقتی میلیونها ایرانی در بسترهای مختلف اجتماعی عضو هستند، فیلترینگ چه معنایی دارد؟ چه کارکردهایی در بحرانها داشته است؟

*دکترای مدیریت رسانه

*مدیر گروه آینده‌پژوهی رسانه مرکز پژوهش و سنجش افکار صداوسیما