سلامت نیوز:گزارش معاونت تحقیقات وزارت بهداشت كه روز شنبه در ستاد ملی مقابله با كرونا مورد استناد رییس‌جمهوری قرار گرفت، هشدار نگران‌كننده‌ای درباره آینده شیوع بیماری كووید 19 در كشور داشت.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه اعتماد ،به استناد این گزارش، ظرف 5 ماه گذشته، 25 میلیون نفر از جمعیت كشور آلوده به ویروس كرونا شده‌اند و تا ماه‌های آینده هم 35 میلیون نفر با این ویروس مواجهه خواهند داشت. جمع این عدد، همان فرضیه‌ای بود كه در اولین روزهای پس از شیوع بیماری در كشور، مورد هشدار متخصصان عفونی قرار گرفت، اما توجهی به آن نشد. البته این وضعیت، برای تمام كشورها قابل تعمیم است به این معنا كه به استناد گزارش معاونت تحقیقات وزارت بهداشت، از هر هزار نفر مبتلا، 500 نفر بدون علامت، 350 نفر، دارای علایم خفیف و بی‌نیاز به بستری اما 150 نفر، نیازمند بستری در بیمارستان‌ها هستند.
تعداد مبتلایان پنهان و ناقل ویروس، خاص ایران نیست و اگر امروز، سازمان جهانی بهداشت از عدد 13 میلیون نفری مبتلایان شناسایی شده در كل دنیا می‌گوید، چند برابر این عدد، تعداد مبتلایان بدون علامت و ناقل بیماری است. احسان مصطفوی؛ رییس بخش اپیدمیولوژی و رییس مركز تحقیقات بیماری نوپدید و بازپدید انستیتو پاستور ، بخش‌های منتشر شده گزارش معاونت تحقیقات وزارت بهداشت و آینده كووید 19 را تحلیل كرده است.
این تحلیل، از آن‌رو اهمیت دارد كه خوانندگان، ضرورت رعایت پروتكل‌های بهداشتی تا مدت‌های طولانی و چه بسا تا ماه‌هایی در سال 1400 را درك و باور كنند و آگاه باشند كه حتی جامعه اپیدمیولوژیست‌ها هم در برابر ابهامات ویروس ناشناخته كرونا، دست بسته‌اند و هیچ نظر قطعی درباره پایان حیات این ویروس ندارند.
روز شنبه، رییس‌جمهوری در ستاد ملی مقابله با كرونا با استناد به گزارش معاونت تحقیقات وزارت بهداشت اعلام كرد كه تا امروز احتمالا 25 میلیون نفر از جمعیت كشور آلوده به ویروس كرونا شده‌اند و در ماه‌های آینده هم 35 میلیون نفر دیگر احتمالا آلوده خواهند شد. گزارش معاونت تحقیقات وزارت بهداشت تا چه حد مورد تایید اپیدمیولوژیست‌هاست و در ماه‌های آینده از بابت شیوع بیماری با چه وضعیتی مواجه خواهیم شد؟
كووید 19 یك بیماری نوپدید است.
نوپدید به این معنا كه بیماری جدیدی است كه به جامعه جهانی معرفی شده و هر چه زمان بگذرد، شناخت بهتری در مقایسه با اوایل شیوع بیماری نسبت به آن پیدا می‌كنیم و انتظار داریم با گذشت زمان، ناشناخته‌های بیماری مشخص‌تر شود و بتوانیم اقدامات كنترلی و درمانی بهتری در مقابل آن انجام بدهیم. یكی از وجوهی كه هنوز شناخت كاملی درباره آن حاصل نشده، بحث این است كه افراد دارای عفونت‌های بدون علامت یا كم علامت، چه درصدی از مبتلایان را تشكیل می‌دهند.
روزهای اول معرفی این بیماری به جامعه جهانی، گفته می‌شد 10 الی 15 درصد مبتلایان ممكن است بدون علامت باشند ولی در تحقیقات بعدی كه در اقصی نقاط دنیا انجام شد، این نسبت را اصلاح كردند و اعلام شد كه ممكن است حتی تا 80 الی 90 درصد مبتلایان، فرم‌های بدون علامت یا خیلی خفیف بیماری را نشان دهند.
جامعه جهانی هنوز هم در مورد این درصد به قطعیت نرسیده است و اگر این موضوع روشن‌تر شود، قضاوت بهتری در مورد سیمای اپیدمیولوژی بیماری می‌توان داشت، چراكه مشخص خواهد شد در مقابل بیماران علامت‌دار شناسایی شده دارای فرم‌های شدید بیماری و افراد بستری در بیمارستان، چه كسری از افراد بی‌علامت و ناقل مورد انتظار است كه احتمالا شناسایی نمی‌شوند و حتی خودشان هم از بیماری‌شان مطلع نمی شوند.
به هر حال، فاصله برآورد 10 الی 15 درصد تا تخمین 80 تا 90 درصد، زیاد است اما اگر بپذیریم كه درصد افراد بی‌علامت و ناقل بالا است دو پیام روشن خواهد داشت؛ پیام امیدواركننده اینكه این افراد به ویروس آلوده می‌شوند بدون آنكه علامت‌دار شوند و ایمنی نسبی پیدا می‌كنند و پیام نگران‌كننده اینكه این افراد احتمالا ناقل هستند و می‌توانند احتمالا بیماری را در زمان آلودگی به بقیه هم منتقل كنند و بنابراین، راه ما برای پیشگیری دشوارتر می‌شود و اهمیت رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی و استفاده از ماسك، بسیار بیشتر خواهد شد چون با تعداد بسیار زیادی از مبتلایان بی‌علامت در جامعه مواجهیم.
اما غیر از مبتلایان بی‌علامت، گروه مهم دیگر مبتلایان كم‌علامت هستند كه حتی ممكن است مشكوك به ابتلا هم نشوند و شاید به پزشك هم مراجعه نكنند ولی می‌توانند بیماری را به دیگران منتقل كنند. از اولین روز ورود بیماری به كشور، ما با توجه به محدودیت‌های تست تشخیصی، شناسایی بیماران را با توجه به موارد بستری در بیمارستان انجام می‌دادیم و این رویه تا نیمه فروردین جاری بود. شناسایی بیماران هم بر پایه تست‌های مولكولی بود كه البته این تست‌ها می‌تواند جواب منفی كاذب هم داشته باشد و بنابراین، تعدادی از مبتلایان بستری هم با وجود ابتلا، از طریق این تست‌ها شناسایی نمی‌شوند. البته این مشكل، در كل جهان حاكم است.
از نیمه فروردین، برای مبتلایان اشكال خفیف بیماری و بی‌نیاز به بستری هم تست مولكولی انجام می‌شد اما تقریبا در یك ماه اخیر، تست مولكولی تشخیصی منحصر به آزمایش بیماران علامت‌دار با سنین بالا یا دارای بیماری زمینه‌ای یا بستری‌های بیمارستان‌ها یا در مكان‌های با احتمال اپیدمی مثل زندان‌ها شده است.
بنابراین، در حال حاضر، تست مولكولی برای سایر مبتلایان علامت‌دار و از جمله افراد غیر مسن یا بدون بیماری زمینه‌ای انجام نمی‌شود اما اگر این افراد به پزشك مراجعه كنند، با ابزارهای كمك تشخیصی نظیر سی‌تی‌اسكن كه در اختیار پزشكان است، معاینه خواهند شد و در صورت شك به كرونا، توصیه به ایزوله در منزل خواهد بود و درمان لازم انجام می‌شود. در نهایت، پازل كرونا متاثر از عوامل مختلف است؛ درصد قابل توجهی از مبتلایان، هیچ علامتی ندارند و كشورها هم معمولا برای این افراد تست مولكولی انجام نمی‌دهند.
تست تشخیصی PCR كه در كشور انجام می‌شود هم همه بیماران را شناسایی نمی‌كند اما ابزار مهم ما كه ظاهرا در گزارش رییس‌جمهوری هم به آن استناد شده است تست‌های سرولوژیك است كه البته ابزار تشخیصی نیست ولی بر اساس شناسایی آنتی‌بادی ویروس در خون به ما در برآورد شیوع آلودگی در منطقه یا یك نقطه خاص كمك می‌كند. البته باید توجه داشت تست‌ها هم منفی كاذب و مثبت كاذب بالایی ممكن است داشته باشد.
توصیه ما و هیچ كشوری هم استفاده تست سرولوژی برای تشخیص و شناسایی بیماران نیست و بیشتر برای مشخص‌كردن درصد احتمالی ابتلا به بیماری، اعم از افراد بی‌علامت و كم‌علامت كمك‌كننده است.
معاونت تحقیقات وزارت بهداشت هم، مطالعات سرولوژیك در كشور انجام داده اما نكات مهم در این مطالعات، حجم نمونه، طراحی مطالعه و حساسیت و ویژگی تست‌های سرولوژی مورد استفاده است كه با دانستن این فاكتورها می‌توان قضاوت بهتری درباره درصد ابتلا و آلودگی در جامعه ایران ارائه داد. وجه مقابل این درصد افراد آلوده شده، درصد قابل توجهی از جمعیت كشور است كه اصلا مبتلا و آلوده به ویروس نشده‌اند و این به این معناست كه باید همچنان ملاحظات بهداشتی را به طور جدی در جامعه رعایت كنیم.
علاوه بر این، درباره افراد مبتلای بهبودیافته هم هیچ قطعیتی وجود ندارد كه بگوییم دوباره به بیماری مبتلا نخواهند شد كه همین تردید، از ابهامات دیگر ویروس كروناست اگرچه شواهد، بیشتر به سمت این است كه بهبودیافتگان، حداقل در كوتاه‌مدت ممكن است از عفونت جدید مصون باشند ولی ابتلای دوباره هم دور از ذهن نیست.
كشور ما 5 ماه است درگیر این ویروس است. شاید با گذشت زمان، بهبودیافتگان گرفتار آلودگی دوباره بشوند علاوه بر اینكه هنوز نمی‌دانیم ابتلا تا چه حد در افراد ایمنی ایجاد می‌كند. در بعضی مقالات گفته شده كه افراد بی‌علامت یا كم‌علامت، در صورت ابتلای دوباره، در برابر فرم‌های شدید بیماری ایمنی نسبی دارند كه این پیام امیدواركننده‌ای است.
اوایل شیوع بیماری در كشور، برخی متخصصان عفونی می‌گفتند 70 الی 80 درصد یك جامعه با یك ویروس نوپدید مواجهه خواهند داشت تا ایمنی در بدن‌شان ایجاد شود و بتوانیم بگوییم كه بیماری كنترل خواهد شد. آیا این فرض درست است یا غلط؟
ایمنی جمعی، بیشتر در مورد واكسیناسیون در حوزه اپیدمیولوژی بیماری‌های عفونی مطرح است. برای ایمنی جمعی لازم نیست كل جامعه واكسن بزند. بنا بر مدل‌سازی‌ها و با توجه به نوع بیماری اگر 60 تا 90 درصد جمعیت واكسن بزنند، درصد باقیمانده بسیار كمتر در معرض خطر آلودگی خواهند بود. البته بحث ایمنی جمعی از طریق ابتلا، در بعضی كشورها همچون سوئد و انگلیس در روزهای اول اپیدمی مطرح شد اما آنها هم حرف خود را پس گرفتند و به این نتیجه رسیدند كه این سیاست در مورد ویروس كرونا هزینه سنگینی دارد.
محدودیت‌ها و توصیه‌هایی كه در كشور دنبال می‌شود نشان می‌دهد كه كشور به هیچ وجه به دنبال ایمنی جمعی از طریق ابتلای درصد بالایی از جامعه نیست به‌خصوص كه اطمینان نداریم یك مبتلای بهبودیافته، تا چند وقت از عفونت دوباره مبتلا می‌شود.
سازمان بهداشت جهانی از ابتلای 13 میلیون نفری جمعیت جهان می‌گوید و گزارش معاونت تحقیقات از احتمال ابتلای 25 میلیون نفری جمعیت ایران. كدام درست است و كدام اشتباه؟
حدود 300 هزار نفر بیمار شناسایی شده در ایران كسری از آن 13 میلیون نفر بیمار شناسایی شده در دنیاست. ما 300 هزار بیمار مبتلای قطعی شناسایی شده با تست مولكولی داشته‌ایم. اما درصد قابل‌توجهی از مبتلایان داریم كه یا تست نشده‌اند و درصد قابل توجهی‌شان هم مبتلایان بی‌علامت یا كم‌علامت هستند كه حتی شك ابتلا هم در موردشان مطرح نشده است.
گزارش معاونت تحقیقات وزارت بهداشت این پیشگویی را دارد كه احتمالا درصد قابل توجهی از افراد آلوده شده بی‌علامت و كم‌علامت بوده‌اند چنانكه تعداد مبتلایان جامعه جهانی هم بسیار بسیار بیشتر از آمار 13 میلیون نفری است كه گزارش شده است و اینها فقط بیماران تست شده هستند.
نظر شما