سلامت نیوز:ماهی‌ها خشك شده‌اند، خشك‌تر از زمینی كه آبش را به یغما برده‌اند میان سنگ‌ها، میان كلوخ‌های ترد زمین، میان سنگ‌ریزه‌ها. ماهی‌ها زیر آفتاب پوسیده‌اند و چشمان باز و دهان نیمه‌بازشان هنوز خیره به آن آخرین قطره آبی است كه در زمین فرو رفت.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه اعتماد ،دشت آهوان حالا هزار ماهی خود را از دست داده است، جنازه ماهی‌ها زیر آفتاب تجزیه و خرد شده‌اند اما هنوز كسی مسوولیت مرگ ماهی‌ها را به عهده نگرفته است و حالا، چه در كلام آنها كه متولی هستند و چه در كلام رسانه‌هایی كه برای نخستین بار تصاویر مرگ ماهی‌ها را منتشر كردند، كسی جز كشاورزان و باغداران اطراف منطقه حفاظت‌شده سرخ‌آباد مقصر شناخته نشده است.
با این حال، رضا رمضانی، فعال محیط‌زیست استان زنجان می‌گوید كه كشاورزان و باغدارانی كه از آب سدسهرینی برداشت كرده‌اند، مجوز داشتند و در غیاب شفافیت، هنوز هیچ ارگانی تصمیم‌های قبلی خود را به عهده نمی‌گیرد؛ تصمیم‌هایی كه از زمان احداث یك سد خاكریز بدون داشتن مجوز محیط‌زیست شروع شد و تا فروش آب این سد به باغداران و كشاورزان ادامه داشت.
آنها كه آب فروختند
سد سهرین، سد طبیعی نیست، آبگیری خاكی است كه سال‌های قبل با هدف جمع‌آوری آبهای سطحی احداث شده بود. در دشت سهرین زنجان، حدود ده سد و آب‌بند خاكی سال‌ها قبل برای جمع‌آوری آبهای سطحی و تغذیه سفره‌های زیرزمینی احداث شده بود.
با این حال رمضانی پیش از هر چیز تاكید می‌كند كه هیچ كدام از این ده آبگیر و سدخاكی، مجوز محیط‌زیست خود را اخذ نكردند. حتی برخی از این آبریز و سدها، بدون گرفتن استعلام از محیط‌زیست ساخته شدند، برخی دیگر، بعد از اینكه وارد فاز ساخت‌و‌ساز شدند، استعلام گرفتند.
سد خاكی سهرین كه حالا قبرستان ماهی‌ها شده است، بدون درنظر گرفتن نقطه‌نظرات كارشناسان ساخته شد، زیرا اگر به نگاه كارشناسی بود، به گفته این فعال محیط‌زیست، در منطقه‌ای با ظرفیت تبخیر بالا عموما احداث سد خاكی توصیه نمی‌شود. رمضانی می‌گوید كه آبگیرها و سدهای خاكی این دشت، پیش از این به منظور تغذیه مصنوعی آبهای زیرزمینی احداث شده بودند.
آنچه ادعا می‌شد، این بود كه با احداث آب‌بند می‌توانند برای آبهای جاری فرصت بخرند و این آب‌ها را به دل سفره‌های زیرزمینی برسانند، اما آنچه پس از احداث این آبگیرها و سدها رخ داد، خلاف این ادعا بود. ارگان‌های مسوول توانستند پس از شكل‌گیری این آب‌بندها، به جای آنكه فرصتی به پربار شدن سفره‌های زیرزمینی بدهند، آب را پشت سدهای خاكی جمع‌آوری كرده و به كشاورزان و باغداران بفروشند. تاثیر این سدها عملا به پایین آمدن سطح آب چاه كشاورزان و باغداران این منطقه انجامید.
هرقدر كه آب پشت این آب‌بندها جمع می‌شد، آب چاه‌ها هم فروكش می‌كرد و كشاورزان و باغداران مجبور بودند سال به سال حجم بیشتری آب بخرند، ادامه این روند نهایتا منجر به خشك شدن یكی از این آب‌بندهای خاكی در دشت سهرین شد. در این میان اما هیچ سند قانونی شفاف از هویت حقیقی یا حقوقی فروشنده آب موجود نیست، كشاورزان و باغداران در گفت‌وگو با این فعال محیط‌زیست اعلام كرده‌اند كه سال‌ها پیش این آبگیر از سوی شیلات به یك شخص واگذار شده بود و این شخص هم مسوول پرورش ماهی در این آبگیر بود و هم خروجی آبگیرها در دستان او بود و به روستایی‌ها آب می‌فروخت.
حالا باغداران و كشاورزان، بدون داشتن قرارداد مشخص و روشن، برای آبی كه از سد گرفته‌اند هم هزینه كرده‌اند و هم به اقدام غیرقانونی محكوم شده‌اند، این درحالی است كه به گفته این فعال محیط‌زیست، آن دستگاهی كه مسوول اجاره این آبگیر به پیمانكار بوده است، نه تنها سكوت پیشه كرده، بلكه از ارایه اسناد قانونی خود نیز سر باز می‌زند.
رمضانی می‌گوید: «درست است كه كشاورزان از طریق كانال‌هایی با برداشت غیراصولی آب از این سد در فروكش كردن آب ذخیره و مرگ ماهی‌ها نقش دارند، اما این اتفاق در نتیجه عدم شفافیت و عدم انجام وظایف نظارتی و بی‌پاسخ گذاشتن مطالبات من شهروند رخ داده است. چه كسی و با چه مدركی و طبق كدام اصول این آبگیر را اجاره داده بود؟»خرداد امسال بود كه ماهی‌های سد گلابر زنجان جان دادند.
با اینكه مدیركل دامپزشكی استان دلیل مرگ ماهی‌های این سد را شرایط استرس‌زای حاكم بر محیط قلمداد كرده بود، رضا رمضانی همان زمان نیز همصدا با مدیركل حفاظت از محیط‌زیست زنجان گفته بود كه دلیل اصلی مرگ ماهی‌های در این سد، تراكم بسیار بالای ماهی‌ها در این سد و طرح نسنجیده شیلات بود كه طبق آن، هزار و 500 تن ماهی باید در سدی جا می‌شدند كه نهایت ظرفیت آن، حضور 170 تن آبزی است.
با اینكه مطالعات انجام شده بر ماهی‌های مرده در خرداد ماه نشان می‌داد كه بیماری‌های انگلی داخلی و خارجی یا شیوع ویروس می‌تواند عامل مرگ ماهی‌ها باشد، مدیر امور شیلات و آبزیان استان زنجان با تكذیب این خبر گفته بود كه «آب سد گلابر به قدری غنی است كه شاهد حضور انواع ماهی و آبزی‌ها در حجم بالایی هستیم.» همان‌طور كه مسوولیت مرگ صدها ماهی كپور در سد گلابر شهرستان ایجرود زنجان هرگز گردن گرفته نشد، حالا نیز ماهی‌های خاكریز سد سهرین زنجان جان داده‌اند و هنوز خبری از متولی نیست. «متولی ماهی‌ریزی در این سد هنوز مشخص نیست.» پرویز رستمی، معاون نظارت بر امور حیات‌وحش اداره كل حفاظت محیط‌زیست استان زنجان می‌گوید كه تاكنون هیچ ارگانی مرگ هزاران ماهی در سد سهرین زنجان را عهده‌دار نشده است، با اینكه به گفته او متولی این سد، آبخیزداری استان است، اما هنوز بر هیچ‌كدام از چند دستگاه متولی روشن نیست كه مجوز ماهی‌ریزی در این سد از سوی كدام نهاد صادر شده است.
با اینكه پیش از این عنوان شده است كه برخی افراد ناشناس با احداث كانال‌هایی از پشت مخزن برای خود آب می‌برند، این فعال محیط‌زیستی با رد این ادعا این سوال را طرح می‌كند كه مگر می‌شود كه كشاورزان و باغداران حتی یك مترمكعب آب را بدون هماهنگی و مجوز ببرند و فردای آن روز كسی از ارگان‌های ناظر سر نرسد؟ آنچه روشن است،
حضور پیمانكاری است كه با دستی گشاده آب را فروخته است و حالا خبری از او نیست و مسوولانی كه باید دلیل واگذاری این سد و مطالعات كارشناسی آن را روشن كنند، ترجیح می‌دهند كه اعلام بی‌خبری كنند و علت مرگ این حجم از ماهی‌ها را یا به كشاورزان و باغداران یا به «عوامل ناشناس» نسبت بدهند و بگویند كه «آبزیان سد سهرین زنجان طعمه بی‌تدبیری و لجبازی كشاورزان شدند.» حال سوال اینجاست كه تدبیرورزی برای انتقال آب و رساندن آن به كشاورزان و باغداران به عهده كیست؟ كشاورزان یا نهادهای دولتی؟ خشك شدن آبگیرها و سدهای مصنوعی خاكی در زنجان و مردن ماهی‌های در آن خبر تازه‌ای نیست.
نظر شما