سلامت نیوز:چند روز پیش مرکز آمار ایران گزارشی منتشر کرد که ازدواج دختران ۱۰ تا ۱۴ ساله در سه ماهه نخست سال‌جاری، ۷۳۲۳ مورد بود و با رشد ۲۳ درصدی به ۹۰۵۸ مورد در تابستان ۹۹ رسیده است.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه آرمان ملی ، این آمار مجموعا در بهار و تابستان سال گذشته ۱۶۰۱۷ مورد ازدواج دختران ۱۰ تا ۱۴ ساله به ثبت رسیده بود، اما همین آمار برای سال جاری به ۱۶۳۸۱ مورد رسیده است؛ یعنی آمار ازدواج دختران ۱۰ تا ۱۴ ساله در شش ماهه اول سال ۹۹ نسبت به سال گذشته ۲ درصد رشد داشته است. اما روز گذشته رئیس سازمان اجتماعی کشور اعلام کرد که با «ازدواجِ پیش‌رس» مواجه هستیم نه کودک همسری!.
همان‌طور که تقی رستم‌وندی، در مورد«ازدواج پیش‌رس» توضیح داده «ما چیزی به عنوان کودک همسری به معنایی که در ادبیات جهانی وجود دارد، در کشورمان نداریم یعنی در مسیر قانونی این کار انجام می‌شود به عنوان مثال اگر دختر ۱۳ ساله یا کمتر از ۱۳ سال بود که قاضی حکم برای ازدواج نمی‌داد.» او معتقد است: «به جهت رعایت اقتضائات فرهنگی، اقلیمی و جغرافیایی در نقاط مختلف کشور ما در روستاها دخترانی داریم که در همین سنین ۱۳ سال هستند و آمادگی جسمانی برای ازدواج دارند، این افراد برای ازدواج به دادگاه مراجعه می‌کنند و قاضی بعد از اثبات و وجود مستندات و شواهد حکم می‌دهد که این دختر ۱۳ ساله آمادگی ازدواج دارد، لذا به آن کودک همسری نمی‌گویند، چراکه کودک نمی‌تواند ازدواج کند.»
این صحبت‌های قابل تأمل و بدون توضیح منطقی معاون وزیر جنبه‌های دیگری نیز داشت و آن آماری بود که وی از کودک همسری ارائه نمود. بنا بر اظهارات او «عمده ازدواج‌های کمتر از سن ۱۵ سال در سن ۱۳ سالگی و ۱۴ سالگی است، یعنی از ۲۵ هزار ازدواجی که در ۹ ماهه ابتدای سال در سن کمتر از ۱۵ سال صورت می‌گیرد، ۱۴ هزار و ۶۲۹ ازدواج در سن ۱۴ سالگی بوده و ۹ هزار و ۵۳۶ ازدواج نیز در سن ۱۳ سالگی انجام شده است.همچنین ۸۱۲ ازدواج در سن ۱۲ سال و ۲۴۸ ازدواج هم در سن ۱۱ سالگی انجام شده است، حدود شاید یک یا دو ازدواج هم زیر ۱۰ سال در کل کشور داشته‌ایم.» با توجه به این توضیحات، مهمترین موضوعی که باعث شیوع کودک همسری در کشور می‌شود، عدم توازن اقتصادی یا مشکلات اقتصادی و فقر خانواده‌ها است.
هر زمان مشکلات اقتصادی روبه فزونی نهاد، آمار اجبار کودکان به ازدواج نیز افزایش چشمگیری پیدا کرد و در طرف مقابل هر زمان رشد اقتصادی در ایران وجود داشته، به‌رغم نبود آموزش، فرهنگ عشایری و قبیله‌ای تعداد این ازدواج‌ها کاهش پیدا می‌کند.طبق آمار بیشترین آمار ازدواج کودکان زیر 15 تا 13 سال متعلق به مناطق مرزی است و اگر مشکلات و فقر اقتصادی در میان نباشد، به‌طور یقین و بنا بر اعتقاد بسیاری از کارشناسان، دختران کمتر وادار به ازدواج می‌شوند.
موضوع بعدی عرف، فرهنگ آداب و رسوم قومی و قبیله‌ای و عشایری است، اما زمانی‌که رشد اقتصادی وجود داشته باشد این فرهنگ‌ها کمرنگ‌تر می‌شود. در یکی دو ساله اخیر که مشکلات اقتصادی و تورم رشد داشته و شاخص فلاکت در ایران افزایش چشمگیری داشته به تبع، آمار کودک همسری نیز افزایش پیدا کرده است.
قانون می‌تواند بازدارنده باشد
متهم سوم در این مساله پس از فقر و فرهنگ، نبود قانون است که این اجازه را به خانواده‌ها می‌دهد که دختران و حتی پسران را وادار به ازدواج کنند. ماده 1041 قانون مدنی در مورد سن ازدواج اذعان می‌دارد: عقد نکاح دختر قبل از رسیدن به سن 13 سال تمام شمسی و پسر قبل از رسیدن به سن 15 سال تمام شمسی منوط است به اذن ولی به شرط رعایت مصلحت با تشخیص دادگاه صالح.
این در حالی است که شرط اذن ولی در این ماده راه را برای بسیاری از خانواده‌ها باز گذاشته تا با صلاح‌دید خود حتی دختر 9 ساله‌شان را به عقد مردی چندین ساله درآورند. با این حال روز گذشته دادستان شهرستان نمین اعلام کرد که «عاقد 120 مورد کودک‌همسری در نمین دستگیر و روانه زندان شد.» همان‌گونه که عظیم اکبری خبر داده دادستان به‌عنوان مدعی‌العموم در راستای احقاق حقوق عامه و جلوگیری از ترویج این فرهنگ نادرست و اشتباه ورود پیدا کرده است و جرم 6 ماه تا 3 سال برای متهمان در نظر گرفته شده است که این اتهام شامل خانواده‌های دختر و پسر می‌شود که در این امر دخیل بوده‌اند.
شهریار دارای بیشترین آمار کودک همسری در تهران
در شهرستان‌های اطراف تهران به‌خصوص در شهریار پدیده کودک همسری بیش از نقاط دیگر تهران دیده می‌شود و به واسطه مهاجرپذیری این شهرستان، حاشیه نشینی در شهریار به اوج خود رسیده است. چندی پیش با یکی از خانواده‌هایی که از خراسان جنوبی به شهریار مهاجرت کرده و فرزندانشان در تهران متولد شده بودند، صحبت می‌کردم، آنها براساس رسم و رسوم، دختر 11-12 ساله را وادار به ازدواج کرده بودند، اما وقتی به شهرستانشان بازگشته بودند و دختر طلاق گرفته بود، مادر خانواده خود را نمی‌بخشید و از این کار پشیمان بود.
سال قبل نیز به یکی از روستاهای اطراف تهران رفته بودم و سه خواهر 10 تا 15 ساله ازدواج کرده بودند که دو خواهر از شرایط‌شان ناراضی بودند، که یکی از آنها در شرف طلاق و دیگری دست به خودکشی زده بود، اما یکی از خواهران ابراز رضایت می‌کرد، اما چند روز بعد مادر آن دختر با ما تماس گرفت و گفت: «مشکلات زیادی برای دختر به وجود آمده و در شرف طلاق است.» به اعتقاد کارشناسان این بچه‌ها چون آموزش زندگی ندیده‌اند نمی توانند در روند زندگی موفق باشند. به اعتقاد کارشناسان اگر این افراد وادار به ازدواج نیز می‌شوند باید آنها آموزش‌های لازم را ببینند.
وام ازدواج یا فروش دختران
همین چند روز پیش بود که نایب‌رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس از تصویب پیشنهاد 100 میلیونی شدن وام ازدواج جوانان در لایحه بودجه 1400 خبر داد، اما تندگویان، معاون ساماندهی امور جوانان وزارت ورزش و جوانان با وام 100 میلیونی مخالف است و باور دارد:« اجرای این قانون موجب افزایش کودک‌همسری می‌شود.» سال گذشته نیز وزارت ورزش و جوانان هشدار داده بود افزایش وام ازدواج در سال‌های 1397 و 1398 باعث رشد آمار کودک‌همسری زیر 15 سال شده است.
طبق آمار محرمانه‌ای که از یکی از شعب بانک‌های اصلی برای وام ازدواج گرفته شده، این وام بیشتر شامل کودکان زیر 15 سال و افراد بالای 40 سال شده بود و سن قانونی و ایده‌آل ازدواج جوانی را در بر نمی‌گرفت، درحالی‌که زیر 18 سال وام ازدواج را به پدر یا قیم رسمی می‌دهند. جالب اینجاست که یکی از بچه‌هایی که زیر 13 سال وادار به ازدواج شده بود می‌گفت که «ما عقد شرعی کردیم و همسرم نیز 25 سال از من بزرگتر است.
وقتی به او می‌گویم که عقد رسمی کنیم می‌گوید بگذار سنت به 18 سال برسد که بتوانیم وام ازدواج را بگیریم.» یکی از استدلال‌های موافقان طرح موافقت با کودک همسری که به این موضوع اجتماعی رنگ و بوی سیاسی داده است، همواره اینگونه مطرح می‌شود که مخالفان با کودک همسری مانع از ازدواج و فرزندآوری در کشور می‌شوند، درحالی‌که مخالفان این پدیده اجتماعی هیچوقت به کاهش آمار ازدواج در کشور مخالفتی نکرده‌اند، ولی اینکه بچه زیر 13 سال وادار به ازدواج می‌شود، ظلم به کودکان است.
نظر شما