سلامت نیوز:چند روز پیش وزیر بهداشت با اعلام وضعیت ورود موتاسیون‌های ویروس کرونا به کشور یک فضای نگران‌کننده احتمالی را برای روزهای پیش‌ رو ترسیم کرد.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه ایران ، همزمان با این نگرانی‌ها، موارد قطعی و مشکوک شناسایی ویروس هندی و آفریقای جنوبی هم هر روز بیشتر می‌شود و از چهارشنبه هفته پیش تا امروز 16 مورد ابتلای قطعی به واریانت‌های هندی، آفریقای جنوبی و هیبرید هندی - کالیفرنیایی تأیید شده و تست کرونای جهش‌یافته هندی حدود 35 نفر دیگر در انتظار تأیید انستیتو پاستور است.

همه اینها در شرایطی است که شناسایی این جهش‌ها نیاز به انجام نمونه‌برداری و آزمایش‌های پیشرفته در آزمایشگاه‌های ویژه وزارت بهداشت دارد که شانس شناسایی تمام مبتلایان را پایین می‌آورد. اگرچه پزشکان در مراکز درمانی می‌گویند برای آنها فرقی ندارد بیمار مبتلا به چه نوع کرونایی باشد، نشانه‌های بالینی همان است و درمان هم به روش قبلی انجام می‌شود اما به گفته علیرضا ناجی رئیس مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی، بیماری در واریانت آفریقای جنوبی شدیدتر است و واکسن‌ها نیز در برابر این واریانت، ایمنی ایجاد نمی‌کنند.

برای همین هم این جهش چرخه واکسیناسیون را در آفریقای جنوبی مختل کرده است.به همین دلیل نگرانی اعضای ستاد ملی مقابله با کرونا نیز متوجه چرخش این موتاسیون‌ها در کشور است تا جایی که دیروز سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا به صراحت اعلام کرد همچنان محدودیت منع تردد بین استانی سر جایش باقی است چرا که یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌ها برای کنترل ویروس‌های جهش‌یافته که در کشور مشاهده شده مانند جهش هندی و آفریقایی، منع تردد است.

قرنطینه کارکنان هندی و غیرهندی در شهرستان ماکو در سالن ورزشی

این روزها قطع زنجیره انتقال ویروس‌های جهش‌یافته مسئولیت سنگینی را بر دوش دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور هم گذاشته است. آژیر خطر کرونا آن هم از گونه هیبرید هندی - کالیفرنیایی برای نخستین‌بار در نوار صفر مرزی کشور به صدا درآمده است. این گونه جدید ویروس کرونا در حالی سر از شهرستان ماکو و شوط در استان آذربایجان غربی در آورده که با توجه به شرایط فراگیر و حاد اپیدمی در این استان، مسئولان استانی از احتمال شعله‌ور شدن دوباره موج کرونا در آذربایجان غربی سخن می‌گویند.

رئیس کارگروه اطلاع‌رسانی قرارگاه دانشگاهی مدیریت و مبارزه با کرونای استان آذربایجان غربی در این باره  می‌گوید هم‌اینک شیب منحنی کرونا غالباً مربوط به ویروس انگلیسی است و اگرچه روند کاهشی موارد بستری و ابتلا بتدریج شروع شده و از حالت پایدار به سمت نزولی پیش می‌رود اما کماکان موارد مرگ‌و‌میر در حالت تثبیت است و حداقل دو هفته زمان می‌برد تا در مدار نزولی قرار بگیرد مشروط به اینکه گونه جهش‌یافته ویروس مهار شده و شهرهای این استان را از کنترل خارج نکند.

علی‌احمد آقاپور می‌افزاید: تعداد موارد مبتلایان قطعی به گونه هیبریدی ویروس کرونا در بین کارکنان هندی در کارخانه شهرستان شوط ماکو به‌طور دقیق مشخص نیست. همه پرسنل کارخانه، اطرافیان و افراد غیر‌هندی و خانواده‌هایشان نیز شناسایی شده و تحت قرنطینه قرار دارند. با توجه به اینکه سرمایه‌گذار کارخانه یک تبعه هندی است و کارکنان کارخانه ارتباطات مستقیم با هندوستان داشتند از موارد مشکوک به کرونا نمونه‌گیری انجام دادیم که تست اولیه 5 نفر مثبت بود که 4 نفر هندی و یک نفر نیز راننده ایرانی بود.

با این حال به دلیل درگیری تعداد بیشتر کارکنان همه پرسنل کارخانه را قرنطینه کرده‌ایم.وی در پاسخ به اینکه آیا دانشگاه علوم پزشکی ارومیه قابلیت توالی‌یابی ژنتیکی ویروس را دارد؛ می‌افزاید: ما نمونه‌ها را به دانشکده بهداشت تهران ارسال کردیم و آنجا نوع هیبرید هندی - کالیفرنیایی شناسایی شد.آقاپور با بیان اینکه مسئولان استانی بشدت نگران شیوع گونه هیبریدی ویروس کرونا در این استان هستند؛ می‌گوید: کارکنان هندی با تست مثبت در همان کارخانه ساکن بودند.

حتی افرادی که ساکن نبودند و غیر‌ایرانی بودند نیز شناسایی شده‌اند و همه به اتفاق خانواده‌هایشان به مدت دو هفته در یک سالن ورزشی تحت قرنطینه کامل هستند.او درباره وضعیت بالینی مبتلایان به گونه هیبریدی کرونا هم می‌افزاید: وضعیت بیماری مبتلایان به گونه هیبریدی حاد نیست و همه‌شان بیمار سرپایی بودند. به هر حال ویروس تلفیقی از دو تا موتاسیون هندی و کالیفرنیایی است و نیاز است کلوز کانکت‌ها دقیق شناسایی شود جای نگرانی نیست. از فرمانداری تا معاونت بهداشت همه پای کار هستند تا ویروس کنترل شود.

این مسئول دانشگاه علوم پزشکی ارومیه تأکید می‌کند: با توجه به اینکه آذربایجان غربی استان مرزی است و رفت‌و‌آمد‌ها در آن زیاد است و مسأله قاچاقچیان نیز مشکل اصلی جدی است. بنابراین اطلاع رسانی‌های گسترده‌ای در سطح استان صورت گرفته است اما مردم باید خیلی رعایت کنند.

یک خانم در عروسی عامل انتشار ویروس آفریقایی در استان هرمزگان

اولین‌ بار صدای پای ویروس آفریقای جنوبی در استان هرمزگان شنیده شد. از همان ابتدا گمانه‌زنی‌ها بر این بود که ملوانان و کارگران لنج‌های باربری هندی عامل انتقال گونه آفریقای جنوبی به این استان جنوبی بوده‌اند اما سخنگوی دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان این فرضیه را رد می‌کند و می‌گوید:منشأ همه 5 مورد مثبت ابتلا به گونه آفریقای جنوبی در یک عروسی در شهر کوشکنار پارسیان بر‌می‌گردد. یک ویروس‌شناس در استان هرمزگان به سویه جدید ویروس مشکوک شد. این سویه با الگوهای آزمایشگاهی همخوانی نداشت نه چینی بود نه انگلیسی. از طرفی چون موارد بستری و فوت در غرب استان هرمزگان روبه افزایش بود به سویه آفریقای جنوبی مشکوک شدیم. به‌سرعت کیت تشخیص را تهیه کردیم و نمونه را برای تأیید به انستیتو پاستور فرستادیم. بعد از آن‌که توالی ژنوم ویروس شناسایی شد 5 مورد قطعی تشخیص داده شد.

البته از نظر ما علاوه بر این اطرافیان این بیماران یعنی 35 مورد مشکوک نیز به سویه آفریقای جنوبی مبتلا هستند که برای تأیید به انستیتو پاستور فرستادیم.فاطمه نوروزی می‌گوید: به محض شناسایی موارد مشکوک به آفریقای جنوبی سریع سویه‌ها را بررسی کرده و شهر کوشکنار پارسیان را به‌طور کامل قرنطینه کردیم. البته موارد مثبت نیز تحت درمان هستند و برخی در بیمارستان بستری شدند.به گفته او، سرمنشأ ابتلا به ویروس آفریقای جنوبی در عروسی رخ داده که اوایل فروردین برگزار شده است.

به این ترتیب ویروس حداقل یک ماه فرصت داشته تا انتقال پیدا کند. اما نوروزی تأکید می‌کند که تمام افرادی که در آن عروسی بودند و اطرافیان و خانواده‌هایشان مورد بررسی دقیق قرار گرفته‌اند حتی با وجود آن‌که موارد مرگ‌و‌میر در شرق و مرکز استان نیز افزایش پیدا کرده رد پایی از این گونه جهش‌یافته را پیدا نکرده‌اند و تنها یک مورد مشکوک در بندرلنگه گزارش شده است.سخنگوی دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان می‌افزاید: به نظر می‌رسد منشأ بیماری مانند ویروس انگلیسی به دلیل سفر به کشور امارات بوده اما در هر حال خانمی شروع‌کننده انتشار ویروس آفریقای جنوبی در یک عروسی بوده است.

نوروزی تأکید می‌کند که هم‌اکنون موارد مشکوک و مثبت سریع شناسایی و قرنطینه شده‌اند و غربالگری وسیعی در سطح شهر پارسیان انجام شده است. با توجه به اقدامات درمانی زودرس و شناسایی بموقع بیماران در سه هفته متوالی کاهش موارد بستری و ابتلا را در شهر پارسیان داریم. با این حال همچنان از تمام ملوانان هندی و خارجی و ایرانی قبل از آن‌که از لنگرگاه پیاده شوند تست پی‌سی‌آر گرفته می‌شود و اگر مثبت باشند اجازه خروج ندارند. هفته گذشته نیز چهار مورد از ملوانان تست‌شان مثبت شد که بدحال بودند و در بیمارستان بستری شدند.

قم درگیر با کرونای هندی

با وجود آنکه استان قم نیز در فهرست استان‌هایی قرار دارد که ویروس هندی در آن هم مشاهده شده است.با این حال تماس‌های مکرر ما با مسئول روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی قم درباره پیگیری وضعیت مبتلایان و اقدامات این استان برای جلوگیری از شیوع گونه جهش‌یافته هندی به نتیجه نرسید. پیش از این دکتر قدیر رئیس دانشگاه علوم پزشکی قم به خبرگزاری صدا و سیما اعلام کرده بود که بیش از دو هفته قبل ۱۱ تاجر از هند وارد قم شده بودند که در هتل محل سکونت بلافاصله شناسایی و با توجه به دستورالعمل وزارت بهداشت تست روی آنها انجام شد؛ که تست کرونای سه نفر مثبت شده و جهت بررسی نوع جهش یافته هندی به انستیتو پاسپور تهران ارسال شد.

ضرورت محدودیت‌های بیشتر برای کرونای هندی

رئیس مؤسسه ویروس شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی درخصوص اینکه طی چه فرایندی کشف موتاسیون ویروس کرونا در ایران اتفاق می‌افتد، به  می‌گوید:اطلاعاتی که وزارت بهداشت در اختیار عموم قرار داده بر اساس انجام عملیات ژنتیکی است، در ایران چند مرکز پایش ژنتیکی دانشکده بهداشت تهران، بخش ویروس‌شناسی آزمایشگاه ملی ویروس آنفلوانزا، مرکز پاستور و آزمایشگاه ژنتیک دانشکده توانبخشی است که وظیفه انجام پایش‌های ژنتیکی مربوط به این موضوع را دارند و درباره سکانس کامل ژنومی که انجام شده اظهار نظر کرده‌اند که سویه‌های واریانت آفریقای جنوبی و هندی هستند اصطلاح هیبرید کالیفرنیا- هندی را متوجه نمی‌شوم و باید اطلاعات دقیق‌تر را وزارت بهداشت در اختیار ما قرار دهد.

علیرضا ناجی درباره توالی یابی نسخه ژنتیکی ویروس هندی در برخی استان‌ها نیز می‌افزاید: سویه هندوستانی چندتا موتاسیون داده که از واریانت‌های مختلف گرفته شده یعنی قبلاً سابقه دیدن آنها را از واریانت برزیلی -آفریقای جنوبی داشتیم، یک موتاسیون دیگر از واریانت کالیفرنیایی گرفته شده و موتاسیون دیگری هم که سابقه دیدن آن را در واریانت بریتانیایی داریم. سویه هندوستانی در واقع سویه‌ای است که موتاسیون‌های متعدد دارد که سابقه این موتاسیون‌ها را در سایر واریانت‌هایی که قبلاً شناسایی کردیم، داریم.

شناسایی تمام اینها مبتنی بر کارهای آزمایشگاهی است و در ایران امکاناتش موجود است هر چند که ممکن است به تعداد زیاد نتوانیم تعداد موارد موتاسیون یافته را انجام دهیم.وی با بیان اینکه نگرانی از شیوع واریانت هندی در کشور بسیار جدی است، می‌گوید: سناریو مربوط به موج چهارم که از ورود واریانت بریتانیایی از عراق به خوزستان و پخش شدن آن در ایران اتفاق افتاد به این دلیل بود که نتوانستیم با لاک داون کردن خوزستان جلوی پخش واریانت بریتانیایی را بگیریم.

در حال حاضر واریانت غالب بریتانیایی است برای همین هم گرفتن تصمیمات درست و محدود کردن گردش ویروس مهم است. الان هم شاهد چنین وضعیتی هستیم و وزارت بهداشت نیز تأیید کرده که دارای سویه‌هایی از آفریقای جنوبی و هندی در ایران هستیم حتی ممکن است سویه‌های دیگر هم در کشور وجود داشته باشد.علی رغم تمام سویه‌ها و واریانت‌هایی که در ایران وجود دارد، آنچه مهم است محدود کردن ویروس است.

نگرانی در این موضوع بجاست بخصوص که هر دو واریانت هندی و آفریقای جنوبی خصوصیاتی دارند که از نظر گردش ویروس و انتقال خیلی سریع منتقل می‌شوند.وی با بیان اینکه شدت بیماری در واریانت آفریقای جنوبی شدیدتر است، می‌گوید: اگر بگذاریم این واریانت‌ها در کشور پخش شوند تلاش‌هایی که با وجود مشکلات زیاد واکسیناسیون در کشور انجام شده زیر سؤال می‌رود. واریانت آفریقای جنوبی بسیار خطرناک است چرا که اکثر واکسن‌ها نسبت به این واریانت عملکرد مناسبی ندارد، برای همین واکسن سازی‌های مختلف دنیا مثل فایزر، مدرنا و آسترازنکا واکسن جدیدی را علیه این واریانت‌ها تولید می‌کنند.

ناجی در ادامه بیان می‌کند: اگر گردش ویروس هندی را محدود نکنیم اوضاع بسیار خطرناک خواهد شد هر چند مطالعات جدید روی واریانت هندوستانی نشان می‌دهد مقاومت این واریانت نسبت به واکسن فاجعه‌آمیز نیست ولی در هر صورت این واریانت‌ها در برابر واکسن مقاومت نشان می‌دهند و اگر در کشور پخش شوند، اشکالاتی به وجود می‌آورند هرچند به نظر می‌رسد واکسیناسیون فعلی در ایران در برابر واریانت بریتانیایی مقاوم است.

 درمان این دو کرونای جدید سخت است

ناجی در پاسخ به این سؤال که چه راهکاری برای جلوگیری از شیوع واریانت آفریقای جنوبی و هندی در کشور باید اتخاذ شود، توضیح می‌دهد: «در کنار سویه هندی b1.617 یک سویه دیگری هم موتاسیونی به‌نام 404 روی ژن اسپایک خودش دارد که مطالعات اولیه نشان داده 15 برابر بیماری زایی را زیاد می‌کند، پخش ویروس بسیار بیشتر از سایر واریانت‌ها حتی نسبت به آفریقایی و برزیلی اتفاق می‌افتد و دیده شده نمای اپیدمیولوژی را تغییر داده، افراد بسیار جوان سالم را تحت تأثیر قرار می‌دهد و سیر بیماری را به سمت التهابی بسیار سریع پیش می‌برد.

حتی پیش‌بینی‌های درمانی نیز درباره این موتاسیون‌ها بسیار سخت است، باید بسیار هوشیار باشیم چون به نوعی  در همسایگی این کشورها قرار گرفته‌ایم، پس لزوم پایش ژنتیکی کووید و کنترل و از سرعت انداختن چرخش ویروس مهم است. بر اساس اطلاعات موجود شهرها به سمت نارنجی و زرد شدن پیش می‌روند اما روزانه تعداد زیادی موارد مثبت می‌بینیم که با توجه به شرایط باید اقدامات مؤثرتر باشد تا تعداد موارد مثبت روزانه را کاهش دهیم و از انتشار این واریانت در کشور جلوگیری کنیم.

اخیراً مقاله‌ای در نیچر چاپ شده و گلایه کرده که دولت‌ها نتایح علمی محققان را گوش نمی‌کنند مثال آن هند و برزیل را گفته که در هندوستان روزانه 3 هزار و 500  جان از دست می‌رود یا برزیل بیش از 400 هزار کشته در طول پاندمی بر جای گذاشته است لذا ما از ستاد ملی مقابله با کرونا درخواست می‌کنیم به نتایج دانشمندان و محققان بیشتر توجه کنند و متناسب با طرح‌ها، اقدامات کنترلی انجام دهند.