سلامت نیوز:این روزها آتش سوزی در جنگل‌ها و مراتع کشور همزمان با گرم شدن هوا، اکثر استان‌های کشور را در حالت آماده باش قرار داده است و در این میان این مردم بومی منطقه هستند که در نبود امکانات و تجهیزات جانشان را در کف دستانشان می‌گذارند و برای مهار آتش سوزی جنگل‌ها به کوه و دشت می‌رود.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه آرمان ملی ،چنــد روز پــیش بــود آتشی که به جان جنگل‌های سردشت افتاده بود با تلاش‌ 72 ساعته نیروهای داوطلب و انجمن‌های زیست‌محیطی منطقه مهار شد. آتشی که این فعالان می‌گویند اگر امکانات بیشتری داشتند زودتر مهار می‌شد و خسارت کمتری به طبیعت و حیات وحش منطقه وارد می‌کرد. منابع محلی از سوختن 70 هکتار از جنگل‌ها و مراتع این شهرستان خبر دادند، اما فعالان محیط زیست منطقه می‌گویند 150 هکتار از جنگل‌ها، خاکستر شده است.

همچنین اداره کل حفاظت محیط زیست استان فارس اعلام کرد که طی چند روز گذشته ۲۰۰ هکتار از پارک ملی بمو طعمه حریق شد.  از ابتدای سال 1400 تا کنون بیش از 400 فقره آتش سوزی در مراتع و جنگل‌های کشور گزارش شده که حدود 95 درصد آنها عوامل انسانی داشته است. چند روز پیش اعلام شد که چهار آتش سوزی در مراتع تهران، همه عوامل انسانی و عمدی بوده است.

به طور متوسط سالانه 15 هزار هکتار از عرصه‌های جنگلی و مراتع ایران تحت تاثیر حریق قرار دارد و سال گذشته 1400 هکتار از جنگل‌های و مراتع کشور به خاکستر تبدیل شدند. آتشی طمع به جان جنگل‌ها می‌افتد طی سال‌های گذشته طمع سودجویان برای زغال و چوب، اختلافات طایفه‌ای و قبیله‌ای بر سر مالکیت زمین و آتش زدن کاه و کلش سبب بیشترین عامل بروز آتش سوزی‌ها در کشور بوده است.

از سوی دیگر در مناطق حفاظت شده برخی از شکارچیان برای پرت کردن حواس محیط‌بانان آتشی را در گوشه‌ای از این مناطق روشن می‌کنند تا با خیال راحت به شکار بپردازند. همچنین این ترفند، در سال‌های اخیر برای قاچاق چوب نیز کاربرد زیادی داشته و صدها هکتار از جنگل‌های شمال با این ترفند، چوب درختانش به غارت رفته است.

در این میان رحیم ملک نیا، متخصص جنگل داری، علت برخی آتش سوزی‌های عمدی را تعارضات بین سازمان جنگل‌ها و مردم محلی می داند که اختلاف‌های بین کشاورزان و مرتع داران و آماده سازی زمین برای کشت مجدد از این دسته اختلاف‌ها هستند. به اعتقاد او، سازمان جنگل‌ها باید تعارضات خود با افراد محلی، دامداران و کشاورزان را به منظور حفظ منابع طبیعی برطرف کند.

همچنین در برخی موارد سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری علت برخی از این آتش سوزی‌ها را ناشی از اختلاف‌ها بین کشاورزان بر سر یک زمین اعلام کرده است. بر اساس ماده ۲۰ قانون هوای پاک، سوزاندن بقایای گیاهی اراضی زراعی پس از برداشت محصول ممنوع است و متخلف حسب مورد به جزای نقدی بیش از دو میلیون تا هشت میلیون تومان محکوم می‌شود.

همچنین بر اساس ماده ۴۵ قانون حفاظت و بهره برداری از جنگل‌ها و مراتع، آتش زدن نباتات در مزارع و باغات داخل یا مجاور جنگل بدون اجازه و نظارت ماموران جنگلبانی ممنوع است و در صورتی که در نتیجه بی‌مبالاتی حریق در جنگل به وقوع بپیوندد، مرتکب به حبس تادیبی از دو ماه تا یک سال محکوم خواهد شد. 

اطفای حریق تخصصی شود

یک كارشناس محیط زیست درباره اطفای حریق در جنگل‌های كشور می‌گوید: هر ساله در فصل تابستان به كرات شاهد وقوع آتش سوزی در جنگل‌ها و مراتع كشور هستیم و امسال با کاهش بارندگی و خشک شدن مراتع سبز و درختان، جنگل‌های كشور در وضعیت ویژه‌ای قرار دارند. هومان خاكپور می‌افزاید: متاسفانه تاكنون اقدامات لازم برای مقابله با حریق از سوی نهادهای مربوطه انجام نشده است.

به گفته او ناوگان اطفای حریق در سازمان جنگل‌ها و مراتع سازمان حفاظت محیط زیست متناسب با اطفای حریق در جنگل‌ها طراحی نشده است. نیروهای شاغل در یگان‌های اطفای حریق نیز آن طور كه باید و شاید توانایی ارائه امكانات، تجهیزات و تربیت نیروهای متخصص را ندارند. از سوی دیگر مشاركت‌های مردمی در جلوگیری از وقوع حادثه مناسب بوده است، اما با توجه به ظرفیت‌های مردمی در جلوگیری از وقوع حادثه باید گفت كه از لحاظ مهارت‌های فنی و تجهیزات آن طور كه باید از ظرفیت آنها استفاده نشده است.

این كارشناس محیط زیست می‌افزاید: باید یگان‌های تخصصی اطفای حریق در طبیعت ایجاد شود. این در حالی است كه یگان‌های آتش نشانی در شهرهای مختلف فقط در حوزه تخصصی و مهار آتش در محیط‌های شهری توانایی مهار آتش را دارند. با این تفاسیر یگان‌های شهری آمادگی اطفای حریق در طبیعت را ندارند. خاكپور تاكید می‌كند: در كشور نیروهای امدادی و اطفای حریق به شكل متخصص تربیت نشده‌اند. نیروهای فعال در سازمان‌های جنگل‌ها و مراتع و نیروهای سازمان حفاظت محیط زیست نیز تخصص لازم را در این حوزه كسب نكرده‌اند.

در واقع نیروی‌های فعال در این دستگاه‌های متولی، توانایی و مهارت لازم را برای مشاركت در حریق ندارند. به گفته او باید بتوان برای مهار حریق در جنگل‌ها و مراتع آتش نشانی مستقل تشكیل داد تا به این شكل در مهار آتش در محیط‌های شهری، جنگل‌ها و مراتع به شكل مناسب عمل كرد و هم در محیط‌های طبیعی توانایی مهار آتش در كشور ایجاد شود.»

این گفته‌ها در شرایطی مطرح می‌شود که در سال گذشته چندین نفر از محیط‌بانان و نیروهای بومی که برای خاموش کردن آتش به مناطقی که دچار آتش سوزی رفته‌ بودند، جانشان را از دست دادند، از جمله البرز زارعی. در این باره عیسی کلانتری، رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست درباره اعزام نیروهای بومی به منطقه به «آرمان ملی» گفته بود:

«مردم عادی نباید احساساتی شوند، آنها باید بیشتر به توصیه‌ها عمل کنند. اگر مسائل ایمنی را رعایت کنیم، می‌توان تلفات این آتش سوزی‌ها کاهش داد، اما آنها آدم‌هایی از جان گذشته هستند و این عشق و علاقه آنها جای تقدیر دارد، ولی خاموش کردن آتش اصول دارد و اگر اصول را زیر پا بگذارید، خود گرفتار می‌شوید.

مردم عادی این آموزش را ندیده‌اند و آتشنشان نیستند و از این منظر قابل احترامند و ما از این اتفاقات متاسفیم. ببینید، دست خالی بودن یک مساله است و اینکه به دل آتش بزنند یک مساله دیگر است، مساله دوم یعنی خودکشی. حتی اگر امکانات داشته باشید، بازهم خودکشی است.»