سلامت نیوز: در میان صدها بیماری سخت و صعب العلاج، تنها یک عارضه لقب "مادر همه بیماری ها" را به خود می‌گیرد. این عارضه برای هیچ یک از ما ناآشنا نیست زیرا بسیاری از ما از کودکی تاکنون بارها و بارها به آن مبتلا شده ایم. بله؛ درست حدس زدید. در مورد "یبوست" صحبت می‌کنیم. یبوست در ۷۵٪ از جامعه ایرانی به صورت یک بیماری پنهان وجود دارد و متاسفانه در صورت نادیده گرفته شدن می‌تواند، زمینه ساز بسیاری از بیماری‌های خطرناک دیگر باشد. در بروز یبوست عوامل مختلفی دخیل هستند اما آیا مصرف قرص کلسیم نیز می‌تواند سبب یبوست شود؟

 یبوست چیست؟

بسیاری از افراد با مشاهده علائم یبوست فورا به سراغ مصرف داروی رفع یبوست می‌روند غافل از اینکه بهتر است ابتدا علت این عارضه را پیدا کنند و بعد به سراغ گزینه‌های درمان بروند. از منظر علم پزشکی اگر فردی کمتر از ۳ بار در هفته اجابت مزاج داشته باشد، به یبوست مبتلاست و پیش از آنکه این بیماری حالت مزمن پیدا کند، باید برای درمان آن چاره‌ای بیندیشد.

 علت های بروز یبوست

اولین عامل ابتلا به یبوست در اغلب اوقات تغذیه نادرست و عدم مصرف فیبر به مقدار کافی در رژیم غذایی است. دیگر عوامل به صورت تیتروار شامل موارد زیر است:

• کمبود آب در رژیم غذایی
• تغییرات هورمونی
• ابتلا به برخی بیماری‌های دستگاه گوارش
• استرس و اضطراب
• آسیب به ستون فقرات

یکی دیگر از علل بروز یبوست استفاده از برخی داروها و مکمل‌های غذایی است؛ مثلا برخی از افراد بر این باورند که حتی در مواردی که از بهترین قرص کلسیم هم استفاده می‌کنند، باز هم مبتلا به یبوست می‌شوند. آیا این باور صحت دارد؟

 رابطه میان یبوست و قرص کلسیم

قرص کلسیم برای افرادی تجویز می‌شود که با کمبود کلسیم در بدن خود مواجه بوده و در معرض خطر ابتلا به پوکی استخوان هستند و یا اینکه این بیماری را دارند. در این صورت پزشک معمولا مصرف روزانه ۲ گرم قرص کلسیم (معادل با 2000 میلی‌گرم) را تجویز می‌کند. این مقدار حداکثر دوز توصیه شده روزانه برای بزرگسالان است. مصرف قرص کلسیم موجب ریلکسیشن عضلات شده و در صورتی که در دوزهای بالا و به صورت مکرر ادامه یابد، یبوست را به وجود خواهد آورد.

پزشکان توصیه می‌کنند افرادی که مجبورند روزانه ۲ گرم کلسیم مصرف کنند، بهتر است این ۲ گرم را تقسیم کرده و در ۴ نوبت مورد مصرف قرار دهند. مصرف کلسیم در دوزهای پایین تر ظاهرا نباید یبوست به وجود آورد اما باز هم بعضی از افراد ادعا می‌کنند که مصرف کلسیم در دوزهای پایین تر از ۲ گرم هم برای آنها ایجاد یبوست می‌کند. با این تفاسیر چه باید کرد که هم بتوان کلسیم را استفاده کرد و هم از یبوست در امان ماند؟

 درمان یبوست بر اثر مصرف قرص کلسیم

اگر قرص کلسیم برای شما تجویز شده و به توصیه پزشک ملزم به استفاده از آن هستید، می‌توانید مصرف مواد غذایی حاوی فیبر مثل میوه و سبزیجات را در رژیم غذایی خود افزایش دهید تا به این طریق بتوانید عملکرد روده را تسهیل نموده و موجب شوید تا حرکات روده با سهولت بیشتری امکان پذیر شود. نکته دیگر این است که مقدار آب و مایعات بیشتری نیز استفاده کرده تا مدفوع نرم‌تر شود. همچنین می‌توانید با انجام تمرینات ورزشی و افزایش فعالیت بدنی، عملکرد روده‌ها را بهبود بخشیده و انجام عمل دفع را تسهیل نمایید. سعی کنید منابع غنی از کلسیم مثل لبنیات را بیش از پیش در رژیم غذایی خود جای دهید تا در آینده کمتر نیاز به ادامه مصرف قرص کلسیم داشته باشید.

اما یک نکته بسیار مهم این است که یبوستی که بر اثر مصرف قرص کلسیم به وجود می‌آید معمولا به دلیل استفاده از کربنات کلسیم است. قرص کربنات کلسیم در بعضی از افراد با ایجاد اختلال در دستگاه گوارش سبب نفخ و بروز گاز در معده نیز می‌شود. شما می‌توانید در صورت ابتلا به یبوست به جای کلسیم کربنات از دیگر انواع مکمل کلسیم استفاده نمایید.

 استفاده از سیترات کلسیم به جای کربنات کلسیم

قرص کلسیم در انواع مختلفی تولید می‌شود که معروف‌ترین آنها کربنات کلسیم، سیترات کلسیم، گلوکونات کلسیم و فسفات کلسیم است. کربنات کلسیم ارزان‌ترین نوع مکمل کلسیم محسوب می‌شود که البته جذب بسیار بالایی در بدن دارد.

سیترات کلسیم عوارض گوارشی معمول در کربنات کلسیم را ندارد و احتمال بروز یبوست را هم کاهش می‌دهد. از این رو افرادی که مشکل یبوست دارند می‌توانند با جایگزین کردن سیترات کلسیم به جای کربنات کلسیم به رفع این عارضه کمک کنند.

همچنین بهتر است در زمان مصرف قرص کلسیم حتما مصرف مایعات را در رژیم غذایی افزایش داد. دقت کنید که کربنات کلسیم جهت جذب بهتر حتما باید در کنار وعده‌های غذایی مورد استفاده قرار گیرد اما قرص سیترات کلسیم برای جذب شدن نیازی به اسید معده ندارد و نیازی نیست الزاما در کنار غذا استفاده شود.

یک نکته کلیدی دیگر برای اینکه کلسیم بهترین مقدار جذب را در بدن داشته باشد این است که همراه با ویتامین D مورد مصرف قرار گیرد. استفاده از قرص کلسیم دی به جای کلسیم در بعضی موارد می‌تواند عوارض جانبی نظیر یبوست را نیز کاهش دهد.

 نتیجه گیری

قرص کلسیم به ویژه اگر از نوع کربنات کلسیم باشد در صورت مصرف مداوم در دوزهای بالا می‌تواند موجب بروز یبوست شده و در دستگاه گوارش نیز عوارضی نظیر نفخ و گاز معده ایجاد نماید. در صورت مواجه شدن با این مشکل یکی از بهترین راهکارها این است که از محصولی جایگزین مثل کلسیم سیترات یا کلسیم فسفات استفاده شود. همچنین می‌توان با افزایش مصرف فیبر و مایعات در رژیم غذایی و انجام تمرینات ورزشی در رفع مشکل یبوست گامی موثر برداشت