سلامت نیوز: امروزه، در سیستم‌های سلامت، ارائه خدمات تشخیصی و درمانی بدون استفاده از ابزارهای تکنولوژیک و تجهیزات پیچیده پزشکی غیرممکن خواهد بود و یکی از مهمترین تکنولوژی‌های اثرگذار در این حوزه، فناوری اطلاعات (IT) است.  ظهور و توسعه کاربردهای فناوری اطلاعات در پزشکی منجر به ایجاد جنبش مصرف‌گرایی در همه ابعاد حوزه سلامت به‌خصوص سلامت دیجیتال شده به گونه‌ای که با رخ دادن یک تحول دیجیتالی بزرگ، مفهوم جدید بیمار الکترونیک یا  e-Patient را معرفی کرده است. بیماران در آینده سلامت به صورت آگاهانه و موثر در فرایند تشخیص و درمان مداخله می‌کنند و سعی دارند تا مدیریت سلامت خود را به صورت فعال به دست بگیرند.

در دهه ۱۹۹۰، همزمان با گسترش استفاده از کامپیوترهای شخصی، به خصوص برای الکترونیکی کردن پرونده‌ها، سلامت الکترونیک یا eHealth شکل گرفت. در اوایل قرن 21 با رشد اینترنت و ورود نسخه دوم وب (web 2.0) همین مفاهیم با عنوانی مانند نسخه دوم سلامت دیجیتال یا Health 2.0 وارد عرصه سلامت شد. با همه‌گیر شدن موبایل در اواسط دهه 2000 شاخه جدیدی به نام سلامت همراه یا Mobile Health (mHealth) معرفی گردید. پس از آن نیز با دیجیتالی شدن همه ابعاد زندگی انسان‌ها، امروزه حوزه‌ای به نام سلامت دیجیتال (Digital Health) به وجود آمده است. سلامت دیجیتال در ایران نیز جای پای خود را باز کرده است که قرار است در این مقاله مفصلا به آن بپردازیم. با ما همراه باشید.

 سلامت دیجیتالی چیست؟

سلامت دیجیتال به کاربرد تکنولوژی‌های نوظهور مانند هوش مصنوعی، بلاک چین، اینترنت اشیا، کلان‌داده، واقعیت افزوده و سایر تکنولوژی‌های نوین و داده محور در حوزه سلامت اعم از سلامت عمومی، تشخیص، درمان و پیشگیری اطلاق می‌گردد. ابزارهای سلامت دیجیتال باید بتوانند توانایی سیستم سلامت را در امر تشخیص به‌هنگام و دقیق، درمان بیماری و ارتقای سطح ارائه خدمات سلامت به صورت قابل‌ملاحظه‌ای بهبود بخشند. این ابزارها کاربردهای متنوعی دارند که می‌تواند شامل بهبود و ارتقای سبک زندکی سالم، اپلیکیشن به عنوان یک درمان پزشکی، دستیار کمک تشخیصی یا ابزار مکمل در کنار سایر درمان‌های موجود باشد.

 اهداف و چشم‌انداز ابزارهای سلامت دیجیتال چیست؟

تمامی ابزارهای سلامت دیجیتال مبتنی بر تکنولوژی‌های دیجیتال و داده‌محور طراحی می‌شوند بطوریکه نقش داده‌های سلامت در تعیین دقت و صحت عملکرد آنها غیر قابل انکار است. از سوی دیگر با افزایش توانایی و کاهش قیمت سیستم‌های پردازش داده، دسترسی عموم به این ابزار و اطلاعات به صورت چشمگیری افزایش یافته که این مسئله خود منجر به افزایش آگاهی و توانایی مدیریت وضعیت سلامت افراد جامعه می‌گردد. به طور کلی اهداف و چشم‌اندازهای سلامت دیجیتال را در قالب چهار هدف زیر معرفی می‌کنند.

1. توانمندسازی مردم و بیماران: افزایش و تسهیل دسترسی مردم به خدمات سلامت و افزایش مسئولیت‌پذیری ایشان در مقابل سلامت خود
2. هماهنگی اجزای سیستم سلامت: برقراری ارتباط و تسهیل تبادل اطلاعات میان اجزای مختلف حوزه سلامت
3. تغییر نظام پرداخت: پیاده‌سازی نظام پرداخت مبتنی بر خروجی و حفظ سلامت مردم
4. پزشکی شخصی: شخصی‌سازی نمودن هرچه بیشتر تشخیص و درمان برای افراد

 آینده سلامت دیجیتال

در حال حاضر و با درنظر گرفتن تجربه‌ی بحران کرونا، سیستم سلامت بیش از هر زمان دیگری در آستانه‌ی یک تغییر بنیادین قرار دارد، به گونه‌ای که تخمین زده می‌شود تا سال ۲۰۳۰ سیستم سلامت به‌طور کلی از آنچه هم‌اکنون می‌شناسیم، متفاوت گردد. تحول آینده‌ سلامت ، تحولی بنیادین است که تمامی ذینفعان حوزه‌ی سلامت را تحت تاثیر قرار خواهد داد. در این شرایط، شناخت دقیق و واقعی از آینده‌ سلامت برای تمامی ذینفعان امری حیاتی به حساب می‌آید.

سلامت دیجیتال در فاصله زمانی بین سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۸ رشد فزاینده‌ای را در این زمینه تجربه کرده است. میزان سرمایه‌گذاری در این حوزه در ۶ ماهه ابتدایی ۲۰۲۱ در حدود ۲۰ میلیارد دلار تخمین زده می‌شود که تقریبا برابر با کل سرمایه سلامت دیجیتال در ۲۰۲۰ است.

در اینجا توجه به این نکته ضروری است که برخلاف تصور موجود کاربردهای سلامت دیجیتال تنها به حوزه تله‌مدیسین و پرونده الکترونیک سلامت محدود نمی‌شود و کاربردهای مهم و تاثیرگذار دیگری مانند طراحی و تست دارو و واکسن، بهبود مدیریت فرآیندهای اجرایی در بیمارستان، خدمات سلامت‌روان، مدیریت بیماری‌های مزمن و نسل جدید بیمه‌های دیجیتال برخی از مهمترین کاربردهای مورد توجه سرمایه‌گذاران در سال ۲۰۲۱ بوده است.

 تحول دیجیتال سلامت در ایران

بسیاری از ما برای گذر از تحول دیجیتال سلامت آمادگی لازم را نداریم و در نتیجه یا آن را انکار می‌کنیم یا اگر هم به آن اهمیت می‌دهیم، راهنمایی مناسبی دریافت نمی‌کنیم. باید بدانیم که تحول دیجیتال سلامت بسیار نزدیک‌تر از آن چیزی است که تصور می‌کنیم و به زودی ابعاد مختلف سیستم سلامت را متاثر خواهد کرد. در بسیاری از پیش‌بینی‌ها گفته شده است که تا سال ۲۰۳۰ تغییرات بسیار محسوس و ساختارشکنی را در سیستم سلامت جهانی شاهد خواهیم بود؛ بنابراین لازم است که تمامی ذی‌نفعان حوزه سلامت هر چه زودتر خود را برای این تحول آماده کنند.

وضعیت سلامت دیجیتال در ایران در ۵ سال اخیر و به خصوص پس از بحران کرونا به سرعت در حال تغییر است. پلتفرم‌های موفق تله‌مدیسین، ابزارهای مدیریت بیمارستانی و اپلیکیشن‌های مدیریت سلامت از مهمترین ابزارهایی است که در این مدت به بازار ایران عرضه شده‌اند. با توجه به اقبال گسترده و افزایش آگاهی ذینفعان نسبت به میزان اثرگذاری این ابزارها در کیفیت ارائه خدمات از یک سو و توجه سازمان‌های قانون‌گذار مانند سازمان غذا و دارو و اداره کل تجهیزات پزشکی به بحث قانون‌گذاری سلامت دیجیتال از سوی دیگر، به نظر می‌رسد که سیستم سلامت ایران نیز در آینده نزدیک به سمت پیاده‌سازی تحول دیجیتال در تمامی ابعاد سیستم سلامت حرکت خواهد نمود.

 مدلین؛ نوآوری، سلامت، دیجیتال

مجموعه مدلین، مشاور، طراح و تسهیل‌گر پیاده‌سازی برنامه‌های نوآورانه و فناورانه دیجیتال در سازمان‌های سلامت و کسب و کارهای سلامت دیجیتال است. این مجموعه با اعتقاد به نقش کلیدی نوآوری و تکنولوژی در برطرف نمودن نیازها و کمبودهای حوزه سلامت، می‌کوشد تا در نقش مشاوری امین و مطمئن، سازمان‌ها و کسب و کارهای حوزه سلامت را نه تنها در غلبه بر چالش‌های فعلی بلکه در مسیر تبدیل شدن به یک سازمان پایدار و پیشرو همراهی نماید. از شما دعوت می‌کنیم تا وارد سایت medlean.ir شوید و از خدمات مختلف ما دیدن کنید.