سلامت نیوز_*شادی مکی: در سال‌های اخیر پدیده‌ چند همسری به شدت تبلیغ می‌شود. پدیده‌ای که اگرچه ریشه‌هایی شرعی دارد اما هرگز در جامعه ایرانی به عنوان یک فرهنگ نه تنها پذیرفته نشده که مورد نکوهش هم قرار گرفته است.

به گزارش سلامت نیوز، متاسفانه امروز و در قرن 21 همچنان پدیده شوم چند همسری در کشور ما توسط عده‌ای تبلیغ می‌شود. این عده پدیده‌ای را که می‌تواند به نهاد خانواده و اعتماد میان زوجین لطمات جبران‌ناپذیری وارد کند به صورت کاملا رسمی تبلیغ کرده و هیچ فرد یا نهادی هم نه تنها  در صدد جمع‌آوری چنین تبلیغاتی نیست بلکه در مواردی مشاهده شده که این موضوع از سوی ارگان‌های رسمی مانند صدا و سیما هم تبلیغ و تشویق می‌شود.

 سال 98 بود که موسسه حیات طیبه حسنی  کارگاه مهارت‌هایِ چند همسری را در تهران برگزار کرد. فصولی که قرار بود در این کارگاه مورد بحث قرار بگیرند عبارت بودند از ضرورت احیای فرهنگ چندهمسری، الزامات تشکیل خانواده چند همسری، احکام فقهی خانواده‌های چندهمسری و مهارت‌های ارتباطی خانواده‌های چندهمسری! ظاهرا ماموریت موسسه مذکور تشویق خانواده‌ها به تشکیل خانواده‌های چند همسری بود. البته برگزاری این کارگاه با انتقادات گسترده مردم مواجه شد.

آموزش عاشق کردن خانم‌ها برای زندگی چند همسری
در روزهای اخیر هم یک آگهی با عنوان دوره «جذب خانم‌های ایده‌آل برای زندگی چندهمسری» در فضای مجازی منتشر شد که بازتاب گسترده‌ای به دنبال داشت. ظاهرا در این دوره‌ فردی به نام میرزا علی سید حسینی که خود را استاد آموزش های چند همسری می داند؛ در یک پوستر تبلیغاتی اعلام کرد که قصد دارد کلاس های آموزش «چند همسری» را برگزار کند. علاوه بر میرزا علی ، همسران او هم به عنوان مدرس دوره اعلام شده و در آگهی آمده بود:«مدرس دوره، میرزا علی سیدحسینی و همسران» در این کلاس‌ها بنا بود با این حال با واکنش منفی مردم در نهایت کلاس مذکور که قرار بود 21 آبان ماه و با محوریت «چگونگی پیدا کردن خانم های ایده آل، چگونگی عاشق کردن خانم‌ها و چگونگی تربیت خانم‌ها برای زندگی چند همسری»برگزار شود  با دستور دادستانی لغو شد و فرد خاطی از مردم عذرخواهی کرد.

به گزارش سلامت نیوز اگر چه جامعه ایرانی همچنان در برابر ترویج این فرهنگ متضاد با فرهنگ دیرینه خود مقاومت زیادی به خرج می‌دهد اما با این حال رواج چنین دوره‌ها و تبلیغاتی در طولانی مدت می‌تواند تبعات منفی قابل توجهی را به دنبال داشته باشد. نکته آنکه در حال حاضر جامعه ما با کاهش چشمگیر ازدواج و افزایش قابل توجه طلاق مواجه بوده و از سوی  دیگر با مساله سالمند شدن جمعیت از یک سو و کاهش جمعیت جوان از سوی دیگر دست و پنجه نرم می‌کند.

حالا در این شرایط با انجام چنین تبلیغاتی به تدریج پایه‌های اعتماد میان زنان و مردان بیش از پیش فروریخته و کمرنگ می‌شود تا جایی که با ادامه این روند و تسهیل شرایط برای چند همسر شدن مردان زنان دیگر علاقه و اعتمادی برای ورود به زندگی مشترک نخواهند داشت آنهم زنان امروز که به خوبی نسبت به حقوق خود آگاهی دارند.

از سوی دیگر تبلیغ پدیده چند همسری توهینی آشکار به زن و مرد است زنان در این نگاه ابزاری جنسی و فرصتی برای برآورده کردن نیازها و تمایلات مردان انگاشته شده و مردان هم به عنوان ماشین پرداخت پول و تولید مثل به مثابه موجودی کاملا جنسی و شهوانی و خالی از احساسات برتر انسانی معرفی می‌شوند.

سوءاستفاده از مبانی شرعی چند همسری برای ارضای انحرافات جنسی

دکتر سیمین کاظمی جامعه‌شناس و کارشناس حوزه زنان دراینباره به سلامت نیوز می‌گوید: برخی اینگونه مطرح می‌کنند که چندهمسری فرهنگی است که در جامعه ما وجود داشته است اما حقیقت آن است که در جامعه ما هرگز چند همسری عمومیت نداشته است بلکه امکانی بوده در اختیار برخی از مردان  متمول و مرفه که به دلایلی از آن استفاده می‌کردند اما اینکه در فرهنگ ما به صورت عمومی مردان چند همسر داشته باشند هرگز و در هیچ دوره‌ای از تاریخ رواج نداشته است. بنابراین چندهمسری را مشخصه فرهنگی معرفی کردن، بی پایه و دروغ است.

وی معتقد است گرچه مردسالاری به عنوان یک فرهنگ شناخته می شود اما وقتی این مسأله تبدیل به یک ایدئولوژی رسمی می‌شود، برخی از آن سوءاستفاده می کنند، بدون اینکه پاسخگو باشند. تلاش برای احیای چندهمسری و عادی کردن آن نیز استفاده از همین ایدئولوژی رسمی مردسالاری است. یکی از مفروضات مردسالاری خوارانگاری زنان است یعنی ترویج این باور که زنان موجوداتی پست‌تر از مردان هستند و در این راستا برتری مردانه هم به رسمیت شناخته می‌شود. به همین علت تنها به نیازهای مردان توجه می‌شود و حتی نیازهای جعلی هم برای مردان ساخته می‌شود. دقیقا زمانی که برتری مردان به رسمیت شناخته می‌شود برای این نیازهای جعلی هم تبلیغات گسترده صورت می‌گیرد که چند همسری هم از جمله همین نیازهای جعلی و مبتنی بر پذیرش برتری نیازهای مردانه  است.

این جامعه‌شناس با تاکید براینکه برخی افراد از این مردسالاری ایدئولوژیک استفاده کرده و سعی می‌کنند به تخیلات جنسی یا انحرافات جنسی خود صورت رسمی و موجه بدهند،‌ تصریح می‌کند: با توجه به اینکه جامعه ایران جامعه‌ای تقریبا مذهبی است به نظر می‌رسد که از عامل مذهب هم سوءاستفاده می‌کنند به این دلیل که در مذهب اجازه چندهمسری به مردان داده شده اما از همین مجوز داده شده هم برای توجیه تخیلات و انحرافات جنسی خود سوءاستفاده کرده و عده‌ای به آن پر و بال می‌دهند.

وی در پاسخ به این سوال که ویژگی‌های شخصیتی زنانی را که به تبلیغ چند همسری کمک می‌کنند چگونه ارزیابی می‌کنید؟ عنوان می‌کند: جدیدا یکی از شگردهای مردسالاری و افرادی که معتقد به برتری مردان هستند آن است که از همدستی زنان هم استفاده کرده و به شدت اصرار دارند اینطور جلوه دهند که این برتری مردان، خواست و نظر زنان و نیز رمز موفقیت زندگی خانوادگی است. این درحالی است که ما شاهد خشم زنان نسبت به چنین تبلیغاتی هستیم. در واقع برای اینکه عموم زنان را توجیه و راضی کنند از برخی زنان کمک می‌گیرند. من شناختی از زنانی که با چنین تبلیغاتی همراهی می‌کنند ندارم اما به نظر می‌رسد که همراهی معدودی از زنان با تبلیغات چندهمسری به دو دلیل است اول اینکه در این همراهی منافعی دارند و دوم، از حقوق انسانی خود آگاهی ندارند. حال این منافع ممکن است منافع مادی باشد، یا این باشد که شوهرشان را  از دست ندهند و رضایت او را به هر شکل ممکن حفظ کنند، یا منافع دیگر. 

کاظمی می‌‌افزاید: وقتی موضوعی مثل تبلیغ چند همسری ، منع قانونی ندارد و حتی به صورت رسمی مجاز شناخته می شود  و افراد برخوردار از منابع ثروت و قدرت از آن حمایت می‌کنند دیگر اینکه افراد دخیل در آن چه ویژگی‌های شخصیتی دارند، موضوعیت ندارد. حقیقت ‌آن است که در چنین مواردی باید بدانیم که چه منافعی در چنین اقداماتی هست و افراد یا زنانی که از این موضوع حمایت می‌کنند از چه آبشخورهای فکری تغذیه می شوند. همانطور که گفتم به نظر من این زنان اولا از حقوق خودشان آگاهی ندارند و دوم اینکه وقتی در این باره تبلیغ می‌کنند منافع شخصی شان را دنبال می کنند.

وی خاطرنشان می‌کند: ما حداقل این نکته را می‌دانیم که معمولا زنانی تن به چند همسری و همسر دوم و سوم... شدن می‌دهند که در جامعه فاقد امتیازهای مالی، منزلتی، تحصیلی و.... هستند. یعنی جامعه آنها را از یک سری امتیازات محروم کرده و آنها در جایگاهی قرار گرفته اند که به ناچار همسر دوم می‌شوند. ما مشاهده می‌کنیم زنانی که همسر چندم یک مرد می‌شوند یا از وضعیت مالی پایین‌تری نسبت به سایر زنان برخوردار بوده و تهیدست هستند یا همسرشان فوت کرده و تبدیل به سرپرست خانوار می‌شوند که برخی از این زنان هم برای کاهش بار مشقات زندگی تن به چند همسری می‌دهند. در واقع مشکلات این زنان به علل ساختاری رخ داده است و آنها  در شرایطی قرار گرفته اند که همسر دوم بشوند.

این جامعه شناس با اشاره به تبعات منفی وارد کردن فرهنگ نامتناسب با فرهنگ عمومی مانند چند همسری عنوان می‌کند: در ایران درباره مقدس بودن نهاد خانواده صحبت‌های بسیاری شده و تاکید می‌شود که نهاد خانواده باید پایدار مانده و استحکام آن حفظ شود. اما این تبلیغاتی که برای چند همسری می‌شود دقیقا به همین نهاد خانواده ضربه می‌زند. پیامد دیگر این مساله تحقیر زنان است یعنی به این شکل نیمی از جامعه را تحقیر کرده و به آنها اعلام می‌کنند که ارزش شما کمتر از یک انسان است.

به گفته کاظمی اگر موضوعی در قرن‌های گذشته قابل قبول بوده و حتی کارکرد اجتماعی داشته لزوما امروز هم همان کارکرد را ندارد. مثلا در زمان پیامبر اسلام جنگ زیاد بوده و مردان کشته می‌شدند بنابراین تعداد زنانی که از نظر معیشتی مشکل داشتند زیاد بوده است و شاید چند همسری به عنوان یک راه حل در آن جامعه و با آن وضعیت ابتدایی و شرایط 1400 سال پیش، در نظر گرفته شده است. اما امروز نمی‌توانیم جامعه را با چنین راهکارهایی پیش ببریم.

وی خاطرنشان می‌کند: امروز هم گفته می‌شود که زنان نیازهای مالی و اقتصادی دارند‌،چنانکه امروز بیش از 12 درصد خانواده‌های ما زن سرپرست هستند اما این مشکل قرار نیست با نقض کرامت و شان انسانی زنان حل شود . در نظر گرفتن راه حلی مانند چند همسری به جای فراهم کردن زمینه اشتغال زنان و استقلال اقتصادی آنها و تسهیل شرایط برای اینکه زنان بتوانند خود و خانواده‌شان را اداره کنند، نه تنها کمک کننده نیست بلکه راه‌حلی ضد انسانی و آسیب زاست.