به گزارش سلامت نیوز، یکسری واسطه‌های شیمیایی در بدن ما دخیل هستند که اصطلاحاً "نوروترانسیمتر" نامیده شده و از پایانه‌های عصبی ترشح می شوند، هر کدام از این مواد نقش خاصی در بدن دارند مانند سروتونین، دوپامین و غیره.

داروهایی نظیر "فلوکستین" که گروه وسیعی را تشکیل می‌دهند مانند سرترالین، اصطلاحا" اس اس آر آی" نامیده می شوند. زمانی که این داروها وارد بدن میشوند مانع باز جذب "سروتونین" در پایانه های عصبی بدن میشوند و غلظت سروتونین را در خون بالا می‌برند.

با بالا رفتن غلظت این ماده ( سروتونین) در بدن علائم افسردگی کنترل می‌شود، درواقع این کاربرد از مهمترین مزایای این قبیل داروهاست. علاوه بر این "فلوکستین" و داروهای مشابه آن در کاهش اختلالات عصبی، تنش و اضطراب اجتماعی موثر است.

متاسفانه باور نادرستی که در رابطه با مصرف این داروها وجود دارد این است که افراد به شکلی خودسرانه در مواردی که دچار اضطراب و تنش می شوند اقدام به مصرف آنها می‌کنند. این باور که مصرف یک بار این داروها عوارضی برای بدن به همراه ندارد اشتباه است،. چرا که مصرف " فلوکستین" معمولا بعد از یک یا دو هفته تاثیرات خود را در بدن نشان خواهد داد و استفاده از آن برای یک بار نه تنها تاثیر لازم را نخواهد داشت بلکه با قطع ناگهانی دارو،عوارض نامطلوبی بر سلامت فرد خواهد داشت. همچنین به این دلیل که عمدتا درمان‌های اعصاب وروان چند دارویی هستند، ممکن است این دارو به تنهایی قادر به بهبود علائم فرد نباشد در نتیجه نسبت به درمان ناامید شده و یا به دارو بدبین شود.

چرا با وجود عوارض ناگوار این دارو، به راحتی در اختیار افراد قرار می‌گیرد به نحوی که مدتی دچار کمبود آن شدیم؟

البته کمبود دارو اغلب به دلایلی مانند مشکلات تهیه مواد اولیه، تمدید پروانه‌ها یا افزایش قیمت در بازار ایجاد می‌شود اما متاسفانه این روزها مراجعات زیادی به داروخانه برای خرید این قرص صورت می‌گیرد و داروخانه ها موظف هستند دارورا تنها با اخذ نسخه از بیمار و گرفتن شرح حال از او به فروش برسانند و به راحتی آن را در اختیار افراد نگذارند.

گروهی از داروها با نام "او تی سی" وجود دارند، اینها داروهایی هستند که بدون تجویز پزشک با نظر داروساز قابل استفاده بوده و لیست آنها در سایت سازمان غذا و دارو قابل مشاهده است ،اما متاسفانه در حال حاضر بیماران در رابطه با خرید داروهای" او تی سی" با پزشک داروساز مشورت نکرده و این داروها را با دوزهای بالا خریداری کرده و مصرف می کنند. این موضوع حتی در رابطه با خرید داروهایی که تنها با تجویز پزشک امکان خرید دارند هم اتفاق می‌افتد!

به طور مثال فردی که 1 سال پیش برای سه ماه با تجویز پزشک داروی فلوکستین استفاده میکرده و حال با همان نسخه قبلی به داروخانه مراجعه کرده درخواست این دارو را دارد. البته این موضوع تنها تقصیر بیماران نیست و گاهی قصور از جانب همکاران ماست به این دلیل که اغلب شاهد برخوردهای بدی از جانب بیماران هستند در نتیجه به درخواست‌های آنها جواب مثبت می‌دهند و دارو را در اختیارشان می‌گذارند.

مهمترین نکته در مصرف داروهای اعصاب و روان چیست؟

در حال حاضر اختلالات مربوط به اعصاب روان در ایران رشد فزاینده ای داشته است که یکی از دلایل آن مصرف بی رویه داروهای اعصاب و روان است، افراد شناختی در رابطه با عوارض این داروها ندارند وحدودا یک یا دو هفته بعد از مصرف که تنش عصبی شان برطرف می‌شود آن را قطع می کنند در حالیکه قطع ناگهانی دارو عوارض بسیاری دارد . به همین دلیل پزشکان توصیه می‌کنند که قطع دارو باید به شکل تدریجی صورت گیرد.

عوارض مصرف خودسرانه فلوکستین چیست؟

شایع ترین عارضه داروی فلوکستین، ایجاد مشکلات جنسی از جمله ارگاسم و بی میلی جنسی است. خیلی از اوقات بیماران برای درمان مشکلات ساده ای نظیر کم خوابی اقدام به مصرف این دارو می کنند در حالی که نمی دانند مصرف خودسرانه از این قبیل داروها چه عوارض بیشماری به همراه دارد. فلوکستین همانند هر داروی دیگری عوارض جانبی زیادی به همراه دارد اما معمولاً‌ صحبت در رابطه با عوارض دارو در صورتی که برای بیمار یک نیاز باشد، باعث می‌شود برخی از بیماران نسبت به مصرف آنها دچار ترس و نگرانی شوند. این در حالی است که افراد نباید از عوارض داروها بترسند بلکه این مصرف خودسرانه داروست که عوارض خطرناکی برای آنها به همراه خواهد داشت.

آیا این دارو برای کاهش وزن موثر است؟

فلوکستین و داروهای دیگری از این گروه در ۲ تا ۴ هفته اول مصرف ‌باعث کاهش اشتها در فرد می‌شوند و انرژی فرد برای فعالیت های روزانه را زیاد میکند. این کاهش اشتها به دنبال خود کاهش وزن را به همراه دارد، البته این ویژگی از عوارض جانبی دارو است واز آن سوء استفاده می شود.

کسی که مشکلی در اعصاب و روان ندارد و صرفاً به خاطر کاهش وزن و لاغری اقدام به مصرف این دارو کند بعد از ۴ تا ۶ هفته نسبت به آن مقاومت پیدا کرده و مجبور است دوز دارو را بالا ببرد در نتیجه اختلالات دیگری برای او ایجاد می شود.

وقتی در بدنی سالم دارویی استفاده شود که نیازی به آن وجود ندارد ممکن است عوارض برعکسی داشته باشد. در هیچ نقطه‌ای از دنیا این دارو به عنوان کاهش وزن و لاغری مورد استفاده قرار نمی گیرد. تاثیر آن در کاهش وزن و لاغری بعد از ۴ تا ۶ هفته از بین می‌رود و شاید بعد از آن فرد دچار افزایش اشتها و افزایش وزن شود.

کدام گروه از افراد منع مصرف فلوکستین دارند؟

افرادی که سابقه بیماری‌های قلبی عروقی و کبدی دارند باید با احتیاط و دوزبندی صحیح این دارو را مصرف کنند. اختلالات رفتاری یکی از عوارض شایع در رابطه با مصرف داروهای اعصاب و روان است؛ البته در رابطه با فلوکستین این عوارض( تمایل به خودکشی، رفتارهای پرخاشگرانه واضطراب تثبیت شده) کمتر دیده شده است. اختلالات نعوظ و اختلال در روابط جنسی عارضه بلند مدت "فلوکستین" است، افرادی که این دارو را استفاده می کنند از کاهش میل جنسی و اختلالات مربوط به آن شکایت می‌کنند .

عارضه دیگری که این دارو ایجاد می کند اختلال در سیستم گوارش بدن است افراد با ریفلاکس های زیاد، نفخ و سوء هاضمه ممکن است مواجه شوند که معمولاً نیاز به مصرف داروهای مهارکننده اسید معده دارند این اختلالات طولانی مدت است و رفع آن زمان زیادی به طول می کشد.

"فلوکستین" از داروهایی است که در دوران بارداری منع مصرف ندارد و زنان باردار با مشاوره ای که از پزشک خود می گیرند می توانند آن را استفاده کنند.

افرادی که در سنین بالای ۷۰ سال هستند به دلیل بروز اختلالات رفتاری و ریسک بالای ابتلا به بیماری‌های قلب و عروق جزو گروه پرریسک مصرف کنندگان این دارو به شمار می روند.

در شرایطی که کرونا باعث افزایش بیماری های اعصاب و روان در جامعه شده است چه توصیه‌ای به افرادی دارید که به شکل خودسرانه اقدام به مصرف داروهای ضد افسردگی می کنند؟

اغلب افراد در چنین شرایطی بهتر است یا به روانشناس و مشاور مراجعه کرده و یا با مراجعه به داروخانه ها با پزشکان داروساز مشورت کرده و دارویی مناسب را درخواست کنند.

به عقیده من طب سنتی در این رابط کمک خوبی به افراد میکند اما مشکلی که در جامعه ما وجود دارد این است که این طب با نظرات غیرعلمی ادغام شده است این قضیه باعث شده برخی از افراد اعتقاد خود را به این طب از دست بدهند در حالیکه برخی از دمنوش ها نظیر "سنبل الطیب" کمک زیادی به کاهش استرس و اضطراب می کند و واقعا قابل استفاده هستند، اما عده‌ای تنها گمان می کنند که مصرف داروهای شیمیایی آن هم به شکلی خودسرانه میتواند به آنها کمک کند.

توصیه می‌کنیم افرادی که دچار افسردگی و حالت های عصبی می‌شوند با کمک گرفتن از روانشناسان و یا داروسازان از جایگزین های گیاهی و دمنوش ها به منظور کنترل حالات ناخوشایند روانی در خود استفاده کنند. البته هرماده‌ای که پایه گیاهی دارد لزوما بی ضرر نیست و کسانی که داروهای اعصاب و روان استفاده می کند نباید در کنار این داروها از داروهای گیاهی استفاده کنند. اما افرادیکه مشکلات جزیی داشته به طور مثال خلق شان اندکی پایین آمده می توانند با استفاده از این دمنوش ها و اصلاح شیوه خواب و بهداشت روابط فردی مشکل خود را کنترل کنند.