در عصر حاضر چاقی و اضافه وزن دغدغه افراد زیادیست که سلامت و زندگی فردی و اجتماعی آنها را تحت تاثیر قرار داده است. در بسیاری از موارد با ورزش و تغییر سبک زندگی این مشکل تا حد زیادی بهبود می‌یابد اما در بعضی از افراد ممکن است حتی با وجود ورزش منظم و تغذیه سالم، اضافه وزن همچنان وجود داشته باشد. در صورت عدم کاهش وزن با رژیم درمانی، ورزش و دارو و به عبارتی اضافه وزن بالا، فرد باید به کلینیک لاغری مراجعه کند تا در صورت موافقت جراح لاغری، عمل جراحی لاغری (جراحی باریاتریک) مناسب او انجام شود. در این نوشته ضمن معرفی جدیدترین متد جراحی لاغری، بهترین روش جراحی لاغری مناسب برای افراد مختلف تشریح شده است.

جراحی لاغری چیست و برای چه افرادی مناسب است؟

 بر اساس دستورالعمل‌های تدوین‌شده توسط موسسه ملی سلامت، اگر شاخص توده بدنی‌تان ۳۵ تا 39.9 و دارای مشکلات مرتبط با چاقی مانند فشارخون بالا، دیابت نوع 2، ناباروری، کلسترول بالا یا وقفه تنفسی در خواب باشید و یا اگر شاخص توده بدنی‌تان حداقل ۴۰ باشد، صرف‌نظر از بیماری‌های مرتبط با چاقی، جراحی لاغری مناسب شما است.

اگر نمی‌توانید به هیچ روش دیگری وزن کم کنید، جراحی لاغری روش ایمنی است؛ زیرا چاقی بیمارگونه بر کیفیت زندگی و طول عمر تأثیر می‌گذارد. جراحی کاهش وزن علاوه بر لاغری، می‌تواند تأثیر ابتلا به بیماری‌های دیگر و سایر شرایط مزمن را کاهش دهد.

 با انجام عمل لاغری مشکلات افراد دیابتی کاهش پیدا می‌کند، افراد داروهای فشارخون را کنار می‌گذارند و دیگر از دستگاه‌های درمان وقفه تنفسی در خواب استفاده نمی‌کنند. دکتر فارل همچنین اعتقاد دارد: «جراحی لاغری به باروری افراد مبتلابه تخمدان پلی کیستیک یا PCOS کمک می‌کند. نتایج مطلوب عمل لاغری صرفاً به کاهش وزن محدود نمی‌شود».

انواع جراحی لاغری کدامند؟

 جراحی کاهش وزن سه روش کم‌تهاجمی دارد که عبارتند از اسلیو معده، بای‌پس معده و دئودنال سوییچ (جابجایی اثنی عشری).

زمانی که مسئله انتخاب عمل جراحی لاغری مناسب برای بیمار فرامی‌رسد، به این مسئله باید توجه شود که بیمار برای رسیدن به وزن سالم باید چقدر وزن کم کند و درباره مشکلات پزشکی که باید برطرف شوند بحث کرد و همچنین سایر اهداف مربوط به کیفیت زندگی را بررسی نمود. دلیل وجود عمل‌های مختلف این است که هر یک از آنها عملکرد متفاوتی دارند.

 عملکرد این جراحی‌ها به دو روش است: محدودسازی و سوء جذب. عمل‌های محدودکننده میزان غذایی که می‌توانید در معده‌تان نگه‌دارید را کاهش می‌دهند و باعث می‌شوند تا سریع‌تر احساس سیری کنید. عمل‌هایی که باعث سوء جذب می‌شوند دستگاه گوارشتان را تغییر می‌دهند به‌نحوی‌که کالری کمتری دریافت می‌کنید. در بعضی از موارد، برای ایجاد تغییرات بیشتر از ترکیب هر دو روش استفاده می‌شود. افرادی که جراحی لاغری انجام داده‌اند برای اطمینان از جذب مواد مغذی ویتامین مصرف می‌کنند.

اسلیو معده

 در عمل‌های محدودکننده، کیسه شکمی کوچکی ایجاد می‌شود تا زودتر احساس سیری کنید. در این عمل جراحی لاغری با بخیه زدن اندازه معده تغییر یافته و بنابراین وعده‌های غذایی شما را کوچک‌تر شده و مقدار غذایی که می‌توانید بخورید کاهش پیدا می‌کند.

 رایج‌ترین نوع عمل محدودکننده، جراحی لاغری اسلیو لاپاراسکوپی است. جراحی لاپاراسکوپی تکنیک خاصی است که در آن نسبت به جراحی باز سنتی تعداد برش‌های کمتری ایجاد می‌شود.

در جراحی اسلیو لاپاراسکوپی، جراح ۸۰ تا ۸۵ درصد از معده را برمی‌دارد و تنها یک لوله باریک را باقی می‌گذارد.  یعنی به‌طور عادی معده از چیزی به‌اندازه توپ فوتبال به‌اندازه یک موز تبدیل می‌شود. وقتی نتوانید زیاد غذا بخورید، وزن کم می‌کنید. به عقیده دکتر فارل که بیماران ۱۲ تا ۱۸ ماه پس از عمل، ۶۰ درصد از اضافه‌وزنشان را کاهش می‌دهند.

 این جراحی لاغری مناسب افرادی است که شاخص توده بدنی پایین‌تری دارند زیرا در این عمل میانگین کاهش وزن ۶۰ تا ۸۰ پوند است. افرادی که باید وزن بیشتری کم کنند یا با کنترل غذای خود مشکل‌دارند می‌توانند از یک گزینه دیگر بهره بیشتری ببرند.

 اگر شاخص توده بدنی‌تان ۴۰ یا بالاتر است، می‌توانید این عمل معده برای لاغری را انتخاب کنید و از تغییرات دائمی در اندازه معده‌تان لذت ببرید چراکه علاوه بر اینکه می‌توانید غذای عادی بخورید وزن قابل‌توجهی کم می‌کنید. توانایی مصرف غذا در وعده‌های کوچک‌تر و عدم تحت تأثیر قرار گرفتن جذب غذا باعث می‌شود از عوارض عمل اسلیو معده در امان بوده و نگرانی‌های مربوط به مشکلات جذب مواد مغذی در جراحی بای‌پس وجود نداشته باشند.

جراحی لاغری بای‌پس معده

 در جراحی بای‌پس معده، رویکرد سوء جذب و رویکرد محدودسازی ترکیب می‌شوند. جراح کیسه معده کوچکی ایجاد می‌کند و سپس یک مجرای جدید برای غذا ایجاد می‌کند. این مجرای جدید باعث می‌شود تا غذا از بخشی از روده کوچک رد نشود و بنابراین بدن نمی‌تواند کالری و مواد مغذی زیادی جذب کند.

افرادی که عمل جراحی لاغری بای‌پس از انجام داده‌اند وعده‌های غذایی کوچک‌تری می‌خورند و آنچه آنها می‌خورند به‌سرعت وارد روده می‌شود. اگر این افراد نتوانند جذب قندشان را تنظیم کنند، دچار سندروم دامپینگ خواهند شد که از مشخصه‌های آن علائم روده‌ای همراه با قند خون پایین برای بیش از یک ساعت است. این اثرات انگیزه‌ای قوی برای اجتناب از مصرف نوشیدنی‌ها و غذاهای سرشار از کربوهیدرات و پرخوری هستند.

 می‌توان عمل بای‌پس را هم به‌صورت لاپاراسکوپی و هم به‌عنوان یک عمل باز از طریق برش لایه بالایی شکم انجام داد. پس از جراحی بای‌پس معمولاً بیماران ۷۰ درصد از اضافه‌وزنشان را از دست می‌دهند.

جراحی لاغری بای پس برای کاهش وزن و کنترل بعضی از بیماری‌های مربوطه مانند دیابت نسبت به عمل اسلیو اثربخش است.

درواقع پس از جراحی بای‌پس ۶۰ تا ۷۰ درصد مشکلات بیماران مبتلابه دیابت نوع ۲ کاهش پیدا می‌کند. این عمل برای بیماران مبتلابه رفلاکس شدید اسید گزینه مناسبی است. بااین‌حال، این عمل نسبت به جراحی لاغری اسلیو ‌معده ریسک بیشتری دارد.

بیماران در معرض خطر ابتلا به زخم معده، انسداد روده و فتق داخلی قرار می‌گیرند. علاوه بر این، ازآنجایی‌که بخشی از روده دیگر قادر به جذب نیست، بیماران نیاز بیشتری به مصرف مکمل‌های ویتامینی خواهند داشت.

 اگر شاخص توده بدنی‌تان بالاتر از ۳۵ است و دچار مشکلات سلامتی هستید و یا اگر شاخص توده بدنی‌تان بالای ۴۰ است و دوست دارید تا عمل جراحی لاغری دائم منجر به کاهش وزن سریع، چشمگیر و بلندمدت شود و درعین‌حال از خطر کمبود مواد مغذی و نیاز به مکمل‌ها و همچنین سندروم دامپینگ آگاه هستید، آنگاه جراحی بای‌پس معده می‌تواند بهترین گزینه باشد.

 انحراف بایلیپانکراسی با دئودنال سوییچ

 دئودنال سوییچ (جابجایی اثناعشری) ترکیبی از روش بای‌پس و اسلیو و جدیدترین متد جراحی لاغری است. این عمل با جراحی اسلیو معده آغاز می‌شود. سپس جراح به بخش پایینی معده را به مجرای روده‌ای متصل می‌سازد و بنابراین باعث می‌شود تا تأثیر آن نسبت به عمل اسلیو بیشتر شود.

این عمل مناسب افرادی است که می‌خواهند وزن زیادی کم کنند اما همچنین اگر قصد کاهش وزن زیاد نداشته باشند و تنها بخواهیم تا از شر کلسترول بالا، فشارخون بالا و دیابت خلاص شوند، این عمل بسیار عالی است.

 عمل جراحی لاغری دئودنال سوییچ موفق‌ترین عمل برای بیماران مبتلابه دیابت است، ۹۸ درصد از بیماران شاهد بهبودی خواهند بود. در حدود ۹۰ درصد از بیماران مبتلابه دیابت نوع 2 می‌توانند با عمل دئودنال سوییچ داروهای خود را کنار بگذارند. این عمل بسیار چندبعدی است.

همچون عمل بای‌پس، عمل دئودنال سوییچ ریسک‌های خود را دارد. درحالی‌که عمل انحراف بایلیپانکراسی با دئودنال سوییچ بسیار اثربخش است؛ اما خطرات بیشتری ازجمله سوءتغذیه و کمبود ویتامین دارد. به‌طورکلی جراحی لاغری بای پس برای افرادی با شاخص توده بدنی بالاتر از ۵۰ توصیه می‌شود.

 موفقیت طولانی‌مدت عمل لاغری

 هیچ‌یک از این عمل‌های جراحی لاغری به‌تنهایی اثربخش نیستند. موفقیت بلندمدت مستلزم تغییرات سبک زندگی توسط بیمار است و این بیماران باید محدودیت‌های رژیم غذایی را رعایت کنند و به‌طور منظم ورزش کنند. همه عمل‌ها ابزاری برای بازگرداندن شرایط به وضعیت اولیه هستند اما شما باید برنامه را دنبال کنید، پشتیبانی داشته باشید و ویتامین‌هایتان را بخورید. برای متعهد ماندن بیماران به تغییرات در رژیم غذایی و در سبک زندگی باید  حداقل پنج سال پس از عمل جراحی لاغری در طی معاینات پیگیری بیماران خود را معاینه قرار گیرند.