سندوم خستگی مزمن یا به اصطلاح مه گرفتگی مغز به علاوه عدم تمرکز کافی در بیمارانی که از کرونا بهبود یافته و نوع شدید بیماری را سپری کرده اند، بسیار شایع است و تا ماه ها ادامه پیدا می کند. این افراد معمولا از نبود حالت های معمولی از تیزی و تندی حواس و احساس روشنی در روند فکر کردن گلایه دارند و این تغییراتی است که در آنها دیده می شود.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه شهروند ، بیش از دو سال از زمانی که کووید-19 زندگی ها را وارونه کرد، می گذرد، همه گیری کرونا به همان اندازه که جسم مردم جهان را بیمار کرد و قربانی گرفتُ بر سلامت روان انسان ها هم تاثیرات منفی بسیاری گذاشت. چند ماه پیش بعد از گذراندن دالان سخت دلتاُ درست زمانی که بسیاری از مردم احساس می‌کردند همه‌گیری در حال فروکش کردن است و نفس های اخرش را می کشدُ، سویه عفونی وحشی اومیکرون ترس‌های جدیدی از بیماری با خود آورد.
برخی گزارش ها از بدتر شدن تاثیرات روانی کرونا در ماه های اخر خبر می دهد؛ ولی نمی توان گفت صرفا سویه اومیکرون است که مسئول بروز اضطراب های مزمن تر و افسردگی است؛ اما بدون شک عدم قطعیت نسبت به آینده ویروس یکی از اصلی ترین دلایل تاثیرات روانی جدی بر بدنه جوامع است؛این سوال مهمی که هنوز پاسخی برایش وجود ندارد. آیا این همه گیری پایانی خواهد داشت؟
مغز ما برای زندگی تحت استرس مزمن طراحی نشده
لطفی، رواندرمانگری است که توجه به اختلال های روانی جامعه در دوران همه گیری را حلقه مفقوده دو سال اخیر توصیف می کند؛ او به شهروند می گوید در چند ماه اخیر مراجعینش با حالت های نزدیک به افسردگی زیاد شده اند، که درصدی از آنها به تازگی مبتلا به کرونا بوده اند:«مغز ما برای زندگی تحت استرس مزمن طراحی نشده است.
حالا انگار حلقه افسردگی-اینرسی با سویه های جدید کرونا بدتر شده است.من مراجعینی داشتم که می گفتند بعد از دوره بیماری به شدت دچار کرختی و بی حالی هستند که همین بر روحیه آنها تاثیر منفی بیشتری گذاشته .موارد هم از خواب آلودگی زیاد و اینکه بیشتر تمایل دارند چرت بزنند،گله داشتند در حالی که قبل از آن افراد سرزنده و شاداب تری بودند .»درباره تاثیرگذاری اومیکرون بر تشدید مشکلات سلامت روان هنوز تردید وجود دارد ولی اضطراب اغلب با عدم قطعیت نسبت به روزهای پیش رو تقویمی‌شود.به طور کلی غیرقابل‌پیش‌بینی بودن عمومی همه‌گیری ،محرک بزرگ بسیاری از نگرانی‌های سلامت روان در چند سال اخیر بوده است
از فراگیر شدن اومیکرون در ایران بیشتر از دو ماه نمی گذرد، . کمتر از یک ماه است که شاهد افزایش مرگ و میر ناشی از این سویه و دیگر سویه ها و به طور کلی اوج گیری مجدد ویروس در کشور هستیم. امیرحسین جلالی روانپزشکی است که در گفت و گو با شهروند،با اشاره به این موضوع می گوید: داوری درباره این موضوع که این سویه می تواند تاثیرات مخرب تری بر مغز واعصاب و روان مبتلایان بگذارد، زودهنگام است و تا جایی که من از منابع علمی و مطالعات به روز اطلاع دارد، در سطح بین المللی هم اینکه اومیکرون تاثیرات مخربتر و عمیق تری در مباحث روانی داشته باشد، اثبات نشده است. اگر مواردی هم گزارش شده نمی توان آن را به صورت کلیت ماجرا تلقی کرد.
این روانپزشک معتقد است:از همان ابتدای همه گیری کرونا این واقعیت علمی اثبات شد که اضطراب و افسردگی در سویه های ویروس کرونا می تواند سیستم اعصاب مرکزی را تحت تاثیر قرار دهد به خصوص در کسانی که بواسطه این بیماری روانه بیمارستان می شوند و درمان بیمارستانی می گیرند. شرایط خاص بیماران کرونایی در محیط درمانی و فرآیند دوره بیماری در بدن همگی بر اعصاب مرکزی مغز تاثیر می گذارد و به علت درگیری سیستم اعصاب مرکزی ویروس بر روی بافت مغز نیز تاثیر می گذارد.
سندروم خستگی مزمن تا ماه ها بعد از کرونا ادامه دارد
جلالی به علائم روانی بعد از ابتلا به بیماری کرونا در سویه های مختلف که در میان بیماران شایع است اشاره می کند:«سندوم خستگی مزمن یا به اصطلاح مه گرفتگی مغز به علاوه عدم تمرکز کافی در بیمارانی که از کرونا بهبود یافته و نوع شدید بیماری را سپری کرده اند، بسیار شایع است و تا ماه ها ادامه پیدا می کند. این افراد معمولا از نبود حالت های معمولی از تیزی و تندی حواس و احساس روشنی در روند فکر کردن گلایه دارند و این تغییراتی است که در آنها دیده می شود.
این روانپزشک البته تاکید می کند که نمی توان تنها ویروس را عامل به هم ریختگی سیستم اعصاب و تمرکز حواس دانست:« گروهی از افراد از قبل استعداد اضطراب و افسردگی را داشته اند و کلا بواسطه هر محرک محیطی حالت های افسردگی رد آنها بروز پیدا می کرده. به بیان دیگر تنش های روزمره هم می تواند ما را دچار این حالت ها بکند.
اما ترس ناشی از بیماری کرونا در این شرای می تواند مانند استرسور عمل کند؛ اختلال های انطباقی در مجموع می تواند به صورت اضطراب و افسردگی های مزمن بروز کند.با نزدیک شدن به شروع سومین سال کرونا بر اساس اعلام سازمان جهانی بهداشت،”اعصاب” بیش از هر زمان دیگری به هم ریخته است. ما کاملاً شاهد خستگی ناشی از همه‌گیری هستیم. مردم از قرنطینه و از همه محدودیت ها خسته شده اند و حتی از ترس ابتلا به کووید خسته شده اند.
جلالی بار دیگر تاکید می کند صرفا از معدود گزارش ها نمی توان اینطور تلقی کرد که اومیکرون می تواند درگیری مغزی بیشتری برای بیماران داشته باشد ؛ با این حال تداوم همه گیری و اینکه می دانیم ویروس بر بافت مغز اثر می کند،مجموعا باعث نمایان شدن نگرانی هایی کلی پیرامون سلامت روات جامعه می شود که باید برای آن چاره اندیشی کنیم.
شکل گیری عزت نفس، مهمترین عامل سلامت روان
سلامت روان یک فاکتور اساسی در جامعه است؛ در مفاهیم توسعه اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی ، یکی از شاخص های مهم رفاه، سلامت روان است. مصطفی تبریزی روانشناس اجتماعی در گفت و گو با شهروند می گوید زمانی که پدیده اضطراب آور و دردناکی مثل فشار و ترس ناشی از همه گیری در جامعه تشدید می شود، ما را وادار می کند توجه و اقدامات بیشتری درباره سلامت روان انجام دهبم.
به گفته این روانشنس اجتماعی در موضوع فاکتورهای موثر بر سلامت روان، تک عامل یا دو -سه عامل نمی توان عنوان کرد، بلکه سیستمی است متشکل از اجزای متعدد که همه روی هم تاثیر متقابل دارند و باید مورد توجه قرار بگیرند.«اولین محیطی که بر شکل گیری هسته ای شخصیت روانی فرد تاثیر می گذارد، سیستم خانواده است که مفهوم عزت نفس را در فرد شکل می دهد؛ فرد اگر بتواند در طول زندگی عزت نفس خود را افزایش دهد، در مواجهه با بحران هایی مثل یک بیماری همه گیر که بر روان جامعه تاثیر گذاری کلی دارد، هم می تواند قوی تر واکنش نشان بدهد و تاثیرپذیری اش از رویدادهای اضطراب آور کمتر شود.
این روانشناس اجتماعی توضیح می دهد برای کودک پد رو مادر و اطرافیان آینه هستند، اگر آنها بگویند تو کم هستی،دوست داشتنی نیستی ، عزت نفس در کودکی شکل نمی گیرد. تبریزی به کلیدواژه هایی که برای شکل گیری عزت نفس در دوران کودکی حیاتی است اشاره می کند: فرد اگر در محیط خانواده این مفهوم برایش نهادینه شده باشد که من ارزشمند هستم و من دوست داشتنی و قوی هستم،در بزرگسالی هم بهتر می تواند با پدیده هایی که به سلامت روان تاثیر می گذارد، کنار بیاید و کمتر آسیب ببیند.
اضطراب با عدم قطعیت تشدید می شود
هشدارهای افزایش نیازهای سلامت روان در طول همه‌گیری از خیلی وقت پیش شروع شد.با این حال کارشناسان بهداشت می گویند فشار روانی بر بیماران در ماه های اخیر حادتر شده؛ این قاعده کلی است و گزارش های دیگر کشورها هم به طور کلی حاکی از افزایش فشارهای روانی بر عموم جامعه است.ولی نمی توان اومیکرون را در این اثرگذاری مقصر اصلی دانست.
یک مطالعه جدید از مرکز سلامت روان کانادا نشان می‌دهد که حدود یک چهارم بزرگسالان کانادایی پس از گذشت دو سال از همه‌گیری کووید-۱۹، احساس اضطراب متوسط تا شدید و همچنین تنهایی و افسردگی داشته اند.
گرگ هانش، مددکار اجتماعی و مدیر اجرایی حمایت آنلاین از سلامت روان در آمریکا نیز می گوید تماس های مرتبط با اختلال های روانی نسبت به سال ۲۰۲۰ تقریبا 23 درصد افزایش داشته است. او معتقد است «درباره تاثیرگذاری اومیکرون بر تشدید مشکلات سلامت روان هنوز تردید وجود دارد ولی اضطراب اغلب با عدم قطعیت نسبت به روزهای پیش رو تقویت می‌شود.به طور کلی غیرقابل‌پیش‌بینی بودن عمومی همه‌گیری ،محرک بزرگ بسیاری از نگرانی‌های سلامت روان در چند سال اخیر بوده است».
او همچنین به اضطراب بیشتر افراد مسن در مورد بیمار شدن اشاره می‌کند، زیرا آنها به پایان زندگی بر اثر کرونا جدی تر فکر می کنند و البته احتمال از دست دادن بسیاری از اتفاق ها و تجربه های شیرین زندگی در دوران پیری مثل تولد نوه ها:«برای افرادی که مبتلا به کووید-19 می‌شوند،نوعی احساس گناه و شرمندگی هم بوجود می آید درباره اینکه دیگر فرصت ندارند روزهای شیرین دنیا را تجربه کنند.»
“اعصاب” بیش از هر زمان دیگری به هم ریخته است
کاترین گلد، دانشیار پزشکی خانواده، می‌گوید:«با نزدیک شدن به شروع سومین سال کرونا بر اساس اعلام سازمان جهانی بهداشت،”اعصاب” بیش از هر زمان دیگری به هم ریخته است. ما کاملاً شاهد خستگی ناشی از همه‌گیری هستیم. مردم از قرنطینه و از همه محدودیت ها خسته شده اند و حتی از ترس ابتلا به کووید خسته شده اند.نه تنها بیمارانی که اختلالات روانی در آنها تشخیص داده شده بلکه افرادی که واقعاً دچار بیماری روانی نیستند نیز به طور فزاینده ای احساس تنهایی می کنند یا مضطرب هستند.»
او و دیگر کارشناسان می‌گویند که همه‌گیری مسئول تشدید دو عامل خطر بزرگ برای مشکلات سلامت روان است: انزوا و استرس مزمن.رضا حسینی قمی، پزشک متخصص اعصاب سالمندان می‌گوید: « افسردگی و اضطراب بیشتری در میان بیماران مسن‌تر به چشم می خورد که گاهی اوقات در نتیجه تنهایی و انزوا است و معمولاً به صورت اضطراب یا افسردگی ظاهر می شود. غم و ناامیدی در جوامع زیادی وجود دارد؛تنهایی می تواند سلامت ما را در سطوح مختلف وخیم تر کند. بر اساس گزارش سال 2020 آکادمی ملی علوم، مهندسی و پزشکی، تأثیر منفی تنهایی همپای سیگار است و خطر ابتلا به زوال عقل را 50 درصد افزایش می دهد.»
سامون احمد، استاد بالینی روانپزشکی در دانشکده پزشکی گروسمن دانشگاه نیویورک و نویسنده کتاب پیامدهای پزشکی، روانی و اجتماعی همه‌گیری نیز می‌گوید: «انسان‌ها حیوانات اجتماعی هستند. ما باید با انسان های دیگر تعامل داشته باشیم. وقتی برای مدت طولانی در انزوا قرار می گیریم، از نظر روحی و جسمی بدتر می شویم و این دو اثر متقابل دارند ؛به این معنی که وخامت روانی وخامت جسمی را تسریع می کند و بالعکس.»
بسیاری از مردم در حال حاضر چندین ماه است که سطوح بالاتری از اضطراب را احساس می‌کنند، که عواقب بالقوه جدی برای دارد؛از جمله اینکه می تواند سیستم ایمنی را نابود کند. احمد می‌گوید:«مردم در مقابل فرایندهای اجتماعی بسیار انعطاف‌پذیر هستند – ما تمایل داریم حتی از رویدادهای آسیب‌زا هم بهبود پیدا کنیم. اما اگر استرس از بین نرود، روند بهبودی دشوارتر می شود. با شیوع سریع اومیکرون مردم در واقع فرصتی برای بازیابی قوای روانی خود برای مواجهه با یک پیک دیگر در همه گیری نداشتند و همین موضوع اثرات سلامت روان این سویه را بیشتر می کند.»
نظر شما