مسعود فاطمی، پرستار در یادداشتی که در اختیار این خبرگزاری قرار داده آورده است:اوضاع نابسامان و وخیم حوزه دارویی کشور بر کسی پوشیده نیست. متأسفانه طی سالیان اخیر و به خصوص با اوج گیری کرونا هر روز شاهد بدتر شدن وضعیت صنعت دارویی کشور هستیم.
این در صورتی است که عمده داروهای مورد نیاز جهت درمان مردم عزیز کشورمان، در داخل کشور تولید شده و وابستگی کمی به واردات در این حوزه وجود دارد. در این نوشتار چالش‌های موجود در حوزه صنعت دارویی کشور را مورد بررسی قرار داده و به راهکار و ایده‌ها در این حوزه خواهیم پرداخت.نکته قابل توجه، نگاهی متفاوت و جامعه محور به مشکلات این حوزه است که در ذیل گفته خواهد شد.
از جمله مهمترین مشکلات و چالش‌های این حوزه، وجود مافیا قدرتمند است. سالها است که همه سخن از مافیا دارویی در کشور می‌کنند و خواستار برخورد و ریشه کنی آن هستند. اما متأسفانه نه تنها این شرایط بهبود نیافته، بلکه آن طور که از شواهد پیدا است با مرور زمان، مافیا قدرتمند تر و شرایط بدتر شده است.
اینکه مافیا چه کسی است یا این مافیا در چه شرایطی قرار دارد و تا چه حد ریشه دوانده، سخنی است بلند که در این مقال نمی‌گنجد، لکن این ریشه دوانی به حدی است که برخی آن را قدرتمند تر از مافیا مواد مخدر می‌دانند. طی روز های گذشته ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران، در طی ایراد سخنانی از وجود این مافیا سخن گفته و خواستار برخورد سریع و قاطع با آنها شده است.
این مافیا نه تنها در بخش واردات سیطره فراوانی دارد، بلکه در ساخت، توسعه، توزیع، قوانین و... صنعت دارویی کشور، نفوذ بسیار قوی داشته و عملا سبب چرخش و تغییر در تمامی این مسائل به نفع خود شده است. امیدواریم که هرچه زودتر نهادهای نظارتی، مدیریتی و سیاست گذاری، برخوردی قاطع و ریشه‌ای با این افراد داشته باشند و دست کثیف آنان را از دامن مردم شریف ایران، پاک کند.
مشکل دیگر این زمینه، وجود تحریم‌های ناجوانمردانه و عدم تامین برخی اقلام دارویی و موارد اولیه مرغوب از کشورهای دیگر است. متأسفانه طی دهه گذشته، کشور عزیزمان با تحریم‌های ناجوانمردانه ای روبه‌رو شده که بخشی از آن مستقیما با صنعت دارو و جان مردم سروکار داشته و عملا تیغ برانی بر جان مردم می‌کشد. این که این موضوع را نادیده بگیریم، عملی نادرست است و آن را باید در کنار تمامی مشکلات دیگر در نظر گرفت ، لکن وجود مافیا خود سبب صد چندان شدن این مشکل شده که باعث پر هزینه تر شدن دور زدن تحریم ها، عدم تمایل به خود اتکایی و بی میل بودن به طرح های داخلی، عدم سرمایه گذاری جهت توسعه صنعت دارویی در داخل کشور و... شده است.
وجود ده‌ها دانشگاه و نخبگان بسیار در داخل کشور، پتانسیل بزرگی است که می‌توان بهره برداری بسیاری از آن جهت اعتلای این حوزه داشت. همچنین پتانسیل بالا و توانایی‌های خاص کشور می‌تواند کمک بسزایی در پایین آوردن هزینه‌های دور زدن تحریمها کند. به میدان آوردن توانایی‌های طب سنتی نیز می‌تواند این وابستگی را تا حد قابل قبولی تعدیل کند.
متأسفانه یکی دیگر از مشکلات صنعت دارو، محدودیت صادرات به علت عدم تبلیغات صحیح و مشکلات ناشی از تحریمها ست. همچنین قاچاق بالای دارو سبب شده تا ارز آوری و صادرات از مبادی رسمی نیز کاهش چشمگیری داشته باشد.
دلیل دیگر نیز وجود ساخت این داروها در سایر نقاط دنیا است که رقابت با آنها را سخت می‌کند. برای حل این موضوع می‌توان توجه ویژه ای به کشورهای همسایه و کشورهای جهان سوم مانند آفریقا داشت.
همچنین هزینه پایین داروهای ساخت داخل نسبت به مشابه اروپایی و آمریکایی آن، یکی دیگر از جذابیت های صادرات داروهای داخلی است. گرچه تحریم‌های بانکی و جابجایی‌های مالی همچنان یکی از مشکلات پایدار در این زمینه است لکن می‌توان از طریق رمز ارز ها و روش های متفاوت در دور زدن تحریم ها این موضوع را تا حدودی تعدیل کرد.
یکی دیگر از مشکلات حوزه دارویی، تامین ارز مورد نیاز جهت واردات مواد اولیه و داروهای خارجی و همچنین قاچاق دارو است. متأسفانه تحریم‌های ناجوانمردانه، سبب شده که کشور با چالش ارز آوری مواجه شده و به طبع آن، در حوزه دارویی این مشکل دیده شود.
همان طور که اشاره شد می‌توان از طریق رمز ارزها و روش های دور زدن تحریم ها تا حدودی این موضوع را تعدیل کرد. اما قاچاق دارو به علت ارزان بودن داروهای ساخت داخل نسبت به مشابه خارجی آن و سود آوری هنگفت آن برای قاچاقچیان و مافیا این حوزه، یکی دیگر از مشکلات موجود است. نظارت بر ساخت و توزیع، استفاده از سامانه های الکترونیکی، پرونده الکترونیک سلامت، تقویت صادرات از مبادی رسمی و... می‌تواند مانع از خروج غیر قانونی دارو شود.
از مشکلات دیگر، بدهکاری دولت به بیمه ها و بخش دارویی کشور است. این موضوع علل فراوانی دارد که پرداخت به آن در این مقال نمی گنجد، لکن تسهیل در صادرات، در اختیار قراردادن منابع دولتی برای توسعه صنعت دارویی، تغییر در باز توزیع بودجه، استفاده بهینه از امکانات وزارت بهداشت و بخش سلامت کشور و مواردی دیگر، می‌تواند تعدیل کننده این موضوع باشد.
یکی دیگر از مشکلات حوزه صنعت دارو، عدم تمایل مردم به برخی داروهای ساخت داخل است. علت آن نیز کیفیت نه چندان مطلوب برخی داروها و البته تبلیغات سو در این زمینه است. بالا بردن کیفیت و نشان دادن صحیح تاثیرات مطلوب دارو های ایرانی و همچنین فرهنگ سازی صحیح، می‌تواند راهگشا این موضوع باشد.
متأسفانه عدم تبلیغ داروهای ساخت داخل، مشکل دیگر در این زمینه است. گرچه ایرادات قانونی به تبلیغات برخی داروها وجود دارد، لکن می‌توان از جهت شناساندن توانایی‌های متخصصان داخلی، این مهم را به مردم عزیز کشور نشان داد.
مشکلات ساختاری و قوانین نامتعارف در حوزه دارویی کشور یکی دیگر از مشکلات است. طی سالیان گذشته، بخش قابل توجهی از این قوانین اصلاح شده، لکن هنوز وزارت بهداشت آن را اعمال نکرده است.
همچنین قوانین سخت و دست و پا گیر، همانند سایر حوزه ها، بخشی از مشکلات صنعت دارو است که امیدواریم با همکاری وزارت بهداشت و ورود نهاد های دیگر ، این قوانین تغییر و اجرا شود. عدم نظارت صحیح در حوزه دارویی کشور نیز یکی دیگر از مشکلات است.
هرجا نظارت ضعیف باشد، فساد بیشتری رخ خواهد داد که امیدواریم نهاد های نظارتی و بازرسی دانشگاه های علوم پزشکی، بیش از پیش به این موضوع توجه داشته باشند.
به صورت کلی مواردی که گفته شد، بخش اعظم مشکلات حوزه دارویی بود که البته نگاهی مسئله محور و پاسخ محور به آن شده است.
با وجود توانایی عظیم در بخش دارویی کشور، به هیچ عنوان مشکلات و کمبود های فعلی قابل قبول نبوده که امیدواریم با نگاهی استراتژیک و زمان بندی شده، هرچه سریعتر مشکلات این حوزه مهم، حل و مرتفع شود.
نظر شما